Verzamelde werken. Deel 2. Nederland

Kortzichtige monumentenzorg
De abdij van Middelburg^*

Het monument is de Abdij van Middelburg, een der kostbaarste monumenten, die ons land bezit. De zorg is in dezen gewijd aan het onteigenen en ontruimen van het over de heele wereld bekende Hôtel de Abdij, te volgen door een nog problematieke restauratie van dat deel der gebouwen. De kortzichtigheid zit in een algeheele miskenning van de waarheid, dat maar al te vaak ‘le mieux l'ennemi du bien’ is.

Rijksarchief en Provinciale griffie hebben meer ruimte noodig. Maar er is, zegt men, andere ruimte beschikbaar dan juist die van het hotel. Het hotel is niet in den oorspronkelijken stijl der abdijgebouwen en niet mooi om te zien. Maar het is honderdmaal aangenamer om te zien dan de slecht gerestaureerde gedeelten rondom: het Commissaris-huis met de confectie-Gothieke deur, de het vroegst gerestaureerde torentjes, de kruisgang en bovenal de onbeholpen oplossing van het geval naast de prachtige laat-zeventiende-eeuwsche deur. Waarlijk, er is met restaureeren al genoeg verknoeid aan de Abdij, al weet iedereen, dat men het nu veel beter doet dan veertig jaar geleden. Het klinkt misschien vreemd, maar werkelijk: tot de sfeer

* Nieuwe Rotterdamsche Courant, Donderdag 3 Maart 1938, Avondblad C, p. 1.

[p. 587]

der Abdij werken de niet-Gothieke gebouwen, d.w.z. het Polderhuis, het hotel en het Notarishuis in hun eenvoud en echtheid bijna meer mee dan de gerestaureerde gedeelten.

Die sfeer gaat men nu reddeloos verstoren. Men gaat er - hoe moet blijken, want van den oorspronkelijken toestand der hotel-zijde is weinig meer bekend dan dat daar gebakken en gebrouwen werd - een kunsthistorisch-correct geheel scheppen, maar tegelijk ‘een dooien boel’. Er zullen ambtenaren naar hun bureau's fietsen, en toeristen zullen door hun brillen in hun roode of blauwe boekjes turen. De logeergasten zullen wel in Vlissingen onderdak vinden. Maar men, dat wil zeggen de Middelburgers zelf en duizenden landgenooten, voor wie ‘de Abdij’ een lief ding in hun leven is geworden, zal niet meer in de frissche stilte van een zomermorgen of in den droom van een vallenden avond voor ‘de Abdij’ gezeten, zijn koffie of zijn bier vergeten voor de onvergelijkelijke bekoring van de schoonste stad van Nederland.

Och lieve menschen in Den Haag, weest toch wijzer! Slaat geen schennende handen aan iets wat ge niet herstellen kunt: een sfeer, een stemming. Ze worden in ons kleine dicht bebouwde land bij den dag zeldzamer, die plekken, waar iedereen, als hij maar een kwartier heeft uit te sparen van arbeid en zorgen, de wanklanken van het hedendaagsch bestaan een oogenblik kan vergeten in de overgave aan een zuiver en eenvoudig schoon. Hier valt zulk een plek te behouden. Behoudt haar.