|
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
XIV. [Vtinam saperent]
Vtinam saperent, & intelligerent, ac
nouissima prouiderent!Deut. 32.
| |
PRô pudor! vsque adeò est homini mens coeca futuri,
Vt nisi quae videat, nulla pericla putet?
Scilicet hoc sapere est, tantùm praesentibus angi,
Nec procul aspectis consuluisse malis!
Ante tubas, Miles, dicto parat arma duello;
Cùm sonuêre tubae, seriùs arma parat:
Nauita, quas captat, praesagus prospicit auras,
Anchora veliuolum nec remoratur iter:
Quas veniente metet segetes aestate colonus,
Credidit excultis, antè, colonus agris.
Prouida quin etiam metuens formica senectae,
Vectat in annonam paucula farra suam.
O quid agis, gens euentus ignara futuri?
Tempora, quae venient postuma, nulla times?
Stamina perptuo forsnent adamantina filo,
Aut cessant triplices voluere pensacolus?
Falleris; ah! nulli datur has placasse sorores;
Vna licet parcat, de tribus, vna secat.
Foedera fors pacto sanxêre perennia clauo,
Concordes stabili vitaq́, morsq́, fide?
Falleris, ah! nimiùm tibi pacta fauentia fingis;
Foedera, mers numquam, vitaq́ certa colent.
| |
| |
Antè, niuem fidis lambent incendia flammis
Iuraq́ soedifragis sanciet Auster aquis.
Antè, dies nocti; pacem nox antè, diei
Seruet, & infestis accubet agna lupis.
Omnia letifero latè Mors subiugat arcu,
Quidquid & hoc Phoebi vescitur igne, rapit.
Nemo venenatae vitavit arundinis ictum,
Omnis ab hâc ceruix, cuspide, vulnus habet.
Hîc teneros Matrum necat inter brachia, natos;
Aut cunas, tumulum, caede recente facit.
Hîc pueros, alibi configit arundo puellas;
Hîc iuuenes, illic funerat illa senes.
Strataq́ iam nullo discrimine, funera miscet
Militis atque Ducis corpora mixta iacent.
Nec micat auratâ tibi Croese cadauer arenâ
Pulcrior aut tuus est, pulcra Rebecca, cinis.
Aspice, quid cineres sit Caesaris inter & Iri?
Omnibus en color est vnus, & vnus odor.
Quid iuuat his igitur tantùm confidere rebus,
Vita velut nullo limite clausa foret?
Stat sua cuique dies, depleto ferrea fuso,
Seriùs aut citiùs quemlibet vrna vocat.
Cogimur huc omnes, huc summus & infimus orde
Ibimus, emenso tempore quisque suo.
Ac tum si vacuas animus simul iret in auras,
Vt vapor in nebulas extenuandus abit!
Morsq́ foret nostrae quoque meta nouissima vitae,
Mors simul amborum corporis atque animi!
Quàm bona mors esset posituris morte dolores,
Quos modò vita dedit, quosq́ futura dabit.
| |
| |
Quilibet extremam laetus properaret ad horam,
Et puto, viuendi vix superesset amor.
Sed dolor, heu! non est mors vltima linea rerum
Non necat hic animum qui cremat ossa rogus.
At postquam è terris anima exhalata recessit,
Iudicis extemplò sistitur ante pedes.
Ille sedet iustumq́ & inexorabile Numen
Flammaq́ sunt oculis flammaq́ fulua caput.
Illa (tremens, metuensq́ oculos attollere Coelo:)
Dura catenatâ vincula mente gerit.
Ille sinus animi, fibrasq́ introspicit omnes,
Quodq́ latet tacitum nocte fauente nefas.
Illa scelus, conuicta, suum pudibunda fatetur,
Nec videt, effugio, quem petat, esse locum.
Ille simul Iudex, testis simul, & simul actor,
Comperti statuit criminis esse ream,
Illa memor nullis hancflecti questibus aulam,
Heu! frustrà effusis se sepelit lacrymis.
O, quis tunc animae sensus, quae cura relictae,
Nullus vbi pro se, iure patronus agit!
Nempe vocat montes & inhospita culmina, cautes,
Antraq́ queis trepidum condat operta caput.
O Anima! ô Iudex! ô non placabilis vrna!
Quis secum haec meminit, nec citò diriguit?
Sed nondum hoc tanti clauduntur fine dolores;
Altera adhuc restant, vitaq́, morsq́ super:
Vita perennanti quae saecula protrahet aeuo,
Mors longa extremum non habitura diem.
Ah quibus, ah quantis laniabitur haec tormentis!
O quibus, ô quantis affluet illa bonis!
| |
| |
Illa, suas pascit Diuino nectare mentes;
Haec, miscet liquidâ poculaplena pice.
Illa, Chely Angelicâ vel gutture carmina fundit;
Haec, gemit horrendis exululata sonis.
Illa, agit aeternas coelo plaudente, choreas;
Haec, salit ad colubros, saeua Megaera, tuos.
Illa, nec aestiuis, gelidis nec aduritur astris;
Haec furit immitis igne geluq́ vadi.
Illa, per aetherios agit otia mollia campos;
Haec, agit aeterni triste laboris opus.
Illa dolorum expers, mala nulla, nec aspera sentit;
Haec, patitur dirum quidquid Auernus habet.
O felix opibus, felix tot vita triumphis!
O grauis, ô tantis mors metuenda malis!
Vel tua, vel tua, nos dubio manet alea iactu;
Alea, non aliâ proijcienda vice.
Ah subeant vestri geminae sic pectora curae,
Vt semel alterius sors obeunda cadet!
| |
| |
| |
Deut. 32.
Vtinam saperent, & intelligerent, ac no-
uissima prouiderent.
| |
Bonau. opusc. de cōtemptu faeculi.
OGens sine consilio & sine pruden-
tiâ! Vtinam saperent, & intelligerent, ac
nouissima prouiderent!
Saperent, damnatorum multitudinem;
saluandorum paucitatem, & temporalium
rerum vanitatem.
Intelligerent, tria; scilicet peccatorum mul-
titudinem, bonorum omissionem & tempo-
ris amissionem.
Prouiderent, tria; scilicet mortis periculum,
extremum iudicium & aeternum suppli-
cium.
| |
Aug. in Ps. 48.
Sed oculos non vis habere nisi in praesen-
tia.
| |
Peruersa quippe anima rebus praesentibus
dedita, in terrenis voluptatibus resoluta, ab-
scondit sibi mala sequentia, quia praeuidere
futura refugit, quae praesentem laetitiam per-
turbant; dumq́ue in praesentis vitae oblecta-
tionibus se deserit, quid aliud quàm claussis
oculis ad ignem vadit, & indè dicitur pér
Paulum: qui gaudent tamquam non gaudētes sint;
quia etsi qua est praesentis temporis, ita est
agenda laetitia, vt numquam amatitudo se-
quentis iudicij recedat à memoriâ; quatenus
dum mens pauida extremae vltionis timore
| |
| |
transfigitur, quantum nunc praesens laetitia,
tantum pòst, ira subsequens temperetur: si
extrema mala nostra formidolosè & indesi-
nenter aspicimus; iuxta hoc quod per quem-
dam sapientem dicitur: In omnibus operibus tuis
memorare nouissima tua, & in aeternum non pec-
cabis.
D. Gre. hom. 39 in Euang.
| |
Sed quae sunt nouissima tua, quae proui-
dere sollicitè debes? summa totius prouidē-
tiae est, vtique illa terribilis hora, in quâ, mi-
sera anima tua, ex hoc corpusculo corrupti-
bilitimens est egressura, in illâ nimis metuē-
da extremâ horâ; quis amicorum, quis pa-
rentum tuorum veniet cum gladijs & armis
auxilium ferre? Non enim erit tunc, qui con-
soletur te ex omnibus charis tuis, respicien-
tibus etiam ad auxilium & adiutorium ho-
minum; sed refugium tuum tantummodo
estapud Deum. Reduc ergo fili mi, sedulus
in memoriam illum extremum exitus tui
diem, & antequam misera anima tua, de car-
cete carnis exeat, prouideat, quò vadat.
Quando enim homo fit non homo, hoc est
quando aegrescit; aegrotando aegritudo cres-
cit; peccator expauescit; cor contremescit;
caput obstupescit; sensus euanescit; virtus ex-
arescit; vultus pallescit; facies nigrescit; ocu-
lus tenebrescit; auris surdescit; nasus putres-
cit; lingua fatiscit; os obmutescit; corpus ta-
bescit; caro marcescit. Tunc carnis pulcritu-
| |
| |
do foetor efficitur, & putredo tunc soluitur
in cinerem, & vertitur in vermem.
Post hominem vermis, post vermem foetor & horror:
Sic in non hominem vertitur omnis homo.
Speculo peccat. c. 5. Tom. 9. Aug.
| |
Age iam, cùm ad illud vltimum Iudicium
venerimus, ab eo Iudice iudicandi, qui nec
falli occultatione criminum potest, nec ad
impunitatem promerendam muneris alicu-
ius oblatione corrumpi; cùm coeperint om-
nium secreta reuelari, & non solùm actus ac
verba, sed etiam ipsae cogitationes ostendi;
quid faciemus sub tanti Iudicis maiestare?
quid excusationis obtendere poterimus? quâ
nos defensionis arte purgabimus? quae no-
bis subuentura est poenitentia, quam in hâc
carne contēpsimus? quae nos defensura sunt
opera bona, quae in hâc vitâ non fecimus? ad
quos Apostolos, aut ad quos alios Sanctos
confugituri sumus, quorum exempla simul
ac verba despeximus. An fortè aliquos ibi
fragilitas corporis excusabit? sed excusationi
eorum reclamabunt omnia sanctorū exem-
pla, qui cum fragilitate carnis, in carne vin-
centes, quod fecerunt, vtique fieri posse, do-
cuerunt. Quid ergo respōsuri sunt, si eis Do-
minus dicat; si potuistis, quare non restitistis
desiderijs peccatorum? si non potuistis, qua-
re meum, contra peccata; non quaesistis au-
xilium? Nonne ad haec obmutescentibus &
| |
| |
quid excusationis referant non habentibus,
dicet: Ligate eos manibus & pedibus, & mittite in
tenebras exteriores, vbi erit fletus & stridor den-
tium, vbi vermis eorum nō morietur, & ignis eorum
non extinguetur. Haec & his similia libenter au-
dire vel legere, iugiter ante oculos mētis ad-
ducere; cogitare, quale malū sit, ab illo gau-
dio diuinae contemplationis excludi; beatis-
simâ Sanctorum omnium societate priuari;
fieri patriae coelestis extorrem; mori vitae bea-
tae; morti viuere sempiternae; in aeternum ig-
nem, cum diabolo & angelis eius expelli, vbi
sit mors secunda, damnatis exilium, vita sup-
plicium; non sentire in illo igne quod illu-
minat, sentire quod cruciat; exundantis in-
cendij terribiles crepitus pati; barathri fu-
mantis amarâ caligine oculos obcaecari; pro-
fundo gehennae fluctuantis immergi; eda-
cissimis in aeternum dilaniari vermibus, nec
finiri: haec & multa similia cogitare, nihil est
aliud, quàm vitijs omnibus repudium dare,
& omnia blandimenta carnalia refrenare.
Prof per lib. 3. de vitâ contēplat. cap. 12.
| |
Attende ergo, in illâ terribili horâ de quâ
loquimur, misera peccatoris anima. Quādo
de mùndo exitura & itura es; aderunt mox
ministri, maligni illi scilicet diaboli, illa verè
tartarea monstra velut leones rugientes vt
rapiant praedam, tunc horribilia patebunt
loca poenarum, chaos & caligo tenebrarum,
horrorum miseriae & tribulationis; tremor,
| |
| |
timor angustiae & confusionis; dolor hor-
rendae visionis; tremor tremendae mansionis;
locus stentium, vbi stridor dentium, vbi
morsus vermium, vbi clamor dolentium,
vbi luctus gementium, vbi est vox claman-
tium peccatorum & dicentium; Vae, vae nobis
filijs Euae? quid tunc proderit scientiae iactan-
tia, saeculi pompa, mundi vanitas, terrenae
dignitatis cupiditas?
Cap. 7. Speculi peccat. tom. 9. Aug.
| |
Bern. lib. medit. c.a.
Dic mihi, vbi tunc amatores mundi, qui
ante pauca tempora nobiscum erant? ex eis
remansit nisi cineres & vermes. Attende di-
ligenter, quid sunt, quid fuerunt? homines
fuerunt sicut tu, comederunt & biberunt, ri-
serunt, duxerunt in bonis dies suos, & in puncto ad
inferna descenderunt.
| |
[Imò] molliùs educata corpora grauiùs
foetent post mortem.
Pettus Dam. epist. ad Blancam cap. 30.
| |
Aspera non Cyris, non Craesis Parca pepercit,
Hisq́ etiam, nuper sub quibus orbis erat.
Te quoque, Alexander, victor grassate per orbem,
Perdidit immodici copia sumpta meri.
Inter defunctos, quidnam est discriminis? Ossa
Et cineres Iri, Tantalidisq́, pares.
Par Constantino famulus meus (hic ego tantùm
Excipio tumulum) diues, inopsq́, pares.
Atque hic ista quidem. Ast alio quae condit in aeuo,
Vltima lux prauis, quis memorare queat?
Horrida flamma, grauis caligo à luce remotis,
Vermis, qui memores criminis esse facit.
| |
| |
Non natum esse, tibi melius, scelerate, fuisset,
Aut natum, prorsus more perire ferae,
Quàm, mala tot passum in terris, saeuosq́ dolores,
Post, grauiora iterum, tempus in omne pati.
Atque vtinam matris me mors rapuisset in aluo!
Nam tenebrae nato, mox mihi fletus erat.
Naziā. de externi hominis vilitate.
| |
Aug. solil. cap. 3.
Ergo, ô anima, siue vigiles, sine dormias,
semper in auribus tuis illa horribilis tuba re-
sonet: Surgite mortui, Venite ad iudicium. O ani-
ma numquam excidat à tuâ memoriâ: Ite ma-
ledicti in ignem aeternum: Venite benedicti, percipite
Regnum. O quid potest lamentabilius & terri-
bilius cogitari quàm Ite? & quid delectabi-
lius exprimi, quàm Venite? duae sunt voces,
quarum nihil horribilius vnâ, & nihil iucun-
dius alterâ poterit audiri.
|
|
Auteursrechtvrij