Pia desideria

[p. *11]

[p. 81]

XI. [Non me demergat tempestas aquae]

Non me demergat tempestas aquae, neque absorbeat me profundum.Psalm. 68.

Onimis instabilis leuis inconstantia Ponti,

Qui tot pellicibus carbasa fallis aquis!

Nempe fluis vitreis refluisq́ argenteus vndis,

Mentiturq́ tuus dura metalla liquor.

Nonnumquam placidus, tacitae stas more paludis,

Nec magis vlla lacu stagna modesta ïacent.

Saepè tibi horrificat vix summum fluctibus aequor,

Cùm leuis exiguo stringitur vnda Noto.

Mobilibusq́ salit circum caua ligna choreis

Subsiliuntq́ leui vela petulca rate.

Quin sinis aeratis findi freta mollia rostris,

Vtq́ tibi canas tonsa flagellet aquas:

Nunc, velut è duro rigeant tibi terga metallo,

Tot tereris remis, terra quot ipsa rotis.

Et tua, ne quâ parte, fides suspecta laboret,

Marmor a perspicuo pandis aperta sinu:

Quis tam perspicuo fraudem putet esse profundo?

Aut vitreo tantos amne latere dolos?

Ecce vbi discinctam iam non tenet anchora puppem,

Auraq́ remigio prona secundat iter;

Quàm citò deserto discessit littore pinus,

Et iam nulla domus, nulla videtur humus;

[p. 82]

 

Improuisa ratem medio circum aequore cingunt,

 

Hippotadae laxis agmina missa cauis.

 

Non secus ac saeuâ seruus damnatus arenâ

 

Opprimitur Libycis praeda voranda feris.

 

Aut nemorum latebris deprensus fortè viator,

 

Praedonum subitò cingitur orbe latus.

 

Tum surgit tumidis praesagum fluctibus aequor.

 

Venturoq́ tremit discolor vnda metu:

 

Mox vbi decertant simul Africus & simul Eurus,

 

Et Notus & Boreas incubuêre salo;

 

Finditur abruptus varia in diuortia pontus,

 

Distrahit vt fluctus quaeque procella suos.

 

Et patet horrendo praeceps Neptunus hiatu

 

Mersurus pelago circumeunte ratem.

 

Heu! gemit hic tumido pendens trabs anxia fluctu,

 

Et perit, vndecimâ si prior vnda venit.

 

Aut haec, aut similis salis est fallacis imago,

 

Tam citò de placido saeua sit vnda mari.

 

Sed mihi, mentito simulata est fabula ponto,

 

Non ego de vestris, Tethy, qu erebar aquis.

 

Nec mihi, de rapidis, qui torquent aequora, ventis,

 

Nec mihi, de regnis, AEole, verba tuis.

 

Nec mihi de leuibus, temerarie Typhy, carinis

 

Ire quibus liquidum primus es ausus iter.

 

A patrio numquam soluit mea littore puppis,

 

Nec vidi virides, Numina salsa, Deos.

 

Nec ventos didici, neque ventis vela tetendi,

 

Qui facit hanc artem, quam facit, arte luat.

 

Quem cecini pontus, mea vita, simillima ponto est,

 

Quaeq́ tulit puppis, illa ego, puppis eram.

[p. 83]

 

AEolidae magno flantes circum agmine fratres,

 

Sunt animi motus, gens violenta, mei.

 

His ventis, hâc naue, per haec ego caerula currens,

 

Tot sensi humanis rebus inesse vices.

 

O fallax nimiùm mendaci vita sereno,

 

Quae nigra de laetis tam citò regna facis?

 

Nulla deest Venerum tibi copia, nulla leporûm,

 

Omnia blanditijs, laetitijsq́ fluunt.

 

Plurima iucundae celebrantur festa voluptae,

 

Araq́ tristitiae nulla dicata litat.

 

Dum furit intus amor, venisq́ agitata libido,

 

Triste nihil, fraudem fraude tegente, patet.

 

Ast modò, cùm stygio vitiorum erumpere fluctu,

 

Hisq́ animum ventis asseruisse lubet;

 

Tunc videt, heu! quāto fuerit mens hausta profundo,

 

Quoq́ gemit, scelerum quàm graue sentit onus.

 

Atque vtinā! vt, liquidis Pelagi qui mergitur vndis,

 

Exerit Oceano terq́, quaterq́ caput;

 

Sic imo scelerum mersus semel aequore mentem,

 

Submersas superistendat ab amne manus!

 

Sed velut in tetrum putei qui labitur antrum,

 

Quem simul & putei tracta ruina tegit;

 

Aut gelidas fracto subijt qui marmore crustas,

 

Nequicquam obstructo flumine tentat iter:

 

Non aliter, prono scelerum qui vortice raptus

 

Vix tulit à superis, vnus & alter, opem.

 

Aspicis, vt certem pugnantibus, vna, duobus;

 

Bella mouente Noto, bella mouente salo?

 

Aspicis, vt caput hoc propè mergat & Auster & vnda,

 

Iamq́ necatur as ducere cogar aquas?

[p. 84]

 

Aspicis hanc animam gemino succumbere fato?

 

Nec tua sunt velis astra secunda meis?

 

Aspice nec rabido luctantem desere ponto,

 

Naufraga nec medio lina relinque freto.

 

Tende manum potiùs miserae, Palinure, natanti,

 

Et mento digitos subde vocate tuos.

[p. 85]

Psalm. 68.
Non me demergat tempestas aquae, neque
absorbeat me profundum.

Aug. solilo. cap. 35.
QVam diu miser iactabor in fluctibus
mortalitatis meae, clamans ad te, Domi-
ne, & non exaudis? Audi clamantem Do-
mine de hoc mari magno, & adduc me ad por-
tum felicitatis aeternae. Felices, qui de peri-
culo maris huius educti, ad te Deum, portum tu-
tissimum peruenire meruerunt! ô verè felices,
qui de pelago ad littus, de exilio ad patriam, de
carcere ad palatium peruenerūt, optatâ iam
quiete beati! Infelices heu nos miseri, qui
per maris huius magnifluctus procellosasq́ voragi-
nes nauim trahimus ignorantes an ad portum
salutis peruenire valeamus!

Aug. solilo. cap. 37.
Pater misericordiarum, audi eiulatum pu-
pilli tui, & portige manum tuam, optimam
adiutricem, vt retrahat me de profundis aqua-
rum, & de lacu miseriae & de luto faecis, ne peream
vidente misericordiâ oculorum tuorum, as-
piciente clementiâ viscerum tuorum, sed
euadam ad te, Dominum Deum meum.

Pelagus enim est longè lateq́ue protensum
haec vita; & quemadmodum in mari vniuerso
sinus diuersi, alijs atque alijs tempestatibus
commouētur praecipuè: velut AEgaeum ven-
tis exasperatur; Thyrrenū vero fretum pro-
pter angustias; Charybdis autem quae est Li-
byen versus, propter stagna Syrtis & breuia.

[p. 86]

Pontus magnitudine fluctuum atque impe-
tu; Hispanicus Oceanus, quia inuius, caren-
tia portuum & locorum ignorantiâ intrica-
tus, difficilis nauigantibus est; similiter alia
Pelagi pars, alijs de caussis; sic & in vitâ no-
strâ fieri videmus. Chrys. hom. 82. in Matth.

Rupertus li. 5. in c. 8. Apoc.
Nauium quoque nomine vita hominū tran-
sitoria designatur: quemadmodum & in Iob:
dies mei, inquit, transierunt sicut naues, poma por-
tantes.

Greg. lib. 9. mor. c. 24 in cap. 9. Iob.
Et huc, illucq́ue mentis nostrae nauis impelli-
tur, quia & Paradysi celsitudinem memini-
mus, & importunos tentationum fluctus ex car-
ne toleramus.

Ambr. praef. in 4. li. super
Quod autem mare abruptius quàm saecu-
lum? tam infidum, tam mobile, tam profun-
dum, tam immundorum spirituum flatibus
procellosum?

Euang. Lucae. Chrys. ho. 33.
Quod à diuersis peccatis & varijs tenta-
tionibus, velut quibusdam fluctibus aestuat.
de quo scriptum legimus: Hoc mare magnum
& spatiosum.

Nolite credere, nolite esse securi; licet in
modum stagni fusum aequor arrideat; licet
vix summa iacentis elemēti spiritu terga cris-
pentur; magnos hic campus montes habet.
Intus inclusum est periculum, intus est ho-
stis. In illo aestu, charybdis luxuriae salutem
rotat. Ibi ore virgineo, ad perpetranda nau-
fragia scylla seu renidens libido blanditur.

[p. 87]

Hîc barbarum littus, hîc Diabolus pirata,
cum socijs portat vincula capiendis. Hierō. epi. 1. ad Heliod.

Ambr. in orationib.
In hoc magno saeculi huius diluuio, vbi
circumflantibus procellis non inuenitur fi-
da statio, & locus eminētior vbi pes colum-
bae aliquatenus valeat requiescere.

Ambr. Apol. poster. pro Dauid c. 3.
Magnam faciunt tempestatem multitu-
dines cupiditatū, quae velut in quodam fre-
to corporis nauigantem hinc atque indè per-
turbant, vt gubernator sui esse animus non
possit.

Greg. lib 11 mor. c. 23. in cap. 13. Iob.
Mens quippe humana, quot tentationes
patitur, tot flatibus mouetur. Hāc enim ple-
rumque ira perturbat; cùm recedit ira, succe-
dit inepta laetitia; luxuriae stimulis vrgetur;
aestu auaritiae longè lateq́ue ad ambienda,
quae terrena sunt, tenditur: aliquando hanc
superbia eleuat, aliquando verò inordinatus
timor in infimis deponit.

Aug. medit. cap. 39.
[Ecce Domine] Iniquitates meae supergressae
sunt caput meum, & sicut onus graue grauatae sunt
super me, & nisi tu (cui proprium est misereri
semper & parcere) dexteram tuae maiestatis
supponas, mergi cogor miserabiliter in pro-
fundum.

Psal. 88
Tu dominaris potestati maris, motum autem flu-
ctuum eius tu mitigas.

Aug. in Ps. 68.
Magnus est puteus, profun ditas iniquita-
tis humanae. Illuc quisque, si ceciderit in al-
tum cadet: metuenda ista res est vehemen-

[p. 88]

ter. Si videris hominem fecisse iniquitatem,
mersus est in puteum. Quando autem illi di-
xeris iniquitatem ipsius, & dixerit: verè pec-
caui, fateor, non super eum clausit puteus os
suum. Cùm autem videris eum dicere: Quid
enim mali feci? factus est defensor peccati
sui; clausit super eum puteus os suum, qua
eruatur non habet.

Aug. soliloq. cap. 35.
Spes humani generis, Christe, Deus de
Deo, refugium nostrum & virtus, cuius lumē
à lōgè, inter caliginosas nebulas, super maris
procellas, quasi stellae maris radius, oculos
nostros irradiat, vt dirigamur ad te, portum.
Guberna, Domine, nauim nostram, tuâ dex-
terâ, clauo crucis tuae, ne pereamus in flucti-
bus, ne nos demergat tēpestas aquae, ne absorbeat nos
profundū; sed vnco crucis retrahe nos ab hoc
pelago, ad te solamen vnicum nostrum, quē
à longè (quasi stellam matutinam, & solem
Iustitiae) vix lacrymantibus oculis, in littore
coelestis Patriae, nos exspectantem videmus:
exaudi nos Deus salutaris noster, spes omnium fi-
nium terrae, & in mari longè. In mari turbulen-
to versamur; tu in littore stans, aspicis peri-
cula nostra: Saluos nos fac, propter nomen tuum.
Da nobis, Domine, inter Scyllam & Cha-
rybdim ita tendere & tenere medium, vt
vtroque periculo euitato, securi peruenia-
mus ad portum.