Tranen van niemand

[p. 21]

Huizenblokken

Huizen, dwaze oude grachtenhuizen, jullie laten maar alles met je doen, je laat je verwaarlozen, jullie laten je ramen vergroten, je muren behangen, je warm stoken, je koud worden, je afbreken, je opbouwen. Wonderlijk eigenwijs kijken jullie op ons neer vanonder je grootsteedse hoeden.

Sommigen van jullie hebben onze ouders gekend en onze voorouders, soms omdat ze binnen jullie muren woonden, soms omdat ze alleen maar voorbijliepen. En iedere generatie deed op zijn beurt weer wat anders met jullie. Dan moest je weer donker zijn, en schemerig, dan opeens weer wit en licht, waarom zouden jullie ons niet eens verbieden. Waarom roepen jullie niet af en toe: Hee, afblijven van mijn plafondengelen, uitkijken voor die druiventros, ik heb de man gekend, die ze zwetend lijn voor lijn heeft aangebracht en die ze mooi vond, morgen willen jullie ze weer terug. Ga maar naar je eigengemaakte kippenhokken.

Omdat je weet, dat wij ze eerst af moeten breken, jullie engelen, om te merken, dat we ze terug willen hebben, is dat allemaal nodig?

Jullie lachen om onze nieuwe blokkendozen, je hebt het toch gewild, zeg je.

Daar zijn je wijde ramen; daar is nou je witte behang, je

[p. 22]

bankstel, je tafel op ijzeren poten, je plastic lamp en je mooie verwarming, allemaal helder en fris, wat wil je nog meer?

Waarom helpen de dingen niet een handje mee of en toe?

Ik weet het, het is niet eerlijk van jullie te verlangen getuige à charge te zijn en toch, toch hebben jullie er ook schuld aan, dat zij daar zit te kijken naar haar dode glazen televisie in plaats van wat ze eigenlijk wel wilde, zachtjes haar hand laten glijden over dat fluwelen eikehout, dat ze zo ouderwets vond.

Of hebben jullie ook partijen, dingen, hee dingen, hebben jullie ook allemaal gelijk, als wij maar begrepen hoe?

Zij zit hier naast haar glimmende haard en wacht op de bel die niet gaat, de post die haar deur voorbijgaat, de vriend die niet komt, weet ze misschien, dat ze zich verraden heeft in die eethoek, waarvan ze voorlopig vier stoelen kocht en de zekerheid heeft, dat ze er later twee bij kan bestellen?

Ze denkt, het is hier koud en armoedig, het is hier God-vergeten. Ze heeft de boeken in een kast gelegd, in stapels op elkaar omdat ze anders zo'n rommelige indruk maken.

Alles moest overzichtelijk zijn en toch was het de oorzaak van haar plotselinge verwarring nu.

Ze voelde de neiging in zich opkomen, de boeken hier en daar en overal de kamer in te slingeren, een sigaret op te steken. En de gordijnen dan? En dat alles terwijl ze dacht juist volwassen te zijn geworden. Of had ze verkeerde conclusies getrokken, was er verschil tussen de verwarring opgeborgen in een kast en die, die verspreid door de kamer lag, maar waarbij iemand rechtstreeks naar het boek loopt, dat hij zoekt?

Ze keek naar buiten in de ordelijke straat, ieder huis zijn eigen vuilnisbak, iedere emmer zijn eigen nummer, om de zoveel meter een boom, om de zoveel meter een lantarenpaal. Er is geen verschil tussen buiten en binnen, er komt hier geen bezoek, omdat de mensen willen kunnen merken, dat ze binnen zijn. Wat moet ik doen, dacht ze, hoe moet ik dat veranderen?

[p. 23]

De bel deed haar geërgerd opstaan; ik heb nu geen tijd was haar eerste reactie.

Ze stond op en deed open. Even herkende ze hem niet, dan, plotseling stak ze beide armen uit en haalde hem binnen, ze legde haar hoofd tegen zijn schouder, en hij, verbaasd omarmde haar en duwde haar zachtjes terug, alsof hij haar wakker wilde maken.

Doe je jas uit, zei ze bedrijvig, kom binnen. Hij hing zijn jas op de kapstok en stond onwennig in de witte kamer. De asbakken zijn leeg, dacht ze, de haard is te glimmend, de vloer te rood. Ze schoof twee stoelen bij de haard, de putten in de vloerbedekking herinnerden haar eraan, dat ze dit nog niet eerder had gedaan. Ze schaamde zich voor hem, zij viel hem tegen. Het is niet mooi, maar gezellig bij je, had hij gezegd, toen ze nog op de kleine zolder woonden. Nu begon ze pas op hem te letten, en werd verlegen zoals hij. Hij was een vreemde in een vreemde kamer, zo maar iemand, die ze om de hals gevallen was toen ie binnenkwam, en nu wisten ze geen van beiden hoe ze kijken moesten. Zouden die overburen het gezien hebben?

Je zult wel denken, begon ze, je zult wel denken, dat ik iedereen zo ontvang. Ik zag er net over na te denken hoe het vroeger was - ze wees in een onaf gebaar naar de kamer - en hoe nu; en ik verlangde terug naar toen.

Waarom ben je eigenlijk langs gekomen, wist je dat ik hier woonde?

Ik ben je achterna gereden gisteren, zei hij, misschien had ik dat niet moeten doen, je was met iemand anders, ik had geen zin je aan te spreken. Opeens herinnerde ze het zich weer duidelijk - Geen zin in haar bridge-club, geen zin in haar kerk, geen zin in trouwen, geen zin in haar, daar kwam het toch op neer.

Plotseling voelde ze zich verontwaardigd, meer nog, toen ze er aan dacht, hoe ze hem juist ontvangen had. Thee? Vroeg ze.

Hij hoorde haar weer kijven met de vrouw beneden hen, die

[p. 24]

de kinderwagen onhandig op de overloop had neergezet. Vind je het prettig hier, vroeg hij. Ja, zei ze, waarom niet? Even wist hij geen antwoord, dan zag hij het ingelegde mozaïektafeltje, de nieuwe radio, die pronkerig op het kastje stond, en zei: nou, dat wilde ik je vragen, ik dacht... Wat dacht je, vroeg ze. Ik dacht, misschien vind je het toch naar alleen? Ik... hij zweeg en keek haar aan. Zij dacht aan de ongeregelde maaltijden, dan wilde hij opeens naar de bioscoop, die stoffige boeken waar ze niet aan mocht komen, en zoals hij opeens uit kon vallen als zij naar de arbeidsvitaminen luisterde, en maar niet begreep, waarom ze juist op maandag ramen lappen moest. Of als ze naar een toneelstuk waren geweest en ze zei er op de terugweg iets over, dan kon hij opeens zo driftig uitvallen.

Hij zal het nooit snappen, dacht ze, dat er orde en regelmaat behoorde te zijn, dat ze precies om tien uur slaap kreeg; kon zij er wat aan doen? Ze zou uit dit huis moeten, ze zou de geyser missen. Laten we er maar niet meer over praten zei hij, ik was eigenlijk, hij lachte schamper, ik was eigenlijk vergeten, dat je zo anders bent, en toen ik binnenkwam en zo... neem me niet kwalijk. Hij liep de deur uit, deed zijn jas aan, en voordat ze precies begreep wat er gebeurde, hoorde ze hem buiten over de lange waranda lopen, die naar de trap leidde.

Hij heeft niet eens zijn thee opgedronken, dacht ze. Daarna schoof ze de stoelen terug, en terwijl ze zich bukte om de stoelpoten in precies dezelfde kuiltjes van het vloerkleed te schuiven, voelde ze een traan langs haar wang druppelen. Haastig veegde ze het met haar zakdoek van de leuning weg.