|
| |
| |
| |
| |
Namen der Personagiens van't eerste Spel.
| Poëtelijck Gheest. |
| Amoureuse Fantasije. |
| De Vader van Hero. |
| Messagier. |
| De Voetster. |
| Amoureuse Affectie. |
| Ghelijcke Complectie. |
| HERO |
| VENVS. |
| CVPIDO. |
| LEANDER. |
| |
| |
| |
| |
| |
Het eerste spel.
LOf Lucina, van dat my is gheboren
Een schoon uytverkoren,, Dochter van mynder Vrouwen,
Ick gaf den moedt byna gheheel verloren:
Lof Lucina, van dat my een Dochter is gheboren,
Ick meynde dat ick van Genio was versworen,
Dat ick gheen oor van mynen lijve en kost aenschouwen:
Lof Lucina, van dat my is gheboren
Een schoon uytverkoren,, Dochter van mynder Vrouwen
Waer zijdy myn Messagier vol trouwen?
Wilt ter eeren van deser jongher Kerssouwen
Dochter in al myn Landouwen,, dees bly mare ontfouwen
Daer ick vreucht in verpachte,
En noodet al de Maghen van mynen gheslachte.
O Prince van machte,, vry en los van klachte,
Ick zal v ghehoorzamen by daghe by nachte,
In't zuere in't zachte,, zoo ick alderbest kan.
Gaet en voldoen dan,, myn bevel als een loyael Man.
Nu heb ick zeer groote koringhe van
Mynen wijsen Godt Apolline te weten
| |
| |
Al de secreten,, eer ick zal drincken oft eten,
Wat dat myn Dochter namaels zal ghebeuren
Door d'operatie der Planeten
Daer sy in gheboren is, oft sy door der Goden faveuren
Oft dat sy zal moeten betreuren,, haer erreuren,
En door veel teghenspoets en doleuren
Zal mistroostich en druckich,, zijn?
Hier knielt de Vader voor Apollinem.
O Apollo Godt vol der scientie,
Kniel ick voor v imagie hier,
Ghy zijt wel weerdich alder reverentie,
Van uwer volmaecter konst en wijsheyt fier:
Ick offer v moghentheyt kloeck in't bestier
En bid v dat ghy my wilt openbaren,
Op dat ghy zonder dangier
Meucht cureren myns herten beswaren,
Door het verklaren,, 'tzy druck oft welvaren,
Wat myn Kint gheschien zal in toekomende jaren?
Hooghgheboren Prince van Edele Natie,
V oratie,, en interrogatie
Die ghy aen my te deser spatie
Zijt doende met ootmoede,
Mitsgaders v jonstighe presentatie
Van den Laurier tot myn decoratie,
Die ontfangh ick in't goede:
De Dochter die gheboren is van uwen bloede
Eest dat sy maecht blijft als de vroede,
| |
| |
Haer niet en bekennen: maer komt liefde in haer gheresen,
En wilt Cupido haer herte doorkerven,
Zoo en zal niet baten zinghen noch lesen,
Haren Minnaer en haer zelven bederven,
En sy zal in desperatien sterven,
Oft haer herte doorkerven.
Ick bedanck v, ô Apollo duysent werven,
Dat ghy my dees secreten hebt ontvouwen,
Ick zal myn jonck Kint met der Voester-vrouwen
Op mynen Borgh by Sestos gaen stellen alleene,
Om dat sy niet komen en zoude in benouwen
Ven eenighe Vrijers, het zy groot oft kleene:
'tWaer my wel leet dat sy quaem in weene
Oft lichtveerdicheyt, die de Dochters bedriecht ghemeene,
Ick zalse daer ghesloten houde om dat eene
Reyne Maecht zou blijven.
Waer zy ghy Voester-vrouwe" ghetroutste der Wijven,
Neemt myn Dochter met v en wilt te gader gaen woonen
Op mynen Borgh by Sestos, daer ghy gheen catijven
By v-lien laten komen en zult, noch Mans-persoonen,
Wilt my hier in toonen,, goeden dienst, ick zal't loonen
Ick en wil aenzien ducaten noch kroonen,
Op dat ghy, als de ghetroutste der Matroonen,
Myn Dochter, die niet en is om verschoonen,
Niet op en voedt in welden,
Want de weeldighe Dochters zeer zelden
Meestersse blijven van hare reynicheyt:
| |
| |
Leeft t'zamen vredelijck zonder kijven oft schelden,
En bewaert myn Dochter wel voor alle vileynicheyt,
Op dat ghy my en v zelven en doet gheen kleynicheyt.
Edel Prince al eest mynder herten een bedroeven,
Ick zal zonder toeven,, v ghebodt volbringhen,
Beschickt ons van als des wy behoeven,
Ick en zal gheen Mans noch Ionghelinghen,
Die niet en zoecken dan danssen en springhen,
Maer ick zal haer leeren haer natuere dwinghen,
En altijt vreucht met zorghe doen minghen
Die een Dochter onderwijst, doet een werck van caritaten.
Nu dese zake die is immers uytermaten
Zeer wel beschict, ick wil nu als de koene
De zinnen gaen vermaken in desen saysoene,
In myn Palleys myn vrienden feesteren,
Accompaigneren,, en verjubileren
Ick en mach niet tarderen,, noch my absenteren,
Gaen diviseren,, oft negotieren,
Sy zullen nu schier al compareren,
Dus wil ick my met hunlieden gaen versolaceren
En triumpheren,, met blijden gheeste,
En houde dry daghen lanck open Hof en Feeste.
Ick ligh hier op 'tluymen.
| |
| |
Menich wonderlijck toerken.
Neen ick en wil niet ruymen.
Ick ligh hier op 'tluymen.
Komt danst op't effen vloerken.
Neen ick zien op myn duymen.
My verdriet het herstaens.
Ick ligh hier op 'tluymen.
Het volck te bedrieghene op syn Spaens,
En tusschen de Ionghelinghen en Dochters t'onsteken den brant
Der vyerigher minnen: Wel wat hebt ghy inde hant?
Al goede nieubacken zolfferpriemen kallant.
En wat brenght ghy daer met v in't perck?
| |
| |
Berecht my dat als een Klerck.
Ick heb ghehekelt het is al drooghe werck,
Om dat den brant te eer zoude ontsteken,
Zoo wanneer dat de priemen aen 'twerck gheneken:
Weetty niet datmen zeght in alle Landen,
Dat vyer en werck zeer zaen branden?
Ghy hebt v handen tot uwer schanden
Daer dickwils met besmet,, met loos opzet.
En ghy hebt veel Amoureusen onghelet
Ghebrocht in het net,, en in't percket
Ghy noch meer, onder correctie.
Wel te recht noemtmen v Amoureuse affectie.
Ia zoo doetmen v oock Ghelijcke complectie:
Wat isser te zegghen? dan dat wy totter Minnaers vramen
De vier leden dickwils doen verzamen,
Wy doen de vyerighe liefde beklijven,
Wy zijn twee hantghezellen die hun niet en schamen,
Tot der Minnaers blamen,, de karre te drijven.
Men kan van ons niet veel deuchden gheschrijven,
Wat willen wy veel kijven,, wy zullen toch blijven
Zoo deuchdelijck als wy zijn in den schijn:
Maer zeght my lieve Cozijn,, op desen termijn,
Wat zeytmen al nieus? ghy loopt van Lande te Lande.
| |
| |
Dat Heros Vader slecht is van verstande,
Om dat hy syn Dochter heeft willen verbien,
Dat sy naer gheen Vrijers en zoude uyt zien,
Zonder te bevroeden met voorzichtighen opinioen,
'tGheen datmen de Vrouwen verbiet, dat sy dat meest doen
En datmen de wilde Dieren diemen vast meynt sluyten,
Wel aldereerst zie springhen uyter muyten,
En datmen hoeren in koten oft spillen in zacken
Qualijck kan ghehouden oft wel ghepacken.
Zoo de Voghelen gheern vlieghen op de tacken,
Zoo vliecht de jonghe Ieucht gheern in't wilde.
Dat is zeker waer Thijsken vanden schilde:
Nu laet ons 'tvyer gaen stoken ghy ghilde,
Wy zullen Hero wel doen springhen uyt de zale,
Door dat Iuppiter was liberale,
Deden wy hem aen Acrisij Dochter gheraken.
Al zat sy in eenen Toren van metale
Oock ghesloten, wy wisten zoo te beschicken de zaken,
Dat sy haer in't leste van Iove liet ontschaken.
En wy zullen nu oock zo veel maken,
Dat Hero zal haken,, naer haer welvaren,
Sy is alreet ghekomen tot hare jaren,
Haer natuere zou gheern solaes ghenieten,
Sy zit als ghevanghen in beswaren
Alleen met haer Voester, 'tbeghint haer te verdrieten,
Wy zullense wel doen paren,, in liefden vergaren,
Eest dat Cupido wilt haer herte doorschieten,
Zoo en zullen wy den vyerighen brand niet uyt gieten.
| |
| |
O uytverkoren Voester, ghy peerle der Vrouwen,
Wy zitten hier alleen in swaer benouwen,
Daer wy niet en aenschouwen
Eenighe Mans oft Ionghelinghen,
Dan zomtijts grove Schippers die hun kabels, touwen,
Oft onsen nootdruft bringhen:
Ick moet myn jonghe natuere dwinghen,
Ick en mach danssen noch springen,, wandelen noch zingen,
Ghelijck ander Dochters doen van mynder conditien,
Door vreese moet ick natuere verdringhen:
Dus bid ick v wilt my een zake ghehinghen,
Daer ick naer heb verlinghen,, zonder malitie,
En laet my niet langher myn handen vringhen,
Noch mynen zoeten dranck met tranen minghen,
Maer accoordeert myn petitie:
Men doet Veneri te Sestos morghen sacrifitie
Laetse ons gaen visiteren.
O lieve Dochter in v supplieren,
Natuerlijck desireren,, en requireren,
En zou ick niet consenteren,
Ons gaen accuseren,, dat wy liepen domineren
Beyde te gader,, aen uwen Heer Vader.
O lieve Voester zijt myns drucx ontlader,
En bepeyst v nader,, wy zullen't in secreten
Doen, dat gheen vreucht versmader,, noch onsen berader
Wy en zullen daer blijven drincken noch eten,
| |
| |
Zijn ghezeten,, noch ons zelven vergheten,
Dan slechts gaen wandelen,
En ick zal v zegghen hoe wy't best zullen handelen:
Wy zullen ons pareren, niet om verjenten,
Met onbekende rijckelijcke accoutrementen,
Dat ons niemant ter weerelt kinnen, en zal,
Ick hope dat daer niemant beginnen,, en zal,
Ons eenighe dorperheyt voren te legghen.
O Dochter ick en kan v bede niet langher ontzegghen,
Laet ons ons cierlijck gaen toe bereyen,
Om onder ons beyen,, naer Sestos te varen,
Venus Goddinne der minne wil ons bewaren.
Hoordy niet Ghelijcke complectie?
Ia ick Amoureuse affectie,
Wat isser al ter marct t'eten en te handelen?
Komt kraect met my al zoete amandelen,
Hero is gaen wandelen,, met haer Voester de Peerle der Wijven,
Haer en lust niet langher ghesloten te blijven,
Haer Voester en dedet quansuys niet gheerne.
Sy hadde ghelijck, want wy zullen de zoete keerne
Eer langhe noch doen in't zuere verkeeren,
Wy zullense noch brenghen tot oneeren,
Zoo wy menighe Maecht hebben ghedaen.
Wy zullense leeren het quackelbeenken slaen
Wt kracht van vyerighen appetijte.
Wy zullen haer beloven in vreucht en jolijt
Erffelijcke te goyen,, zonder vernoyen,
Maer ghelijck de Kolle-bloemen heden bloyen,
| |
| |
En morghen drooghe zijn zonder groyen,
Zoo zal haer vreucht zaen failjeren.
Nu Hero en haer Voester zullen schier arriveren
Te Sestos, verciert ghelijck twee Goddinnen,
Wel laet ons dan gaen stoken 'tvyer van minnen,
En de Vrijers doen rinnen,, naer haren steert,
Wy en zijn onder ons beyden niet veel havers weert.
O alderweertste lieve Voester-vrouwe,
Daer alle mynen troost, secours en trouwe
Wy zijn nu binnen Sestos de schoon Landouwe
Daer myn herte langhe naer heeft ghehaect
Och wat schoonder palleysen, huysen en straten
Vol cieraten,, en gouden platen
Staen hier aen elcken kant,
Wat pompeuser Heeren en edel Potentaten,
Wat gheschicter Borghers en Onderzaten
Ick ben verwondert van dit voorspoedich Lant,
En dat ick verwondert ben en is niet vreemt, want
Ben ick van alle dees dinghen in't ghemeene,
Mits dat myn Heer Vader van doen ick was kleene
Op den Borgh by Sestos, daer wy alleene
Moeten huys-houden in druck en weene,
Van de Vrijers zou blijven, die my met ghewelt
Mochten ontschaken, maer want my vervelt
Datmen my den loop der natueren wilt verbien,
| |
| |
Zoo hebben wy ons secretelijck versnelt
Om dese triumphante Stadt te komen bespien.
O Dochter laet ons dan rijden en omme zien,
En om dat ons gheen ongheluck en zou gheschien,
Nadien dat wy hier komen zijn als de koene,
Zoo laet ons met goeden opinioene
Naer den Tempel gaen, die daer is gheconsacreert
Ter eeren van Venere om sacrifitie te doene,
'tIs nu den dach datmen haren lof celebreert:
Gaen wy gheringhe Dochter, en presenteert
Veneri dees koppel Duyven die wy met ons bringhen,
En doet v oratie dat ghy wort ghepresereert
Tot de ghetroutste van veel Ionghelinghen:
De jonghe natuere die is quaet om dwinghen,
Sy is dickwils oorspronck van groot malheur,
Ghy zijt zeer gheneghen tot danssen en springhen,
Tot solaselijck zinghen,, zonder eenich ghetreur:
Dus bidt Venerem hertelijck om haer jonst en faveur,
Dat sy v toe-voeghe eenen ghetrouwen Man,
Want het is quaet rijen met onghelijck ghespan.
O Venus Goddinne aenhoort myn supplicatie,
Door v goede gratie,, als de valjande,
Ick bid v met vyerighe oratie
Te deser spatie,, dat ghy myn offerhande
Tot uwen onderstande,, wilt in danck ontfaen:
Ick offer v dees Duyven om dat ghy my voor schande
Zout bevrijen en vertroosten zaen,
Ick en mach ter weerelt nieuwers gaen noch staen,
Ick zit ghevaen,, en natuere wilt voortaen
Leven in weelden en in liberteyt,
Schict my een ghetrou Minnaer toe die ick onderdaen
Mach blijven zaen,, in alder ghetrouwicheyt,
Zoo zal ick v altijt bedancken van dit goet feyt.
| |
| |
Her uyt ghy dralaert springht uyter haghen,
Het waer meer dan tijt dat ghy quaemt uyte.
Wat wildy my al quellen, wat wildy my al plaghen?
Her uyt ghy dralaert springht uyter haghen,
Komt helpt my het pack der minnen draghen,
Eer dat ick't voor my alleen opsluyte:
Her uyt ghy dralaert springht uyter haghen,
Het waer meer dan tijt dat ghy quaemt uyte,
Komt uyter muyte,, daer is een wonder werck in't schuyte.
Zijn't wercken van minne?
Hier ben ick met myn trompe.
Daer wy d'Amoureusen dickwils met bedrieghen.
Sy zijn wel dwaes die naer v hooren.
En waerom zijn sy zoo slecht dees slooren,
Dat sy ghelooven gheveyst samblant?
En waerom ontsteect ghy den vyerighen brant?
Dat sy dien niet en konnen verkoelen.
En waerom doet ghyse door liefde ghevoelen
Zoo onlijdelijcken pijne aen 'therte?
| |
| |
Dat sy niet en kennen het witte voor 'tswerte,
En menighe perte,, voort stellen al haken,
Tot dat sy aen haer Lief gheraken.
Dat sy dus waken,, en vyerich blaken,
Daer toe doet ghyse groot onderstant.
Maer lieve Cozijn gheeft my toch de hant,
En wilt my myn leet niet meer verwijten,
Want den Duyvel zou gheern den Necker beschijten.
Ghy zijt subtijlder dan ick, onder correctie,
Om iemant te bedrieghen, ghy hebter veel ghetrompeert.
Ia ben ick Amoureuse affectie,, ghenaemt,
Zoo zijt ghy Ghelijcke complectie,, befaemt,
Al de weerelt deure ghenomineert.
Wy hebben veel Ghelieven ghevnieert,
En gheavanceert,, in feyten van minnen.
Laet ons dan weer beghinnen
Aen Leander en Hero zonder tardatie,
Dit zoude zijn zeer goede comparatie,
Sy zijn beyde jonck, wellustich, en schoone.
Het is waer, Hero die is naer den Troone
Met haer Voester van goeder conditie,
Om de Goddinne Veneri te doen sacrifitie.
Daer moeten wy Leandrem oock gaen bringhen,
Om de ghelijcke complectien te minghen,
En te dwinghen,, tot d'een d'anders liefde cordiale,
| |
| |
Cupido zalse noch raken met synen strale.
Waer zijdy Cupido myn lieve Kint,
En alderweertste vrint? gheringhe komt aen komt aen,
De schoone Hero die noch noyt en heeft ghemint
In liefden verblint,, die is nu ghezint
Om onder ons subjectie te staen,
Sy heeft myn Idole sacrifitie ghedaen
Te Sestos, alle ander Maechden ten exempele.
Sy is noch in den Tempele,
Dus wilt v terstont oock derwaerts maken,
En wiltse met eenen strael der minnen zoo gheraken,
Dat sy mach blaken,, en onrustich waken
In vyerighe liefde ghetrouwelijck.
Maer Moeder laet my wel verstaen de zaken,
Met korter spraken,, daer ick moet naer haken,
Wie hebt ghy haer toe-gheschict te houwelijck?
Een frisch Ionghelinck, die haer bouwelijck
Nu is aenschouwelijck,, gheboren vander
Iae't, sy zijn bey van ghelijcke complectie,, toch.
'tZal goede partuer zijn.
Wt amoureuse affectie,, noch
Zullen sy d'een d'ander zoo in eeren,, beminnen,
Dat sy niet en zullen weten waer keeren,, hun zinnen.
| |
| |
O moeder die de schoonste zijt van alle Goddinnen,
Laet my eens kussen uwen rooden mont,
Dan zal ick terstont,, uyt oprechten gront
V hooghe gheboden gheern obedieren:
Met eenen loosen vont,, zullen sy van my zijn ghewont
Met den strael der liefden, dat sy zaen accorderen
Zullen, en rasen om te bancketeren,
Te domineren,, en te roseren,
Zonder simuleren,, te vreesen oft te zorghen,
Ick zalse gaen doorschieten zonder langher te borghen.
Komt laet ons t'zamen gaen wandelen in't groene,
Wy hebben langh ghenoech ghezeten inder Kercken.
Moesten wy alle de zaken niet wel mercken,
Ghelijck ghemeynelijck doen de sielen?
Ia wy by mynder zielen,, wy zaghen knielen
By Hero voor den Outaer Leander.
Maer hoe vriendelijck beloncten sy d'een d'ander,
Den tijt en mocht hun gheen van beyden verdrieten.
Maer zaecht ghyse Cupidinem niet doorschieten
Met synen boghe en met syn gouwen
Wederghehaecte schichten?
Sy mochten't in't leste noch wel bequelen.
| |
| |
Ke de liefde en zal haer niet vervelen,
Als sy jocken en spelen,, met amoureuse kueren,
Door de ghelijckheyt hunder natueren
Zullen wyse berueren,, tot amoureuse affectie.
'tEn mach niet lieghen ghelijckheyt van complectie
Doet de jonghe Amoureuse zinnen
Leven in minnen,, en d'een naer d'ander rinnen.
Swijcht, swijcht, Hero die is opghestaen,
Sy heeft haer bedevaert nu voldaen
Met haer offerhande op Veneris Altaer,
Zietse met haer Voester uyt den Tempel gaen,
En Leander volcht haer van achter naer.
Ick vreese noch voorwaer,, dat sy daer
Haer eere noch zal laten te pande.
Ke Leander die is gheheel goederhande,
Voorzienich en discreet van verstande,
Het waer syn schande,, zoude hy als d'onvaljande
Hero liefde stellen bezijen,
Hy en zalse niet zaen laten in lijen.
Komt gaen wy hooren hoe sy met melodijen
D'een d'ander zullen vrijen,, en hunnen noot,, klaghen,
Wel moeten sy varen die liefde minjoot,, draghen.
O Venus, Venus, die alle natueren kent,
Obedient,, ben ick v Kindt der minnen,
Zinnen,, en memorie zijn gheheel innocent
Door't torment,, dat ick ghevoel in't herte binnen,
Verzinnen,, laet my ô Peerle der Goddinnen,
Wie ghy my naer v ghenoeghen,, zult
| |
| |
Voor eenen ghetrouwen Vrijer toe voeghen,, zult?
Dien edelen Ionghelinck die by my knielde
Docht my een ghilde,, te wesen certeyn,
Syn amoureus opzien doet myn herte in't wilde
Als den Voghel vlieghen uyt jonsten reyn,
Ick merck aen syn wesen wel dat gheen vileyn
Noch gheenen deyn,, en zoude konnen ghewesen:
Och waer ick zoo gheluckich dat daer een kleyn
Voncxken der liefden quaem in syn hert gheresen,
Zoo waer ick van myn quale gheheel ghenesen.
Leander komt v ghevolcht van achtere,
Neen, neen, ick mocht behalen lachtere,
Ick moet achterwaerts dincken,
Het waer my schande en ick mocht myn eere krincken,
Dat 'thoy liep ten Peerde,
Zou ick hem met lodderlijcke ooghen wincken,
Hy mochte't nemen in onweerde.
Hy en zal, hy aenziet v voor een zuyver Gheerde,
Hy zal't nemen in't goede.
Hy zal v minnen boven alle Vrouwen die op d'Eerde
Nu leven met eenen ghestadighen moede,
Den lesten druppel van synen bloede
Och een Dochter moet zijn op haer hoede
Voor bedrieghers die sneven.
En zorcht niet hy en zal v niet begheven,
Maer syn liefde zal dueren.
| |
| |
Ghy zult met hem in rust en vrede leven
O Amoureuse affectie door v berueren
En want ick weeck ben uyter natueren,
Van Ghelijcke complectie, die myn herte kan doorklooven
En Venus die kan myn zinnen berooven,
Ick ghevoel inwendich dat ick blake
In liefden, eest dat ick aen syn liefde gherake,
Daer ick naer hake,, zoo zal ick gheluckich,, zijn,
Maer moet ick syn jonst derven, zoo zal ick druckich,, zijn.
Hy is nu tot by v zijde komen dichte,
Toont met een zoet wesen en vriendelijck ghezichte
Met v schoon ooghen en blosende kaken,, cierich,
Ghy zult hem naer v liefde doen haken,, vyerich.
Och wee my! wee my! wat is my gheschiet?
Ick laet myn ooghen draeyen, maer 'tis al om niet,
Hy en ziet,, naer vriendelijck opzien noch schoon ghelaet,
Hy gaet,, voorby my, noyt zulck verdriet,
Als de ghene die myns gheen gade en slaet:
Ick zaeye myn amoureuselijck zaet
Door myn bruyn ooghen, eylaes hier nu te quiste,
Des word'ick van zinnen al desperaet,
'tKomt al op niet myn zaken van liste,
Natuere en redene zijn nu in twiste,
Om dat ick nu lijde dese temtatie:
O Venus ick wilde wel dat ick wiste,
Oft ick door myn vyerighe oratie
| |
| |
Niet en zal verwerven dees Ionghelincx gratie.
En twijffelt daer niet ane, ja ghy en trouwen,
Door schaemte en dorste hy v niet wel aenschouwen,
Maer hy gaf een loncxken van bezijen.
Ghy zijt in sy herte de liefste van alle Vrouwen,
Wilt voor zeker houwen,, dat hy uyt jonst vol trouwen
Zal weder keeren en voorby v lijen.
Hy zou v wel willen spreken en vrijen,
Maer want in gheschil zijn syn amoureuse zinnen,, mal,
Zoo twijffelt hy noch hoe hy syn vryagie beghinnen,, zal.
Wilt hem vrijelijck locken tot uwer minnen,, al,
Het fruyt van trooste zal v bereet,, zijn.
Zoudt anders oock wesen het zoude my leet,, zijn.
Want ick zou sterven van grooten drucke.
'tZal v noch komen tot grooten ghelucke,
Wort hy eens v affectie gheware.
Eylacen myn herte dat berst my van vare,
Dat myn jonck bloeysel zal worden afghebeten:
Maer hoe zal hy van mynder liefden weten?
Dat en weet ick noch niet.
Hoe, zoud'ick hem gaen te voren legghen
Dat ick hem beminne? zoo waer leet gheschiet,, my,
Och dat en dad'ick om alle de weerelt niet,, vry,
Want redene en zou's niet willen ghedooghen.
| |
| |
Zoo moet ghy dan de zoetheyt vander ooghen,
Naer ons motijf, den last van minnen,, bevelen,
Laet v ooghskens in syn ooghskens binnen,, nu spelen,
Ghy zulter syn liefde met verwecken.
Als der Vrouwen ooghskens met liefden trecken,
'sMans herte dan volghet der ooghen zoetheyt.
En dat doet alleene der Vrouwen goetheyt,
Die onvolprijselijck is t'elcker steden.
Een deerlijck zien is half ghebeden.
D'ooghen die toonen wel zonder spreken
Van trooste die hem dan ter herten dalen.
Laet v ooghskens vast in syn ooghskens stralen,
Ghy zulter ghejonsticheyt met bewijsen.
Een verstorven herte dat zou daer met verrijsen
En verjolijsen,, in wercken van luste.
Als d'inwendich herte neemt plaetse en ruste
In Liefs herte, zoo wilt het lichaem altijt wesen
V amoureus herte zonder sprake oft woort.
Ia en trecken Liefs herte in v accoort,
Dan zal hy troost aen uwer liefden verzoeken.
| |
| |
Dit is d'eerste capittel van Veneris boecken,
Hier inne meucht ghy, ô Hero, wel studeren.
Dese instructie doe my verjubileren,
En sustineren,, myn druckighe zinnen,
Roepende naer 'teeuwich versolaceren,
Door't inflammeren,, van synder minnen,
Reyn in't bekinnen,, wat zal ick beghinnen?
Dus blijf ick verdraeyt van minnen staende.
En spreect een woort,, niet.
Daer 'therte confoort,, ziet.
Maer en spreeckt een woort,, niet.
Om een eeuwich verhooghen.
En spreect een woort,, niet,
Die hem 'tverzuchten der herten tooghen.
Door een minnelijck opzien te loone,
En door de welghemaectheyt van uwen persoone
Zuldy synen persoon zoo behaghen,
Dat hy t'uwaerts jonstighe liefde zal draghen.
Ia door v lieflijck aenschijn klaer als ivorie,
Daer hy in scheppen zal jolijt en glorie.
| |
| |
Syn herte tot uwer liefden keeren,
En dan zuldy bezitten den stoel van eeren.
En van alle v quale zijn ghenesen.
Ghy zult syn Alderliefste wesen,
Syn uytghelesen,, en hooghe ghepresen
Tresoor, daer hy ongheduerich naer haken,, zal,
Wy willen hem oock zoo gaen belesen,
Dat hy in uwer liefden vyerich blaken,, zal.
Och! wat grooter benautheyt, wat lijden, wat smerte,
Wat pijnelijcker nope, wat hittigher gloet
Ghevoel ick inwendich in myn herte!
Bedwelmt, beraest is mynen zin en moet,
Door't opzien vroet,, van een Beeldeken zoet,
Hertelijck beminnen boven alle Ionckvrouwen,
Ick zal verdrincken in der liefden vloet
Mach ick haer in deuchden en eeren niet trouwen:
Wie zal haer myn vyerighe liefde ontfouwen,
En dat sy my heeft verwonnen?
Ick en zou de schoonste van alle Kerssouwen
In gheender vouwen,, verlaten konnen,
Sy is de schoonste die daer leeft onder der Sonnen:
Och! wou sy my in wederloon haer liefde jonnen,
| |
| |
En kost ick haer beerven,
Zoo bleef ick altijt in haer verbonnen,
Och! waer toe diende dees liefde begonnen?
Naer dat Cupido myn herte heeft doorronnen,
Kan ick haer lieflijcke conversatie niet verwerven,
Ick zal myn hert doorkerven,, door 'tswaer verdriet:
O Venus laet my haer goede gratie beerven,
En van haer beeldelijcke schoonheyt hebben gheniet.
Wat zoudt ghy zeker in't herte zulcken grief,, hebben?
Naer v spreken zoo moet ghy 'tKint wel lief,, hebben,
'tWelck v jonstich herte dus heeft ontschaect.
Waert ghy van Cupidine zoo zaen gheraect?
Verklaert ons dat te recht zonder te bewempelen,
Ieghelijck behoort vry te zijn inde Tempelen.
Rasscher dan het klaer water kan ghevlieten
Veel rasscher quam Cupido my inden Tempel doorschieten
Met synen strale:
Al hadde myn herte gheweest van yser oft stale,
Als myn ooghen naer den schoonen mont root als corale
Maer hoe zal ick myn liefde laten blijcken
Tot haerwaerts met amoureuse treken:
Och oft ick met Phoebi konst der Rethorijcken
Haer mocht te kennen gheven myn ghebreken,
Wil ick my ongheveyst om haer te spreken
| |
| |
Maer oft my dan myn zinnen besweken
Als ick meynde te kouten,
En dat ick van haer oock bleef versteken
Zoo zouden myn woorden gelijcken d'uytgeschoten bouten
Die daer blijven verloren:
Al heb ickse lief en uytverkoren
Zoo twijffel ick oft ick myn liefde haer te voren
Wil legghen, ick en weet wat doen oft laten?
Het swijghen en kan v niet ghebaten.
Verklaert v meynighe dat is 'beste van al.
Vrouwen herten die zijn vol caritaten,
Ghy zijt verzekert dat sy v vertroosten zal.
En zorcht voor gheen wederzegghen oft misval,
Sy zal v jonstich zijn dat weet ick wel.
Wy zullen v zoo toekaetsen den bal,
Dat ghy ten lesten noch zult winnen het spel.
Maer oft sy my in liefden viel rebel,
Waer zoude ick dan blijven?
Naer dien dat ick de blakende liefde fel
Hoe zal ick't dan handelen catijf der catijven?
Het beste waer dat ickse sprake, meen,, ick,
Wil ick't avontueren? ja ick, nochtans,, neen ick.
En redene raet my te swijghene,
| |
| |
Wt redene oft sy't qualijck name.
Om confortatie te ghekrijghene,
En redene raet my te swijghene,
Al is 'therte haer bereyt te nijghene,
Myn woorden mochten haer wesen onbequame.
En redene raet my te swijghene,
Wt zorghen oft sy't qualijck name,
Het waer my een eeuwighe blame,
Dat sy myn liefde sloech vander hant,
En dan zoude ick als een afghezet Sant
My zelven vinden in allendich gheween.
Vrouwen herten die en zijn been noch steen,
Ghy zult haer jonste wel goeden koop,, hebben,
Want de natuere wilt altijt haren loop,, hebben.
Maer meyndy dat een eerlijcke Ionckvrouwe
Haer zoo haestelijck verneeren zouwe
Tot 'sMans wille? neen sy, 'twaer grooten lachtere,
Zoo men de pijcken in Vlaenderen draecht.
Daer isser vele die haer voor goede Maecht
Willen besteden aen die zulcken Bruyt,, koopt,
En sy ghelijcken den trefter die onder uyt,, loopt.
Wat zuldy al brenghen? laet dat daer.
| |
| |
'tVrouwelijck herte dat is wanckelbaer,
Tot nieuwer liefden zaen omghekeert.
En ghy zijt subtijl en wel gheleert,
Ghy zoudt duysent Vrouwen haer herte ontrecken.
En al naem sy't qualijck, ghy zullet wel decken
Met subtijl kecken,, en met gheveysden,, gronde,
D'Amoureusen spreken meest met dobbelen,, monde.
Al zoud'ick den name van eeren verliesen,
Zoo zal ick 'tspreken voor 'tswijghen verkiesen,
Om daer door te verlinghen myn leven,
Ick wil haer myn herte gaen te kennen gheven.
Nu is hy ghequelt van Veneris evelinghe,
Nu ghevoelt hy in't herte eerst de krevelinghe,
Syn zinnen zijn nu gheheel ongherust,
'tGhepeys dat kust,, na Vrou Veneris beelde.
Datmen't veel heelde,, hy wilt aen 'tpeck,, zijn,
Hoe mach hy zoo gheck,, zijn?
Aen een die hy noch niet en kent syn herte te legghene.
| |
| |
Dat plachmen te zegghene,
Want liefde treet wijsheyt onder den voet,
Sy en vreest gheen blaemte.
Als natuere ghebruycken mach haers ghelijcke.
Dat blijct aen Leandrum, die nu zoect practijcke
Hoe hy Hero zal brenghen ten valle.
Haer zoet honich mocht noch wel verkeeren in galle.
Swijcht, swijcht, dees twee Gelieven ontmoeten d'een d'ander,
Laet ons gaen hooren hoe dat Leander
Syn vyerighe begheerte uytlegghen,, zal,
En wat hy tot Hero al zegghen,, zal.
Weest ghegroet eerweerdichte Maghet reyne,
Achter straten gaet met uwe Voester-vrouwen:
Waer mynen persoon ghemeyne
V hoocheyt niet te kleyne,
Ick zoude v zeer gheern ghezelschap houwen,
Wilt myn jonst aenschouwen,, bid ick v presentelijck,
Reyn liefde die dwinght my violentelijck,
Dat ick v myn herte moet openbaren,
'tWelck door v liefde ghevexeert is tormentelijck,
Meer dan myn tonghe v zou konnen verklaren,
Myn lichaem en kan nimmermeer wel ghevaren,
'tEn zy dat ghy my v goedertieren liefde jont,
Ghy zijt alleen de boete van myn beswaren,
| |
| |
Cupido die heeft myn herte zoo doorwont
Met v liefde, dat uwen rooden mont
Alleene kan cureren myn smerte en pijne,
Niemant anders en kan my maken ghezont,
Voor myn quale en is gheen ander medecijne
Dan v goede gratie ten fijne,
Sy eest alleene die my kan ghenesen:
Cureert hem dan, die altijt begheert te zijne
V ootmoedich Dienaer uytghelesen,
En uwen ghetrouwen man boven desen.
O ghy edele Ionghelinck ghepresen,
'tIs te vergheefs dat ghy my van liefde spreect,
Oft verhaelt dat ick v behulpich kan wesen,
Nadien my onbekent is wat v ghebreect,
Calumnije die altijt gheern haer leet wreect
Met haer adherenten en valsche fenijnighe tonghen,
En envije die altijt den stock teghen d'Amoureusen trect,
Daer zouden wy, vrees' ick, af worden bespronghen,
Sy hebben menich duysent Amoureusen ghedwonghen,
Dat sy hun vyerighe liefde moesten laten,
Ia sy hebben de minnende Herten dickwils zoo ghevronghen,
Dat die eerst vyerich minden tot hunder baten,
In't leste d'een d'ander noch moesten haten,
Dat zegh ick v vrijelijck zonder lieghen,
En door dat myn Vader wreet is boven maten,
Zoo en wil ick uwen persoon oock niet bedrieghen,
Van doen ick een kint was en noch lach inder wieghen,
Zoo was hem van my ghepropheteert:
Welcke prophecije ick niet en kan ontvlieghen,
Zoo hem Apollinis orakel oock heeft gheexpresseert,
Dat ick moest blijven ghesepareert
Van alle Ghezellen en Mans-persoonen,
En dat was de reden dat hy bleef gheresolveert,
Om dat ick my zelven noch ander niet en zou hoonen,
| |
| |
Dat hy my by Sestos doe woonen
Op eenen Borgh alleene met myn Voester-vrouwen,
Daer myn natuere teghen begheert te kroonen,
Om dat ick daer zonder partuere moet huys-houwen,
Om dat ghy my en v zelven dan oock in't benouwen
Niet en zoudt brenghen, heb ick v dit verklaert:
Dus bid ick v dat ghy 'tperijckel wilt schouwen,
En dat ghy niet en zoect myn qualijckvaert,
Daer zijn Dochters ghenoech van edelder aert,
Die v te houwelijck wel zullen begheeren,
De Ionghelinghen die voor deuchdelijck zijn vermaert
Die en dorven gheen schoon Vrouwen ontbeeren.
O edel Maecht en wilt v niet verveeren
Van dusdanighe ydele prophecijen,
Het zoude my uyt gront myns herten deeren,
Dat ick v Alderliefste zou brenghen in lijen,
Venus zal ons voor ongheval bevrijen,
En wy zullen oock toezien:
Maer al die Iupiter wilt kastijen,
En konnen syn straf niet ontvlien,
Maer de Waerzegghers die daer willen bedien
Die ignoreren wat namaels zal gheschien,
Dus zijn de Waerzegghers wel weert om laken
En de menschen die daer hun gheloof op staken
Fortuyna vernielt d'een op 'twater d'ander op 'tlant,
Naer dat Iupiter heeft ghepredestineert:
En slaet myn liefde daerom niet van kant,
Die de Waerzegghers ghelooven zijn zeer verabuseert,
Altijt worden de menschen in dit kas ghetrompeert,
Het zy in wat manieren hun waerzegghen mach ghebeuren.
| |
| |
Weer sy lieghen oft waerzegghen, dit wel noteert,
Diese ghelooven die moet ick controleuren:
Nu ghenomen sy zegghen iemant gheluck toe te veuren,
Dit is de zulcke pijne dat niet en gheschiet terstont,
Want ter wijl dat sy 'tgheluck verwachten oft dat treuren,
En 'twort dies te minder om datte voren is vermont,
En liecht de Waerzegger nopende 'tgeluck dat hy oorkont,
Zoo eest dat de menschen 'tgheluck te vergeefs verwachten,
En zeyt dat sy ongheluckich zullen zijn oft onghezont,
Zoo lijden sy daer door dobbel grief daghen en nachten:
En failjeert hy, zoo moeten sy te vergheefs achten
Op't ongheluck dat hy zeyt dat hun toekomen,, zal,
Inder voeghen dat sy in alle manieren de dwasen slachten,
Die de Waerzegghers vraghen naer gheluck oft ongheval.
Ten anderen, Ionghelinck dat ghy't wel grondeert,
Daer is noch een swaerheyt die my aen doet wee,
By Sestos, wel tot mynen swaren lee,
Op eenen Borgh die daer leyt sterck ghefabriceert,
Van Abido v residentie met een kleyn Zee,
Daer ick met myn Voester onder ons twee
Alleene zijn huys-houdende secreet en stille,
En myn Vader zou op my syn sweert trecken uyter schee,
Waer't dat hy vername van eenighen gheschille,
Wist hy dat ick vrijde hy zou my met opzetten wille
Al levende doen dolven inder eerden
Ghelijck Oppie, oft als een ydel spille
Doen verslinden met hongherighe Peerden,
Zoo Hippomene dede met grooter onweerden
Limone: Dus bid ick v stelt v toch te vreden,
Oft beyt immers tot dat myn Vader is overleden.
| |
| |
O alderliefste Lief en wilt daer niet voor zorghen,
Wy zullen wel verborghen,, ons liefde heet,
Ick zal tsnachts by v komen, en alle morghen
Zal ick naer huys keeren eer de Sonne opsteet,
Het swemmen dat is my zeer ghereet,
Ick zal tzavonts de Zee overswemmen als de koene,
Zonder myn armen te sparen, zoo Godt weet,
Ick en heb Boot, Schip noch Schippers van doene,
Ick en zal oock niet wachten naer den saysoene
Van dat de Mane oft Sterren zullen blincken,
Maer ick zal met ghestadighen opinioene
Neerstich na den Borgh swemmen als ick om v zal dincken:
Maer Hero Lief, om dat ick niet en zou verdrincken,
Zoo wilt eenen lanteern met licht ten Borgh uytsteken,
Zoo en zullen de wreede baren my niet doen zincken,
Noch Boreas en zal myn leden niet breken:
En als ick naect komet uyt den water ghestreken,
Zoo wilt uwen Dienaer in v logijs ontfanghen,
Dit doende zuldy cureren al myn ghebreken,
En myn beswaert herte helpen uyt 'tverstranghen,
Ick zal v al de daghen myns levens aenhanghen,
En v om gheen rijcker noch schoonder verlaten,
Dat sweer ick v by Venerem tot uwer baten.
Om dat ghy my zoo ghetrouwelijck bemint,
Zoo en kan ick my niet langher gheveysen,
Ghy hebt my verwonnen ick lijt ick kint,
Venus die verbiet my achterwaerts te deysen:
Dus adieu myn Lief wy gaen naer huys reysen,
Op dat de nijders ons niet en bespien,
Voor myns Vaders wreetheyt moeten wy vereysen,
Door ancxst dat hy ons vryagie zou verbien,
Laet ons altijt rijen en omme zien,
Op dat wy ons amoureusheyt niet en bezueren,
| |
| |
Laet ons altijt het perijckel vlien,
Want zeer variabel is 'trat der avontueren:
Het brandende licht daer ick v af hoor rueren,
Zal ick noch t'avont uytsteken t'uwer contemplatie,
Venus die laet v ter ghezetter uren
By my arriveren door haer goede gratie.
Adieu mynen troost, Adieu myn consolatie,
Adieu lieve weerde uytverkoren Vriendinne,
Venus die vordere ons alliatie:
Adieu mynen troost, Adieu myn consolatie,
Ick wensch v zoo menighe salutatie
Als daer druppelen waters loopen ter Zeewaerts inne:
Adieu mynen troost, Adieu myn consolatie,
Adieu lieve weerde uytverkoren Vriendinne.
Adieu Lief die ick zoo oprecht van herten kinne,
Dat ghy v beloften welt zult onderhouwen
Tot uwer eeren en tot mynen ghewinne:
Adieu Lief die ick zoo oprecht van herten kinne,
Dat ghy zult blijven ghestadich van zinne,
Dat v belofte v nimmermeer en zal berouwen:
Adieu Lief die ick zoo oprecht van herten kinne,
Dat ghy v beloften wel zult onderhouwen,
Ick zal v t'avont verwachten uyt jonsten vol trouwen.
Hou Ghelijcke complectie.
Dees twee Ghelieven zijn immers ghebonnen,
Hebben wy't niet wel gheroct?
Ia wy, waer't wel volponnen.
| |
| |
Sy zullen d'een d'ander immers korts jonnen
Ionstighe vreucht in't Prieel van wellusten,
En zullen de gheluckichste zijn die onder der Sonnen
Nu leven als sy in d'een d'anders armkens rusten:
Iupiter en Io die den brant der liefden blusten,
Die en waren naer d'een d'ander noyt zoo vervleten,
Noch Mars en Venus die den brant der liefden blusten,
Als dees twee op d'een d'ander zijn ghebeten,
Sy moeten wel beyde onder heete Planeten
Gheboren zijn, hun liefde waer goet verkult,
Nochtans als ick naerder onderzoeck de secreten,
Bevinde ick dat den oorspronck hunder liefden is v schult.
Nu swijcht, swijcht klappaert en houdt v ghedult,
De menighe spreect hy zoude veel beter swijghen,
Ghy zoudt wel ongheboterden stockvisch op uwen bult
Door v blamelijck klappen gheraken te krijghen.
Die my zou willen slaen stel ick twee vijghen,
Niemant en kan my verbien te spreken,
Ick en wil particulierlijck niemant 'tverwoeyde aentijghen
Maer elck mach corrigeren, wilt hy, syn ghebreken:
Die syn Dochter d'Amoureuse treken
En de boeleringhe wilt doen schouwen,
Die machse in tijts eenen Man gheven en houwen.
Hoe zullen wy't met dees twee van amoureuse sectie
Nu voorts gaen handelen en gaen brouwen?
En ick Ghelijcke complectie
Hebbense zoo vast ghebonnen dat sy de touwen
Der liefden qualijck zullen breken, onder correctie:
| |
| |
Maer om dese annectie,, t'avanceren,
Zoo laet ons gaen informeren,, en instrueren
Den Roover van d'Amoureuse zinnen,
En Ghebruyck van liefde in feyten van minnen,
Dat sy 'tgherocte voorts af spinnen.
Wel gaen wy dan, sy zijn beyde hier binnen,
Sy zijn noch argher dan wy van conditie,
Laetse ons gaen resigneren ons offitie,
Want wy in dit cas ghenoech ghewrocht,, hebben,
Dat wy dees twee Ghelieven by een ghebrocht,, hebben.
Eynde des eersten Spels.
|
|
Auteursrecht onbekend
