Den generalen loop der werelt

(1612)–Johan Baptista Houwaert– rechtenstatus


Sommarie van dit teghenwoordich Boeck. Hoort hier hoe de loffelijcke memorie, De begraeffenessen verhaelt van tyden voorleden, En hoe dat sy tot der afflyvigher glorie, Openbaert haeren loff handel en goede zeden, En hoe de doode van calumnia vol onvreden. VVorden gheblaempt teghen reden.

[Folio Iviijr]
De loffelijcke memorie der aflyvighe. Het vierde boeck. NAer dat ick ghehoort hadde so veel ghetreurs en geschreys, En dat ick uyt dit groot peryckel was gheraeckt, Soo sach ick van verre een triumphant Palleys, D'welck noch gheheel was namelijck den borgh van peys, Doen ick daer by was heb'ick soo veel ghemaeckt, Aen dierste die voor quam dat sy heeft onthaeckt, De Valbruggh een dat sy ons heeft inne ghelaten, Ick sprack o Vrindinne die in dit Palleys waeckt, En den thresoor bewaert tot uwer baten, VVilt my toch logeren uyt charitaten, Met dese dry Nymphen die my gheselschap houwen, VVy comen door wildernissen speloncken en straten Ghevloden, om desen eyselijcken tempeeft te schouwen. Elk mach hem voor groot onweer wel vergrouwen. SY antwoorde ghy en derft niet suppliceren, By redene dat dit is u eyghen huys, Daer ick gheforiert ben om in te logeren, Souden wy te gader dan niet wel accorderen, Dat soude my wesen al te swaren cruys, Ghy en cont toch sonder my niet een gruys, Noch ick sonder u oock desghelijcke, En dese twee voorste Nymphen sonder eenich abuys, Syn myn cameraden segh'ick u in t'publijcke, VVy en sulle nu oock nimmermeer brenghen in versycke, Soo langhe als ghy onsen raet volght t'uwer glorie, D'een is reden d'ander verstant dats autenticke, En ick ben by name ghenoempt memorie. Die u vertellen can menighe geste en Historie.
[Folio Iviijv]
MEmorie vast mijn coringhe bluste, Door secreten die sy my te kinnen heeft ghegheven, Ick meynde in dat Palleys naer mynen luste, Iaer en dagh hebben ghenomen mijn ruste, Maer wy en sijn daer maer dry daghen ghebleven, VVant wy daer partyelijck uyt waren verdreven, Van seer cleyne maer fenynighe Serpenten, Doen seyde my memorie hoe dat in T'smenschen leven, Vre rust noch ghemack en was dan veel tormenten, En dat de boose Menschen en Malcontenten. De goede alom verdryven en veriaghen, En dat ick voortaen niet dan om Atropos renten, Te betalen en soude peysen binnen corte daghen. En dat de sterfelijcke Menschen veel moeten verdraghen. NOch sprack sy en wilt van ons niet scheyen maer volgen naer, Als reden verstant memorie en gratie, By u sijn soo sijt ghy wel versekert voorwaer, Dat u niemant in secreet noch in dopenbaer, En sal doen hinder noch schandalisatie, Al ist dat ghy somtijts lijt wat tribulatie, Het sure sal in t'soete verkeeren subijt, Blijft in deughden constant sonder variatie, Ghy sijt nu ghepasseert uwen swaersten stryt, Als ghy van Atropo van nieus ghesommeert zyt, Soo sullen wy u in den meesten noot bystaen, VVerelt vleesch Satan noch haet en nyt, En sullen ons van u niet scheyen voortaen. Ist dat gy onsen raet volght en met ons wilt gaen,
[Folio Kir]
VVY en sullen u niet leyen ter playsantien, Oft in de theatren daermen siet spelen, Noch in Tafelronden daer de Ridders thoonen valiantien, Noch in Triumphen daermen met heerlijcke continantien, Houdt bruyloftfeesten van cadetten en elen, Maer wy sullen u leyden daermen suchten quelen, En seer lamentabelen sanck singhen„ sal, Daermen gheen onghevallen en sal helen, En daermen den dranck met bitter tranen minghen,, sal, Daermen suchten duchten en de handen vringhen, sal, End'afflyvighe sal beclaghen met droefven vermane, Daermen de weeldighe naturen dwinghen,, sal, En daermen ontpluycken sal des droefheyts vane. Tes saligher ten lijckhuyse dan ter feesten te gane. DOen ick dese redenen wel hadde ghehoort, Soo ben ick met de vier Nijmphen uyt die contreyen, En van den borgh van peyse vertrocken voort, Niet achtende dat nature was ghestoort, Wy reysden over Berghen Dalen Boschen en Weyen, Tot der plaetssen daer sy my wilden leyen, Die effen was en soo groot alsmen vinden mocht Hebbende tfaetssoen van eender wilder Heyen Hoe ick de plaetsse meer sagh soo sy my grooter, docht, Op dit groot velt stonden tot inde locht, Veel Oratorien Cloosters Capellen en Kercken, Steenen Houten en Ys'ren Cruysen constich ghevrocht, Epitaphien Sepulturen Tomben en Sercken. Met meer ander somtueuse constighe wercken.
[Folio Kiv]
NOch waren daer statuen en figuren ghehouwen. Van tousse marber pourphiersteen en ivore, Naer Keysers Coninghen uyt verscheyden landouwen, Naer Keyserinnen Coninghinnen en groote Vrouwen, Die daer begraven laghen in die victorie, En tot haerder ghedachtenisse en memorie, VVaren haer wapenen die sy plochten te vuren, Daerop ghestelt tot haerder grooter glorie, En eenighe van dees overleden creaturen, VVaren soo leven gheschildert met subtijl curen, Dat daer niet aen dan de sprake en scheen te ghebreken, Ick laet van alle de standaerts en banieren te ruren, Van al de Blaesoenen en wimpelen die ick sagh steken En hanghen van de Princen die daer waren besweken. DAer waren oock conterfeytssels seer vele, Van die ick in t'leven seer wel hadde ghekint, Die accident som hadde affghesneden de kele, En die cranckheyt met swaren ghequele, Hadde ter doot ghebrocht en door sieckte gheschint, Daer lagher oock een deel daer ontrint, Die executie hadde benomen t'leven, Die alderbest hadden ghegoyt gheweest en gherint, Die hadden de triumphanste tumben verheven, Van coper ghegoten oft op metael ghedreven, Daer oock de namen affcompst en de qualiteyt, Met het jaer en dagh op stont gheschreven, VVanneer dat sy storven en dat sy daer waren gheleyt. De graven waren buyten verchiert binnen vol vuylicheyt.
[Folio Kijr]
ICk sagh daer veel tomben van Pausen en Cardinalen, Van Bisschoppen Abten Proosten en Novitien, Van Canters Dekens Priooren die omgaen metter malen, Van Sellebroeders die de doode selve halen, En van gheestelijcke persoonen van alle conditien, Die som sonder eenighe beneficien, En som binnen haer leven welgheprebent waren, Daer laghen oock ongheloovighe die met superstitien, D'affgoden ghedient hadden in voorleden jaren, En daer stonden noch vervallen Tempels en Autaren, Daer de Heydenen Ioden en Turcken onvroet, Om bevrijt te syne van alle beswaren, Off'rande plochten te doen met Menschen bloet. De menighe doet quaet in plaetsse van goet. NOch sagh ick veel tomben van abdessen, Die constich ghegoten waren en ghehouwen, Van Nonnen Baghynen en Priooressen, Van Gravinnen Hertoghinnen groote Princerssen, Van ghemeyne en alle soorten van Vrouwen, Noch moeste ick daer voor ooghen aenschouwen, Het lijck van een edel Doghter schoone, D'welck ick met bitter tranen moeste bedouwen, Om dat ick soo wel ghekent hadde haeren persoone, De bare stont op t'graff noch voor elcken ten thoone, Verchiert met alderhande blommen schoon van coleure, Met een costelijcke beperelde croone, Met cranskens en gouden loovers al deure en deure. Was t'lijck oock besteken van achter tot veure.
[Folio Kijv]
ICk sprack o alderweirdichste en schoonste Kint„ daer Men ter Werelt soude moghen affruren, Die boven alle Princerssen waert bemint,, claer, Hoe light ghy hier aldus van de doot gheschint,, swaer, Als d'alder allendighste der Creaturen, Eer u de straffe doot brocht in besuren, Soo waert ghy by een schoone Bloeme te ghelijcken, Die in haeren fleur niet langhe en plach te duren, Maer door eenen nevel oft vorst saen te beswijcken, V minnelijck wesen daer elck plagh nae om te kijcken, Is desghelijcx in een leelijcke ghedaente verkeert, Die u plochten naer te volghen sietmen van u wijcken, Men versmaydt naer de doot datmen in tleven eerdt. Daerom is hy wijs die in tijts sterven leert. HOe luttel hadt ghy ghepeyst hoe qualijck hebt ghy gelooft, Doen ghy onnaecxaemlijck leefde sonder achterdincken, Dat de doot u t'leven soo saen sou hebben berooft, En dat sy u daerenboven een caluwe dootschoof, In plaetsse van u gheluwe haeir sou schincken, V lieffelijcke bruyn ooghen die plochten te blincken, Als sterren des Hemels de VVormen nu eten, V blosende wanghen en roode lippen stincken, V delicaet schoon lichaem wort gheheel doorbeten, En als ick ontbinden moet de somme der secreten, Soo ghy binnen u leven waert ghehouwen in weirde, Sult ghy naer u doot saen sijn vergheten, En soo ghy van eirde' gheschapen sijt wort ghy weder eirde. Een sterfflijck mensch is wel een teder geirde.
[Folio Kiijr]
ICk sagh Keysers Coninghen daer met dosynen, By de medecynen en Apotekers begraven, De groote Meesters van edelder mynen, Laghen onder Trauwanten en Cokynen, De Princen en Hertoghen laghen by de slaven, De Capiteynen die hun tot vroom feyten begaven, En loffelijcken explooten plochten uyt te rechten, Die laghen daer onder die van de Raven, En Dieren halff gheten waren men cost de Knechten, Voor de hooffden die plochten te vechten, Om rijckdom buet wrake plaisier oft glorie, Niet ghekinnen sy laghen daer niet om verslechten, D'een tusschen d'ander in tkerckhoff van memorie. Soo de verslagene ligghen naer de victorie. ICk sagh noch tomben en sepulturen sonder ghetal, Mitsgaders veel doode daer ick gheen kennis en had, ane, Dus sal ick daer aff swyghen gheheel en al, Die oock gheen sterffelijck mensch noemen en sal, Twaer hem onghereeder dan te reycken de mane, En met dat wy meynden voorts te gane, Sagh ick noch versche doode ligghen aen alle syden, Daer ick op speculeerde sonder te verstane, Al waert dat sy stoncken ghelijck vuyl pryen Ick wert verbaest en sprack in t'voorby lyen, Och hoe light ghy hier soo schandelijck die dan,, binnen, Vwen leven soo gheswollen waert van hoverdyen Soo eerghierich en soo verwaert van,, sinnen. Dat ick u teghen de bedelaers niet en can,, kinnen.
[Folio Kiijv]
GHy die de werelt plocht op u duymen te drayen, En uyt passie oft ghiericheyt orloogh te vuren, Light hier nu halff gheten van de Raven en Crayen, Oft van de Serpenten Wormen en Mayen, Die u vleesch verslinden uyt en inder sepulturen, Ghy die met cracht practijcken oft subtijl curen, In u leven gheusurpeert hebt d'ondersaten goet, Ghy die d'onschuldighe veel leets hebt doen besuren, En tyrannelijck ghestort hebt het onnosel bloet, Die light hier naer u doot versmadelijck onder voet, Vertorden veracht vervloeckt van d'ondersaten, Vwen rijckdom verwaentheyt en uwen hooghen moet, V weelde noch glorie en can u nu niet baten. Want ghijt der Werelt al hebt moeten laten. VVAer Sijn u Voghelen waer sijn u Honden,, nu, Daer ghy met plocht te vlieghen en te jaghen? Waer staen u weldighe Peirden ghebonden„ nu? Waer sijn u pachthoven en erffgronden,, nu, Waer sijn u schoon abyten die ghy plocht te draghen? Waer sijn u Ondersaten Vrinden Dienaers en maghen? Waer sijn u thresooren bagghen en Iuweelen? Waer sijn de schoon charen daer ghy in hadt behaghen? Waer sijn u graefschappen en groote parceelen? VVaer sijn u Palleysen Speelhoven en Pryeelen? Daer ghy in ghebruyckte u dominatie, VVaer sijn u tapyten statuen en tafereelen? VVaer is al u vreught welde iubilatie? En al u triumphen van voorleden spatie?
[Folio Kiiijr]
VVAer sijn u fluyten Schermeyen en trompettens? VVaer is u snaerspel en soete musijcke? VVaer sijn u Baroenen Ridders en Cadetten, Die met u in triumphen en bancketten, Steckspelen tournoyspelen en van gheijcke, Te stryde plochten te ryden waer is u republijcke? Met u diademe scepter en croone? VVaer is u Keyser en u Coninckrijcke? VVaer sijn u lieve Huysvrouwen en Kind'ren schoone? Ghy hebbet moeten al laten onder S'hemels throone, En ghy sijt bloot uyt de werelt ghereyst alleene, Al die eerden en dienden uwen persoone, Doen ghy voorspoedich waert in tdal van weene. Hebben u verlaten en achten u nu cleene. AL waert ghy verheven boven alle Heeren, Al waert ghy hooghen stam en edel conditien, Al plocht ghy u rijck en goet te vermeeren, En dat ghy ghehouwen waert in grooter eeren, Door het besitten van de meeste officien, Ist dat u deughden u boosheden en vitien, Niet en passeeren soe ist voor u quaden raet, VVant al u rijckdommen glorie en delitien, V moghentheyt en uwen hooghen graet, En sullen u wesen gheen toeverlaet, Als ghy u naeckt en bloot sult presenteeren, Voor den rechtveerdighen rechter die alle misdaet, Naer de misdienste sal corrigeren. Maer die de deughdelijcke sal beneficieren.
[Folio Kiiijv]
DVs moghen alle Menschen die hier voorby lyen, Al dees doode met indacht wel aensien, En spieghelen hun wel tot alle tyen, Want de doot die en sal niemant myen, Maer dat dese gheschiet is sal ons oock gheschien, Want wy de doot dan niet en connen ontvlien, En dat wy corts van hier al moeten reysen, Sonder te weten wanneer oft waer boven dien, Soo behoort elck van den wegh der boosheyt te deysen, Met dat ick dit sprack creegh ick een vereysen, En met een verwonderinghe boven maten, Begost ick in my selven te peysen, Hoe Atropos my die dit sprack niet langhen en sou laten. Met meer ander die noch leefden beter den de straten. DOen memorie hoorde dat ick was verwondert, Van al de doode die ick daer sagh generalijck, Soo heeft sy my de acten en namen besondert, Al ordentlijck van menich hondert, Afflyvighe verhaelt specialijck, Iae men soude gheseyt hebben dat qualijck, Moghelick sou gheweest hebben te expresseren, Alle de gheleghentheyt die sy my egalijck, Van verscheyden doode wist te declareren, Sy wist my veel affcomste te nomineren, Van die over duysent iaer te voren waren ghestorven, Wie dat accident hadde doen succumberen, Wie cranckheyt hadde vernielt en bedorven. En wie dat de loffelijcke samen hadd' verworven.
[Folio Kvr]
NOch wees my memorie veel groote wercken, Van Pyramiden en obeliscis die daer ghebout waren, En verhaelde my hoe Cleopes met platte sercken, Den eenen hadde doen bouwen niet om verstercken, En dat seshondert duysent Menschen twintich iaren, Daer aen ghewrocht hadden sonder aerbeyt te sparen, Dees groote wercken waren viercant ghewroght, Van boven tot onder vercleynende naer haren Eysch soo dat de poynte verreyckte de locht, Soo hooghe dat daer noyt iemant en mocht, Noch en cost overschieten met Boghen en Pylen, Dees steenen waren meest met grooten cost ghebrocht, VVt Arabien d'welck vandaer was veel mylen. En sy waren ghefundeert op huyen en eycken stylen. SY thoonde my noch eenen ter selver uren, Die uyt eenen steen was ghehouwen en swaer al loot, Om op te rechten en te vervuren, Noch wees sy my meer sulckdanighe sepulturen, Van d'AEgijpsche Princen die sy voor haer doot Hadden doen maken die in tswerelts conroot, Cleyn Palleysen hadden willen bouwen, Om corten tijt te bewoonen en maeckten de Graven groot, Om dat sy daer langhe huys in moesten houwen, Dese Pyramiden hoogh in d'aenschouwen, Waren som met Hieroglyphische letteren beschreven, Daer uyt dat memorie my wist te ontfouwen, Al de vroom feyten die de doode hadden bedreven. Hoe sy ghehandelt hadden en gheeynt haer leven.
[Folio Kvv]
Memorie thoonde my noch een graff publijckelijck, Dat de Coninghinne van Cairien niet om verexellenten, Had' doen bouwen van vier meesters die ghelijckelijck, Daer aen ghevrocht hadden soo practijckelijck, Dat sy hadden verovert veel goet en renten, Sy seyde dat Scopas ghebout had' naer Orienten Bryax naer Septemtrionis gheweste, Leochares naer t'quartier accidenten, En Timotheus naer Meridiem elck om t'beste, Noch thoonde sy my aen dit wonderwerck in tleste, Sessendartich Colummen breet en lanck, Hier mede laet ick u te verhalen de reste, Van dit constich werck dwelck sy vry en vranck. My noch al thoonde in den selven ommeganck. NOch heeft my memorie een sepulture ghewesen, Daer dry hondert sestich duysent Mans sterck en ras, Aen ghewrocht hadden en volmaeckt boven desen, Voor den Coninck Anacrio ghepresen, En sy seyde my dat Atropo hem in dat cas, Affionstich had' gheweest dat hy daer niet begraven en was, Ghelijck die een huys bout om een ander in te woonen, Noch heeft my memorie op tselve pas, Daer ontrent eenen Hoff willen thoonen, Die seer lustich was en niet om verschoonen, Die Cyrus de Coninck van Persien bloot, Hadde doen beplanten met imperiael croonen, En met alderley Bloemen gheluwe blau wit en root. Daer hy wilde begraven zijn naer zijn doot.
[Folio Kvir]
NOch thoonde sy my de plaetsse daer de Romeynen, De doode lichamen plochten te verbranden, En seyde my dat Sijlla een van haer Capiteynen, D'ierste gheweest had' die in de Roomsche pleynen, Wt wraeckgiericheyt tot sijnder grooter schanden, Marium een van sijn meeste vyanden, Hadde doen verbranden met moede fiere, Naer dat hy hem hadde doen affhouwen voeten en handen, Noch wees my memorie een wyde riviere, Daer die van Aethiopien naer haer maniere, Van doene met alle die omligghende Dorpen, Haer Ouders die over haer daghen waren met ghetiere, Plochten te ontleden en open te scorpen. En in plaetsse van begraven in twater te worpen. NOch thoonde sy my D'ackers en de foreesten, Daer de Capsi en Magi de doode lichamen, Soo wel van den minsten als van den meesten, Hadden gheworpen voor Vogh'len en wilde Beesten, Noch seyde sy my hoe de Tybareni namen, Haer crancke en doode en dat sy die al t'samen, Aen micken en galghen te hanghen plochten, En hoe sy daer niet weder aff en quamen, Maer daer bleven hanghen om te verlochten, Hoe de Lotophagi de doode niet en mochten, Begraven verhaelde sy my met goeden beschee, Maer hoe sy de crancke die som noch crochten, Op den oever droeghen tot haeren lee. Daer syse van boven neder wirpen in zee.
[Folio Kviv]
HOe dievan Essedonien plochten te bringhen, De doode te grave met groote vrolijckheyt, En hoe sy de lijcken volghden al dan dansen en springhen, Verhaelde sy my oock sonderlinghen, En hoe sy eer sy de doode int graff hebben gheleyt, Haer beckeneelen met solemniteyt, Van de hoofden namen om daer uyt te drincken, En hoe dat ander natien seer hebben gheschreyt, Als sy de doode saghen in deirde sincken, En hoe de vrouwen spraken tot een ghedincken, Naer dat sy haer cleeren hadden ghescheurt van Haeren lyve, men sagh u in schoonheyt blincken, Ghy waert ionck rijck voorspoedich o lieve Man. En waeromme zijt ghy de doot ghestorven dan. MEmorie verhaelde my noch hoe die van Thratien, Haer doode eertijts ter eirden hadden ghedaen, Met sanckspel en met recreatien, Om dat sy uyt dit dal van tribulatien, Waren ghehaelt en dat sy naer haer vermaen, Seer gheluckich en salich waren die hier saen, De catyvicheyt van dit leven waren ontslaghen, En dat sy de Vrouwen beweenden die groot plochten te gaen, En hoe sy der Kinders gheboorte plochten te beclaghen, Om dat sy hier hadden soo veel droefve daghen, Noch vertrock sy my hoe in voorleden stonden, Die van Hircania hebben ghedraghen, Haer siecke opder straten die sy wel stijffbonden, En werpense voor de Honden diese verslonden.
[Folio Kvijr]
SY seyde noch hoe die van Persien plochten soo straff, Te syne dat sy de doode lieten onbegraven, Tot dat de Beesten t'vleesch hadden gheten aff Tot den beene, en dat sy dan de gherempten staken in tgraff, En hoe die van Taxille soo wel doode Borghers als slaven, Plochten te worpen voor Ghieren Wolven en Raven, Als reliquien van seer cleynder weirden, Maer dat sy de Heeren en Princen plochten te laven, En naer de door te steken inder eirden, En dat die in vroom feyten hadden blyven volheirden. En haer vyanden hadden verwonnen met ghewelt, Dat sy die in tgraff staken met haer wapenen en sweirden, En dat sy de rijcke die haeren troost op tgoet hadden ghestelt. Naer de doot begroeven by haer goet en ghelt MEmorie wees my noch waer dat begraven laghen, De Coninghen van Scijthien die van haer officiers, Niet alleen ter eirden en waren ghedraghen, Maer vertrock my hoe sy by haer Coninghen al claghen, In tgraff plochten gheleyt te worden met veel ghetiers, Als Hoffmeesters Camerlinghen en Botteliers, Cocken Lackeyen Pagien Dienaren, Doorweirders Secretarissen en Hellebardiers, Die de Coninghen plochten te bewaren, En hoe sy seyden dat al die ghetrou dienaers haeren Heer behoorden te volghen tot in de doot, En hoe dat maer tafelvrinden en sijn naer haer verclaren, Die de Heeren volghen in vreughden groot. En diese dan daer naer laten in den noot.
[Folio Kvijv]
NOch wilde memorie my oock vermanen, Hoemen de Coninghen Vorsten Princen en Heeren, Van Peru en van sommighe Indianen, Plach te begraven met standaerts en vanen, En in setels in t'graff te setten met haer beste cleeren, En hoe sy om haer autoriteyt te vermeeren, By hun begroeven twee oft dry Huysvrouwen. Die hun hadden bewesen meest dienst en eeren, En daer sy hun alderbest op plochten te betrouwen, En om dat sy naer de verrysenisse bat ghedient sijn souwen. Sy met hun noch begroeven dry oft vier Pagien, Mitsgaders oock alle haer silveren en gouwen Bagghen en panden tot meerder chieragien. En hoe sy de doode laeffden met drancken van frotagien. NOch thoonde my memorie eenen grooten pleyn, Daer die van AEgipten de doode lichamen, Plochten ghebalsemt te begraven net en reyn Noch wees sy my veel dootkisten van Cristaleyn, Daer de Macroby al de luyden van namen, In hadden bewaert tot haerder glorien en famen, Noch wilde memorie my oock ghewaghen, Hoe de Massagetes en Derbices al tsamen, Haer Vaders Moeders Vrinden en Maghen, Plochten te dooden in haer oude daghen, En hoe dat syse dan plochten teten ghebrayen, Segghende dat beter was dat sy naer haer behaghen, Hun met haer Ouders vleesch mochten versayen. Dan datse gheten sou worden van Wormen en Mayen.
[Folio Kviijr]
HOe al de Patriarchen als wyse Beraders, Haer doode pochten te besalven en te bescreyen, En hoe de wyse Propheten mitsgaders, Ons deughdelijcke heylighe Voorvaders, Haer doode eerlijcke in deirde leyen, Daer toe beweeght sijnde soo sy seyen, Door den Goddelijcken spreuck die haer cost leeren, Ghy sijt eirde en in tswerelts contreyen, Sult ghy wederomme in einde verkeeren, Om dat dees Patriarchen en heylighe Heeren, Plochten te ghebruycken de beste usantie, Hoorde ick memorie haeren loff vermeeren, De selve seer prysende van haer valiantie. En sprack dees woorden noch met goede continantie. DIt is tgraff van den grooten Alexandro verheven, Daer wy respective over nemen den ganck, Die soo glorieuselijck binnen synen leven, Den heelen Aertbodem heeft doen beven, En de Monarchye brocht onder sijn bedwanck, En die noch niet versaydt sijnde maeckte soo veel stanck, Dat hy al meer werelden socht te winnen, En nu moet hy met dat graff van seven voeten lanck, Wel te vrede sijn en rusten sijn sinnen, Iae hy was noch dertich daghen eer hy daer binnen, Gheraeckte want hy van alle staten, Die hem binnen sijn leven plochten te beminnen, Te dienen te eeren als thooft van de Potentaten. Ghelijck als een arm slave was verlaten.
[Folio Kviijv]
NOch thoonde sy my het bloedich velt van Troyen, En de plaetsse daer den vromen Hector plach, De Griecken soo te veriaghen en te verstroyen, Dat hy daer maeckte seer veel lijcken en doyen, Doen vraeghde ick memorie waer Achilles lach, Met Vlisse en Ailace diemen om sijn wapen dinghen sach, Xerxes Agamemnon Othomanus. En Iulius Caesar die daer won' soo menighen slach, Demetrius Pijrrhus Milo en Africanus Antiochus Codrus Cocles Aemylianes, Timoleon Cleomenes en Iason ghepresen, Augustus Themistocles Tamburlanus, En Hannibal daer ick veel aff hadde ghelesen. Welcke plaetssen memorie my al heeft ghewesen. DOen thoonde sy my noch uytermaten, Seer veel graven ontrent dyen wijcke, Van die hier bedient hadden hooghe Staten, En die gheregeert hadden de ondersaten, Mitsgaders van die hun selven met list en practijcke Hadden beholpen inder veughen dat sy waren rijcke, Daer leyt sprack sy Craesus Cyrus en Midas, Sicheus Didonis Man die verradelijcke, Om sijn tgoets wille schandelijck vermoort was, Crassus Nicanor Calistus Minyas, Narcissus Ruffus daer by oock laghen, Ptolomaeus Licinius Dorilas, Die met veel ander die rijck waren en sonder plaghen. Niet dan een slapelake en hadden met ghedraghen.
[Folio Lir]
SY seyde my noch dat al de doode daer de Historien, Orateuren Philosophen en Poeten Mentie aff maken tot haerder glorien, Begraven waren in dat Kerckhoff van memorien, En dat sy al in eirde verkeert waren, en verbeten Van de Serpenten, oft van de wormen gheten, Daer de Propheten en Bybel aff maken vermaen, VVtghenomen twee alleene te weten, Enoch en Helias soo sy my dede verstaen, Die accident noyt en hadde connen verstaen, Noch cranckheyt en hadde connen brenghen op het ijs, Door dat sy met eenen vierighen Waghen saen, Beyde waren gheveurt in T'paradijs. Soo de schrifture daer aff doet claer bewijs. DOen thoonde sy my veel Galghen Raders Micken en Staken, Daer veel quaetdoenders aen hinghen en waren opgheset, Die de Schapen in de mane hadden moeten waken, Tot dat de Raven hadden connen gheraken, Aen haer ooghen die sy ierst beroofden om het Tghesichte te benemen, daer sy niet langher en saghen met, Daer wasser vele die door haer quaet bedryven, Hadden verordeelt gheweest van de wet, En veel ander oock die hun selyen hadden willen ontlyven, Met veel gherempten van Indiaensche VVyven, Die haer met hun Mans hadden laten verbranden, Sy sustineerden en wilden daer by blyven, Dat alle de Vrouwen van die landen. Die met haer Mans niet en storven verdienden veel schanden.
[Folio Liv]
Doen thoonde memorie my noch in hoecken en goten, Ontallijck veel gherempten op een ghetast, Met veel dootshoofden en beenderen die daer met roten, Laghen ghelijck de drooghe okernoten, Op de solders met hoopen ligghen by een vast, Ick heb' sommighe gherempten aen een ghepast, En ick nam als Socrates daerop goede achte, VVel tellende een gherempte sonder te sijn verrast, Bevont ick waer t'gheen dat een van onsen gheslachte, Te weten Resalius een Ridder van machte, In sijn Boecken der Anatomye vermelt, Dat daer over dry hondert beenen sachte, Aen een Menschen gherempte worden ghetelt. Die Godt seer wouderlijck heeft by een ghestelt. VVy saghen op dit kerckhoff doen noch gheschien, Veel wonderlijcke en vremde dinghen, Onder ander saghen wy veel misdadighe lien, Rasschelijck naer dees plaetsse vander straten vlien, Om dat sy de Iustitie souden ontpringhen, Noch saghen wy daer veel lijcken bringhen, Daer veel volcx met quam in diversche coleuren, Ghecleet die som voor en som achter ginghen, Eenighe al singhen ander al suchten en treuren, VVy saghen oock eenighe haer cleeren scheuren, Heur haeir uyt trecken en vringhen haer handen, Noch saghen wy daer op de graven ghebeuren, Veel sacreficien en offeranden. Die elck dede naer de maniere van syne landen.
[Folio Lijr]
AL had'ick Ciceronis eloquentie, En dat ick hier leefde Mathusalems iaren, Al had'ick Aristotels scientie, Theophrasti penne Platonis prudentie, Soo en soude ick u niet connen openbaren, Al tghene dat memorie my noch wilde verclaren, Van de doode die daer noch onbegraven laghen, Mitsgaders van al die in deirde ghedolven waren, Verbrant verdroncken verbeten verslaghen, Maer nochtans soo moet ick u ghewaghen, Noch een gheschiedenisse onder veel hondert, Die wy daer doen noch ghebeuren saghen, Daer ick goedt regardt op nam besondert. En daer ick oock seer aff was verwondert. DAer wert onder ander een baer gebrocht op t'selve pas, Daer ick den dooden aff kende aen de wapen die op t'lijcke, Gehanghen was, des my de tranen uyt d'oogen sprongen ras, Om dat mijn med'broeder van tswerelts gheslachte was, Een groot voorstaender der republijcke, Onder thienduysent en mochtmen syns ghelijcke, Niet vinden die de landen soo veel diensten had' ghedaen, Noch oock die soo wel de arme en benoude rycke, VVt ionsten gheholpen hadde en by ghestaen, Over dit lijck was ghestort soo menighen traen, Van de ghemeynte als sy dit lichaem gheschoncken,, hebben, En soo veel heytssen en keerssen ghedraghen met wapen aen, Datmen Atropos daer in wel sou verdroncken,, hebben. Oft verbrant in de vierighe vonken,, hebben.
[Folio Lijv]
VVY hoorden daer doen de lieve huysvrouwe, Haer weirde Mans doot deirlick beclaghen, Het docht my Hecuba wesen in den aenschouwe. Die uyt goede jonstighe affectie en trouwe, Door Priami haer tsmans doot corte haer daghen, Sy sprack dees droeve woorden gheheel verslaghen, Van moede ô wreede doot ô malheureuse doot, VVaerom hebt ghy wilt my dat ghewaghen, Soo onghenadelijck ghedaen dit wreet exploot, Over d'alderliefste die ick in tswerelts conroot. Ghehadt hebbe oft nimmermeer hebben en sal? Ick sal beclaghen swaermoedich als loot, Soo langhe als ick sal leven in dit lydens dal. Desen grooten teghenspoet en swaer ongheval. DE beleefste die van moeder oyt was gheboren, De edelste beste en ghetrouste Man, Van duysent die daer draghen vergulden sporen, Hebdy ghedoot dies ick den moet gheheel gheef verloren, Och waer sal ick allendighe Vrouwe blyven dan, Ick ben wel de ongheluckichste deirne van, Der werelt wie sal my nu vertroosten, Daer en was noyt beter parture noch ghespan, Van Hymeneo tsamen ghevoeght van westen tot oosten, Dies ick wel claghen mach als den benoosten, Hoe wel t'claghen niet meer can baten dan tswyghen van, VVaer comen en dienen my dan dese propoosten, En wat wil'ick de doot t'verwoyde aentyghen,, dan, Als ick mynen lieven Man niet weder cryghen,, can?
[Folio Liijr]
GHelijck de tortel Duyve lamenteert, En nimmermeer en sidt op rysers groene, Als sy van haer gayeken is ghesepareert, Soo ben ick vastelijck gheresolveert, Met onveranderlijcken opinioene, De tortel naer te volghen en niet te doene, T'ghene dat nature sou moghen ghebieden, Alle vreughden sijn met my nu buyten saysoene, Van tswerelts solasen soo wil'ick vlieden, Alle triumphen die daer moghen gheschieden, En duncken my niet weirt te sijn ghepresen, Alle weeldighe en vrolijcke lieden, Sal ick schouwen en versmaden boven desen. Een beswaert herte en can niet vrolijck wesen. VEnus en heeft noyt soo ghesucht en ghecreten, Als Adonis was verbeten,, Tisbe en was noyt soo swaer, Als Piramis zyn herte hadde willen doorspeten, Hero die en heeft noyt benaut gheseten, Ten tyde dat oeolus haeren lanteerne claer, Hadde uytgheblasen en doen sy corts daer naer, Leandri doot lichaem aen haer landouwe, Sach comen gheswommen ick en ben voorwaer, Onghelijck een veel bedroefder vrouwe, Het lyden verdriet en den grooten rouwe, Met den brant der liefden die ick moet ghevoelen, Die en soude ick in den vloet van eens anders trouwe, Nu noch nimmermeer connen affghespoelen. Noch oock in alle het water der Zee vercoelen.
[Folio Liijv]
ALs ick om mijn Mans doot beghin te dincken, Soo en can ick eten drincken,, slapen noch waken, De playsante lochten die duncken my stincken, Als ick gae dunckt my dat ick in deirde sal sincken, Dus beghin ick oock seer naer de doot te haken, Musijck noch snaerspel en moghen my vermaken, Sedert dat mynen lieven Man den cheys der doot Moeste betalen ô Atropo doet my de selve not craken, En haelt my oock uyt desen allendighen noot, Het sal voor u sijn een cleyn exploot, Dat ghy een teer Vrouwe haelt uyt tswerelts erven, En ick heb, liever een cort lyen dan lang' en groot, Comt dan terstont en wilt mijn herte doorkerven. Want het leven en is my so goet niet als sterven. NAer dat sy dit ghesproken had' is sy daer,, ghesoncken, Gheheel machteloos ter eirden in onmacht, Mijn vier Nijmphen begosten naer haer,, te loncken, En hebben haer spetie van confoort claer,, gheschonken, Daer sy door weder creegh haer sprake en cracht, En reden en heeft niet langhe ghewacht, Sonder dees droefve Vrouwe te troosten met practijcke, Sy sprack Vrindinne al heeft de doot ghebracht, Van levende lijfve uwen Man in versijcke, Soo hebt ghy sonder twyfel groot onghelijcke, Dat ghy hier voortstelt die onghebayicheyt, En dat ghy de doodt versmayt in t'publijcke, Om dats' een exploot ghedaen heeft vol onghenayicheyt Daer aen ghy wel laet blijcken u onghestayicheyt.
[Folio Liiijr]
VVant uwen lieven Man en was hier maer ghestelt, Op der eirden om te doen sijn pelgrimage, Sijn jaren daghen uren die waren al ghetelt, En de doot en heeft hem niet eer ghevelt, Dan doen hy volbrocht hadde sijn voyage, En hy en soude oock gheen avantage, Verworven hebben door sijn lang' leven, Maer hy soude naer hooghmoedighe corage, Hem tot meerder hoogheyt hebben begheven, Hoe dat hy in Atropos camp eer is bleven, Hoe sijn conscientie min is belaft, Dus sydy schuldich den heere verheven, Te dancken dat hy niet en is gheweest verrast. De doot en compt iust niet alst de Menschen past. DAer naer soo sprack de Nijmphe (verstant,) Vrindinne ghy en meught u selven soo seer niet quellen, Al houdt ghy de doot voor uwen meesten vyant, Om dat sy uwen lieven Man heeft gheholpen van cant, Soo moet ghy nochtans u selven te vrede stellen, Sydy soo slecht dat ghy niet en hebt hooren vertellen. Dat noyt niemant de doot en cost wederstaen, Atropos die ghy straff noempt niet om verfellen, Die en heeft u gheen leer maer deught ghedaen, Sy is de deure daer de Menschen door moeten gaen, Als sy vertrecken uyt dit dal der frenesyen,, van, Hier naer haer S'vaders lant stilt dan u vermaen, Waerom wildy de doot vermalendyen,, dan. Daer sy de Menschen van alle verdriet bevryen,, can.
[Folio Liiijv]
NIemant en can aen de croon der glorien gheraken, Ten sy dat hy ierst teghen de doot strijt, Dus en behoort niemant de doot te laken, Maer als de heylighe daer naer te haken, Die ghewillich ghescheyden zyn uyt tswerelts crijt, Ist dat ghy met verstande ghelooft u gheloof belijt, En Godt hertelyck bidt Godt sal den gheest verlichten, Dat hy het cranck vleesch sal verwinnen subijt, Dat teghen den gheest niet meer en sal vichten, Noch den vyant en sal hem niet meer op richten, Maer sal verwonnen blyven tot synder onneere, En ghy sult als victorieucx vreught stichten, En verlost blyven uyt alle verseere. Door de gratie vanden alder ghenadichsten Heere. DOen sprack memorie den gheest is van grooter weirden, En tlichaem is alleen des gheests ghevanghenesse, Is Atropos dan soo vroom opder eirden, Dat sy door sieckten accident en met sweirden, Den gheest verlost uyt sulcke verstranghenesse, Daer hy naer wenscht met groote verlanghenesse, Soo is sy dan wel weirt dat men haer sou prysen, Want sy heeft den sleutel om den gheest uyt banghenesse, Te hulpen die ghy versmayt en met vingeren wilt wysen, Ws Mans gheest en cost niet veriolysen, Soo langhe als hy int vleeschelijck prisoen was gebonden, En wilt Atropo dan niet meer begrysen, Die u Man uyt tytelijck in d'eeuwich leven heeft ghesonden. Maer wiltse loven en prysen tot alle stonden.
[Folio Lvr]
DE ghene die hier stellen haer herte en sinnen, Op eere rijckdom hoogheyt en schoon palleysen, Wellust voorspoet oft eirtsche Goddinnen, Die hun van de werelt en tvleesch laten verwinnen, En soo seer noode uyt tlant van weelden reysen, Die en moghen naer mijn duncken niet peysen, Dat daer een ander leven is naer dit leven, En gheloofven sy in de verrysenisse sonder veysen, Soo behooren sy hun ghewillich te begheven, Tot de doot diese can leydden uyt sneven, Wt druck allendicheyt verdriet en pyne, En diese dan terstont can bringhen by neven, D'overleden heylighe en by de Godtheyt divyne. Met dat Godt doet behoort elck te vrede te syne. GHeloofdy dat u Man is in Themels crijt,, waer Om wenscht ghy hem weder in t'dal van lyen, Het schijnt dat ghy sijn eeuwighe welvaert benijt,, claer, Om dat hy nu levende is in onsprekelijck jolijt,, daer, Ghy u nochtans behoort in te verblyen, Dus bid'ick u wilt u voortaen vermyen, Van soo groote onbayicheyt voort te stellen, En van uwen gheest met swaer frenesyen, Soo boven maten seer te vexeren en te quellen, Desperatie soude u moghen versnellen, En u herte met de spriet van wanhoop doorsteken, En sy soude u doen dalen ter Hellen, Dus moet ghy in dit cas u selven breken. Doen begost de Nijmphe gratie aldus te spreken.
[Folio Lvv]
EN wilt de doot niet meer verachten noch laken, Vervloecken noch versmadelijck namen gheven, Want die den soeten Nectar wilt smaken, En in tsalich lant van beloeften gheraken, En die wilt verlaten ancstx suchten en beven, Die moet van Atropo ierst ghebrocht sijn in sneven, Eer hy gheraken can in Elysei landouwen, Daer de Godtvruchtighe sielen dan eeuwichlijck leven, En in onbegrypelijck vreught Godts wesen aenschouwen, Waert dat de doot niet en brocht in benouwen, De Menschen, maer dat sys' liet leven in tswerelts erfven, Soo verclaer ick u ter goeder trouwen, Dat sy gheenen loon en souden verwerven. Maer dat sy d'eeuwighe vreught souden moeten derven. VVIlt dan ghelooven en wel versinnen, Dat de doot gheluck is en weirt ghepresen, Can niemant sonder haer ten Hemel binnen, Gheraken soo moet ghy my wel bekinnen, Dat niemant sonder haer niet can gheluckich wesen, En ten quaetsten ghenomen oock boven desen, Dat de sielen storven met de lichamen, Daer wy contrarie in de schrifture lesen, En dat alle gheloovighe hun souden schamen, Te sustineren soo en sou niemant naer tbetamen, De doot behooren te lachteren met blamatie, Om dat sy de mensch verlost tot sijnder vramen, Wt pyne verdriet en uyt tribulatie. Dus stelt u selven te vrede en bidt Godt om gratie.
[Folio Lvir]
HIer met eynde gratie haer propoost, En de Vrouwe die gheweest had'soo vol ompatientie, En die haer selven becans hadde verroekeloost, Die vertrock van daer doen soo wel ghetroost, Alst moghelijck was want sy gaff credentie, De vier Nijmphen die haer intentie, Gheheel verandert hadden en verkeert subijt, Dus namen wy aen haer orloff met reverentie, En soo wy voorts recht uyt meynden nemen onsen lijt, Soo heeft my memorie in dat groot breet crijt, Noch ghewesen veel epitaphien en sepulturen, Soo dat ick daer noch bestede mynen tijt, Met sien en lesen wel ontrent vijff uren. Soo We op Cruysen Sercken Tafereelen al op muren. DOen ick daer ghelesen hadde menich hondert Epitaphien van Griecken Duytschen en Walen, En van alle natien en gheslachten bysondert, Daer ick boven maten aff was verwondert, Want ickse niet al en sou connen bedien sonder falen, Soo en sal ick u maer particulierlijck verhalen, De ghestaltenisse van drye die wy daer vonden, Onder al dander van Heer en Ridders en vassalen, Die daer met soo groote menichte stonden, Die de wreede doot al hadde verslonden, En eeuwighe memorie hadden achterghelaten, Maer die gheten waren van de dieren en Honden, Verdroncken oft versmacht in Putten en Gaten, Die en hadden gheen tumben tot haerder baten.
[Folio Lviv]
DIerste sepulteur daer ick aff vermaen was heel slecht, Ghebout by den ingenieur scientie, Daer in begraven lach den amoreusen knecht, Die veel gheschreven heeft van Cupidonis ghevecht, En die veel facteurs in exellentie, Ghepasseert heeft soo door sijn constighe inventie, Door de menichvuldicheyt van sijn wercken, Als door sijn soete dicht volder prudentie, Al en was sijn lichaem met tomben oft sercken, Niet verchiert in eenighe cooren oft kercken, Om sijn memorie en loff te verschoonen, Soo costen alle goede verstanden wel mercken, Dat hy eere verdient had' boven veel persoonen. In t'iaer vierhondert tachticheen ginck hy boven woonen. DOen brocht my memorie oock in ghedachte, En sy sprack siet daer gheconterfeyt in schilderyen, Dijen uytnemende gheest en hooghe gheachte, Personage die het tsweirts gheslachte, Verchiert heeft met sijn Boeck der Anatomyen, Door sijn constighe wercken en clergyen, Die ghedruckt sijn met figuren opghesteken, Wort hy seer verheven in alle heerschappyen, D'italianen segghen ist gheorlooft soo te spreken, Dat hy wel weirt is te sijn gheleken, By eenen Godt daermede sy te segghen schynen, Dat hy als Apollo ghecureert heeft S'menschen ghebreken, En haer fabriken met grooten aerbeyt en pynen In tlicht gbebrocht heeft als thooft der chijrursynen.
[Folio Lvijr]
EN sepulture die my docht wesen aenghename, Thoonde my memorie noch boven desen, Het was een verheven tombe bequame, Op sijn antijcx ghebout naer den betame, Daer tgherempte in lach van een gheest uyt ghelesen, Die boven veel gheesten weirt was ghepresen, Door sijn uytnemende const der Rethorijcken, Want hy als den Arent boven al is gheresen, Soo data en sijn wercken claerlijck can blijcken, Men heeft hem de laurier croon wegh sien strijcken, Boven alle moderne Poëten minst en meest, Iae ick gheloove wel dat die autijcken, Hem niet weygheren te stellen in tswerelts foreest. In d'opperste plaetss' door zijn gheleertheyt en cloecken gheest. OP d'een syde stont een Man met een spay in de hant, Die daer beteeckende swaren aerbeyt, Op d'ander syde sadt een Vrouwe parmant, Die een fackel om leeghe hiel daer den brant, Aff was uytgheblust bediedende rust en swaerheyt, Om dat verdonckert was de lichtende claerheyt, Van die daer begraven was en dees Vrouwe, Beweende den dooden uyt groote danckbaerheyt, Om dat hy soo veel diensten sijns Vaders landouwe Hadde bewesen met herten ghetrouwe, En om dat hy met sijn constighe dichten, Soo dat cost blijcken in elcx aenschouwe, Als Apollo de werelt hadde willen verlichten. En met vroede leeringhe een ieghelijck stichten.
[Folio Lvijv]
BOven op de tombe stont een werelt ront, Met een ghevloghelt dootshooft en santlooper ten thoone, Bediedende soo ons memorie maeckte cont, Hoe dat onsterffelijck was gheront, Den constrijcken overledenen Persoone, Noch sagh ick daer een sonne die in den throone, Claer schynende haer allencxkens heeft verheven, D'welck beduyde dat d'uytgheblust licht en fame idoone, Haer wech was verheffende naer de doot en dat tleven, Wederom vernieude d'welck scheen verdreven, Om dat sijn licht sou schynen in al t'swerelts hoeken, Door dat hy binnen sijn tijt hadde gheschreven, En in tlicht ghebrocht seer veel stichtende Boecken. Die oock som door den nijt en tijt waren te soecken. NAerdyen dat memorie my hadde ghewesen, En den sin uytgheleyt van dees dry sepulturen, En dat ick d'opschriften wel hadde ghelesen, Heb ick de drye afflivighe seer ghepresen, En grooten loff ghegheven ter selver uren, Beclaghende dat sy hadden moeten besuren, Als slechte idioten de bittere doot, En dat Atropos met wreede curen, Die uytnemende gheesten van verstande groot, Soo saen hadde ghehaelt maer ick verheughde my bloot, Als ick peysde om de wercken en de groote fame, Die sy alle drye in tswerelts conroot, Hadden achterghelaten tot haerder vrame. Wel hem die hier achterlaet eenen loffelijcken name.
[Folio Lviijr]
DOen sagh ick dat calumnia daer was gheseten, Op de graven der doode die uyt inborstighen spijt, In een bloedich Menschen heeft ghebeten, Die ter contrarien de dry doode heeft verweten, Haer faulten en gheblameert door grooten nijt, Iae van al die oyt ghestorven waren in tswerelts crijt, Heeft sy eenich particulier schandael verclaert, Den levende Godts sone ghebenedijt, Die en heeft sy oock selve niet ghespaert, Maer naer sijn doot en dat hy hem had' gheopenbaert, Ist dat sy hem noch menichmael beloghen,, heeft, Sy is van sulcken boosen clapachtighen aert, In tfenijn uyt te spouwen d'welck sy ghesoghen,, heeft, Dat sy oyt met loghenen veel volcx bedroghen,, heeft. SY quam by ons en begost ons te verhalen, De ghebreken van deghene die ick wel kinde, Als ick dat hoorde sprack ick met luyder talen, Gaet gaet vliet van ons terstont sonder dralen, Loopt by die u soecken en houwen te vrinde, Och oft Godt gave dat u Atropos schinde, Soo en sout ghy soo menich mensch t'onrecht niet blameren, En licht gheloove die verdoofde en verblinde, Die en sou u soo hooghelijck niet exalteren, En Zoilighe broetssele die u lauderen, Die souden als sy u saghen in den noot, In plaetsse van ander te beschimpen doleren, En van gheest en moede soo swaer sijn als loot. Iae van groote nydicheyt bersten en sterven de doot.
[Folio Lviijv]
MAer ten is niet vrempt dat ghy u oyt hebt onderwonnen, ô calumnie de meeste gheesten te begrysen, En dat ghy (ghelijck de Vleermuys) tlicht der sonnen, Niet en can verdraghen ghy noyt en hebt connen, Eenighe constenaers oft haer wercken gheprysen, Iae ghy hebt vele Menschen wel doen veriolysen, In d'een d'ander te conterolleuren, Soo ick u tuwer schande wel soude bewysen, Maer ghy sout van quaetheyt u cleeren scheuren, Ghy meynde veel constenaers wel hebben doen treuren, Doen ghy groot devoir deet om haer wercken te verbien, Maer soo dat ghemeynelijck plach te ghebeuren, Soo haeckt jeghelijck meer om te hooren en te sien. Naer secreten dan naer dat openbaer is alle lien. GHelijck de hoogste eycken de meeste winden, Moeten verdraghen soo moeten de gheesten eersame, Van u calumnia diese soeckt te schinden, En van didioten u goede Vrinden, Lyden de meeste opsprake en blame, Maer in plaetsse dat ghy haer goede fame, Meynt benemen soo doet ghyse dickwils wassen, VVant u schimpen en crenckt niet meer haeren name, Dan oftmen daer eenen verwoyden hont hoorde bassen, Maer moeste ghy soo veel wercken maken op een tassen, En met constigher inventien als ander dicteren, Sy souden noch langhe blyven inder cassen, Oftmen sou daer veel meer in vinden te reprocheren, Hoe hooghe ghy u eyghen wercken meught lauderen.
[Folio Mir]
SOo eenen Appel die aen tvier leyt het vier blaest, Daer hy hem selven met verblustert en doet verbranden, Soo ist dat gy calumnia als ghy van iemant quaet praest, En calumnieert daer ghy in versolaest, V selven corrumpeert tot uwer schaeden, Ghy en cont u tonghe niet ghehouwen voor u tanden, Ghy en moet altyt van iemant quaet spreken, Maer wout ghy eens te werck legghen u verstanden, Om wel te aenmercken u eyghen ghebreken, Oft wout ghy met subtyle treken, V selven in de claer sonne eens wel besien Ghy en sout een ander alsoo niet versteken, Want ghy sout isanie ierst uyt u selfs hoff wien. Maer hy sou veel hoys behoeven die u tspreken sou verbien VVEch vertreckt u calumnia vol van rigale, Ghy verdient seer wel dat men u sou verfoyen, Ghy wilt de levende meest al te male, Die licht ghelooven u blasphemende tale, Teghen de afflyvighe noch oproyen, Ghy wilt u altyt met ander luyden saken moyen, Die u niet en raken noch aen en gaen, Vwen clap mach levende en doode wel vernoyen, Want ghy veel loghenen voor de waerheyt gheeft te verstaen, De vredelijcke royt ghy op tot het slaen, D'onnosel doet ghy veroverlasten en quellen, D'onschuldighe doet ghy t'onrecht houden ghevaen, V meschante acten en sou ick in een maent niet vertellen, Loopt Loopt by u ghebroetssele in diepste der hellen.
[Folio Miv]
VVY soudense van ons hebben verdreven met stocken, Maer want haer mijn woorden niet en waren aengename Soo liep sy elders t'vlas der blamatien rocken, Soo saen als fy van ons doen was vertrocken, Soo presenteerde haer de goede fame, Die ons gheen iniurie noch blame, Van d'overledene en maeckte narratie, Maer sy verhaelde ons naer den betame, Een ieghelyck deughden en goede gratie, En om dat een Vrouwe was van estimatie, Soo hebben wy haer goet ghehoor ghegheven, Sy verhaelde ons in wat exaltatie, Dat Marcus Aurelius was ghehouwen in zyn leven. En hoe dat Mecenas seer hooch was verheven. NOch prees sy Augustum van zyn goede conditie, En Agesilaum van zyn temperantie, Traianum door dat hy vrede verhieff en Iustitie, Catonem dat hy de deught volghde en schoude malitie, Scipionem van zyn groote valiantie, Philippum van zyn expierientie en Constantie, Euagoran en Alcinoum heeft sy seer ghepresen, Om dat sy met soo goeden ordinante, De ghemeynte regeerden dat schonen uytghelesen, Goden opder eirden te zyn, en boven desen Prees sy Antoninum Pium om dat hy goederthieren,, was, En om dat hy Weduwenen VVeesen bystant heeft bewesen, Calnitium om dat hy soet van manieren,, was. En Periclen om dat hy van de republijcke t'verschieren,, was.
[Folio Mijr]
NOch prees sy seer den Keyser Vespasianum, Om dat hy lijtsaem was en goet van intentie, En sy verhieff hoogh'lijck den Keyser Adrianum, Om zyn gheschicktheyt en sy prees Aurelianum, Om dat hy de Goden eerde met reverentie, En van Themistocle soe maeckte sy mentie, Dat hy hadde wijs gheweest in d'eynde te aenschouwen, En dat Aristides had' gheweest een Man van conscientie, En Attilius Regulus een vroom vorst van trouwen. En dat Fabritius zyn beloften wel plach te houwen, Theseum prees sy dat hy ontlast had' zyn ondersaten, Othonem en Zenonem om dat sy in haer landouwen, Vrede sochten en d'oorloghe niet en wilden toelaten. En Abactonium om dat hy bemint was van alle staten. ICk sou seer tellen al de berghen en dalen, Met al de boomen die daer op staen gheplant, Dan ick ordentlijck met soeter talen, Den loff prysen eere sou connen verhalen, Die de goede fame met rijp verstant, Ons van d'afflyvighe al uytleyde want, Het ghetal was te seer menichvuldich, Sy preesser noch een groot deel voor de hant, Die hier gheweest hadden seer ghehuldich En een ander partye die seer verduldich, Hadden gheweest in grooten teghenspoet, Noch prees syer een deel die onschuldich, Veel gheleden hadden met eenen constanten moet. En veel die voor den ghemeyn orboor hadden ghestort haer bloet.
[Folio Mijv]
MAer bovenal heeft de fame seer verschoont, Al die hier hadden ghehouwen middel mate, Die deughdelijck gheleef hadden en niemant ghehoont, Met die haer naeste bystant hadden bethoont, Die Godt boven al bemint en ghedient hadden vroegh en late, Die penitentie ghedaen hadden tot haerder bate, Die gheviert ghevast en oytmoedelijck ghebeden,, hadden, En die met de wapen van gheloove hope en charitate, Hier tot den eynde constantelijck ghestreden,, hadden, Die t'vleesch Werelt en Vyant vertreden,, hadden, En verwonnen door Godts gratie groot, Die op Godts bermherticheden,, hadden, Haer betrouwen ghestelt in den uytersten noot, En die in Christo waren ghestorven de doot. CAlumnia die hadde terstont weder al ghehoort, Dat daer van de fame was ghesproken en bewesen, Waer door sy met de Furien rechte voort, Tot by de Fame is ghecomen seer ghestoort, En naer dat syse leelijck hadden begresen, Soo hebben sy de goede fame met desen, Onder voeten gheworpen en verforseert, Sy haddense vernielt en hadde Minerva ghepresen, Haer daer met haeren schilt en lance niet ghepresenteert, VVant sy waren vastelijck gheresolveert, Een goede fame te verdonckeren al teenen, Maer calumnia en de Furien sijn ghetransformeert, Door t'hooft van Medusa in harde steenen. Sy worden vercleent die ander meynen verclenen.
[Folio Miijr]
DOen heeft de goede fame haer selven verheven, Naer dat sy haer leet dus sagh ghewroken, En Minerva heeft haer den voet ghegheven, Maer want den strop in calumniae hant was bleven, Die sy vasthiel bleeff Fama wat tijts ghedoken, Onder een swerte wolcke maer het tou is ghebroken, Door de cracht van haer vloghelen ghetrouwe, Doen is de goede fame door Minervae toestoken, Voorts ghevloghen in onsen aenschouwe, Blinckende als de sonne naer de Hemelsche landouwe Daer sy den loff van alle deughdelicke persoonen, Diet weirdich sijn soo wel Man als Vrouwe, Sal verbreyen, openbaren, en verschoonen. Om dat sy ontfanghen souden der glorien croonen. MEt dat ic so neirstich naer de faem sach en had'ick iet gesien, Den tijt die alreet achter ons was ghebaert in tgryse, Die ick doen soo subytelijck voor by sach vlien, Al oft hy hadde ghetrocken mits dien, Van daer hy ghebaert was naer den Paradyse, Hy docht my in d'aensien weirdich en hoogh van pryse, Maer hy was soo caduike en out van daghen, Dat sijn beenen naer der Ouders gyse, Hem sonder crucken qualijck costen ghedraghen, En nochtans en ruste hy nieuers by vlaghen, Maer hy passeerde rasschelijck in alle quartieren, Door dat van twee herten synen waghen, Voort wert ghetrocken niet om bestieren. Want sy rascher liepen aan eenighe ander dieren.

Vorige Volgende

Sommarie van dit teghenwoordich Boeck.

De loffelijcke memorie der aflyvighe. Het vierde boeck.

De loffelijcke memorie der aflyvighe.
Het vierde boeck.