Logo DBNL
De sûnde fan Haitze Holwerda (1983)

De sûnde fan Haitze Holwerda

(1983)–Ulbe van Houten–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

VII Sabbath

1

Op Baerda-Hûs, nei dat wyld trelit fan 'e oerdeis, wie in stilte fallen. In blauwige ûnwaarsloft sette del yn it noardeasten, de sinne skynde oer it bereinde hôf, it wurk, no't de ûngetiid oan 'e kant wie, gie syn bewende, evenredige gong. De manlju pielden wat yn 'e skuorre, de boerinne gie stil en behindich om yn 'e keuken, de faam song mei lange úthalen by it amerrak. De boer kamen se te hearren noch te sjen; hy siet yn 'e opkeamer yn in grutte stoel, de rêch nei it finster, de keamersdoar yn it slot. It jild dat de Bilkerts net meinimme woene lei oer de tafel fersille, de stuollen stiene wyld yn 'e keamer om, allinne de romers op 'e tafel stiene stiif yn it gelid.

Fuort nei't er yn 'e hûs kommen wie en droege klean oantein hie, wie Holwerda hjir hinne gien. Hy moast it alderearst wat oprêde, dat jild koe sa net lizzen bliuwe, mar doe't er begjinne soe, hie er der gjin moed ta. Swier liet er him yn in stoel falle. Dat men sa wurch wêze koe, sa skriklik yn 'e ein. Hy loek in stoel oan en moast beide hannen brûke om de fuotten der op te krijen. As soe er nea wer macht yn syn skonken hawwe, nea wer as tefoaren gean en stean dêr't er woe - sa fielde er him. Stil bleau er sitten, mar it hert sloech him fûl, it boarst gie rêd op en del; hy wie klam fan swit. Sa siet it oars dochs noflik. En dàt er hjir noch siet. Hy hie likegoed dea wêze kinnen.

--------------------------

 

En wer seach er himsels stean foar de iepen mendoarren, in dryst lyts mantsje, de foarke daagjend omheech nei de ferbolgen loft. It waar telde er net, noch de rein dy't him trochwiet sloech. Hy

wist mar ien ding: dat dy trije Bilkerts dêr by de homeie stiene, dat hja him útflokt en drige hiene en dat er se net wer op it hiem ha woe. Hja makken in beweging om werom. ‘Fuort!’ raasde er, mar syn lûd waard wei yn it rûzjen fan 'e rein. Fêster klamme er de hannen om 'e foarkestôk. As se it weagen en kom him benei...

En dêrmei wie it allegearre fjoer en tagelyk de tonger, gjin tel wie der tusken. De eagen diene him sear; hy hearde it knappen fan hout, in skerpe swevelrook krong him yn de noasters. Hy seach it fjoer springen oer it jisterstek, gjin meter fan him ôf... In fûle eangst sloech yn him del en ferlamme syn skonken. Hjir wei, fleach it him oan, hjir wei! Ut 'e skuorre rôpen stimmen, skril en lûd. Minke. De manlju. ‘Ik kin ommers net,’ stammere er, ‘ik kin ommers gjin foet fersette!’ As immen dy't in benaude dream hat en net fan it stee komme kin, sa wraksele er om fuort. Hy smiet de foarke safier't er him krije koe. Yn 'e finne sloech it wer nei de grûn; der wie in knetterjende slach. Dit wurdt myn dea, tocht er...

Hy wist net hoelang't er dêr sa stien hie. Doe't er de manlju wer roppen hearde, seach er dat de bui oerdreau, de slaggen waarden minder en kamen net sa ticht op elkoar. It fûlste reinen bekaam...

Stuitlich rûn er op 'e skuorre ta.

‘O Haitze, hoe koene jo sa! Wat haw ik in noed útstien...’

‘Jou my droege klean!’

De manlju stiene yn 'e doar. Wat die dat folk him sa oan te gapjen? Hy wie noch net dea! ‘Oan it wurk jimme,’ snuorre er. ‘Daliks.’ De boerinne brocht him de klean yn it waskhok en skoattele de bûtendoar.

‘Gean yn 'e hûs!’ gebea er. Hja die it sûnder tsjinpraten. Nea earder hie se him sa wyt sjoen, syn gesicht sa ferlutsen, syn eagen sa wiid en gril.

Doe't er de klean oan hie, gie er rjocht troch nei de opkeamer. In lang skoft siet er stil te stoareagjen. Bûten sûze de rein oer de

beammen fan it hôf; it mindere ta in licht en lûdleas miggeljen; lang om let waard it droech. Hy fernaam it net ienris. Mar it wylde ritme fan syn hert bedarre dochs, de wurgens bekaam. Hy seach de keamer oer en op 'e nij kaam syn lilkens boppe.

Hjir hiene se foar him oer sitten, út dizze romers dronken, dizze gûnen hie Hindrik Kuken oer de tafel smiten. ‘Jou sille d'r wel meer fan hore.’ Dat hope er nammers al! Hy wie noch net lyk mei dy trije moaie mannen. ‘Fals klain kring fan 'n boer...’ En hy hie yn syn ûnnoazelens miend dat Ytsen de bêste wie! As dy it noch ienkear weage en set in poat op syn hiem, dan koe er de foarke yn 'e hûd krije. En de Kukens hie er ek noch ien en oar mei te ferpraten! Datselde jild, dat hja no net oannimme woene, soene se om bidde en smeke. Seisentritich gûne wie harren te min, it meinimmen net wurdich. Hja soene der gauwernôch ferlet fan krije. En as hja der om kamen, dan soe er it harren sizze, dy earmoedsaaiers! Wacht mar... by einbeslút soene se noch tankber wêze foar seisentritich gûne.

Mar tegearre soene se faaks net komme. Hindrik Kuken wie net sa min, hy soe der syn broer wol foar opdraaie litte. Beert like it measte ferlet te hawwen en Hindrik koe him oer.

En yn in soarte fan fisioen seach er Beert al kommen, in lange lichte stapper, de reed del; hy seach him sitten, in kop as fjoer, bedêst, mar mei deselde fûle eagen op it jild foar him. Hy stie him te wurd, sûnder skellen en rachen, yn goedens, mar lykwols dúdlikernôch.

- Dat jild... wis, dat koe er krije... seisentritich gûne en gjin sint mear... mar dat soe er ek net ferwachte ha nei wat der foarfallen wie... Hjir wie it dan, hy koe it neitelle... Faaks wie er te goed en hie hy der wat ôfhâlde kinnen, no't hja it ommers wegere hiene, mar op Baerda-Hûs wie noch nea in arbeider te koart kommen... Nee, dêr moast er no ris net tsjin ynlizze, dat wie sa... Dan wiene se no lyk!... Wat woe er no noch? Hindrik syn jild meiiens meinimme?... Mar dat moast er sels dochs ynsjen dat dat sa mar net gie!... Hindrik hie it

jild oer de tafel keild, goed, mar dan soe er der ek in reis foar oer ha moatte, as er ta oare begripen kommen wie... En bûtendat, hy moast Hindrik noch altyd ris hawwe... Dan soe er in middei fersomje moatte!... Al sachts, mar dat moast Beert hjoed ek... Nee, hy moast sels komme, Hindrik, en dan koe er Ytsen sines meikrije... Ytsen woe er graach de reis besparje... hy hie gjin oanstriid om dy noch ris wer te sjen, lit stean te hearren...

Mei in skok kaam er ta himsels. It moast net healwizer, sa'n gedream by ljochtskyndei. Hja moasten komme meikoarten en dan soe er har te reden stean, mar safier wie it no noch net... Hy seach nei bûten. Wat wie it ljocht. Hastich loek er de skonken oan en gie oerein. Hy socht it jild by elkoar en brocht it yn 'e kast. De wurgens wie alhiel oer, de fuotten fielden him suver licht. Minke moast it oare spul mar teplak sette; it rûn al wer moai nei melkerstiid. De hiele oerdei hie er hjir fersitten.

Troch it bûthús rûn er nei de skuorre: de lûde stimmen fan Sytse en Tsjerk foelen stil, doe't er yn 'e klompen skaaide. Fansels, tocht er bitter, dy hawwe de mûle wille jûn.

‘Praat mar troch!’ snuorre er, ‘wêr hiene jim it oer?’

Heech fan 'e byntljedder ôf sei Sytse: ‘Dy weiden hiene wy it oer, dy steane ús yn 'e wei. It wie better dat se der út riden waarden.’

‘Soa! doch dat dan. Geale, it hynder!’

Dêr hie er noch net wer by stil stien, mar dy trije weiden hie er hjir no ek wer oan nije wike ta. By dit moaie waar hiene dy ûngetiders se dochs noch meinimme kinnen. Dy ûngelokken! Alles hiene se yn 'e war skopt. Mei driftige stappen rûn er it hiem op en del. Jabik ferwachte se jûn en sels koe er nije wike gjin man misse, lit stean twa. En ta it dongjen moasten se nammers de weinen ek brûke.

As it jûn noch koe... Tsjerk en Sytse... It soe in lette reis wurde, mar as hja der alles op setten... Yn himsels makke er in berekken: sa let op stap, sa lang ride, ien kear oan op 'e

hinnereis, leechsmite - mar dat koe dêr gau: nije wike brochten se it mar omheech! - en dan werom. Tolven en ienen waard it. Mar it koe. Hy wist hast net hoe't it moast. Sytse soe der net wiis mei wêze. Mar it hearde noch by de ûngetiid en om sa'n feint koe it fansels net oergean. Hy wie de boer en sa't hy sei, sa soe it. En as alles net yn elkoar rinne soe, dan moast it oangean...

Sytse hong noch altyd foar de golle en plôke mei wisse halen.

Mei de holle yn 'e nekke sei Holwerda: ‘Dy weiden dêr haw ik oer neitocht, mar dy moatte jûn noch te plak.’

‘Wat seit?’

‘Bist doof? Dy weiden moatte nei St. Anne, jûn nei melken. Dou en Tsjerk...’

‘Mient de boer dat?’

‘Hoe soe 'k it oars sizze? Jim kinne yntiids fuort...’

‘En moarnier yntiids thús,’ spotte Sytse.

‘Wurd net bretaal, tink der om. En sa let hoecht it net te wurden. Tsjerk kin no ophâlde en nei hûs gean om thee, dan witte se it by him thús fuort ek.’

‘It is fansels snein as wy thúskomme,’ sei Sytse der oer hinne. It wie sa. Dêr hie er noch net by tocht. Mar it koe no ienris net oars. En ien oere yn 'e nacht, it koe hast net ienris snein hjitte.

‘Dat is op myn noed. Do hast it heard. En jo ek, Tsjerk?’

‘Ja boer.’ De âld man sette de harke fuort en joech him ôf. Hy hie it him oars foarsteld, dizze earste jûn nei de ûngetiid, mar as de boer it sei? Sytse wie jong en dryster, mar wat joech it dan noch?

Geale seach de boer skean oan.

‘Ik woe wol mei. Mei ik mei Tsjerk?’

‘Nee. It is te let foar dy. Do moast op bêd en in goede nacht meitsje. Mar ik tink der al oer datst jûn nei it fabryk giest mei de molke...’

‘Ja boer? Wier boer?’

‘Ja, mar net jeie. Dus do joechst der neat om om nei St. Anne?’

‘It is in bern,’ stikele Sytse. ‘Hy kin noch wizer wurde.’

Holwerda gie yn 'e hûs. Hy woe der net mear oer prate. It soe de muoite, in pear oeren sliep minder foar in kear. In moaie jûn like it te wurden en hja koene der ridende komme...

Yn 'e keuken smarde de boerinne it iten.

‘Wêr is Tryntsje? Dy moat mei melke.’

‘En it wie ôfpraat dat se jûn frij soe! It is allegearre wurk...’

‘Dat bliuwt der wol. It moat jûn sa. Ik wol dat hea noch fuort ha, nei melken. Tsjerk en Sytse moatte earst ite.’

‘Mar moat dat no sa; op sneontejûn? Kin dat no net oan moandei ta...’

‘Sa sit it! Tink om it iten en de kofje op tiid ree!’ Hy sloech de doar ta. Al spanden se allegearre gear tsjin him, it kaam sa't hy woe. Jabik soe him letter net ferwite dat er him net oan 'e ôfspraak hâlden hie. En op sa'n menear krige er dy moandei ek net om 'e doar.

Withoe ier en mei alle man en macht sieten se yn 'e jister. Tsjerk en Sytse kofjedronken tegearre en sloegen der hastich wat iten troch.

‘Hjir,’ sei de boerinne, ‘dit foar ûnderweis.’ Hja troppen it yn 'e kilebûsen en setten nei bûten. Holwerda seach se fuortriden. Sytse hie de beide hynders; Tsjerk hong rûngear op 'e achterste wein. Hy prúmke stadich en tefreden. Sels dizze nuvere jûnreis, sa fier bûten it gewoane bestek, koe him net út syn lykwicht bringe.

‘Goe-reis,’ winske de boer. ‘Tink om 'e hynders.’

Tsjerk stiek in hân omheech. Sytse skuorde de hynders yn 'e bek.

‘Fuort!’ Dat wie syn groetenis. Holwerda biet op 'e tosken. Men moast wizer wêze, mar men soe sa'n fint... En dochs gie er, hy stie der net foar, dy Wâldman. It wie him ek net oan te rieden nammers. Der wie noch in boer op Baerda-Hûs!

En lykwols muoide it him ek dat it op sneontejûn trof. It waard snein ear't hja thús koene...

2

Dy jûns stie Holwerda yn 'e foarkeamer foar de spegel en sjippe him mei soarch yn. Hy skearde him meast sels en de sneontejûn dôch wie him der te goed ta om yn 'e skearwinkel te fersitten. Men hie oars kar genôch: yn alle trije doarpen koe er klear komme. Mar Deinum wie te fier om, dat dat kaam net yn 'e beneaming en Boksum woe er net hinne, dat dan bleau allinne Blessum oer. Hy hie ek neat op Jelle Sinia tsjin, de man wie goed en bêst, mar arbeider en in hiele wike lâns oar ark as in skearmes wend. It joech nammers ek wat in brike ferhâlding, men koe sa'n man ris brûke moatte yn it wurk en dan soe men him sneontejûns de geunst jaan? - it woe jin net rjocht oan. Men wie boer en dan soe in arbeider jin by de noas ha, hy wist net! Dat hy bleau thús sneontejûns, it sparre in reis nei de buorren út en it petear yn in skearwinkel is net altyd like streksum. En as it goed wêze soe, moast men ommers sneontejûns al wat fiele fan 'e snein dy't te kommen stie.

Mar it woe jûn al tige min. It wetter wie hjit, it mês as in flym sa skerp en doch snijde er him twaris. De hân trille him en gjin wûnder nei sok in dei. Hastich makke er dien; mei in bûnte handoek tippe er it bloed fan 'e holle. Neffens de gewoane regel moast er him no deljaan mei in goede sigaar en de kranten, mar jûn koe er it yn 'e hûs net bankje, hy woe net de hiele jûn nei Minke har krimmenaasjes hearre.

Salang't it mei goed fatsoen koe, bleau er bûten. It wie stil en fredich, in wûndermoaie simmerjûn. No wiene de manlju der ek al hast. Doe't er lang om let yn 'e hûs kaam, siet de boerinne by de tafel te slûgjen. Hja skrille op.

‘Hoe moat it no?’

‘Hoe't it moat? Wy kinne op bêd gean, Sytse kin him rêde.’

‘Ja mar... mei dy oaren, mien ik. Dat jild, moat dat no nije wike stjoerd wurde?’

‘Dat mochten se wolle!’

‘Hoe komt it dan?’

‘Dêr sille se wol om komme as se ferlet krije.’

‘Soene se dat doare?’

‘Doare? Kenst dat folk no noch net? Hja doare alles!’ Stûf seach er foar him út. Wêrom liet se him net mei rêst? Hy woe der net mear oan tinke.

‘Ik hie wollen dat it sa net rûn wie...’ Wa woe it al?

‘...al hie it dan wat djoerder útkommen.’

‘Wat djoerder!’ smeelde er. ‘Do witst net watst seist!’ In set sieten se stil foar elkoar oer. Wat joech praten hjir?

‘Ik gean op bêd,’ sei er.

‘Goed. Ik moat wachtsje op 'e faam.’

Yn 'e foarkeamer, doe't er de wekker op it skiljen sette, wist er net hoe't er soe. Moast er by de wurken wêze, fannacht as de manlju thús kamen? Mar hy wist it net op in oere. Hy moast it der mar op oankomme litte. Doe't de boerinne op bêd kaam, dommele er sawat krekt; doe wie er wer klear wekker en koe de sliep net wer krije. Hy hearde de klok healwei alven slaan, alve, healwei tolven...

It wie neare nacht doe't er kel wekker waard. De wekker wiisde ien oere, it soe der om spanne dat hja al thús wiene. In skoft lei er te harkjen, doe strûpte er wat klean oan en gie nei de skuorre. By de golle lâns taaste er it paad nei de doar.

De nacht wie koel oan syn slûge holle. In smelle skyl fan 'e moanne hong boppe de huzen fan Blessum. Trije klokken sloegen: healwei twaën. En noch wie der neat te hearren. Hy koe better wer op bêd gean.

Stil!... Kamen se der dochs oan? Ja, op 'e Grutdyk earne gie it ratteljen fan weinen. It koe noch in moai skoft duorje ear't se der wiene. Ungeduldich rûn er op en del. Stadich wûn it lûd oan yn 'e hoare nocht. Hy sette de doarren iepen en makke ljocht yn 'e skuorre. Hja koenen komme. As Sytse mar net te hurd jage; de hynders hiene in swiere dei hân.

By de homeie wachte er. Hja wiene no al oer de spoardyk; wat bearde it, sa yn 'e nacht, it sloech him suver troch de holle. En dat it no snein wie. It wie nammers foar ienkear; it hie nea syn wenst net west de snein te brekken. Fan datoangeande wist er himsels frij.

By twaën wie it doe't hja it hiem oprieden. Hy rûn alderearst op 'e hynders ta. Wiet fan swit wiene se. Hy hie der al bang foar west. Sytse wie in muiter as der wat wie dat him net noaske.

Hy streake de brune oer de klamme hals.

‘Kom dêr wiene jim al wer.’

‘Ja.’

‘In goede reis hân?’

‘Ja.’

‘En wat sei Jabik?’

‘It wie goed. Mar it folk wie fansels nei hûs, wy moasten se sels leegje.’

‘Soa... Ja it wol graach raar treffe.’

Sytse snúfde. ‘Ja, dat sil treffen west ha. Tsien en alven! Dan ferwachtet men net dat it folk al nei hûs is!’

‘Moatst net bretaal wurde.’

De feint loek oan 'e skouders.

‘Ha jim noch ferlet fan wat?’

‘Fan sliep, oars nearne fan.’

Tsjerk hie noch neat sein. Stil gie er syn gong mei útslaan.

‘Jim kinne wol op bêd gean. Ik bring de hynders wol fuort.’

Sytse glûpte de skuorre yn.

‘Dan gean ik ek mar. Nacht boer.’

‘Tsjerk.’

It lei him op 'e lippen te freegjen oft Jabik it al wist fan 'e ûngetiders, oft hja it der oer hân hiene, mar hy betocht him. Troch de stilte fan 'e nacht, oer it stiennen paad gyngen Tsjerk syn bedaarde klompestappen. Dat wie noch in arbeider út it âlde laach, dêr soe men gjin ferkeard wurd fan hearre. Mar sokken hie men net folle mear. Wêr moast it hinne mei in wrâld,

dy't fan gjin gesach mear witte woe!

Hy liet de hynders troch de hikke. De bisten skuorden rimpen in bekfol gers. It ljocht fan 'e moanne glinstere op har glêde hûd. Foar de twadde kear gie Haitze Holwerda op bêd. It koe gjin lange nacht mear wurde. Goed dat it moarn snein wie. Moarn! It wie ommers al snein. Foar de twadde kear lei er in lang skoft wekker...

3

Wat him yn gjin tiden oerkommen wie, barde dy sneintemoarns: de boerinne moast him út 'e sliep skodzje. Kei riisde er oerein. ‘Wêr bin ik? Dy hynders...’ Dêrmei wie er klear wekker. Ferheard seach er ta it finster út. De sinne stie heech oan 'e loft; de kij trapen yn in lange rige it lân út. Dan wie it melken al wer dien.

‘Do hiest my earder roppe moatten.’

‘Ik haw trije kear by it bêd west!’

‘Rop dan lûder,’ groude er.

Wrevelich strûpte er yn 'e klean. De holle wie him swier fan slûgens; de nacht wie al koart en dan noch oanienwei dreame, dan rêste men net út. Hoe koe er der sa gek by komme! En sa klear hie er it foar him sjoen... Slim swier waar wie it, de loft alhiel oerstjoer en it reinde dat it spielde. En dwars troch it needwaar ried Sytse, de beide hynders foar de trije lege weinen, en op elke wein in Bilkert. Beert siet op 'e achterste, Ytsen stie op 'e middelste, de fûsten omheech en hy flokte skriklik; Hindrik smiet in hânfol gûnen nei de stegerjende hynders. En Sytse, wylst er de bisten omseame, raasde boppe alles út: ‘Sa giet it hjir no op snein!...’ Healwiis wie it.

‘Hjir is thee,’ sei de boerinne.

‘Gjin thee!’ Hy waard mislik as er oan dat mjitske guod tocht.

Hy moast nei bûten.

Op it hiem sloech Sytse it hynder yn. Hy grommele wat. It sin stie wer net bêst. Syn gesicht like wyt en slûch.

Holwerda woe wat sizze en socht om in begjin. Hy koe neat betinke dat sin hie. Moarns foar theedrinken dochs koe er min ta it wurd komme. Syn heit destiids wie slim moarnsk, mooglik hie er dêr in skamper fan mei krige.

‘Fuort!’

Holwerda koe noch krekt fan siden springe, sa deun stjoerde dy rekel by him lâns.

‘Fuort guds!’ De brune krige in fûle slach mei de leien en skeat foarút. Wat sin hie dat no sa te jeien en dan op snein! Dy feint moast nedich in tebeksetter ha! It raasde de reed lâns, de daam troch, de dyk del. Op it slimst woe er nei theedrinken op bêd en die er dêrom sa syn bêst om earst te wêzen. Hy soe der neat fan sizze dat er sliepe woe, it wie yn syn eigen tiid, mar de hynders dy soe er mije! En wat hoegde in jongkeardel him sa oan te stellen om in pear oeren sliep minder! It kaam him oars ek wol ris oer, mar dan wie it fansels allegearre neat.

Sa't er tocht kaam it út: fuort nei theedrinken waard Sytse wei en doe't er yn 'e skuorre kaam, hearde er him op 'e souder. Hy moast syn gong mar gean, mar folle romte wie der net tusken moarnsiten en tsjerktiid.

De boer fertrape dizze stille oere op it hiem; doe wosk en ferklaaide er him en die noch in lêste omgong. De boerinne stie al op him te wachtsjen doe't er wer foar kaam.

‘Is Sytse al fuort tink?’

‘Wel dy sliepkop,’ sei er. No moast er jitris yn 'e hûs, om him te roppen.

Under oan 'e ljedder rôp er syn namme. Gjin andert! ‘Sytse!’

Wie dat no gekoanstekken of sliepte er sa fêst? Lilk kleau er de wiffe ljedder op. De bedsteedoarren stiene oan. Rimpen sloech er se iepen. Ljocht foel gouden oer it bûnte tekkenspul. Sytse lei mei de eagen iepen en ferroerde him net. It donkere hier plakte damp op syn brune foarholle.

‘Der ôf! It is omtrint tsjerktiid.’

‘Ik gean net hinne.’

‘Wat seiste!’

‘Ik wol my útsliepe.’

‘Utsliepe? De tsjerke fersomje? Skammest dy net?’

Sytse riisde oerein op in earmtakke. Syn brune eagen stieken. ‘As de boer him net skammet om ús op snein ride te litten, dan skamje ik my net om op snein te sliepen.’ En dêrmei draaide er him om en tearde de tekken oer it skouder.

Holwerda besaude him. Sa'n snotrige jonge soe him de les lêze? De fingers jûken him om dy feint by de lurven te krijen en him by de ljedder del te reagjen. Hy biet op 'e tosken. It wie snein, mar oars... ‘Ik ha dy warskôge,’ grommele er. Skande wie it sjedêr!

Op it paad wachte de boerinne.

‘Wat wie der no wer?’

‘Hy wol net.’

‘Hoe sa? Skeelde der wat oan?’

‘Skele? Hy wol útsliepe... dy rekel...’

‘It wie ek in koarte nacht...’

‘Hy makket se wol koarter,’ smeelde er. En it hiele ein oan 'e tsjerke ta die er de mûle net wer iepen. Dat wiene no jins boaden! Hy hie der dochs mei delkomme moatten, it wie gjin menear. De boerinne en hy nei tsjerke en dêr lei sa'n jongkeardel op bêd te stjonken. En de faam thús om it wurk te dwaan... Net dat er har yn dat stik net betroude, hja hiene beide fêste ferkearing, mar it hearde sa net. Men hie se op it lêst op jins noed... ‘De ingeborenen uws huizes en de gehuurden om loon...’

Hja rûnen it tsjerkepaad del. Yn 'e brede ruten fan 'e konsistoarje spegelen de hage, de beammen, de blauwe loft en frjemd dêr troch hinne ferweegde dûmny syn grize holle. Hy fielde him suver skuldich.

En wylst er mei de oaren fûstke, skeat him de tekst yn it sin: ‘En

ik zeg tot dezen: Ga, en hij gaat en tot den anderen: Kom, en hij komt en tot mijn dienstknecht: Doe dat, en hij doet het...’ Sa hearde it nammers te wêzen, mar wat soe men, as sok folk de hoarnen yn 'e wâl stiek?...

It waard in goede preek, ienfâldich en stichtlik yn 'e goede sin fan it wurd. Hy koe der syn argewaasje in set om ferjitte. Op 'e weromreis, tsjin Minke, sei er dêr in wurdmannich oer. ‘... As wy dat mar leauwe meie!’

‘Ja, en der nei libje!’ Dêr koe men neat tsjin sizze, mar hja sei it mei in bedoeling. Faaks wie it no syn plicht en praat der op troch; it koe syn nut hawwe dat er it neier útlei. Frjemd dat men sok ding sa min ûnder wurden bringe koe en noch it minst by eigen. Hoewol, Minke mocht ek wolris wat freegje...

Doe't hja thúskamen, wie Sytse nearne te bekennen. It wie grouwélich, sa'n hiele skoandere sneintemoarn te fersliepen. Hja hiene de kofje sawat op doe't er opdaagjen kaam, it hier eptich yn 'e kuif, alhiel yn 'e sneinske pronk en sa fris as in nút. Syn dûnkere eagen spegelen spotsk.

‘Boer. Frou!’

‘Moarn Sytse.’ De boerinne riisde oerein om him yn te jitten. Holwerda seach by him lâns. Dit wie no bard; hy woe der gjin drokte om útjaan, mar wat hoegde se him sa sêft te setten? Suver as hie er in died dien.

‘It komt wol wat gau op it iten, mar jo wolle wol in stik koeke, tink?’

‘No ja, frou...’

Doe't er syn geve, jonge tosken yn it stik keallepoat sette, hie de boer der sa'n argewaasje fan dat er de doar út rûn. Dy Bilkerts juster en dizze Wâldman hjoed... Wêrom moast hy altyd sok dwars folk treffe!

De Bilkerts... Dêr moast er ieder kear wer oan tinke, oft er woe of net. Dy hiele snein fierder mealde him dat yn 'e holle om. Hy mocht syn bêst dwaan safolle as er woe, mar hy koe it net kwyt wurde; net yn it hôf dêr't in lichte simmerwyn rissele yn it apel-

blêd, net op it achterhiem dêr't de sinne al wer waarm wie, net ienris yn 'e tsjerke, de middeis ûnder de katechismuspreek.

Sels de jûns nei melken kaam er suver net yn 'e hûs. Unrêstich rûn er fan it iene plak op it oare. Om him wie de snein mar wer om. It wie net goed, mooglik, mar it moast earst wer moandei wêze, in nije dei mei nij wurk dat him yn beslach naam, ear't er ferjitte koe...


Vorige Volgende