Logo DBNL
De rook fan it lân (1994)

De rook fan it lân

(1994)–Ulbe van Houten–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Maaie

I

De alfte fan maaiemoanne binne Tamme en Tet troud; de brulloft - der hie oars neat fan wêze sillen, sa binne langer de tiden net! - hat ta de nacht út duorre. En doe't lang-om-let de bus foarried en Tet har folk ôfstiek, hat Tamme syn breid mar amper mear te wurd west. Heit die neat as driuwen; as men oer de sechstich is, kin men min mear oer sok nachtraven.

Tamme hie him de breidsnacht justjes oars foarsteld en mei wat skikken hie it fansels ek bêst kinnen: oars geane Tet har susters om alle wissewasjes in nacht útfanhûs. Der is ek oer praat de jûns, mar de âldman woe der neat fan witte.

Wêr hiene se it no oer? Tsjits in nacht fuort te sliepen, wat sin soe dat hawwe? Moarnier allegearre drokte en dan jim mem der allinne foar sitte! It giet oer! Tamme en Tet kinne noch genôch byinoar sliepe; gjin drokte om dy pear oeren!

Tamme hat der fansels net tsjin ynlein, hy woe der net al syn libbensdagen mei pleage wurde en hy hat noch in thús. Hy hat al sa lang by Jouke sliept op it keammerke boppe, dêr kin jitte wol in koarte nacht oerhinne. Hy sliepte sadree't er it kessen roerde.

En no stiet de sinne al wer heech oan 'e loft as Tamme wekker wurdt, dizze moarns fan 'e tolfte maaie. It Ijocht stiet blinkend foar it kajútsfinster en de blêden fan 'e kastanjebeammen ferwege net. Dat sille se treffe strak, as hja tegearre nei it Terphûs ride, it nije húsrie op 'e boer syn platte wein en Hovinga's brune derfoar.

It mei dan wat âld en útsloerd wêze, it Terphûs, en slim ôfhandich, it muoit Tamme lykwols net dat er dêr doe fuortdaliks wurk fan makke hat: deselde jûns dat it yn 'e krante stie, wie er by notaris. Hy wie earst, dat is te sizzen, as men Sake Bokma net meirekkene, Tamme wit wol: Sake swetser. Dy makke fansels yn it minst gjin kâns. Nee, notaris hat ûnderfining fan Sake. Der moat gjin praat fan, mar al dy jierren dat er yn in hûs fan 'e Feriening wenne hat, hat er nea in sint hier betelle. Mar it bestjoer hat no syn nocht; as er maaie it hûs net rom makket, wurdt er der útset... Ja, dan sil de gemeente him wol

plak beskikke moatte: it âld weeshûs, dêr sil it wol op ta gean, dêr is in romme souder, dat mei wat skutsjes... Nee, dêr hat Tamme gelyk oan, dat is gjin bêst plak, mar wier, sokken binne gjin fatsoenlik hûs wurdich. As Tamme alles ris wiste... En dan sprekt sa'n fint ek noch mar op; hy moat in hûs ha, by dit en by dat, hy kin dochs net op 'e dyk, wol? Toe mar. Nea in slach dwaan, earen yn 'e bêste jierren al net, sûpe, en dan noch in grutte bek. Nee, Sake net yn it Terphûs. Tamme kin it hiere as hja it iens wurde kinne...

Sa tinkt notaris deroer en Tamme kin him net ienris ûngelyk jaan. Sake sels stiet der effen oars ûnder; dêr kin men ek ynkomme. Hy seit der sines fan, in moaie oerdei op 'e brêge en hy kin syn wurdsje wol dwaan, dêr hat it nea net oan stien mei Sake: Dus hja wolle har op 'e Weeshûssouder ha. Wis, de hearen hawwe it goed mei in earm minske foar. Der is oars neat leech. Mar it Terphûs is der ek noch, net?... Ja, dat wit hysels ek wol, dat Tamme Sjoukes dêr om west hat; dat ha se him ek al ferteld dat dy der ynkomt. Wis, mar dat sit noch. Dat kin Tamme noch wolris ôf komme te fallen... Nee, hja moatte him net mei notaris oankomme. Men kin alles net sizze op 'e brêge, mar as hy it noris hegerop besocht hat, as hy dêr noris mei mynhear sels oer skreaun hat, wat sizze se dan... Dat leauwe se net. Dan net. Mar as it no dochs ris sa is, as er noris in brief út De Haach yn it tafelslaad hat... Dit moat net fierder komme as har rûntsje, mar mynhear is om sa te sizzen noch út 'e kunde: in nicht fan syn wiif hat der destiids tsjinne, doe wenne er noch yn 'e stêd; Gels hat der wol oan hûs west, no ja, yn 'e koken fansels... Dat sadwaande. It is net dat er Tamme ûnderwrotte wol, mar elk is himsels it neist en hy moat foar syn wiif en bern opkomme. Of net soms?...

Der is yn lange tiden sa net lake op 'e brêge; dy lêste set, dy docht de doar ticht. Sake moat it wier net moaier meitsje, it kin sa wol ta. En bûtendat, de klok liedt, it is teetiid. Thús wurdt it fansels jitris ophelle, der wurdt wat bymakke en dan kin men gerêst wêze; de froulju drage it wol fierder en op tiid komt it by Tet-en-dy's oer de toanbank.

‘Nee fanke, gjin slaad, dêr wolle ús manlju gjin bek op sette... Mar wat ik sizze woe, komme jim no maaie yn it Terphûs of net?... Ja, dat miende ik al, mar as men Sake swetser heart... Ja, wis, wy kenne allegearre Sake wol, dat ik tocht, ik moat Tet sels mar ris freegje.’

Tet hat der suver wat oer ynsitten. Tamme moat der no jit om glimkje, wylst er him wasket en yn 'e klean strûpt. It wie in toer om it har

út 'e holle te praten. Tamme soe it wol goed ferpraat ha mei notaris, dat leaude se wol, mar Sake is sa'n nuverenien. En it soe net bêst wêze, hja hat der sa'n wurk fan hân om it skjin te krijen, it sit der har noch fan yn 'e lea, fan dat útnimmen.

It soe wis net bêst wêze, tinkt Tamme. Seis jier ferkearing dan wurdt it op it lêst al ris tiid. Hy moat oanmeitsje, it is al let. Tet wachtet miskien al op him. Fluch giet er by de trep del. De lêste kear!

II

De wein stiet by Tet-en-dy's foar hûs, de brune skrabet ûngeduldich op 'e stiennen. It is al wer letter wurden as de berekken wie en no moatte de fytsen der jitte by op. As heit se efkes hâlde woe, dan koe Tamme... De âldman grommelet wat; hy is al fierstente let en no dit wer, mar hy set de bak mei jirpels dochs del. En wat moatte dy fytsen no op 'e wein? It húsrie skansearre. Wêrom fytst Tet net, hja hat wolris earder mei twa fytsen riden. Ja, dêr hat Tet sa gau net by stilstien, mar as heit tinkt dat it better is...

‘Nee,’ seit Tamme koart, ‘do rydst mei my!’ De âldman moat net miene, dat er Tet no noch stjoere kin. Dat mei dy slieperij, dat hat er doe sa sitte litten mar dizze reis, tegearre op 'e wein, dat lit er him net ûntnimme. Dy fytsen dêr rêdt er him wol mei...

Hja ride stadich, de dei is jit lang. Yn 'e buorren is it suver stil: in kammeraatske fan Tet rint in eintsje mei op, Jouke rydt har heech op in hynder foarby, in bakker stekt de holle út 'e auto en freget om 'e geunst, dat is alles. Dan ride se by de hege brêge del en tusken de hôven troch dy't wyt steane fan bloei. Sok in maaitiid. Hja treffe it al, dit kostlik waar, in simmer tusken de maaien. Men kin der gjin wurden foar fine, dit taast te djip, dat hja prate gewoan oer de dingen fan neat. Mei koarte, simpele sinnen kin it ta, mar dit ferjit har nea wer, dizze bloeiende lannen, bûnt fan blommen, dizze hege blauwe loft en, suver oanienwei, it útlitten liet fan ljurken. En dit hearlik ljocht: it leit te flamjen op 'e tarre dyk as rinnend fjoer is it, de eagen kinne it amper ferneare. Tet moat út en troch fansiden sjen. Sa grutsk as Tamme dêr sit, rjochtop, de leien yn 'e fûst, de oare hân plat op it waarme hout fan 'e wein. Dêr leit Tet har smelle hân boppe-op; hja moat derom laitsje, it is gjin partoer.

En no is dêrmei de reis al wer oan 'e ein: hja hawwe de reed al wer en foar har riist de terp boppe de platte greiden. Yn earder tiden moat hjir in stins stien hawwe, mar nimmen wit mear hoe en wat, en letter in pleats; dat mei in inkeldenien fan 'e âlderein jit heuge, mar Tamme hat de terp nea oars kinnen as sa: in âld hûs yn in ferwyldere hôf, mei parrebeammen dy't alle jierren bloeie en mar selden mear drage. Hja moatte mar net op fruchten rekkenje, hat notaris sein, dan falt it teminsten net ôf. Wat jout Tamme derom, dan mar gjin parren fan 't hjerst; dizze wûndere, oerdiedige bloei, dat hawwe se dan alteast mar, de earste wike fan haar trouwen. Safier is it hinne mei Tamme hjoed, dat er om 'e bloei de frucht net telt. It heart frjemd yn syn mûle: hy is út in âld en geef gernierslaach.

Hja binne ticht by de daam; tusken de beammen spegelje de donkere ruten.

‘O Tamme, moatst ris sjen!’

‘Watte?’

‘Dat ljocht,’ wiist Tet, ‘foar it fierste finster.’ Mar Tamme sjocht it no ek, it kofjeljochtsje dat op 'e tafel baarnt, fredich, noegjend; net oars as waarden se ferwachte, Tet en hy. Hy skuort de brune yn 'e bek. ‘Foart guds!’ Kinne it Tet hjar susters wêze, dat dy har te fiter hân ha?

‘Bestiet net,’ seit Tet, ‘dy wiene niis noch thús.’

Tamme lit him fan 'e wein ôf glide; de brune set ta, it skokt troch de kûlen fan 'e reed. Tet moat har mei beide hannen beethâlde. O hea en wat is dat? In hynder komt it hôf troch en op 'e daam ta; hy stekt de kop omheech en wrinzget; de brune docht bliid beskie. Wat betsjut dit dochs en Tamme seit mar neat. En dan slacht de syddoar mei geweld iepen en in keppel bern springe nei bûten ta; twa, fjouwer, seis en efter har oan, mei nuvere sprongen dûnset in wite geit.

It fljocht Tet samar oan, hja lit har pardoes fan 'e wein ôf falle. ‘O, Tamme!’ Hja stuitet tsjin it tiksel oan; Tamme skuort har fansiden. ‘Fanke, pas op!’ Ja, hja sil wol oppasse, mar op 'e wein hâldt se it net mear út. Har plak is nêst Tamme yn dizze earste krisis fan har trouwen. Mar wêrom seit er no neat? Ken er dy bern net? En dat swarte hynder?

‘Sake Swetser,’ seit Tamme. De triennen springe har yn 'e eagen. No krije se dochs it hûs net, no hat alles om 'e nocht west. Hja wie der al bang foar en no is it dochs sa. Hoe komt it no? Kin soks no samar?

‘Hoe't it komt? Wat tochtste? Se gean der út!’ Tet kin him hast net ienris bybliuwe op 'e ûnsljochte reed. ‘Fuort!’ De wein skokt troch de daam. ‘Ho.’ Hy smyt har de leien ta. ‘Pak beet!’ Hja hat him jitte nea sa lilk sjoen, sa koart. Mar dit is gjin tiid foar kompleminten.

De seis bern steane yn it gers, sa tichteby as hja doare en op 'e sprong om fuort. Stikken binne se allegearre en smoarch, brún as sigeuners en mei grutte bosken swart hier.

‘Wêr is jim heit?’ Seis pear eagen sjogge Tamme oan, fijannich, spotsk. Nei ien seit wat.

‘Sis tsjin jim heit dat er hjir komme moat!’ De beide âldsten geane in stap efterút.

‘Wy geane hjir noait wei’.

‘Wy wiene hjir earst.’

Tamme wiist nei de tredde, in smel jonkje fan in jier as acht. ‘Rop do jim heit, Jan.’ Mar jan komt likemin fan it plak. Syn brune eagen fûnkje bretaal. ‘Us heit sil mei dy fjochtsje!’

Skean oer it gers stapt Tamme op it hûs ta. ‘Tink om it hynder, Tet!’ Hy rint foar de finsters lâns. As er him no mar net te lilk makket. No is er yn 'e hûs... ‘O, jonge pas op!’ Sake is sa ûnferskillich. En hja moat hjir mar stean en wachtsje, wachtsje...

Mar Tamme is net bang. En hy is yn syn rjocht. Hy hat in hûs hierd en no sil er it ynnimme...

III

Fan alle sterke stikken dy't Sake Swetser sa foar en nei úthelle hat is dit aventoer op 'e terp it brykste.

 

Wa hie dat ea tinke kinnen, dat er hjir jitris yn it Terphûs sitte soe, midden yn 'e mieden, in gesicht fier fan it doarp, en oars giet der gjin skoft foarby, dat er net op 'e brêge stiet. Mar sa binne dy dingen: bytiden is it libben romantysker as it krûdichste ferhaal. En it moaiste moat jit komme. Dat gesicht fan Tamme aanstûns, as er de terp opdraait. Der is mar ien ding spitich: dat de maten dit net witte, dat nimmen him hjir sjocht, dat net ien him hearre sil as er Tamme geweken nimt; hy hie der earder om tinke moatten, hy hie fêst wol ien meikrige.

Gels is der fansels, mar Gels is gjin moedich selskip hjoed; de hu-

mor fan sokke sitewaasjes ûntkomt har. It wurdt dochs neat, seit Gels, it is drokte om 'e nocht. Wat jout it? It Weeshûs, dat is ús foarlân. Sa is Gels. En dêr helpt gjin praten tsjin. Wat jout it? Mar is dit dan gjin skoandere grap, eat dêr't men wiken en wiken op tarre kin? Moat men soks net ris hawwe? Oars ferkomt men der ommers yn, yn 'e earmoed en de smoargens.

En no't hja hjir dochs ienris sitte, wa wit slagge se der noch net in foardieltsje út. Tamme Sjoukes praat har hjir samar net wei; it is op it lêst ek noch mar in snotjonge, Tamme. En hja binne in reed foar, diskear, mei dat brief út De Haach. Gels moat ris oppasse, hoe't er dat strak mei Tamme oanleit. Hy hat wolris earder mei it wetter foar de dokter west. Of net soms? Tamme sil noch wat tiid dwaan moatte foar't er mei Tet yn it Terphûs komt. En as er net wachtsje wol, no, dan moat er mar oer de brêge komme, net? As er der in pear briefkes foar oer hat... Dan is it ek wer bêst, dan lade se it húsrie wer op 'e wein en geane op in nij aventoer. Mar Gels moat him aanstûns byspringe!

‘Do bist in swetser, seit Gels. ‘En as it der op oankomt, stiest der net foar!’

Wat moat men dêr no op sizze? Dat is no jins eigen wiif. Sake draait de stoel nei it finster ta en stoppet de piip. Moedwillich bliest er de reek yn 'e wite kleden foar it finster. Unwierskynlik wyt binne dy. Gels mocht der in foarbyld oan nimme. ‘Geen witter wit dan Persilwit.’ Gels snúft ferachtlik.

Hy sit noch foar it finster as Tamme de daam troch en op 'e doar takomt. No is it dan safier; no sil de bûter jild jilde!

En dêr stiet Tamme al yn 'e keamer, rjocht op en del foar de tafel. De kofje prottelt op it ljochtsje; húsrie stiet frjemd oer de flier fersille. Sake glimket breed. -Jonge, dit is in nuver gefal. Of net? Mar hy moat efkes sitten gean; hjir moatte se ris oer prate. Dit treft dan al bysûnder. Dêr is in stoel.

‘Nee,’ seit Tamme. ‘Dit is ús hûs. Wy ha it hierd!’ Soa al! Hat Tamme it hierd! Hy sil net sizze dat it net kin, mar dit is al frjemd. Dan hat er mei notaris praat, fansels?

‘Mei wa oars?’ En dat mei Tamme wol freegje: Mar notaris is de eigener net, al docht er him dan sa foar. En as hy, Sake, no ris mei mynhear sels akkoarte hat!... Akkoarte, dat is faaks te stoef sein. Mar as mynhear him no it hûs ris tasein ha! Yn in brief; swart op wyt, dan

wurdt it al effen oars, net?... Wol Tamme dat net leauwe? Dat is dan syn saak.

Hoewol, hy moat al oppasse wat er seit. Dus Tamme hjit it him ligen? Mar wat seit er hjir dan fan?

Sake leit in kefert op 'e tafel, mei it wisse gebeart fan immen dy't in troefkaart spilet. Dat is it brief. Syn eigen adres en yn 'e hoeke mynhear syn namme en titels. It kefert is iepen, Tamme mei it lêze!

‘Nee.’ - Mar wat is dat no? It brief leit dêr en Tamme wol it net lêze? - De fûst komt der by op 'e tafel. - Hy moat him wol beriede, it leit der no jit. Dus hy wol it net lêze?

‘Nee! Ik haw neat mei mynhear nedich. Dy hat it notaris yn hannen jûn. Wolle jim it hûs romje?’ Mar dat is dochs fêst ûnnoazel praat, net? It hûs romje? En mynhear hat skreaun...

‘Ja, of nee?’

‘Nee,’ fjurret Sake werom. ‘Wat tochtst no, dat ik my oer staak sette lit fan sa'n fint as dy, ien dy't noch net ienris droech efter de earen is? It hûs romje. Wat let m....’

Hy koe notaris sels wol wêze, Sake, sa't er dêr sit efter de tafel, de fûst op it wyt kefert. Mar Tamme is al yn 'e gong, de foardoar slacht ta. Sake flybket ferachtlik op 'e flier, op Tet har glêd swilk. Sa'n eigenwize snotnoas, net? En wat wol er dêr no by de wein, wat beskuort er dêr? Wis, de fytsen. Hja kinne it sels net rêde, no moat der help komme. Notaris fansels en de boargemaster faaks. Dat komt dan goed út, dêr hat er al lang ris mei prate wollen. Hy is net bang fan de hege hearen.

‘Nee’, húnt Gels, ‘faaks dat dy oer de brêge komme.’

‘Hâld do dy de bek. Hie dan niis wat sein. It is dyn skuld as wy yn it âld Weeshûs terjochte komme!’ En dêr fytst Tet allinne de reed út. Dy smycht. Wa hie dat efter Tamme Sjoukes socht? En lyk foar it finster bliuwt er stean. No moat er dit hiele skoft tsjin dat ûngelok oansjen. Of tsjin Gels, mar dat is net folle better.

In skoft sit er by de tafel te stúmjen en sjocht fan Tamme op Gels. De fijân foar de poarte en it ferrie yn 'e fêsting, sa fielt er him. Hy hoecht himsels neat mear wiis te meitsjen, dit kin hjir neat wurde; it Weeshûs, dat wurdt har foarlân. Dan dat; Gels wol net oars, dan sil hy der ek net oer ynsitte. Faaks is it ek jit it bêste. De terp is neat foar him. In pear dagen, in wike, yn it moaist fan 'e tiid, dat koe gean. Mar langer hâldt er it net út; hy is fan 'e buorren, hy moat de stiennen ûnder

de fuotten ha, en de maten om him hinne: minsken, lûden en op 'e tiid in slokje. Hy moat it ris moai opsizze kinne, in krûdich ferhaal, in grap dy't op it kantsje ôf is, of royaal deroer - dizze stilte is neat foar him. Te folle fûgels, te min minsken. En foar de bern is it slim ûngaadlik, safier fan 'e skoalle ôf.

Hy is Tamme net ienris gram mear. Tamme hat him ferslein, mar der is neat ferlern. En no sil er dochs ris in slach om hûs hinne, men kin net sa'n hiele lange moarn by de tafel sitte.

Tamme hinget jitte altyd by de wein om. De bern tjirgje har yn it hôf en rôlje yn it lange gers; de brune en de swarte weidzje fredich tegearre, de geit springt om har hinne. En stadich ferglydt de tiid. Tet is al lang ûnderweis!

En dêr komt Sake ek jit op him ta. Hy praat as wie der neat bard, oer it hûs, oer it hôf en dat it him hjir te stil is. Dat as hja faaks akkoartsje koene, it sil Tamme wat wurdich wêze om in hûs te hawwen, hja binne no ienris troud. Hoewol, men kin al gauwernôch yn 'e lytse bern sitte, dat wit er by ûnderfining... Mar yn dy fûke sylt Tamme net. Hy anderet mei ja en nee en wilens sjocht er de dyk út oft Tet der jitte net oankomt. Hy moat it witte, seit Sake, as er net yn 'e hûs wol en dat brief lêze...

‘Notaris!’ seit Tamme. De blauwe Chevrolet draait de reed op; in lange streek moude lûkt er fan 'e dyk nei de daam. Notaris komt der earst út en hâldt de doar iepen. De polysje; hie Tamme net tocht! En efter Nauta syn blauwe unifoarmjas dûkt Tet har reade holle op. Tet komt op him ta. Mar Tamme moat earst notaris te reden stean. Hy hat it sa gau net iens fernommen, mar Sake is weiwurden. Dy sil wol yn 'e hûs wêze. Goed, dan sil notaris de liuw yn syn hoale opsykje; hy hat wolris faker mei Sake yn 'e slach west. Dat rêdt er wol en as it krap komt, Nauta hat syn ynstruksjes: hja hawwe op it gemeentehûs oan west... Wat sei Tamme? Dat brief? Ja, hy hat mei mynhear belle; dat brief is fansels echt. Mynhear hie der neat op tsjin dat Bokma syn hûs hierde - hy ken Sake net! - dat as er it iens wurde koe mei notaris... Dat hat Sake fansels net ienris besocht. Dus Tamme wol net mei yn 'e hûs? It hoecht ek net, hy sil it allinne wol klearspylje.

IV

En dit is dan de ein fan dit nuver aventoer: Sake syn wein stiet opladen, de swarte is ynslein en Gels skikt mei de lytse poppe op it foarkret teplak. Boppe har stekt de geit de kop út 'e kiste; syn wiis wyt burd roert har donker hier. De oare bern swermje om 'e wein hinne. Sake stiet nêst it hynder. Hawwe se alles no? Neat fergetten? ‘Fuort’. Hy stekt de hân omheech tsjin Tet en Tamme: ‘Like goede freonen!’ Dan kreaket de wein troch de daam; de tuitlige fracht roeit yn 'e touwen; de beide âldste jonges draaie grutmannich oan in tsjil. De swarte rêdt it wol, al is it dan dizze reis gjin wisse hân dy't de leien hâldt.

Dan ropt in skel jongeslûd: ‘Jan, ús Jan is der net! Ho, heit! Ho!’ En jitris stiet de karavaan stil; allinne polysje Nauta trapet stadich de reed del. Wêr is Jan? ‘Dy siel,’ seit Tet. En mei sjocht Tamme him stean, by de neiste parrebeam, stiif tsjin 'e stam oan: krekt it jonkje fan Willem Tell op 'e plaat by Tet-en-dy's; de apel allinne mankeart der oan.

En wol er no wol ris gau komme? raast Sake. Mient er faaks, dat Tamme him yn 'e kost ha wol? - De jonge ferweecht net. No, hoe komt it, sil it wêze, of moat er earst in slinger oan 'e earen ha? Sake mei sizze wat er wol; mar Jan komt net fan it stee.

‘Helje him op, Beart! En as ik dochs noch komme moat...’

Mar Beart hat syn lytse broer al by it skouder. ‘Kom mei!’

‘Ik bliuw hjir. Ik wol hjir wenje!’ Hy draait him koppich om en slacht de earmen om 'e stam. Parreblossem snijt wyt oer syn swart bosk hier. ‘Us heit hat it sels sein!’ gûlt er. ‘En no giet heit fuort. Ik wol net nei de buorren’. Beart praat op him yn. Hy moat net sa koppich wêze, wol er op 'e hûd ha? Tamme wennet hjir ommers!

Tamme is tichterby. kommen. Twa brune jongeseagen fûnkje him oan, ferwitend: ‘Heit soe mei Tamme fjochtsje...’

‘Us heit,’ seit Beart, ‘ús heit is in skytsek! Dy swetst mar wat, mar hy doar neat. Kom mei!’ Dan jout er Jan in hân en tegearre stappe se op 'e wein ta. Sake laket grimmitich. Hy slingert de lytse jonge op 'e wein, by de geit yn 'e kiste; in fikse klap kriget er mei op reis. Dan docht er in útfal nei Beart, mar dy sjit him ûnder de hannen troch en draaft foarút. ‘Ik krij dy noch wol,’ grout Sake...

Hja binne de reed al hast út, dan stiet Tamme jitte op 'e terp en sjocht it reau nei. It moat jin dochs oangrize: de weeshûssouder, acht

bern en earmoede. En dy lytse jonge by de parrebeam, sokke prachtige, brune eagen...

‘Hy hie luzen,’ seit Tet, ‘hast dat net sjoen?’ Luzen? Nee, hoe soe er dat sjoen ha? Parreblossem en roetswart hier en dy eagen... Tet is der hast in bytsje nidich om. Is er dan net bliid dat hja fuort binne? Hie er harren it hûs ta ha wollen? Hja teminsten net!...

Tamme keart him om. Foar it earst binne se tegearre op 'e terp. Dat er dat ferjitte koe. En it hûs is rom; har hûs.

‘Tet.’ Hy tilt har op. ‘Ik sil dy oer de drompel drage.’ Hja sjocht him oan; har eagen blinke. En by de glâns fan dy twa ljochte spegels ferjit Tamme it ferwyt fan dy twa jongeseagen.

Elk is himsels it neist...

 

It is al let as Sake dy jûns de Weeshûstrep op stommelet; hy hat yn 'e kroech sitten mei in pear fan 'e âld maten. In âlderwetske jûn hat it west; it wie lang lyn, hy wit net mear... De kroech dêr komt er oars net mear as by heechtiden... In frjemde trep is dit; hy roeit hinne en wer. In wrak spul, dit âld Weeshûs. En it is hjir sa tsjuster! Mar dit is Gels, in wite skym op 'e donkere souder, Gels yn nachtklean. ‘Fanke, do hiest al lang sliepe moatten, it hat in swiere dei west.’ Hy taast by de skut-ten lâns. ‘Wêr sliept Beart? Ik moat him jitte ha fan fan 'e moarn. Dy jonge hat my útmakke! Ik sil him...’ Mei stuitlige stappen rint er oer de souder.

Gels stiet foar him. ‘Do bliuwst fan dy jonge ôf. Ast oan him komst! Ik klau dy de eagen út 'e kop!’

Sake stiet tsjin 'e stile oan. Wat wol Gels no? Moat dy jonge syn straf dan net ha? ‘Us heit is in skytsek,’ hat er sein. Kin er dat dan op him sitte litte?

‘Do dochst dy jonge neat!’

Sake sil har foarby, mar hy stapt frjemd oer de foet. De flier weaget nuver op en del. Gels triuwt him tebek. ‘Ik gean hjir net wei, do komst net oan Beart!’ It is him ek goed; hy is slim slûch en yn 'e ein. In skytsek, seit dy jonge. ‘Ik bin in skytsek.’ Hy slacht himsels op it boarst. ‘Toe dan mar; ik bin in skytsek.’

‘Dat biste,’ hunet Gels. ‘Bern en dronkene lju sizze de wierheid!’


Vorige Volgende