De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

De widdou fan Sarfath

Sarfath, de stêd dêr't elia hinne moast, lei oan 'e Greate Sé, earne tusken Sidon en Tyrus, mar it wie gâns lytser en stilder as dy beide machtige handelsstêdden. Dat doe't de profeet dy moarns by de poarte kaem, toarstich en wurch fan 'e lange reis, trof er gjin drokte fan keaplju en karavanen; der wie allinne mar in frou dy't prikken socht ûnder de hege beammen. Oan har klean seach er daliks, dat hja widdou wie en hy tocht: soe dit de frou wêze, dêr't ik hinne moat? Stil stie er nei har to sjen, mar doe't er gjin Godswurd krige, spriek er har oan; it soe fansels wol bliken dwaen oft hja de widdou wie, dy't God bidoeld hie.

‘Och’, sei er freonlik, ‘helje my dochs hwat wetter, dat ik drinke mei’. Hja seach him oan en oan syn tael en klean murk se, dat er in profeet wie út it lân fan Israël. ‘Ik sil it dwaen’, sei se en meiïen gyng se op 'e poarte ta. Hy rôp har nei: ‘Nim dan ek in stikje brea foar my mei; it is ien reis en ik haw honger biroun’.

De frou kaem op him ta en bleau foar him stean; nou seach er dat hja meager wie en forfallen en dat har eagen read wiene fan it gûlen. En earnstich sei se: ‘Sa wier as de Heare, jins God libbet, ik haw gjin iten mear yn 'e hûs, oars net as in hânfol moai yn 'e krûk en in bytsje oalje yn 'e flesse. Ik hie in pear prikken socht om it to bakken en as wy dat op hawwe, myn soan en ik, dan moatte wy stjerre’.

Hja sei it rêstich, sûnder skriemen, mar ek sa sûnder hope, dat it Elia troch alles hinne gyng. Dit wie in frou dy't mei it libben ôfdien hie en gjin útwei mear seach en tagelyk wist er it: dizze frou moat my to iten jaen, al de dagen dat der gjin rein op 'e ierde wêze sil. Hja hie sels neat, mar by God is gjin ding ûnmûglik! ‘Haw gjin noed’, sei er, ‘gean hinne en doch lyk as jo sein hawwe, mar bak earst foar my en bring it my hjirre en dêrnei kinne jo bakke foar jo en jins soan. Hwant sa seit de Heare, de God fan Israël: it moai yn 'e krûk sil net minder wurde en de oalje yn 'e flesse sil net opreitsje, oan't de dei ta, dat de Heare rein op 'e ierde jaen sil!’

Hy wachte hwat hja dwaen soe. Soe se him leauwe en it lêste iten fan har bern oan in frjemd jaen doarre? De widdou glimke. En jitris sei se: ‘Ik sil it dwaen, myn hear!’ Doe gyng se moedich op 'e poarte ta.

En yn it skaed fan 'e hege beammen wachte Elia. As alle minsken yn Israël in leauwe hiene as dizze heidenske frou, dan hie er net om droechte hoegd to bidden. Mar syn eigen folk roun de Baäls nei en foar Gods profeten wie der oars gjin plak as by de raven en de heidenen. O Heare, tocht er, jow dat it helpt, dizze honger dêr't ik om bidden haw!

Doe't hja weromkaem mei in breakoeke, blonken har eagen. ‘It is sa't jo sein hawwe, Godsman, it moai wurdt net minder en de oalje yn 'e flesse stiet noch like heech’. Hy sette de tosken yn it waerme brea. Noch noait hie in miel iten him better smakke as dizze platte koeke. Hy seach har oan. ‘Myn God hat sein, dat ik by jo bliuwe moat’. Hja knikte. ‘Ik haw in keammerke op it dak. Jo binne wolkom’.

To-gearre gyngen se troch de poarte, nei har gastfrij hûs.

It is net maklik in profeet des Heare to wêzen, mar it is ek net altyd maklik in profeet yn 'e hûs to hawwen. De widdou fan Sarfath moast der faek oan tinke hoe't it nou fierder komme soe. Net dat hja mear soargen hie oer it iten: dat kaem wol klear en alle dagen taestte se moedich yn 'e moalkrûk en geat se de goede oalje út it lytse fleske en hja koe ek bêst mei de frjemde

[p. 335]

kostgonger, dy't sa goed foar har en foar de jonge wie. Mar hoe mear hja mei Elia praette en hoe mear't er har fortelde oer dy machtige, strange God, hoe mear't hja oan har eigen sûnden tinke moast. Sarfath lei yn it lân fan Baäl en oan't nou ta hie de Heare net nei har omsjoen; hja wie ommers net fan syn folk en wenne fier bûten syn peallen. Mar nou, mei dy godsman yn har hûs, wie dit in stik fan syn rjochtsgebiet, nou tocht Er fêst ek om har, nou gyngen alle dagen syn strange eagen oer alles, dat hja die. Sok in hillich man, dêr koe maklik ûnheil fan komme!

En doe op in kear - de profeet hie noch net iens lang by har west - foel de slach: har iennichst bern waerd siik en stoar. Hja briek net út yn fûle klachten en jammere net: it leed wie to swier om út to gûlen; hjir wiene gjin triennen foar. En swijend siet se yn 'e stille keamer, de deade jonge op har skurte, de earmen stiif om him hinne, de eagen strak en droech. Hja hie mar ien bigearte mear, dat hja nou ek stjerre mocht, dat dy hege God nou har ek deade. Earst har man en nou dit bern, dat har alles wie... En dit wie om har sûnden, it wie har skuld, dat har jonge dea wie...

Doe hearde se stappen; de profeet kaem de keamer yn en bleau foar har stean. Hja bûgde de holle djipper oer it deade bern. Nou soe er har it kwea forwite, nou soe er har bistraffe om al har sûnden. Hy mocht sizze hwat er woe, it rekke har dochs net mear. Har jonge... har leafste lytse soan.

Doe't Elia neat sei en dêr mar stean bleau, great en heech yn syn rûge mantel, koe se har net mear ynhâlde. En bitter sei se: ‘Ik wist, dat it komme moast. Jo hawwe myn âlde sûnden yn oantinken brocht by dy strange God en nou is de jonge dea’.

‘Jow my it bern’, sei er sunich. Hja joech it him net en sei neat. Doe naem er it har út 'e skurte en hja liet him gewurde. Hwat koe in earme frou bigjinne tsjin sok in machtich Godsman? Miskien woe er it bigrave: hy hie ek folle fan it bern hâlden. Miskien woe er hwat oars, hja wist it net; it kaem der ek neat op oan: hja hie gjin jonge mear. Hja hie neat mear: oars net as har leed en har skuld en de flok fan in machtich God.

Elia gyng de doar út mei it deade bern op 'e earmen en droech it de bûtentrep op nei it platte dak; yn syn keammerke lei er de jonge op syn eigen bêd. Sa wyt wie er, sa ynwyt en sa kâld; men koe it hast net leauwe, dat dit nou datselde bern wie dat dounse troch it hûs en mei him boarte en oangyng. En dy frou dêr ûnder yn 'e keamer, mei har great fortriet, dat wie noch minder. Hja miende, dat de Heare har gram wie en dat om har sûnden de jonge stoarn wie! Sa'n great en sterk leauwe hie se hawn, de deis, doe't hy kommen wie, en nou wie se bang fan him en bang fan syn God. Mar de Heare, de God fan Israël, wie net in God fan grime allinne: hy woe ek in heit wêze foar syn bern, in Man foar de widdou en de wezen in Heit. En dizze frou, dy't sa goed foar him west hie, dy't sterker leauwe hawn hie as de minsken yn Israël, dy hearde ek by Gods bern. Dizze earme widdou soe witte, dat de Heare barmhertich is!

Hy gyng op it bêd ta en klage: ‘Heare, myn God, hawwe Jo nou dizze widdou, dy't my opnommen hat yn har hûs, it ûnheil oandien dat har soan stoarn is?’ Doe liet er him oer it bêd hinne falle en sloech de earmen om 'e deade jonge hinne. Stiif drukte er him tsjin him oan, as woe er dat deade, kâlde lichem forwaermje. ‘Heare myn God’, bea er, ‘och, lit de siele fan dizze jonge wer yn him komme’. Hy gyng oerein en bea ynmoediger, hertstochtliker. Noch twaris bûgde er oer de deade hinne; noch twaris bea er. Doe wie it as soe syn hert stilstean bliuwe: de jonge forweegde. As waerd er wekker út in djippe sliep, sa rekte er him en riisde oerein op it bêd en glimke him oan...

Sels droech er it bern de treppen ôf, de stille keamer yn. De mem siet noch op itselde plak, de holle foardel, de hannen yn 'e lege skurte. ‘Sjoch’, sei er, ‘jins soan libbet’. Hy seach hoe't de donkere eagen opljochten. Noch noait hie er sa bliid west yn syn libben. Hy hearde de widdou sizzen: ‘Nou wit ik, dat jo in man-fan-God binne en dat it wurd des Heare yn jins mûle wierheit is’. En noch noait hie er witten, dat de God fan Israël sa goed wie en sa barmhertich...