De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Adonia

Ien fijân is der, dy't sterker is as alle keningen, sterker ek as kening David: de dea. Gjin wapens kinne him keare as syn tiid der is, gjin keningsmacht, gjin skat fan goud en sulver. It wie in jier of hwat nei de opstân fan Absalom en nei dat wyld aventûr fan Seba, de man út Benjamin. David wie nou sawntich jier, in âld man al en elk koe sjen dat er minder waerd. Net dat er slim siik wie, mar de krêften bijoegen him en hy lei hiele dagen op bêd. Ûnder in machtige steapel tekkens lei er noch to triljen en noait koe er waerm wurde, to-minsten net yn 'e lange, kille nachten. Doe hiene syn tsjinners in forpleechster foar him socht, in kreas jongfanke út Sunem, dy't Abisach hiet; dy paste deis op him en nachts sliepte se by him, deun tsjin him oan, dat de âlde, klomske kening noch hwat waermte hawwe soe. En noch holp it net folle.

[p. 310]

De hovelingen praetten der oer, hoe't it komme soe as de kening der net mear wie en hwa't nei him sitte soe op 'e troan. Har tocht, it keningskip kaem Adonia ta, dy't de âldste wie fan Davids soannen, nou't Absalom net mear libbe; hy like in fikse, feardige prins en hy wie ek net sa tige jong mear. Mar it wie de fraech noch oft de kening der ek sa oer tocht; der waerd wol ris sein, dat David in oare soan de kroan ta ha woe: Salomo, de soan fan Bathséba, mar dy wie tige jong, noch net ienris tweintich. Hy moast wol flink wêze, Salomo, mar koe men sa'n great ryk tabitrouwe oan sa'n jonge man?

Adonia sels wie ek fan bitinken, dat him it keningsamt takaem, mar hy doarst der net mei syn heit oer prate; hy wist ek wol dat David it oan Salomo tasein hie en dat ek de profeet Nathan foar Salomo wie. Mar hy liet it der net by sitte en nou't syn heit âld en swak wie en nearne mear erch yn hie, koe it wol bûten him om gean. Dat hy die krekt as Absalom destiids en túgde him weinen en hynders oan en fyftich man ta in eare-wacht en sa ried er prinshearlik troch de stêd, krekt as wie er de kening al. Der wie gjin ien dy't der hwat fan sei, ek David net; dy hie him nammers, sa âld as er wie, noch noait hwat forbean.

Doe't it sa fier wie, spriek Adonia mei Joab en mei de preester Abjathar en dy woene him beide wol helpe, mar Sadok en Benaja, de kommandant fan 'e liifwacht, liet er der bûten; dy hâldden it dochs mei Salomo, dat wist er foarút wol. En in man as Joab allinne wie wol in leger wurdich. Adonia wie ek net fan doel om David to deadzjen: de âldman soe it dochs wol net lang mear meitsje en dan hie er Abjathar en Joab ek fêst net meikrige. It wie noch net forgetten hwat Joab dien hie mei Absalom, doe't dy de hân tsjin David opheve. En in reis nei Hebron of in oare stêd wie ek net nedich: nou't de kening sa swak wie, koe alles syn bislach krije yn, of flak by Jeruzalem en sûnder oarloch en bloedforjitten.

En op in goede dei, doe't alles ré wie, teagen Adonia en syn oanhing de poarte fan Jeruzalem út en hâldden in great offerfeest by de Slangestien. De romte fan skiep en kij en mestfé waerd slachte en oan 'e ein fan it miel soe Adonia útroppen wurde ta kening oer Israël. Joab en Abjathar sieten mei oan tafel en al syn bruorren hie er bean en de âldsten fan Juda, mar Benaja en Salomo en Nathan, de profeet, hie er net frege. Hy fielde wol dat er tsjin David yngyng en dat dit, as it der op oan kaem, ek in opstân wie, mar hy leaude fêst dat as er ien kear ta kening útroppen wie, de wurge âlde kening him wol skikke soe. Dat hja fierden fleurich feest, dêr by de Slangestien en wisten net, dat yn 'e stêd alles al ré makke waerd ta de kroaning fan 'e jonge Salomo.

It wie de profeet Nathan dy't it earst hearde fan 'e opstân fan Adonia en hy sette daliks alles yn it wurk om it to kearen. Gjin ien wist better as hy dat Salomo kening wurde moast, hwant Godsels hie it him iepenbiere en hy wist, dat David it ek oan Bathséba tasein hie. Sels hie er de jonge prins ûnderrjochte en hy wist, dat Salomo in flinke jongeman wie, gâns better en frommer as Adonia, dy't fan it bigjin ôf oan bidoarn wie. Dat it wie neat gjin wûnder, dat er foar Salomo opkaem. Hy gyng net alderearst nei David sels ta. De âlde kening soe him wis ûntfange en harkje hwat er to sizzen hie, mar hy wie sa wurch en swak, dat it miskien net iens mear helpe soe. Der wie mar ien to Jeruzalem dy't noch macht oer de âldman hie, mar ien dêr't er alles foar dwaen woe: syn frou Bathséba, de mem fan Salomo. Hastich gyng er nei har ta en fortelde har alles. Hja moast daliks nei de kening ta gean en mei him prate; as Adonia ienkear op 'e troan siet, wie it to let en soe er fêst Salomo deadzje, as dy oanspraek makke op it keningskip. Bathséba wie daliks ré om nei David ta en de profeet lei har op hwat hja sizze moast; sels soe er fuort nei har komme en har wurden oanfolje.

Hja gyng nei de keninklike sliepkeamer ta, dêr't David op it bêd lei en dêr't Abisach by him siet en gyng sûnder freegjen nei binnen. Dat hearde oars sa net, to-minsten net as der in oare frou by de kening wie, mar Abisach wie mar in forpleechster en net mei David troud en it gyng nou om it libben fan har soan. Doe't hja ien kear vn 'e keamer wie, naem se alle foarmen yn acht en bûgde se djip en net earder bigoun se to praten, as doe't de kening frege hie, hwat der oan wie.

‘Myn hear’, sei se earnstich, ‘jo hawwe

[p. 311]

jins tsjinstfaem sward dat myn soan Salomo nei jo op 'e troan sitte soe, mar sjoch, nou is Adonia kening wurden en jo, mynhear de kening, witte nearne net fan. Mar op jo, o kening, binne de eagen fan hiele Israël, dat jo har sizze sille, hwa't nei jo op 'e troan fan Israël sitte sil. Hwant oars soe it ris barre kinne, dat ik en myn soan Salomo foar forrieders oansjoen en deade wurde...’

Noch ear't David in wurd sizze koe, wie Nathan ek al foar de doar en frege tagong; hy waerd der ynroppen sadré't Bathséba nei bûten gien wie. Nathan naem daliks it wurd. ‘Myn hear de kening, hawwe jó soms sein, dat Adonia nei jo op 'e troan sitte sil! Wy moatte it hast wol tinke, hwant hy hat oksen en skiep en mestfé slachte en alle soannen fan 'e kening binne by him, en Joab en Abjathar; en hja ite en drinke by him en sizze: De kening Adonia libje! Mar hy hat my en Sadok en Benaja en de jonge Salomo net ta syn gastmiel bean. Dat as dit allegearre fan 'e kening útgien is, dan moatte wy swije, mar dan bigryp ik net, hwerom't de kening it ús net sein hat, hwant ik wist net better as Salomo soe jins opfolger wêze.’

De kening hie alles heard hwat Bathséba en Nathan sein hiene en hy wie klear wekker. Oars lei er der meast mar stil hinne en slomme hwat, mar nou kaem noch ien kear de âlde krêft fan alear wer boppe. Salomo, de soan fan Bathséba, soe kening wurde en oars gjin-ien; hy hie it earder sizze moatten, mar it wie noch net to let. ‘Lit Bathséba komme’, gebea er. Nathan gie daliks de keamer út en wer stie Bathséba, de frou fan David, foar har man, dy't har ien kear sa hertstochtlik leaf hawn hie. Mei klopjend hert hearde se nei him. ‘Sa wier as de Heare libbet, dy't myn siele forlost hat út alle need, wiswier, lyk as ik dy sward haw: Nei my sil dyn soan Salomo kening wêze, en yn myn plak sil er op myn troan sitte - sà sil ik hjoed-de-dei noch dwaen’. Bathséba wie tige bliid en tige tankber. Nou soe alles noch goed komme mei har jonge soan.

En noch gjin ûre letter gyng der wer in optocht troch de strjitten fan Jeruzalem: de jonge Salomo op it mûlidier fan 'e kening en om him hinne Sadok en Nathan en Benaja mei syn wacht en hja gyngen de poarte út, mar oan 'e oare kant de stêd as dêr't Adonia syn feestmiel joech. De kening hie alles sels sa bisteld en alles forroun sa't it hearde: Sadok salve de nije kening en hja bliezen op 'e bazún en doe teach de hiele optocht de stêd yn en nei it hûs fan David. De minsken yn 'e stêd wiene bliid mei de jonge kening, en yn 'e smelle strjitten, tusken de hege muorren, wie it ien hege, lûde jubel.

Oan 'e oare kant de stêd roun it feest nei de ein: it iten wie dien en it waerd tiid om Adonia to salvjen en de stêd yn to gean. Doe ynienen stiek Joab de hân omheech en sei: ‘Hark, hwat is dat foar gerop en gerûs yn 'e stêd?’ en dêrmei krige er ek it antwurd op syn fraech: Jonathan, de soan fan Abjathar, kaem der oan en wist alles hwat der bard wie yn 'e stêd. Hy fortelde koart en klear, dat Salomo kening wurden wie en dat de hiele stêd him neiroun en yn rep en roer wie fan blidens. ‘En de kening wit der fan’, sei er, ‘hy hat oanbidden op syn bêd en sein: Priizge mei de Heare wêze, de God fan Israël, dy 't it sa biskikt hat, dat der hjoed ien fan myn bern op 'e troan sit, nou't myn âlde eagen it noch sjen kinne.’

De gasten fan Adonia hiene it fuort foar it forstân, dat der neat mear fan har plannen komme koe: de jonge Salomo siet op 'e troan en Benaja hie de hiele stêd biset. As hja noch langer wachten, soe er op har los komme mei de wapens yn 'e fûst en har allegearre deadzje. Doe sprongen se oerein en gyngen elk syn wegen. Net ien tocht mear oan Adonia; dy moast sels mar sjen hoe't er it libben der ôfrêdde.

Adonia tocht net oars, as dat er nou stjerre moast. Hy wie tsjin David opstien en de nije kening koe oars net yn him sjen as in gefaerlike fijân. Der bleau him noch ien middel oer om it faeije libben to rêdden: hy gyng nei it hillichdom, dêr't de arke stie en naem de hoarnen fan it alter beet. Op sa'n hillich plak soe Salomo him miskien net deadzje doare.

It kaem krekt sa't Adonia tocht hie; de kening liet him helje en liet him doe frij nei syn hûs gean. As er to-nei goed oppaste en net wer bisocht om kening to wurden, dan soe der gjin hier fan sines op 'e ierde falle, mar sadré as er him misgie, al wie it noch sa'n lytse saek, dan soe er de dea stjerre. Adonia gyng bliid nei hûs; it

[p. 312]

wie him genôch tafallen dat er gjin straf krige. In man as Absalom soe it al oars dien hawwe. En sels Joab en Abjathar, dy't mei him tsjin Salomo gearspand hiene, koene frij har wegen gean. Hy moast him wol tige sterk fiele, dy jonge kening, tocht Adonia spitich.