De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Flok oer it hûs fan Saul

It barde yn dy tiid, yn de lannen om Israël hinne, faek dat in nije kening de famylje fan syn foargonger útroege; trouwens, dy iene soan fan Gideon, dy't kening wie to Sichem, hie it ek al dien. De measte minsken tochten ek fêst dat David alles hwat der noch fan Saul oer wie, ek deadzje soe en hja founen it frjemd, doe't hja fornamen dat it alhiel syn doel net wie. David wist dat de Heare sels him it keningskip jown hie en dat God him ek sûnder bloed en moart wol in sterk ryk jaen koe. Bûtendat hie er Saul en Jonathan sward dat er 'har bern net deadzje soe as er ienris kening wurden wie. En sa kaem it dat de alderearste jierren, dat David to Jeruzalem regearre, de bern fan Saul yn frede wennen yn har heite stêd.

Mar lang duorre dat net. It wie oft der oer Sauls famylje in swiere flok hong en, alhiel bûten David syn skuld, rekken de sawn jongemannen op ien kear dea. Der

[p. 281]

kaem hûngersneed yn it lân en trije jier oan-ien groeide der sa'n bytsje, dat it iten tige krap waerd en dat de earme minsken stoaren fan 'e honger. It barde wol faker dat de rein in jier weibleau en dat wie altyd in ramp, mar trije kear efterinoar, dat moast wol in bysûndere straf fan 'e Heare wêze. David liet de preesters de Heare bifreegje en hja brochten him it Godswurd: Saul hie yn syn dagen de Gibeoniten deade en de eed fan Jozua brutsen en om dy âlde bloedskuld kaem nou dizze ramp oer it lân. De preesters seine der by, dat sok in flok allinne soend wurde koe mei bloed. David woe it daliks wol leauwe: hy wie alhiel in man fan syn tiid en hy koe noch net witte dat allinne it bloed fan Jezus Kristus en net it bloed fan oare, skuldige, minsken in sûnde weinimme kin. De Gibeoniten, tocht him, wie ûnrjocht oandien, nou moasten de Gibeoniten ek sizze hwat der barre moast. Hy liet de âldsten fan har stam komme en sei dat hja sels mar forgoeding freegje moasten foar it leed dat Saul har oandien hie. Hja koene mar in fikse som freegje en de kening soe soargje dat it ta de lêste sikkel bitelle waerd.

Mar de Gibeoniten hiene hiel hwat oars yn 'e holle as in hege lospriis en hja seine rjochtút, dat it har net om goud of sulver en net om fé of lân to rêdden wie. Allinne mei bloed fan Sauls eigen bern koe dizze skuld fan Saul soend wurde. ‘Mar’, seine se, ‘de kening moat ús helpe, hwant wy hawwe it rjocht net om immen to deadzjen’. David koe der neat tsjin ynlizze; hy hie hope dat it mei jild of fé ôfkocht wurde koe, mar neffens rjocht en sede koene se bloed freegje. ‘Hwat miene jim dan dat ik dwaen moat?’ sei er.

De mannen fan Gibeon wisten mar al to goed, hwat hja woene; dat hiene se yn 'e poarte fan 'e stêd al ôfpraet meiïnoar. Hja wiene de forfolging fan Saul noch net forgetten en noch, nei sa folle jierren, koene se syn namme net útstean. En fol grime seine se: ‘De man dy't ús fordien hat en fan doel wie ús út to roegjen, dat wy net langer bistean soene yn it lân fan Israël, lit ús sawn fan syn soannen jown wurde, dat wy se de Heare ophingje to Gibeä, op 'e berch des Heare!’

David doarst it har net to wegerjen; hysels soe Sauls soannen net deade hawwe, mar dit wie hwat oars: de skuld moast útsoend wurde, dat it hongerjend folk wer brea ha mocht. ‘Ik sil se jaen’, sei er earnstich. Doe teagen syn soldaten der op út en hellen twa soannen op fan Sauls byfrou Rispa en fiif greate soannen fan Sauls âldste dochter Mearab en brochten se nei de Gibeoniten. Oan sawn peallen kamen se to hingjen, op in hege berch...

It wie om Peaske hinne, dat dy sawn mannen stoaren, mar de liken mochten net earder bigroeven wurde, as earst moast der rein op 'e ierde falle. En reine koe it noait earder as yn 'e iere hjerst, de tiid fan 'e lette rein, dat de hiele gleone simmer soene se dêr hingje as in teken fan skuld en flok. En as de rein ien kear foel, dan hoegden se fêst gjin bigraffenis mear: by dy tiid hiene de fûgels en de wylde dieren se lang al forskuord. Gjin bigraffenis, dat founen de minsken yn dy tiid forskriklik, hwant dan krigen se ek nei 'har forstjerren, yn it deade-ryk, gjin rêst.

Dat tocht ek Rispa, de mem fan twa fan 'e sawn deaden en hja koe it net fordrage, dat har beide jonges dêr hingje soene foar de wylde gieren. Hja koe de liken net fan 'e peal ôf helje en dat mocht ek net, mar de beesten soene har bern net hawwe, dêr soe se sels op passe. En mei in greate swarte rou-mantel om, gyng se de berch op en by de sawn deaden spande se fan dat kleed in lytse tint en sa hâldde se de deade-wacht. It wie in freeslik gesicht, mar hja wie in dappere frou en doe't de roppige fûgels delstrieken op 'e rots, swaeide se har stôk en jage se fuort. Se kamen altyd wer, mar elke kear wie dy trouwe mem op har post; al bretaelder waerden se en soms sûzen de machtige wjokken lyk by har lâns, mar hja joech noait belies en wykte gjin stap. Sa gyng dat deis, fan dat de sinne opgyng, oan 't jountiid ta, en dan hie se noch gjin rêst, hwant dan moast se in fjûr stoke om 'e wylde dieren to kearen, dy't út 'e bosken kamen en de liken rûkten. En as hja hwat risseljen hearde, yn it donker, dan sprong se oerein en swaeide de kneppel en skreaude sa, dat de wylde bisten kjel waerden en flechten. Wiken oan-ien gyng dat sa; hja waerd meager en de swarte eagen stiene hol yn har smel gesicht, mar hja hâldde oan 'e ein ta út. Hja skriemde net mear; hja hie mar ien gedachte: dy fûgels dy't dêr sirkelen foar de blauwe loft

[p. 282]

soene net oan har jonges komme. Hja tocht ek nearne oars mear oan: hja forgeat alles om har hinne om dat iene, dat har alhiel yn 'e macht hie. As har iten brocht waerd, dan iet se en as it wei-bleau wie it har ek goed; alles koe se drage: honger en toarst, de knipende kjeld yn 'e nacht en ek de skroeijende hjitte fan 'e middei, hwant it gyng om har bern. En al dy wiken kaem der noait in fûgel oan 'e liken en noait in slûpend dier.

Doe waerd it hjerst en donkere wolken dreauwen oan út it westen wei en de rein rûze del: God erbarme him oer syn hongerjend folk. En doe koene de sawn deaden dan einlings bigroeven wurde: Rispa har lange wacht wie oer. Ek kening David hie heard hwat dizze trouwe mem dien hie en hy joech bifel dat it biente fan Saul en syn soannen opbrocht wurde moast út Jabes yn Gilead en dat hja allegearre biïerdige wurde moasten yn it famyljegrêf fan Kis yn 'e stêd fan Gibeä. En sa is it doe bard: yn it grêf rêstten se meiïnoar, de deade kening, de fiif soannen en de fiif bernsbern.

En it like wol oft nou de flok foargoed weinommen wie fan it hûs fan Saul. Der wie noch ien soan oer fan Jonathan, in man dy't Mefiboseth hiet en dy hie sels al wer in jonkje, in lytse Micha. David hie destiids oan Jonathan biloofd dat er goed foar syn bern wêze soe: nou, nei de wrede dea fan dizze sawn, woe er syn wurd oan Jonathan wier meitsje. Hy liet Mefiboseth, dy't net rinne koe om't er hwat oan 'e fuotten hie - in tsjinstfaem hie him as jonkje falle litten op 'e flecht foar de Filistinen - by him komme en sei dat er fuortoan yn it keningshûs wenje mocht en fan 'e kening syn tafel ite. Fierder krige er al it lân wer dat fan Saul syn famylje west hie en dat David yn bislach nommen hie; syn tsjinner Siba, dy't in hiele rige soannen en tweintich slaven hie, koe it foar him biwurkje. Mefiboseth wie tige bliid. Hy wie al bang dat de kening him ek noch deadzje soe, de iene dei of de oare, en nou kaem er ynpleats ta eare yn it keningshûs. Hy bûgde djip en sei: ‘Hwat bin ik, jins slaef, dochs, dat jo omsjoen hawwe nei sok in deade houn as ik bin?’

Mefiboseth hat noch lange jierren syn plak hawn yn it hûs fan David en syn soan Micha is letter troud en hat fikse soannen krige. De lampe fan Saul en Jonathan is dochs net dwêst yn Israël en de flok oer Saul en syn hûs hat net altyd duorre.

Hwant God de Heare is in strang en rjochtfeardich rjochter, mar syn grime baernt net altyd troch en Hy is ek barmhertich.