De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

‘Jeroesjalajim’

Doe't david de filistinen forslein hie en foargoed oer de stammen hearske, koe er net yn Hebron bliuwe: it joech gjin pas dat de haedstêd fan it ryk sa fier nei it suden lei en sa echt in stêd-fan-Juda wie. Hy wist mar ien stêd yn hiele Israël dy't de haedstêd wurde koe: Jebus, op 'e grins fan Juda en de oare stammen. En it wie net allinne in tige sterke stêd, dat Jebus, mar ek fan âlds in hillich plak. Yn dyselde stêd wenne by âlds de kening Melchizédek, dy't in preester fan 'e Allerheechste wie en dy't Abraham seinge nei de striid tsjin 'e keningen en sels de heidenen wisten it wol, dat Jebus net sa mar in gewoane stêd wie, mar in hillich plak, dêr't de goaden deun by wiene. Dy stêd soe er de haedstêd meitsje fan Israël, de stêd fan God en dêr soe er de ark hinne bringe en en letter, as God it goed foun, soe er dêr in timpel bouwe. Der wie mar ien biswier: Jebus wie noch altyd in stêd fan 'e Kanaäniten en as er dêr wenje woe, soe er it earst ynnimme moatte. Mar hy leaude fêst, dat er de stêd wol oermasterje koe en dat God him de oerwinning jaen soe.

Mei opsetsin rôp er de mannen fan Juda en Israël net op om tsjin Jebus to striden. Dizze stêd mocht net by Juda hearre en ek net by Israël, it moast syn eigen wurde: de Davidsstêd. Dat hy heach der op út mei syn eîgen lytse leger, dat er altyd by him hie: Joab wie der by en de wylde Abisaï en al dy dryste keardels dy't mei him swalke hiene yn 'e steppen fan it Sûderlân en yn 'e bergen fan Juda. It wie net maklik om sa'n fêsting op 'e berch to nimmen, mar doe't de mannen fan Jebus har bispotten en rôpen dat hja der noait yn kamen, weage Joab mei in mannich mannen de oanfal. Troch in soarte fan tunnel slaggen se yn 'e stêd en bisetten in poarte en doe stoarme de hiele binde de strjitten yn. Sa namen se Jebus yn, mar de stêd sels sparren se en ek de biwenners dy't har oerjoegen, deaden se net.

Net lang nei dy greate oerwinning forhuze David nei de nije haedstêd. It wie foar Hebron in swiere slach; sawn jier hie it in drokke keningsstêd west en nou waerd it wer in forgetten stêd oan 'e rânne fan 'e toarre steppe en fier fan alles ôf. Mar it

[p. 279]

foldie de kening bêst to Jebus en doe't alles hwat op regel wie, woe er alderearst de arke dêr hinne bringe. Earst moast de ark der wêze en it hiele folk der hinne gean to offerjen, ear't Jebus wurde koe hwat it wêze moast: de haedstêd fan it ryk en de stêd fan Israëls God.

De arke stie yn dy tiid noch altyd to Kirjath-Jeärim yn it hûs fan Abinadab, dêr't er hinne brocht wie nei de ramp to Beth-Semes. Salang't de Filistinen de macht hawn hiene, hie nimmen it weage om him nei in oar plak to bringen, mar nou't it lân alhiel frij wie, hoegde it dêr net mear om oer to gean. It wie fansels in oare frage, oft de Heare it goed fine soe. Oant nou ta stie de tabernakel noch altyd yn in oare stêd en nou soe David it weagje en bring de ark nei de nije haedstêd, dy't krekt to foaren noch heidensk wie. Der wiene minsken dy't soks net goedkrije koene en dy't bang wiene dat der wer in ramp op folgje soe.

David hie dat ek yn him om gean litten, mar hij leaude wol dat syn plan goed wie; de ark hearde yn 'e greatste stêd fan it lân en net yn it iene of oare lânstedtsje dêr't de fijân maklik komme koe as it oarloch waerd. Mar dêrom die er wol tige syn bêst om alles sa goed en sa earbiedich mûglik to dwaen: hy liet in nije wein meitsje en rôp in machtich leger op om de ark mei op to heljen en sels gyng er ek mei, yn in wite preester-mantel. Tige hoeden tilden de preesters de hillige kiste op 'e wein en Uzza en Ahia, de beide soannen fan Abinadab rounen elk oan in kant om op to passen dat der neat oan kaem. En dat mocht ek wol, hwant dy't de ark fan it iene plak nei it oare brocht, dy brocht de God fan Israël oer, dy't tusken de gouden ingelen wenne.

It wie in prachtich gesicht: foarop, yn lange rigen gyngen de wapene mannen en dêrefter, flak by de wein en de lûkende oksen, gyng de kening sels. Syn hert wie fol fan djippe tankberens. Dat hy dit nou dwaen mocht, dat hy nou kening wie fan dit blide folk! In mannich jierren lyn wie er in hoeder yn Bethlehem en weide er de keppel yn 'e steppe en nou wie er kening yn 'e stêd fan Jebus. Mar dizze dei woe er gjin kening wêze, hjoed hie er alle keningssier ôflein en roun er tusken syn feinten, in bliid en tankber bern. En sà blixd wie er om alles dat God him dien hie, om dizze gouden arke, dat er gjin wurden fine koe en dounsje en springe moast. En wylst de sterke oksen de wein oer de ûnsljochte wegen loeken, omheech by de bergen op, huppele kening David op it ritme fan 'e muzyk...

En doe, al ticht by Jeruzalem, stroffelen de oksen yn in kûle fan 'e wei; de wein hong skeef en de arke bigoun to gliden. Uzza seach it en waerd der kjel fan: Gods ark mocht dochs net falle yn 'e moude fan 'e wei? En hastich stiek er de hân út en pakte it gouden deksel beet. Tagelyk kaem it him yn it sin dat noait in sûndich minske oan 'e ark roere mocht en dat it op it strangst forbean wie. Mar doe wie it al to let: hy sloech foaroer tsjin 'e groun en stoar op datselde plak.

Mei ien slach wie alle wille oer; stil foel de blide musyk fan siters en harpen, fan trommen en simbalen; stil foelen al dy sjongende mûlen; stil stiene dy dounsjende fuotten. In deade! Mar dan wie it dus al wier, dat dy ark ûnheil oanbrocht! Dan krigen dy minsken dus al gelyk, dy't seine dat hjir in slach op komme moast! Dan skynde it dochs net goed yn des Heare eagen to wêzen dat er de ark nei Jebus brocht! Yn elk gefal koene se sa net fierder gean; hjir moast tiid oer forrinne en earst moast it bliken dwaen dat Gods grime bistille wie.

Fansels koe de arke hjir ek net bûten bliuwe; hy moast earne yn in hûs, mar gjin ien hie der rjocht sin oan. Doe joech David bifel en setten se him yn it hûs fan Obed-Edom, in man út Gath, dy't yn it leger tsjinne. As der dan al hwat fan kaem, wie der oars neat wei as in Filistyn. Mar doe't de kening, in fearnsjier letter, ûndersyk dwaen liet, die it bliken, dat God it hûs fan de Filistyn yn alles seinge, sûnt er de ark by him hie. David wie tige bliid. Dan brocht de ark dus net altyd ûnheil lyk as it folk miende. Mar dan koe er him ek gerêst yn 'e stêd bringe, yn 'e tint dy't er der foar ornearre hie.

En wer rôp David syn mannen op en makken se alles ré ta de lêste, koarte reis. Dizze kear setten se de ark net mear op in wein, mar preesters droegen him, lyk as by âlds, earbiedich op it skouder. En elke kear, as hja seis stappen dien hiene, stie

[p. 280]

de hiele optocht stil en offere David in kou en in keal. Hwant dizze bisûndere dei wie David preester, lyk as destiids dy oare kening, Melchizédek. En troch de smelle strjitten fan 'e keningsstêd gyng de blide muzyk fan tûzen trommels.

Út 'e huzen tommelen de bern nei bûten en seagen de optocht oan en de froulju kamen de strjitte op en klapten yn 'e hannen. Mar der wie ien, dy't net nei bûten gyng en net nei de fleurige optocht sjen woe: Michal, de dochter fan Saul, Davids earste frou. Michal hie it lûd fan de muzyk ek heard, mar doe't hja troch it finster seach, wie David dêr krekt ûnder en yn syn wite ûnderkleed dounse er foar de ark. It bloed fleach Michal nei de wangen en greatsk en lilk gyng se by it finster wei. Joech dat nou foech foar in kening? Dat hie se noait fan David tocht, dat er sa mar midden yn it folk de keningsmantel ôflizze soe en hosse mei syn feinten! Dan wie har heit destiids al in oare forskining, yn syn bûnte keningspronk, mei de gouden bân ûnder it donkere hier...

Doe't de ark yn 'e tint brocht wie, waerden op 'e nij in mannichte offers opdroegen en, lyk as it in preester foeget, seinge David it wachtsjende folk. Ta bislút krige doe elk in stik fleis, in koeke en in resinekoeke en dêrnei gyngen se allegearre nei hûs. It hie in dei west om noait wer to forjitten. Nou stie de ark yn 'e Davidsstêd, nou wenne God yn it formidden fan syn folk. Nou wie de wrede fijân it lân útdreaun en soene der jierren komme fan frede en lok. En hja founen it moai dat David de stêd in nije namme jown hie: net mear Jebus soe er hite, mar ‘Fredestêd’. In moaie namme, mar yn har tael klonk it noch folle moaijer en aloan moasten se him neame, dy namme dy't muzyk wie: ‘Jeroesjalajim.’

Nei it feest gyng David nei hûs. Dit forgeat er noait wer en noch tilde it hert him fan greate blidens. Mar doe't er yn 'e hûs gean woe, kaem Michal him al to-mjitte. Heech en greatsk bleau se foar him stean en doe't er har forheard oanseach, sei se mei snijende spot: ‘Hwat in eare hat Israels kening himsels oandien, dat er him foar de eagen fan de slavinnen fan syn feinten ûntbleate hat, sa't lichte lju har yn it iepenbier ûntbleatsje.’

It wie oft de kening in slach foar de holle krige. Bigriep syn eigen frou dan neat fan alles dat him sa bliid makke hie, sa wûndere bliíd, dat er it net sizze, allinne mar dounsje koe? Wie Michal dan sa heech en greatsk en forachte se de fromme minsken dêr't hy hjoed mei offere en tanke hie? Bigriep se der dan neat fan, dat er him net fornedere hie foar minsken, mar foar syn God de Heare? Wie it noch net moaijernôch, dat er alle dagen de Ihege strange kening wêze moast, en gunde se him net ien koarte dei, om bliid to wêzen mei de bliden en to dounsjen mei syn folk?

En doe forgeat er himsels suver en hy waerd ek bitter en sei tsjin Michal: ‘Foar it antlit des Heare dy't my útkard hat boppe jimme heit en boppe syn hiele hûs, ja foar des Heare antlit sil ik dounsje en springe. En ik sil my noch mear fornederje as niist en lyts wêze yn eigen eagen; en by de slavinnen, dêrstû it oer hiest, by dyselden sil ik ta myn eare komme!’

Michal sei neat mear werom. Mar tusken har en David is it noait wer sa wurden as yn it earst fan har trouwen. En noait hat Michal, de dochter fan Saul, bern hawn.