De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Yn tsjinst fan 'e Filistinen

Ien kear, doe't david noch syn heite keppel weide yn it fjild fan Bethlehem, hie Samuël him neamd: ‘in man nei Gods hert’. En dat wie er ek nou noch, net allinne as er yn stille ûren psalmen song by it lûd fan 'e siter, mar likegoed as er mei syn rûge maten oer de bergen fan Juda swalke, of yn hoalen en spelonken skûle foar de wraek fan Saul. De man nei Gods hert, dat wie er net om't er sa'n bêsten wie, of om't er noait kwea dwaen soe - dat wie er allinne om't God him útkard hie en him leaf hie en him biwarre yn alle noed en need; dat wie er ek om't er yn alle gefaren op 'e Heare bitroude en libbe neffens syn hillige wet. It bitsjutte nèt, dat er in man sûnder sûnde wie en dat syn bitrouwen op God altyd like sterk wie! Sa barde it op in kear, doe't Saul him wer opjage en him omtrint bisingele hie, dat David de moed forlern joech en by himsels tocht: Nou sil ik de iene of oare kear omkomme troch Sauls hân, dat it is it bêste, dat ik ûntwyk nei it lân fan 'e Filistinen. Hy praette der mei syn mannen oer en dy founen ek, dat it mar oangean moast. Foar aerdichheit hoegde men net nei it lân fan 'e fijân to gean, mar as de eigen kening jin oan 'e dea ta forfolge en it eigen folk jin forrette, dan moast it der in kear fan komme. Sa koe it net langer en hoe moast it mei har froulju en bern komme, as Saul har dochs noch krige? Dan wie it mar better en tsjoch nei Achis, de kening fan Gath; dy soe wizernôch mei har wêze.

It kaem krekt út sa't hja tocht hiene: Achis wie bliid doe't er David seach en makke plak foar syn seishûndert man en foar alle froulju. Dit wie de twadde kear dat dy Hébréer by him kaem. Hy moast syn folk en syn eigen kening wol Litter terge hawwe, dat er nou by him syn heil sykje moast. It koe noait moaijer: dyselde man dy't ien kear Goliath forsloech, dy frege nou in plak yn it leger fan 'e Filistinen! It swurd fan Goliath tsjin kening Saul! Dagon wie al machtich en wúnderlik wiene syn wegen.

En doe sei er David rjochtút hwêr't it op stie. Fansels wie er wolkom yn Gath, dizze moedige strider mei syn seis hûndert fikse soldaten. Sa lang as er woe mocht er yn 'e keningsstêd biluwe en as der hwat wie, hy koe altyd frij yn it keningshûs komme en sizze hwat er op it hert hie. En hy bleau de oanfierder fan syn eigen binde, al stiene se dan fansels ûnder Achis. It wie in hege eare, dat hja nou diel útmakken fan it romrofte leger fan Filistéa. Sa net, it wie foar de fiif keningen gjin lytser eare, dat in man as David ûnder har findels focht! Och, as it der op oan kaem wiene se ommers ien: hja wiene fijannen fan Saul en David soe

[p. 265]

ek net folle mear mei syn kening op ha! Mar, it spriek fansels dat hja hjir to Gath gjin seishûndert man forgees op 'e kost ha koene. Dat soe in kriichsman as David wol net iens bigeare. Hy soe der wol sin oan hawwe om wraek to nimmen op Saul! Nou dan, hy koe fan tiid ta tiid in ynfal yn Juda dwaen en soargje, dat er fan de bút rom libje koe. Fansels, fan alles dat er naem kaem de kening ek in part ta, mar dat wiene dingen, dy wist David sels wol; hy hie sok wurk wol mear by de ein hawn! Allinne, doe plondere er de doarpen fan Filistéa en nou dy fan Juda: oars wie der gjin forskeel.

Achis lake breed, doe't David bûgde en sei dat it goed wie. Hwat soe Saul razend wêze, as er hearde dat syn eigen tsjinner syn doarpen platbaernde en syn keppels rôve! En hwat noch it moaiste wie: as David tsjin syn eigen folk stried, dan soene se him letter noait as kening ha wolle. Mei ien slach makke er him ûnmûglik yn syn eigen lân en sa soe er al syn libbensdagen de Filistinen tsjinje moatte! Ja, kening Achis wist wol hwat er die, doe't er David oannaem ta syn fazal!

Mar ien ding hie de kening fan Gath gjin aen fan: dat David noch folle snoader wie as hy sels en him wol tsien kear oer koe. Hy wie yn it lân fan 'e Filistinen kommen om feilich foar Saul to wêzen, mar net om tsjin syn eigen folk to fjochtsjen. Noait soe er de hân opheevje tsjin syn eigen kening, noait soe er it lân fan Juda ynfalle om to rôvjen. Al ear't er him by Achis joech hie er syn plannen makke: hy soe ynpleats fan yn Juda yn oare lannen ynfalle, ynpleats fan tsjin de Israëliten soe er tsjin fijannige stammen stride en dan soe er de kening wys meitsje dat er dochs yn Juda west hie. Mar om Àchis der tusken to nimmen moast er út Gath wei: it wie hjir allegearre to ticht by en yn 'e keningsstêd koene se him to folle op 'e hannen sjen.

Op in kear gyng er nei Achis ta en frege, oft er net earne oars wenje koe as krekt to Gath, by de grinzen bygelyks, tichter by it lân fan Israël. Dan koe er makliker syn strooptochten nei Juda hâlde en dan krige de kening mear romte yn syn eigen stêd. It wie him dochs al yn 'e wei dat hja dizze earste dagen safolle huzen yn bislach hawn hiene. Kening Achis foun it goed; it kaem net by him op, dat David him bidrage soe en hy joech him it lytse stedtsje Siklach, alhiel by de sudergrins en in hiel ein fan syn keningsstêd.

Gâns in skoft hat David mei syn binde to Siklach tahâlden en iderkear teach er mei syn mannen de grins oer om in ynfal to dwaen yn it lân fan Juda. Hja trieken ek altyd trou nei it westen, mar as hja in goed ein út it gesicht wiene, swonken se it suden yn en trieken nei it gebiet fan 'e Amalekiten of fan oare stammen dy't yn fijânskip libben mei Juda. Hiele doarpen baernden se plat, krekt sa't de Filistinen it eartiids yn Israël diene en skiep en kij en ezels fierden se mei as bút. In diel hâldden se sels, dêr moasten se fan libje mei har húshâldingen en it keningspart brochten se elke kear nei Gath, nei har hear en gebieder. Dan groete Achis har minlik en tanke foar de rike skatting en as er alles bisjoen hie, frege er hwêr't hja dizze reis fochten hiene. Dan wiisde David it westen yn en sei: ‘Wy hawwe yn it Suderlân fan Juda stroopt, en by de Keniten, in stam dy't it mei Juda hâldt’. En sa earnstich diste er syn leagens op, dat Achis it altyd leaude en him op it heechste priizge. Der wie ek gjin ien dy't him de wierheit fortelle koe: de tsjinners fan David seine it net en yn 'e doarpen dy't hja plonderen, lieten se gjin man noch frou yn it libben...

Sa gyng dat moannen oan ien en noait waerd kening Achis gewaer hwat David die. Hy fortroude him as syn bêste freon en hy miende, dat David alhiel in Filistyn wurden wie. Hy koe fansels ek net witte dat dy man út Israël noch altyd Saul as syn wettige kening seach en dat er syn eigen lân en it folk dêr't er ien kear oer hearskje soe, hertstochtlik leaf hie.

En dochs wie dit foar David en syn binde gjin moaije tiid. Wis, hja laken der soms om hoe moai 't hja dy Filistinen to fiter hiene, mar oare kearen skammen se har suver oer har bidroch. Hja wennen yn in stêd fan Achis en tsjinnen yn syn leger en elke ûre gingen se mei bidroch to wurk. Elk wurd dat hja seine, elke groetenis, elk geskink dat hja to Gath brochten, wie in leagen. En dan, elk doarp dat hja namen, moarden se út: gjin man en gjin frou en gjin bern doarsten se to sparjen, bang dat hja wiene dat ien har fôrklappe soe. Soms skammen se har oer har eigen wredens,

[p. 266]

mar hja wisten ek net hoe't it oars moast. Sels hiene se har yn dit aventûr jown en nou seagen se gjin útwei mear. Hwant elke dei koe it bidroch útkomme en dan soe Achis bloedich wraek nimme.

En doe barde it op in kear dat in boade fan Achis to Siklach kaem en David en syn mannen oprôp om nei Gath ta to gean. It wie oarloch en alle man moast opkomme om to striden tsjin Saul yn 'e flakte fan Jizreël. Dizze kear gyng it net om in strooptocht, net om hwat ezels en lytsfé, net om in mannich doarpen of in wetterwelle: nou gyng it der op of der ûnder. As Saul it woun, dan soene de Filistinen har lêste steunpunten yn Israël kwyt reitsje en dan lei har eigen grins foar de fijân iepen; as de Filistinen it wounen, dan soe de fette flakte harres wêze en de rike stêdden en dan koene se hiele Israël twinge ta hurde tsjinst. Dat dêrom soe dizze keàr alles op alles set wurde, dêrom rôpen de fiif foarsten de ban en de efterbân op en dêrom woe Achis syn freon David mei ha. David, dy woun altyd. Doe't David tsjin Goliath stried, doe woun Israël; nou't David de Filistinen holp, nou moast Saul forlieze. Achis wachte op him en daliks doe't David yn 'e stêd wie, moast er by kening Achis komme. ‘Nou is it sa fier’, sei Achis, ‘nou sille wy foargoed mei Saul ôfrekkenje. Dit wurdt in greate slach en dû meist mei. Saul hat dy safolle kwea dien, nou is it de tiid om wraek to nimmen.’

David bûgde de holle. Hy wie nou ienris yn tsjinst fan Achis en hy koe net wegerje, mar noch stie it by him fêst, dat er net tsjin Saul fjochtsje woe. Wie er mar noait yn it lân fan 'e Filistinen kommen! Mar nou wie it to let! Hy hie it him sels oandien. Achis miende dat er wol graech mei woe, mar alles dat er hie soe er jaen wolle om frij to kinnen! O God, tocht er, hwat moat ik nou? As ik striid tsjin Saul en tsjin jins eigen folk, dan helje ik my in flok op 'e hals en bin ik net weardich om kening fan Israël to wurden en as ik it net doch, dan moat ik Achis forriede, dy't my fortrout as syn eigen soan!

Noch ien kear bisocht er, him der út to rêdden. ‘As ik mei gean’, sei er, ‘dan leit de sudergrins fan Filistéa iepen en kinne de Amalekiten jins lân ynfalle’, Mar Achis liet him net biprate. ‘De Amalekiten’, sei er forachtlik, ‘dêr rekkenje wy letter wol mei ôf. It soe ek al nuver treffe as dy nou krekt kamen. Wy hawwe yn tiden neat mei har hawn’. En wer bûgde David earbiedich. It wie noch net lang lyn, dat hy hwat mei de Amalekiten hawn hie, mar dat koe er net sizze. ‘As myn hear my ropt’, sei er, ‘dan sille wy meigean en jo sille gewaer wurde hwat jins tsjinstfeint kin’.

Achis lake freonlik. ‘Ik hie it net oars tocht. Dêr't de kening fan Gath hinnegiet, dêr tsjocht syn freon David mei! En dizze kear silstû mei dyn mannen myn liifwacht wêze: myn libben bitrou ik dy ta’.

De oare deis gyngen se op mars, it noarden yn. In machtich leger wie it, dat de fiif keningen gearbrocht hiene; gjin ien dy't in wapen tille koe, bleau thús. Yn in pear dagen trieken se troch it gebiet fan Efraïm nei de flakte fan Jizreël. Ear't hja fierder teagen, nei de stelling fan Saul by de Gilboa-bergen, défilearde hiel it leger foar de fiif keningen. Hûndert by húndert, tûzen by tûzen, marsjearden se foarby. De binden fan Achis wiene de lêste en oan it haed fan 'e keningswacht roun David: de salvling des Heare yn 'e slachoarder fan 'e Filistinen.

De fjouwer oare keningen bisauden har, doe't hja him seagen. ‘Hwat sille dy Hébréërs?’ fregen se forheard. Greatsk antwurde Achis: ‘Dat is myn freon David, de fijân fan Saul, dy't nou al jier-en-dei by my is en dy't my trou tsjinne hat’.

Mar de foarsten woene der gjin praet fan hearre. ‘Dy Hébréër kin net mei ús optsjen’, seine se forheftich. ‘Nou is Saul forgrime op him, mar as er yn 'e slach omkeart en tsjin ús bigjint, dan binne wy forlern en hy komt by Saul yn 'e gunst. It is al faker bard, dat Israëliten, dy't ús holpen, midden yn 'e slach oerrounen. Dat stjûr dy David werom en lit him net mei ús yn 'e slach tsjen’.

Doe rôp Achis David en sei tsjin him: ‘It spyt my, hwant ik wit datstû myn trouwe tsjinner bist, mar de foarsten fortrouwe dy net en wolle dy net mei ha. Dat gean yn frede nei Siklach en wachtsje dêr oant wy weromkomme’.

It wie David in pak fan it hert. Nou hoegde er net tsjin it eigen folk to striden en ek Achis, dy't him sa goed fortroude, net forriederlik oan to fallen. Dit wie in

[p. 267]

wûnder fan God; fan dy God dy't him altyd útholp, sels as er forkearde wegen gyng. Mar Achis mocht it net witte, dat er sa bliid wie!

En op in toan as wie er slim yn syn eare taest, sei er: ‘Mar hwat haw ik dien, dat ik net optsjen mei om to striden tsjin myn heare fijannen?’

Achis skodholle drôvich. ‘Dû hast neat forkeards dien en dû bist yn myn eagen as in ingel fan God, mar de oare keningen kenne dy net en wolle dy út-noch-yn net mei hawwe. Ik kin der neat oan dwaen. Dat as wy moarnier fierder gean, Saul yn 'e mjitte, gean dû dan werom nei Siklach ta’.

De oare moarns ier-en-bitiid al wie David mei syn mannen op mars. Hy wie tige bliid dat er werom mocht, mar it lei him by dat der yn Siklach hwat bard wie, yn 'e tiid dat hja fuort west hiene. As de Amalekiten nou ris har slach slein hiene...