De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

De salvling des Heare

It soe gjin wûnder west ha as David de kening, dy't him altyd wer forfolge en op it libben gie, bitter hate hie, mar it wie sa net. Soms koe er der sels net by, hoe't it sa kaem, mar hy koe net lilk op Saul bliuwe; hy moast altyd wer tinke oan dy earste kear dat er him sjoen hie, yn it kamp to Socho, doe't er sa freonlik wie en sa'n noed foar him stie, dat er him klaeide yn syn harnas. Yn it earst hie er folle fan Saul hâlden en koene se bêst meiïnoar. Hoe faek hiene se net njonken inoar fochten tsjin de Filistinen en yn 'e foarste rige stien. Letter wie Saul hiel oars wurden, somber en bitter en mear as ienris hie er him nei it libben tinge, mar it bigreate him mear, as er dat lilk op him waerd. En dan, al hie Saul him ûnrjocht dien, hy wie dochs altyd syn kening noch, en de salving des Heare. Noait soe er de hân tsjin him opheevje doare en him deadje. Ien kear soe God him roppe ta it keningskip en him op 'e troan fan Israël sette, mar sa lang soe er tiid dwaen en geduldich wêze.

It wie net lang nei dy wûndere útrêdding dat David wer flechtsje moast: Saul kaem him wer efternei mei trije tûzen man en roun op him yn 'e woastenije fan Engedi. Op in kear sieten David en syn mannen yn in greate spelonk, doe't it leger fan Saul foarby marsjearde; hja hearden it slurkjen fan al dy fuotten en de stimmen fan 'e offisieren dy't de wurge soldaten oandreauwen. Hja bleauwen dea-stil sitten; it minste lûd koe har forriede, nou't de fijân sa tichteby wie. Net dat hja bang wiene: Saul koe net witte dat hja hjir sieten en de yngong fan 'e spelonk wie mar smel, net folle mear as in donker gat yn 'e hege rots.

En doe ynienen waerden se kjel. Foar de iepening fan doe spelonk stie in man, heech en breed, en dûkte nei binnen; hja hiene oars net sjoen as syn stal foar de ljochte iepening, mar hja wisten it: dit is Saul sels. As er nou yn 'e spelonk op gyng, moast er har fine en koene se gjin kant út. En dermei seagen se dat de kening net fierder kaem, mar by de útgong sitten bleau. Nou bigriepen se hwat er dêr die en hwerom't er allinne wie: hy moast hwat dwaen dêr't gjinien hwat mei nedich hie en om't er de kening wie, siet er leaver net oan 'e kant fan 'e wei, lyk as rûge soldaten dat dogge. In pear fan David syn mannen, dy't flak by him sieten, bûgden nei him ta. ‘Dit is jins kâns’, flústeren se, ‘de Heare hat him yn jins hân jown; gean nou hinne en deadje him.’ David skodholle. Hy koe him skoan bigripe dat hja it seine en dat hja Saul haten, mar hy mocht it net dwaen. ‘Dêr mei de Heare my foar biwarje, dat ik de hannen útslaen soe nei de salving des Heare, nei myn kening en hearl’ Hja seine neat mear, mar hy fielde dat hja it

[p. 259]

kwea ôfnamen. Tochten se miskien dat er net doarst?

Hy glimke yn it donker en krûpte hoeden nei de yngong. Flak by Saul lei er. Dy siet noch altyd roungear en de wide mantel laei útspraet oer de groun. Hy hâldde de siken yn en taestte nei de dolk. Mei ien feech fan it skerpe wapen snie er in stik fan 'e keningsmantel. Saul hie neat fornommen. Noch mar krekt wie David wer by syn mannen, doe riisde er oerein en gyng nei bûten. It leger wie al foarby. Mei syn lange skonken soe er se wol gau wer ynhelje.

Doe fleach it David oan: hie er der wol goed oan dien? Mocht er syn kening dizze skande oandwaen? It koe nou net mear oars, mar hy soe it sizze. Saul soe net, sûnder dat er it wist, sa by syn soldaten komme. Mei in pear flugge stappen wie er bûten. ‘Myn hear de kening’, rôp er lûd. Saul seach om. En tagelyk liet David him falle en bûgde de holle oan 'e groun. En hastich, ear't Saul fuortkomme koe, bigoun er to roppen: ‘Hwerom, o kening, harkje jo altyd wer nei minsken dy't kwea fan my sprekke? Hwerom jeije jo aloan wer achter my oan, en sykje jo my to deadzjen? Sjoch, hjoed hie de Heare jo yn myn hân jown, hwant niist, doe't jo de fuotten dieken yn 'e spelonk, wie ik deun by jo mar ik ha jo neat dien, hwant ik sil noait myn hannen útstekke nei hwa't des Heare salvling is. En mochten jo it net leauwe wolle hwat ik siz: sjoch dan nei jins mantel, o kening, en jo sille witte dat ik tichtemôch by wie om jo de dolk yn it hert to stjitten.’

Kjel taestte Saul nei syn mantel en it wie oft it hert him stil stean bleau. It wie al wier: hy wie flak by him west, dêr yn dy tsjustere grot, dy soan fan Isaï. Hoe koe it? Men hie jins bitterste fijân yn 'e macht en soe him dan goede wegen gean litte? Hysels soe it oars dien hawwe, dat wist er wol, Mar dan wie David better as hy En biskamme hearde er nei hwat dy noch mear to sizzen hie: ‘Biken en sjoch dan, dat der yn myn hân gjin kwea noch oertrêdding is, en dat ik net tsjin jo sûndige haw, alhoewol't jo my op it libben geane. De Heare sil rjochtsje tusken jo en my, en de Heare sil my wreke oan jo. Ja, Hy mei tasjen en pleitsje myn pleit en doch my rjocht tsjin jins hân.’

En dy wurden fan David rekken de kening rjocht yn it hert. De triennen kamen him yn 'e eagen en it wie oft alle hate en oergunst sa mar by him wei foelen. Net mear as in fijân seach er David nou, mar as in man dy't better wie as hysels. En net allinne dat er it sa fielde,mar hy woe it ek earlik sizze. En skriemend rôp er: ‘Is dat dyn stimme, myn soan David? Wolstû noch prate tsjin my, nou't ik dy sa lang en sa wreed forfolge haw? Dû bist rjochtfeardiger as ik, hwant dû hast my goed forjilde, alhoewol't ik dy kwea dien haw. De Heare mei dy goed dwaen, lyk astû dyn fijân goed dien hast. En nou - ik wit ek wol dat de Heare dy sparje sil en datstû kening wurde silst. Swar my dan datstû myn bern net útroegje silst en myn namme net fordylgje út myn heite hûs’.

Fansels woe David dat wol swarre. Hwat yn oare lannen wol barde, dat in nije kening de hiele famylje fan syn foargonger útroege, dat soe hy noait dwaen. Ut Gods eigen hân soe er ienris it keningskip ûntfange, mar net troch de wei fan moart en gewelt. Hy heve de hân omheech en swarde. Doe groeten se elkoar, de kening en de swalker, en gyngen elk syn wegen. David wie bliid en tankber dat alles sa gien wie en dat er noch ienkear deselde golle Saul fan alearen sjoen hie. Mar tagelyk wist er ek, dat it sa net lang duorje koe en dat Saul him miskien al gau wer sykje soe.

Nei dizze earste kear yn 'e woastenije fan Engedi, hat David letter noch in kear it libben fan Saul sparre.

Op in dei, doe't de grime fan 'e kening op 'e nij oplôge tsjin David, teach er wer mei syn trije tûzen helten út om him to sykjen en to deadzjen. Dat er doe to Engedi sa freonlik mei David sprutsen hie en dat er doe fêst Ieaude dat David kening wurde soe, dêr woe er nou mar leaver net oan tinke. Hy die al syn bêst om David to finen yn 'e woastine Sif, mar hoewol't de Sifiten him holpen, foun er him net. Op in dei sette er syn legerkamp op op 'e hichte fan Hachila en wachte dêr op neijer birjocht fan syn spionnen.

David lykwols siet ek net stil en al gau fornaem er dat Saul in kamp hie op Hachila, dat syn tint yn it midden stie en dat it folk om him hinne legere wie. It wie

[p. 260]

oft Saul tocht hie: Ien kear hat David by my west, doe't ik allinne yn 'e spelonk wie, nou leit de hiele kriichsmacht om my hinne en kriget er de kâns net wer! En dêrom krekt krige David der sin oan om jitris nei Saul ta hy soe him sjen litte, dat er him sa ek noch wol binei komme koe. Hy birette him net lang; deselde jouns noch frege er hwa't mei him nei it kamp ta doarst. In jonge man, Abisaï, de soan fan David syn suster Seruja, joech him op en togearre setten se ôf, doe't it tsjuster wie.

Hja wiene beide net bang en moedich setten se de stap der yn. David hie soms fan dy oankomsten, dan moast er it iene of oare dryste stik úthelje, dan skromme er neat en weage er alles. Syn omkesizzer Abisaï wie like moedich, mar rûger en wreder. Doe't hja ticht by Hachila kamen, glûpten se hoeden fierder en flak by de bûtenste tinterige leine se in skoft to harkjen. It wie dea-stil yn it kamp en gjin skyldwacht steurde har. Doe krûpten se stadich fierder, tusken de tinten troch nei it midden fan it kamp. De greate keningstint koene se der maklik út en dêr njonken wie de tinte fan Abner, de kriichsoerste. It wie noch stil. Gjin ien fan al dy soldaten om har hinne waerd wekker. Doe tilden se dryst it tintekleed omheech en krûpten der yn. Njonken Saul stie de wetterkrûk en oan syn hollenein wie de keningsspear yn 'e groun stutsen.

Doe koe Abisaï him net langer ynhâlde. David woe fansels syn hannen net nei Saul útstekke, mar dat hoegde ek net; hy, Abisaï, koe it wol dwaen. En sunich flústere er: ‘De Heare sels jowt him yn jins hân: lit my him nou deadstikke. Gjin ien hoecht it to hearren; ik stek him yn ien kear fêst oan 'e groun en hy kriget gjin tiid to roppen’. Abisaï syn hân rikte al nei de spear. David lei de hân op syn earm. ‘Ik forbied it’, sei er strang en sa sunich as er koe. ‘De Heare sels sil him straffe, mar wy meije it net dwaen. Mar lit ús de spear en de wetterkrûk nimme, dan kinne se tominsten sjen dat wy hjir west ha’.

Tusken de tinten troch gyngen se werom En wer waerd fan hiel dat greate leger gjin ien wekker en feilich slaggen se út it kamp en de heuvel ôf. It wie dochs in forromming dat alle gefaer nou oer wie; dat hja wer rjocht op rinne koene en dat hja net mear bang hoegden to wêzen foar in soldaet dy't wekker wurde koe.

De moarns, doe't de sinne opkaem en de mannen fan Saul út 'e tinten kamen, stie David op in oare heuvel, flak by Hachila. Hy woe noch ien kear mei Saul prate, mar hy paste wol op, dat er net to ticht by kaem Oer de smelle delling hinne koe er Saul wol biroppe en ear't de mannen fan 'e kening de hichte ôf wiene en oan 'e oare kant wer omheech, koe er al lang fuort wêze tusken de rotsen.

Hy sette de hannen foar de mûle en rôp: ‘Abner, Abnerl Sille jo noait antwurdzje, Abner?’ Hy hoegde net lang op antwurd to wachtsjen. Troch de stille, hoare moarn bearde in swier lûd: ‘Hjir bin ik, mar hwa bistû, dy't de kening steurt yn 'e iere moarn?’

David neamde syn namme net. ‘Ik tocht’, raesde er, ‘dat Abner in man wie. Mar kinne jo gjin better wacht hâlde oer jins hear, de kening? Jim hawwe de dea fortsjinne, Abner, jo en al dat soldatefolk, hwant mei syn allen hawwe jim noch net op 'e kening past. To-nacht is der ien fan úzes kommen en hat by de kening yn 'e tint west. Dat sjoch ris, Abner, hwêr't de spear fan 'e kening en syn wetterkrûk is’. Abner waerd kjel, doe't er Davids wurden hearde. Hy woe him al omkeare en ûndersyk dwaen; doe murk er dat de kening al njonken him stie. ‘Is dat dyn stim, myn soan David?’ rôp Saul. En wer frege David, lyk as de earste kear: ‘Hwat haw ik dochs dien, dat de kening my sa bitter forfolget? As de Heare jo tsjin my opset - goed, dan sil ik swije. Mar as der minsken tsjin my stokelje en my fordriuwe út it lân, dat ik gjin Israëlyt mear bliuwe kin, dan mei God har forflokke! En hwerom jaget de kening my efternei? Hat men der oait fan heard dat in jager troch de heuvels draeft om ien patriis? Strûpt in soldaet it himd út om ien inkelde flie? Mar werom makket Israëls kening dan sa'n drokte om ien man?’

En wer wie kening Saul sa mar ynienen omkeard. ‘Ik haw sûndige’, rôp er, ‘mar kom nou werom, myn soan David, hwant ik sil dy gjin mear kwea dwaen’. Fansels gyng David der net op yn. Hy koe Saul to goed om him wer yn syn hûs to weagjen: hjoed skriemde er gleone triennen en woe er alles wol bilove, moarn rieden de kwea-

[p. 261]

geasten him en wie er ta alles yn steat. Dat David antwurde: ‘Né, o kening, it is better dat ik net wer mei jo gean, mar stjûr ien fan jins mannen om jins wetterkrûk en keningsspear. En, lyk as ik jo hjoed sparre haw, sa hoopje ik dat de Heare my sparje sil, de deis dat jo wer op my los komme’. En sa gyng David, nei dizze frjemde moeting, syn wegen wer. Hy soe wol net lang rêst krije, mar elke wike wie winst. En it spiet him net dat er de kening it libben sparre hie...