De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Offer to Gilgal

Sa wie it keningskip fan saul dan ynset mei in greate oerwinning en it folk wie wakker bliid mei har nije foarst. Mar it stie der dêrom noch net sa bêst foar en it soe noch bliken dwaen moatte oft Saul ek tsjin 'e Filistinen opwoechsen wie. Hwant dy sieten noch altyd yn 'e stêdden fan 'e flakte en de stammen fan Israël bitellen har noch altyd skatting; yn 'e stêd fan Saul lei noch in lytse troep Filistynske soldaten en bûten de poarte stie har oerwinningspylder, it teken fan har macht en gloarje. Der wiene minsken yn Israël dy't hopen dat de nije kenning nou fuortdaliks mar trochpakke soe; hja hiene Nahas forslein en woene nou ynienen mar op 'e Filistinen los. En Jonathan, de soan fan Saul, wie fan bitinken dat it nou oangean moast; de fijân wie wol sterk en gâns better biwapene, mar dêr stie foar oer dat Sauls leger gâns machtiger wie en dat God har ommers helpe soe. It koe dochs net altyd sa bliuwe dat dy ûnbisnienen de baes spilen oer Gods folk?

Mar kening Saul tocht der oars oer. Hy fielde sels ek wol dat it in kear útfochten wurde moast mei dy âlde, wrede fijân, mar it like him ta dat it better wie om to wachtsjen. It wie de tiid fan 'e risping en alle man moast oan it sichtsjen; hja koene dochs de fruchten net forkomme litte op it lân? Dat nei de tocht nei Jabes yn Gilead en it keningsfeest to Gilgal, liet Saul it leger nei hûs gean; allinne trije tûzen man, jonge fikse keardels dy't hwat oandoar-

[p. 228]

sten, hâldde er by him. Sels legere er him mei in ôfdieling to Michmas en Jonathan bleau mei in lytsere kloft to Gibea.

En sa gyngen de dagen en de wiken foarby. Oeral yn Israël skrepten de minsken op it lân en hellen it nôt yn 'e hûs en yn it kamp by Michmas wachte Saul op 'e dingen dy't komme soene. Elke dei wie er bang, dat de fijân oer de grinzen komme soe, mar der barde neat. It like wol oft de Filistinen ek net rjocht mear doarsten, nou't kening Saul de Ammoniten forslein hie. En doe op in kear, sûnder dat Saul der hwat fan wist, bigoun syn soan Jonathan. Unforhoeds foel er op 'e Filistinen oan dy't noch yn Gibea sieten en sloech se allegearre dea. Der ûnkaem net ien en de oerwinningspylder kappe er om en sloech er oan grús.

Fansels lieten de Filistinen it der net by sitte en daliks rôpen se har mannen op en trieken oer de grins fan Benjamin op Michmas oan. Saul koe it dêr net lang úthâlde mei syn lytse kloft en triek werom nei Gibea, dêr't ek Jonathan mei syn mannen lei. Hy bigriep dat it der nou om gean soe en dat er in great leger hawwe moast. Dat op 'e nij gyngen syn boaden der op út om de mannen fan Israël op to roppen ta de striid; oeral yn Benjamin liet er de bazún blaze: de iene stêd naem it fan 'e oare oer en sa gyng it troch it hiele lân. En wer bruiden de Israëliten it ark der hinne en trieken op om Saul to folgjen; to Gilgal soene se byinoar komme en dêr gyng Saul ek hinne.

Ûndertusken lei it leger fan 'e Filistinen to Michmas, mar doe't hja murken dat Saul yn alle stammen de mânlju oprôp ta de striid, trieken se fierder op. Trije sterke binden stjûrden se der op út: ien nei it westen om it paed nei har eigen lân iepen to hâlden, ien nei it Noarden om de Efraïmiten to kearen dy't op mars wiene nei Gilgal en dan noch in kloft nei de Jordaen, om op to passen dat ek dêr gjin help wei komme koe. En om de skrik der yn to bringen by de mannen fan Israël, stieken se de doarpen yn 'e brân en fornielden se alles; de fruchtbeammen kappen se om, it fé namen se mei en alles dat har yn 'e hannen kaem sloegen se dea.

It folk fan Benjamin joech fuortdaliks de moed forlern. Hja tochten net mear om har nije kening dy't hja destiids ynhuldige hiene; hja tochten net mear oan forset tsjin de wrede fijân; hja bitrouden net mear op God dy't al sa faek syn folk útholpen hie, mar yn hiele kloften trieken se de bosken yn en sochten biskûl yn 'e hoalen fan 'e bergen. En wylst hja mei wiif en bern, mei fé en have op mars gyngen, baernde de fijân de lege doarpen plat. Alle jounen wie de loft read fan 'e brân en deis hong de reek oer de lannen. It kaem sa fier, dat ek de soldaten fan Saul bang waerden en by jountiid, as it tsjuster wie, gyngen se it kamp út. Alle dagen waerd it leger lytser en op it lêst wiene fan 'e trije tûzen helten mar mear seis hûndert oer.

Kening Saul bigriep dat it sa net langer koe. Syn leger forroun en de Filistinen bisetten de wegen, dat de mannen fan Efraïm net by him komme koene. It soe net lang mear duorje, dan wie er alhiel bisingele en koe er gjin kant mear út. Mar hwer moast er oanfalle mei sa'n lytse macht? As Samuël der mar wie, om de Heare to bifreegjen en om it offer op to dragen! It wie goed ôfpraet dat Samuël komme soe en dat Saul net earder bigjinne soe, mar hoe moast er komme, nou't de fijân alle wegen ôfset hie? Miskien wie er har al yn hannen fallen, de âlde profeet, en koe er noait wer komme...

It baernde Saul yn. Hy moast bigjinne, ear't ek dy lêste seis hûndert har nocht hiene en him sitte lieten. En Samuël kaem mar noait! Mar hy koe ek net langer wachtsje; dan soe er sels de Heare offerje. Samuël hie it him forbean, mar as it net koe sa't it moast, dan moast it mar sa't it koe. Hy koe it ek net helpe dat Samuël weibleaul It kaem net yn him op, dat it ek sûnder offer koe; dat de Heare ek helpe woe sûnder dat earst it alter rikke. It like wol dat de kening fan Israël neat better wie as de keningen fan de heidenen, dy't ek miene dat de gunst fan 'e goaden oan offers hinget...

Hy hie noch mar krekt it offer brocht en stie noch by it alter doe't Samuël kaem. Bliid roun er op him ta om him to groetsjen, mar strang frege de profeet: ‘Hwat hawwe jo nou dien?’ Saul seach wol dat Samuël tige lilk wie. En hastich sei er: ‘Ik

[p. 229]

‘...is de, Heare forgrime op jo en jins keninkryk sil net bistean.’

[p. 230]

wie bang dat de Filistinen komme soene, en jo kamen net op 'e stelde tiid, dat dêrom griep ik moed en haw it brânoffer offere.’ Samuël seach him lyk oan. ‘Jo hawwe dwaes dien,’ sei er drôvich. ‘Ik hie jo forbean om sels to offerjen, mar jo hawwe it gebod des Heare net hâlden. In kening yn Israël mei net syn eigen sin dwaen, mar hy moat him deljaen ûnder Gods hillige wet. En nou is de Heare forgrime op jo en jins keninkryk sil net bistean. Der komt in tiid dat Er in oarenien sette sil op 'e troan fan Israël, hwant jo hawwe net hâlden hwat de Heare hjitten hie’. En dermei gyng Samuël fuort. It wie him sa bitter ôffallen. Hwat hie er heech by dizze kening opsjoen, dy deis yn it kamp, doe't er it lot wurpen hie. Hwat hie er bliid west, doe't Saul sa moedich optriek om Jabes to ûntsetten. Hy hie fêst tocht dat dizze nije kening in man wie dy't de Heare tsjinne en yn syn wegen gyng. En nou wie er ynpleats in man dy't mear op it offer seach as op it gebot, in man dy't to lang wachte mei de oanfal en dy't to hastich wie mei it brânoffer. In kening dy't mei holle en skouders boppe alle minsken útstiek, mar dy't syn folk gjin foarbyld wêze koe. It spiet him sa. Hwant wylst er it kamp ûtroun, op nei Gibea, fielde er dat er dochs noch fan Saul hâldde. Noait soe er wer forjitte hoe bliid er doe west hie, dy moarns dat er him ta kening salve by de poarte fan Rama. En dat er him sa it oardiel oansizze moast! Mar it koe net oars; hwa't profeet is moat sizze hwat God him opleit en net hwat er sels it leafst wol. Mar noch joech er alle hope net forlern. Miskien soe Saul hjirfan leare en tonei better harkje nei in wurd fan God. En as dat sa kaem, dan soe de Heare barmhertich wêze en syn kwea forjaen en him dochs noch oannimme.

Doe't Samuel fuort wie, siet Saul yn syn tint, somber en forslein. Der hie sa'n haest west by dat offer, de oanfal koe net wachtsje, gjin dei en gjin ûre - en nou't er offere hie, nou die er neat. Hy wachte mar en forsmiet it iene plan nei it oare en wilens namen de Filistinen stêd nei stêd. It soe net lang mear duorje, dan wie er alhiel ynsletten.