De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Sûnde en straf

It lêste jier wie yngien dat hja noch swalkje moasten yn 'e wyldernis en soms tocht Mozes, dat dit fan alle fjirtich it swierste wurde soe. Noch noait hie it biloofde lân sa tichteby west, mar ek noch noait hie er sa yn 'e ein west, sa deadlik wurch fan dizze toarre steppe, fan dizze gleone sinne, fan dit oerhearrich folk; noch noait hie er sa útsjoen nei in eigen lân, nei in eigen hûs, nei it koele skaed fan beammen, nei it wetter út 'e eigen saed. Dat er dit nou noch bilibje mocht, dat er syn folk oer de Jordaen liede mocht yn it lân fan 'e rêst, it wie hast to folle foar ien dy't tachtich lange jierren tahâlden hie yn 'e woastine. En dan soe ek al gau de ein komme: hja wiene oer de hûnderttweintich, hy en Aäron en hja hiene net folle mear to freegjen. Mar dat hja dan rêste soene yn 'e selde groun dêr't ek Abraham to hôf brocht wie en Izaäk en Jakob en dêr't hja ek Jozef biïerdigje soene, dat wie genede. Mar it wachtsjen foel him al lang en it soe in lange, swiere striid wurde ear't hja har nei wenjen sette koene yn it eigen lân. En doe briek der op in kear sa mar wer in oproer út en stie it folk wer foar Mozes en Aäron, driigjend en forgrime. Hja woene net nei Mozes harkje en bitter seine se: ‘Och, wiene wy mar omkommen de deis dat Korach en syn freonen stoaren, dan hoegden wy nou net mear to stjerren fan 'e toarst. Dit is gjin lân fan sied, noch fan figen, noch fan wynstokken, noch fan granaetappels, ek is hjir gjin wetter foar ús en ús fé.’

En wer gyngen de beide bruorren nei de tinte fan 'e gearkomst en wer foelen se op har antlit en wachten se dat de Heare komme soe. Hoe faek hiene se nou al net bidden foar it folk, hoe faek wie de Heare al net tuskenbeiden kommen, hoe faek hie Er syn oardielen al net stjûrd yn it legerkamp? En dat hja nou noch net wizer wiene, dat hja nou noch gjin reden forstean woene! Dit wie gjin libben sa, it wie net út to hâlden. En dan sa ticht by it biloofde lân en yn it lêste jier!

Hy hearde hwat de Heare sei út it fjûr fan 'e tinte, mar it wie as gyngen dizze kear Gods wurden net yn him del. Hy wie tò wurch en syn hert wie sa bitter, sa forgrime. De stêf moast er ophelje, de stêf dy't yn 'e tabemakel lei en dy't bloeid hie... Dat wie earst al in mars yn 'e gleone sinne... Dan moasten se de gemeente byinoar roppe, alle âldsten fan it folk en dan moasten hy en Aäron foar har útgean nei de rots dêr yn 'e fierte... Dat wie dan de twadde mars... En dan moasten se sprekke tsjin de rots en soe der wetter út komme... Net slaen moasten se dus, lyk as dy oare kear by Rafidim, mar sprekke. En as er dan ris gjin wetter út kaem, hwat soene se dan sizze, dit dôfhûdich folk? Hja stelden har nou al sa oan, lit stean

[p. 135]

as se har sin net krigen! En hwat moasten se sizze, hy en Aäron? Profetearje moasten se, tsjin dy deade rots dy't it dochs net hearre koe, mar dan sa, dat it folk it hearre soe en in klear bigryp krije fan God en fan syn genede en macht. Mar hwat sin hie sprekken, as dit folk dochs net harkje woe? En bûtendat, hy wist ek net hwat er sizze soe; hjoed stie him de holle net nei profetearjen, him net en Aäron ek net! Slaen soe er dy hurde rots, slaen sa fûl as sloech er op 'e hurde koppen fan dit wanhearrich skaei en dan soe der wol wer wetter útkomme. Hja krigen dochs altyd har sin... Goed, dan koene se dan mar wer drinke en God en syn gunsten forjitte... Syn wurgens en it lêst dat hja him oandiene dat kaem der fansels net op oan!

En al lilker tochten se har, dy beide mannen en al gleonder waerd har grime op dy lange, frjemde mars nei de hege rots Strang en driigjend stie Mozes dêr, de wûnderstêf yn 'e hân en twaris, sa fûl as er koe, sloech er op 'e hurde stien. Hy spriek net tsjin 'e rots, sa't him opdroegen wie, mar ynpleats sei er tsjin it folk: ‘Harkje nei my, jim oerhearrich skaei, moatte wy jim nou wer wetter út 'e stienrots slaen?’ Hy neamde God net iens, dizze forgrime profeet en it like wol oft hy en Aäron út eigen krêft dit wûnder diene Mar ek nou, yn har sûnde, liet God syn freon Mozes net biskamme stean en mei, de twadde slach foel, briek de rots iepen en brûsde it wetter der út, in brede, kleare stream oer it brune sân.

Mozes seach hoe't se der op ta sprongen en hoe't se dronken, hetsich, mei greate swolgen. Oan har sûnde tochten se al net mear, de bittere wurden dy't hja sein hiene, wiene al wer forgetten. Hwat in folk! O, hwerom hie God him doe roppen út it toarnbosk by de Hoareb, hwerom hie er him de lêst fan dizze gemeente op 'e skouders lein?...

Doe kaem de Heare jitris en rôp oan Mozes en Aäron. ‘Jim hawwe in greate sûnde sûndige’, sei Er strang, ‘jimme, dy't in foarbyld wêze moasten. Jim soene sprekke tsjin de rots en mei jimme wurden soene jim it folk leard hawwe, mar ynpleats hawwe jim slein en myn namme hawwe jim net ienris neamd. Dy stêf fan Aäron, dy't bloeid hat en fruchten droegen, hie Ik jim mei-jown as in teken fan myn macht, mar jim hawwe net oan myn almacht leaud en jim hawwe My net hillige foar de eagen fan Israëls bern! Jim wiene wurch fan dit folk, mar hawwe se My dan net mear as jimme terge, dizze fjirtich jier yn 'e woastine? Nou dan, omdat jim dit dien hawwe, dêrom sille jim dizze gemeente net bringe yn it lân dat Ik har jown haw, mar jim sille stjerre yn 'e steppe.’

It wie wol in swiere straf foar Mozes en Aäron en yn it earstoan foel it har net ta om der har ûnder del to jaen. Wie dat nou sa slim, dat hja ien kear des Heare wurd net dien hiene? Yn fjirtich jier ien inkelde kear? En hie dat folk net folle mear skuld, dat folk dat har altyd wer ferge? Mar doe't hja ta har sels kommen wiene, bigriepen se it dochs better. God hie har roppen ta in heech amt en krekt om't hja it folk in foarbyld wêze moasten, woech har sûnde dûbeld swier. Hja hiene God forgetten en allinne oan har sels tocht en nou moasten se de straf der foar drage. En sûnder wrok diene se ek fierder har wurk en sels it folk, dat de measte skuld hie oan har fal, koene se it kwea forjaen.

It plak, dêr't it folk tsjin God en Mozes striden hie, neamden se to-nei: ‘It striderswetter’, Meariba. En noait, yn 'e koarte tiid dat God har noch it libben gunde, hawwe se dat plak en dy namme forgetten.

Net lang nei dy drôve dei gyng it folk des Heare op mars, it Suden yn. Dit soe nou de lêste reis troch de wyldernis wurde, hwant alles wie nou ré om it lân Kanaän yn to gean It hie oars it doel west om troch Edom en Moab hinne, de koartste wei lâns nei de Jordaen, mar hoewol't hja it freonlik frege hiene, mocht it net. De keningen fan Moab en Edom fortrouden Israël net en woene fan gjin troch-tocht witte; Edom rôp sels it leger op om it bruorrefolk to kearen. Doe moasten se in lange omwei meitsje om it gebiet fan Edom hinne, in mars dy't wiken en wiken duorje soe.

It wie op dy reis dat Aäron, de broer fan Mozes, stoar. Sels naem Mozes him mei, him en syn soan Eleäzar, nei de berch Hor, dy't op 'e grins fan Edom leit. Aäron wist, dat dizze reis syn lêste wurde soe, mar hy skriemde en klage net. Hy wist, dat er folle dingen net goed dien hie - dat gouden keal, doe by de Hoareb, wie him noch net forgetten - mar hy wist ek dat God him

[p. 136]

al syn sûnden forjown hie. En nou't er stjerre moast wie it in djippe treast, to witten dat syn soan nou it preesterskip waernimme soe. Mei eigen hân triek Mozes him de preesterklean út en teach er se Eleäzar oan en doe joech Aäron him del en stoar.

Togearre gyngen se nei ûnderen, de godsman Mozes en de nije hegepreester. Noch noait hie Mozes him sa iensum field as dy kear. Syn suster Mirjam wie noch net lang forstoarn en nou wie ek Aäron net mear yn libben; nou hie er allinne mar mear minsken om him hinne dy't jonger wiene as hy. Mar it soe net lang mear duorje dan soe ek hy de wurge holle dellizze en sa lang soe er trou dwaen, hwat de Heare him op lei. In swier libben hie er hawn, de âlde godsman, mar hy hie leard om alles oan God oer to jaen: dea en libben, wurk en rêst, alles woe er oannimme út syn hân.

Hja bleauwen tritich dagen by de berch en dy hiele moanne roude it folk om Aäron. Hy wie gjin man as Mozes, dizze Aäron, mar hy hie fjirtich jier yn har formidden wenne en noait hie er har hwat misdien en faek hie er Mozes holpen by syn moedsum wurk en faek hie er, as hegepreester, forsoening dien oer har kwea. Dat hy hie dy lange rou wol fortsjinne en hja skriemden lûd en bitter en skammen har, dat hy troch har skuld sa iensum stjerre moast.

Noch ien kear, op dy reis om Edom hinne, kaem it folk yn opstân, en noch ien kear briek der in slimme pleach út yn it kamp. Doe't hja wer driigjend om Mozes hinne stiene en opsprieken tsjin God - ‘Hjir is gjin brea en gjin wetter en ús siele walget fan dit mjitske manna’ - stjûrde de Heare slangen, dy't de minsken bieten. It waerd in swiere ramp en de slangen wiene sa machtich dat hja se net fordylgje koene. Deis koene se der har noch hwàt foar hoedzje, mar nachts glûpten se ûnder it tintkleed troch en ear't men it wist wie men biten. Ien lyts fjurrich plakje oan 'e foet of de hân en hja stoaren ûnder freeslike pinen. Sterke mânlju wiene sa mar wei en lytse bern, dy't de iene ûre noch fleurich boarten, stoaren yn 'e earmen fan 'e mem. Doe kamen se ta bisinning en gyngen nei Mozes en fregen oft er foar har bidde woe. En ek nou wer hearde de Heare nei it bidden fan syn feint en hy lei Mozes op om in koperen slang to meitsjen en dy heech op in stang to setten. Elk dy't biten wie, mocht komme en as er seach nei de slang, soe er fuortdaliks better wurde.

En doe kamen se, in lange rige bitene minsken, om genêzing to finen by dat koperen byld. Der wiene guon dy't noch mar krekt biten wiene en dy rounen hastich en bliid; der wienen oaren dy't gjin stap mear forsette koene en dy't se drage moasten; der wiene mânlju en froulju, feinten en fammen en âlden dy't kamen mei sike bern. Mar der wie net ien, dy't opseach nei de koperen slang, dy't net better waerd en bliid nei syn tint ta teach.

Nou skammen se har oer har dryste wurden en hja tanken God dy't ûtrêdding joech. Hwant it heil kaem net fan dat deade koper, dat bigriepen se wol, en net fan Mozes, mar fan 'e Heare allinne.

Ieuwen en ieuwen letter soe op in heuvel yn it biloofde lân Gods eigen soan forhege wurde oan it krús, lyk as Mozes doe dy deis de slang forhege oan in stang en dan soe it krús fan Kristus yn alle lânnen it teken wurde fan Gods genede oer sûndige minsken. Mar ek dan soe it heil net komme fan in gouden of in sulveren krús en net fan minsken, mar allinne fan de Heare, deselde God dy't doe yn 'e wyldernis it folk fan Israël holp út ellinde en dea.

Mar Israëls bern, doe't hja om Edom hinne bûgden en moedich de stap setten nei it Noarden wisten fan dat alles noch neat. Sels Mozes net, de midsman tusken syn folk en God...