De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Rafidim

Yn in mars dy't dagen duorre teach it folk fan Israël út 'e woastenije Sin nei de greate fruchtbere delling, dy't letter de namme krige fan Rafidim. Der wie yn 'e hiele steppe tusken Egypte en Hoareb gjin better plak om to rêsten: de romte fan wetter wie der en fan gêrs foar de bisten en hja seagen der nei út om by de boarnen har tinten op to setten.

Mar doe't hja tichte by de delling kamen, die it bliken dat oaren har foar west hiene: in ôfdieling Amalekiten hie him nei wenjen set yn 'e griene flakte en soe fansels it plak net romje wolle foar dit slavefolk út Egypte. De Amalekiten stammen noch fan Ezau ôf en hiene it dochs al net op 'e bern fan Jakob stean. Dat der siet oars neat op, tichte by de lokjende oase, mar noch yn 'e toarre steppe, moast Israël it kamp opslaen.

Wol in swier stik wie dat, nei de lange reis, en doe't hja murken dat der sels gjin wetter wie op dat plak, waerden se fuort wer opstannich en smieten it ark der hinne en gyngen nei Mozes ta. ‘Mar dat kin dochs net?’ seine se, ‘in kamp opsette dêr't gjin wetter is? Jow jo ús dan wetter en dan is it ús goed.’ Hja bidoelden dat Mozes, dy't al sa folle wûnders dien hie op Gods bifel, nou sels mar ris fan wegen komme moast. Dy man, dy't it wetter yn Egypte sloech dat it yn bloed foaroare, koe dy it sân fan 'e steppe net slaen, dat der wetter út kaem? Hy koe it yn elk gefal wol ris bisykje! Skerp wiisde Mozes har to-rjochte. ‘Hwat wolle jim mei my, dat jim by my komme om wetter? Jim witte wol dat dat fan 'e Heare komme moat en dat ik neat kin út mysels. Jim hifkje de Heare mei dat twingen en jim meije wol oppasse dat syn grime net oplôget.’ Dat fielden se doe dochs en in skoft hâldden se har stil. Mar mei it opsetten fan 'e tinten einde it net hurd en doe't de sinne noch gleoner waerd en it lêste wetter oprekke, waerden se alhiel forgrime. Driigjend, mei de fûsten oprôlle, stiene se om Mozes hinne en fan 'e bretaelsten griepen al nei stiennen. En forgrime seine se: ‘Hawwe jim ús faeks út Egypte opfierd om ús en ús froulju en bern stjerre to litten fan 'e toarst?’

Mozes wist net mear hwat er dwaen moast

[p. 112]

en yn dy greate need rôp er ta de Heare: ‘Hwat moat ik dochs mei dit dôfhûdich folk? It skeelt net folle of hja sille my stiennigje.’ Ek dizze kear woe de Heare wer helpe. Hy seach net op 'e sûnde fan it folk, hy tocht mar allinne oan Syn eed, dy't Er sward hie en oan it roppen fan Syn freon Mozes en Hy lei him op nei de rots to gean en dêr op to slaen.

En sa teagen se doe yn optocht nei de hege rots: foarop, mei de stôk dy't in slang west hie, roun de man Mozes, fuort nei him kamen al de âldsten en dêrefter it gewoane folk. Suver bang seagen se nei Mozes op, sa heech en strang stie er dêr, en it wie dea-stil doe't er de stôk delsloech op 'e rots. En dêrmei briek de hurde stienrots iepen, it wetter brûsde der út en it waerd in stream as fan in rivier yn 'e winterrein. En allegearre dronken se lyts en great, âld en jong, sa't se net wer dronken hiene sûnt de deis fan Mara. It duorre lang foar't elk syn part hawn hie en foar't alle flessen en sekken oerrinnend fol wiene en doe skammen de measten har dochs en hja namen har foar dat it noait, noait wer sà soe. En op dat stuit mienden se it ek echt. As it har goed gyng en hja hiene nearne forlet fan, dan wie it noch net sa'n min folk, tocht Mozes, mar as it tsjinroun, dan wiene se krekt as de bern. En ta in oantinken oan har sûnde, neamde Mozes dat plak Massa en Meriba, hwant, sei er: ‘Hjir hawwe se de Heare hifke en mei my en Aäron tsierd.’

Nou't der wetter wie, gyngen se mei nije moed oan it wurk om it greate kamp yn to rjochtsjen, mar it wie noch net ienris goed yn oarder, doe't der hwat freesliks barde. De Amalekiten, dy't it net sette koene dat Israël nou wetter hie en net mear fan har boarnen ôfhong, foelen it kamp ûnforwachts fan efteren oan. In tal froulju en bern waerd as slaven meifierd en forskate mânlju foelen yn 'e ûnforwachte striid, noch wurch dat hja wiene fan 'e lange reis. En lang foar't de Israëliten mei man en macht opsetten kamen, wie it ûnheil al bard en wiene de flugge rôvers al wer fordwoun yn har kamp yn 'e oase. It hie ek alhiel har doel net west om de striid tsjin it hiele folk oan to gean, hja woene iderkear wer fan dy ûnforhoedse útfallen dwaen en rôvje en moardzje, yn 'e forhoping, dat de Israëliten dan wol bang wurde soene en werom gean.

Mar it wie Mozes syn doel net om foar Amalek to wiken! De Heare woe syn folk nei de Hoareb Iiede en gjin folk, hoe wreed en dryst it wêze mocht, soe dêr tusken komme! Dy falske bern fan Ezau wiene fan efteren oanfallen op froulju en bern, mar Israël soe har oerwinne yn in earlike, fûle striid. Hy rôp Jozua, de soan fan Nun, in man dy't gâns jonger wie as hysels en lei him op, in leger gear to roppen en it oan to fieren tsjin 'e fijân.

It duorre net lang of Jozua hie in fiks leger byinoar; jonge keardels meast, biwapene en útrist ta de striid. ‘Moarn moatte jim de striid oangean’, gebea Mozes. ‘Ik sels bin to âld om mei to gean, mar salang't it duorret sil ik op dy heuvel dêr stean en bidde en de stôk, dêr't ik de rots mei slein haw, sil ik meinnimme.’

En sa barde it doe, de oare deis. Wylst Jozua mei syn stridders tsjin Amalek optriek, stie Mozes achter him op in heuvel. Dizze reis hie er gjin opdracht fan 'e Heare en it wie him net ta-sein dat syn folk it winne soe, dat nammersto ynmoediger bea er, de wûnderstêf omheech nei de himel. En salang't er dêr stie, de beide hannen heech boppe de grize holle, gyng it dêrûnder yn 'e flakte goed en twong Jozua de fijân tobek, mar doe't syn hannen wurch waerden en hy de stêf efkes sakje liet, doe woun Amalek. It wie oft de Heare sizze woe: Toe nou, Mozes, dû hast dit sels op dy nommen; dû soest mei dyn gebet de kampslach winne: it kin, mar dan moat dat bidden ek oan ien wei trochgeanl Dû hast de stêf mei op 'e heuvel nommen, Mozes: bid dan mei dy stêf en Ik sil dy hearre. It kin wol sûnder wurden: hjoed moatstû mei de hannen bidde!

Doe bigriep Mozes dat er gâns hwat op him nommen hie en faeks soe elk oar minske nou moedeleas wurden wêze, mar hy hâldde fol! De stôk soe net wer sakje, net earder as dy rôversbinde moast foargoed forslein wêze. Hy rôp Aäron en Hur, dy't er út foarsoarch al meinommen hie op 'e heuvel en hja brochten in stien dêr't er op sitte koe en doe, elk oan in side, steunden se him de earmen. Sa bleauwen syn hannen fêst, de hiele gleone middei lâns en doe't lang om let de sinne ûndergyng, wie

[p. 113]

Amalek forslein. Syn krêft wie bruisen en hja flechten de steppe yn en nea hat Israël, by Rafidim, noch by de Hoareb, wer lêst fan har hawn.

Nei de slach kaem de Heare ta Mozes en spriek: ‘Skriuw dit forhael yn in boek en skerpje it Jozua yn, dat Ik ienris it oantinken fan Amalek fordylgje sil ûnder de himel wei, om't hja it earste folk west hawwe dat Israëls bern sa falsk oanfallen hat.’

It wie nei dit wûnder toaniel op dy heuvel, dat dit plak de namme krige fan Rafidim: ‘Steunsels’ bits jut dat, hwant dêr hiene se Mozes steund, dy lange swiere dei. En nei dizze earste blide oerwinning wist Israël it dan mar, dat it mear fan Mozes' bidden, as fan Jozua's fjochtsjen komme moast.

Yn dizze selde tiid krige Mozes to Rafidim bisyk fan syn skoanheit Rehuël, de preester út 'e stam fan Midian, dy't him syn frou Sippoara en syn soannen Gersjoom en Eliezer werombrocht. Nou't Rehuël heard hie, hwat God oan Israël dien hie, woe er noch ris mei Mozes prate en hy foun it better dat Mozes nou syn frou en bern, dy't er destiids fuortstjûrd hie, wer by him naem. Hja sprieken tige freonlik meiïnoar en Mozes fortelde alles dat er yn Egypte bilibbe hie en syn skoanheit sei rounút, dat er nou leaude, dat de Heare machtiger wie as alle oare goaden.

De deis dêroan hâldde Mozes sitdei om it folk to rjochtsjen en hiel de lange dei kamen se by him mei allerhanne kwesjes, lytse en greate. Rehuël joech him doe de rie om net wer rjocht to sprekken oer allerhanne lytse saken, mar om fortroude, forstannige mannen to kiezen, dy't rjochter wêze koene oer tûzen, en oer hûndert en oer fyftich en oer tsien en dy't sels alle ienfâldige kwesjes bislochtsje koene. Allinne mei greate, wichtige dingen koene se dan by Mozes komme.

Mozes seach wol yn, dat dat in wize rie wie: it waerd him sa dochs al to drok en to swier. Hy hat de rie fan syn skoanheit dien en al dy jierren dat it folk yn 'e woastine forkearde, is dat doe ek sa bleaun.