De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Fleis en brea

Al langer as in moanne wiene se nou op reis en it peaskebrea dat hja fuort nei de úttocht bakt hiene, wie nou op; ek fan it fé koene se net mear slachtsje, as der noch hwat oerbliuwe soe ta it offerfeest by de berch. It wie gjin wûnder dat hja der oer yn noed sieten hwat hja nou fierder ite moasten, mar ynpleats dat hja nei Mozes gyngen en fregen oft er bidde woe ta God, waerden se al wer lilk en opstannich. It wie oft hja neat leard hiene by Mara en alle goede wurden dy't Mozes dêr sprutsen hie út namme des Heare, liken wol forgetten. As hja dan dochs stjerre moasten, dan hie it mar better west, dat de Heare har slein hie, de nachts fan 'e tsiende pleach; it wie better to fallen troch syn hân as hjir stadich dea to hongerjen yn dizze steppe!

Driigjend stiene se om Mozes en Aäron hinne en bitter seine se: ‘Och, wiene wy mar yn Egypte stoarn, doe't wy by de fleispotten sieten en ús sêd ite koene oan brea. Hwant jim hawwe ús útlaet yn 'e woastenije, om dizze hiele gemeente stjerre to litten fan 'e honger.’

En wer brocht Mozes de fragen fan it folk foar de Heare. Hy wist dat hja Gods woldieden net fortsjinne hiene, hy wist dat hja in dwers en ûntankber folk wiene, mar lykwols bea er ta God om iten. Hie de Heare it net mei in eed biloofd, dat Er har bringe soe yn in lân fan molke en hunich? Né, net om dit twingend folk doarst Mozes to bidden, mar hy pleite op des Heare trou, op Syn leafde en Syn biloften. En ek dizze kear forhearde God him. ‘Sjoch, Ik sil jim it brea út 'e himel reine litte en fleis sil Ik jim to iten jaen. Tusken de jounen noch sille jim fleis ha, en moarnier en alle dagen sille jim sêdde wurde mei brea en jim sille witte, dat Ik de Heare, jimme God bin.’

[p. 110]

Daliks nei't de Heare dizze wurden sein hie rôp Mozes de âldsten by him. Stil harken se nei hwat er to sizzen hie, biskamme om har ûnleauwe en ûngeduld. ‘Joun, dan sille jim witte dat it de Heare is, dy't jim út Egypte laet en moarnier sille jim Syn hearlikheit sjen: hwant joun noch sille jim fleis ite en moarnier sil it brea fan 'e himel reine. En as de Heare dat wûnder foar jim docht, it sil wêze om't Er jim bittere wurden heard hat, dy't jim ta Him sprutsen hawwe. Hwant wy binne mar gewoane minsken, Aäron en ik en net tsjin ús hawwe jim opsprutsen, mar tsjin 'e Heare. En nou, rop it folk gear, dat hja sjen meije dat hja it mei God to krijen hawwe en net mei ús!’

De âldsten gyngen hinne, bang en beevjend, en yn it greate tintekamp sei elk syn krite oan. Net folle letter, doe stiene se allegearre ré, datselde folk dat dy deis noch sa'n langst hawn hie nei de fleispotten fan Egypte en hja seagen, hoe't de Heare neijer kaem yn 'e wolkkolom en hoe't Er yn grime op har delseach. Bang sloegen se de hannen foar de eagen, dat se dy skriklike glâns mar net hoegden to sjen. Gjinien wie der, dy't nou de mûle noch opdwaen doarst, gjin ien dy't Egypte mear neamde en fan klearebare bangens fielden se de honger net ienris mear. It wie in forromming, dat einlings it fjûr yn 'e wolkkolom dôve en hja nei har tinten weromgean mochten.

En doe bigoun it lange wachtsjen op it wûnder dat dy jouns komme soe. Stadich krûpten de ûren foarby en al greater waerd de spanning. Hoe soe der nou foar de joun noch fleis komme kinne foar sa'n greate mannichte? Mar komme soe it, dêr doarsten se net mear oan to twiveljen, sûnt se dy middeis de hearlikheit des Heare sjoen hiene...

It kaem, doe't de sinne al hast ûnder gyng, it fleis foar al dy tûzenen. Oer de woastine, leech boppe de groun, kamen greate swermen fûgels oan setten; in soart fan patrizen wiene it: kwartels, en mei mêdde wjokslach roeiden se it Noarden yn. Mar krekt doe't se boppe it kamp wiene, koene se net mear en by tûzenen en tûzenen foelen se del; de hiele woastine om 'e tinten hinne, wie bidutsen mei fûgels. Hja hoegden se mar op to krijen en dea to meitsjen en dy jouns, yn it ljochtmoanne waer, ieten se har sêd oan it kostlik fleis en noch wie alles lang net op en bleau der genôch oer foar de kommende dagen.

It wie al let doe't hja har nei sliepen joegen, sêd en to-freden en tige binijd nei it brea dat fan 'e himel reine soe. Dizze kwartels, dy trieken wol faker oer de woastine, al wie it dan noait sa machtich, mar brea, hoe koe dat nou? Wit hoe ier dy oare deis wiene der al guon bûten, mar noch wiene se to let om it wûnder to sjen: om alle tinten hinne lei it al, roun en wyt as hiele fine hagel. Gjin-ien dy't it fallen sjoen hie, hwant it wie kommen mei de dauwe, mar it lei der en hja hiene it mar foar it opskeppen.

Mozes rôp de âldsten op 'e nij wer byinoar en fortelde har hwat hja witte moasten. Dat fleis, dat hiene se hawn foar ien kear om't hja de Heare útdage hiene en Hy har syn macht sjen litte woe, mar dit fine wite manna - sa neamden se it - dat soe tonei har spize wêze, al de dagen dat hja yn 'e woastine wiene. Alle moarnen weroan moasten se it opsykje, ier yn 'e moarn, foar't it wei-waerd yn 'e sinne; foar de man moasten se in gomer hawwe - ryklik fjirdel liter - en mear hoegden se net to sykjen, hwant it koe dochs net oan 'e oare deis ta duorje. Allinne de Freeds, dan soe der dûbeld lizze en moasten se dûbeld sykje, en dy kears koe it twa dagen goed bliuwe. Binammen dat lêste skerpe Mozes har goed yn: de sneon wie de Sabbat, de rêstdei en dan mocht der gjin ûnnedich wurk dien wurde; dat noait soe der manna lizze op sneon en dy't it net leauwe woe, dy moast dan mar foarby!

En doe bigoun it hiele folk to skeppen en de froulju makken it klear; it koe bakt wurde en sean en it hie in swiete smaek, suver as fan hunichkoeke. En dat it wûnder-brea wie, dat die dyselde moarns ek oars noch bliken: doe't hja it neimeaten mei de gomer hie dy't in bytsje socht hie, net to min en dy't gâns opskept hie, hâldde net oer. Sa ieten se dy moarns bliid as bern fan it brea dat út 'e himel reind wie en hja koene der net oer út, dat dat nou to-nei alle dagen foar har ré lizze soe. Wie it net in wûnder? Hokker folk hie in God lyk as de Heare, dy't spize joech yn 'e wyldernis? Hy hie it nôt yn Egypte mei syn hagel fornield en nou spiizge er mei dizze wûn-

[p. 111]

der-hagel syn eigen folk! En hwat smakke it kostlik! Hja koene hast net sêd wurde, dy earste deis. It wie mar goed, dat hja doe dy moarns noch net wisten, dat hja dit swiete manna fjirtich lange bittere jierren ite soene...

Né, it wie gjin wûnder dat hja bliid en optein wiene, dizze swalkers yn 'e wyldernis, mar fansels, it wende al gau en doe't it in pear dagen gien hie, wie it nijs der al hwat ôf. Dat der wiene guon dy founen it wol hwat lestich, dat hja der alle dagen sa ier ôf moasten en dy sochten op in moarn dûbeld en lieten de helt in nacht oerstean.

De oare moarns, doe't alle man al wit hoe ier yn 'e skrep wie, draeiden se har noch ris prinshearlik om en gâns letter, doe't alle manna al raend wie yn 'e sinne, riisden se oerein en kaem it deksel fan 'e krûk: it stonk har to-mjitte en de maitsen krûpten der yn. Doe skammen se har en gyngen nei Mozes om to freegjen, hoe't it nou moast. Hja koene dochs gjin hiele lange dei mei de honger yn 'e hals rinne! Mar dat kaem neat ta to fallen, hwant Mozes sei har goed de wierheit: it wie eigen skuld, hwant hy hie it noch sà sein dat it net duorje koe. Wie it nou noch net moaijernôch dat God har brea joech yn 'e wyldernis, dat hja syn gebot net achtsloegen en har net oan 'e regel hâldden?

Dat lei har dochs heech, dy wurden fan Mozes en dat hja nou neat op 'e dis hiene, dy hiele dei en somliken seine by harsels: dit komt ús net wer oer! To-nei sykje wy alle dagen! Dat diene se ek: de freeds sels, doe't elken-ien dûbeld socht, hâldden hja mei ien gomer op. Der soe de sneons wol hwat lizze, tochten se, al wie it dan sa tsjûk net as gewoane dagen. Dat de moarns fan 'e Sabbat, lang foar't de dauwe oplutsen wie, stiene se al wer bûten mei krûken en leppels: der wie neat to sjen as sân en rots. Dizze kear wie net allinne Mozes lilk, mar de Heare sels spriek der oer tsjin him en lei him op om dat dwerse folk noch ris wer to wizen op syn Sabbatsplicht.

Gâns in skoft letter, doe't de Tabernakel der wie, hat Aäron in krûkfol apart set om it to biwarjen foar hwa't nei har komme soene.