De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Hagar

Tsien lange jierren hie abram nou al yn Kanaän wenne en noch wie de biloofde soan net berne. Saraï wie al fiif-en-sawntich wurden, in âld minske suver al, dat hja leaude net mear dat hja noch bern krije soe. Abram soe de heit wurde fan in great folk - God hie it sels sein en Saraï doarst dêr net tsjin yn to lizzen, mar oer har sels hie de Heare net sprutsen. Faeks wie it Syn bidoeling dat Abram der in frou by nimme moast, lyk as yn dy tiid wol mear barde, of miskien soe er nei har dea wer trouwe en dan bern krije by in oare frou...

Faek tocht Saraï oer dy dingen nei en altyd wer moast se dan tinke oan in âld gebrûk yn Ur, de stêd dêr't hja wei kommen wiene. As dêr in frou mar gjin bern krige en hja woe dochs graech bern hawwe, dan koe se har man ien fan har slavinnen jaen en dan moast de man dêr mei trouwe; krige dy slavin dan in soan, dan wie dat, foar de wet, net har eigen, mar it bern fan har frou. Sa koe Saraï it ek dwaen en as har slavin dan in bern krige, dan wie it Saraï's soan. Fansels, it koe nea net echt har jonge wurde, nea net har eigen flesk en bloed, mar it wie better as neat en dan wie se foar de wet to-minsten mem!

En it kaem sa moai út: hja hie in geskikte slavin, Hagar, in jong en feardich frommis, dy't hja destiids meinommen hiene út Egypte. Spitich dat it in Egyptyske wie en dus net opgroeid by de wetten en seden fan Ur, dat hja soe it fêst net moai fine om de frou fan Abram to wêzen en tagelyk de slavin fan Saraï. En hja wie al sa greatsk, dy jonge Egyptyske; greatsk en driftich. Mar dêr moast se har dan mar nei skikke, tocht Saraï, dêr koe op it lêst ek alles net om oergean. En as hja it al yn 'e kant sette, letter, en tsjin har frou yn opstân kaem, dêr wist Saraï wol rie op: dat wie yn har lân ek by de wet regele, hwat

[p. 27]

men sok in slavin dwaen mocht, dy't net om 't lyk woe.

Dat hja praette der oer mei Abram en frege hwat dy der fan tocht. Abram fielde net folle foar it plan; soks kaem hast altyd rûzje en ûnienichheit fan en God hie him ommers in soan ta-sein! ‘Ja’, sei Saraï spitich, ‘God hat dy in soan ûnthjitten, mar my net!’

Hja bigoun der iderkear wer oer en op 't lêst joech Abram har dan har sin mar en troude er mei Hagar. De earste tiid gyng it goed, Hagar die trou har wurk, mar al gau kaem der foroaring. Hja wist dat se mei 'er tiid in bern krije soe en as dat sa kaem, woe se net mear ûnder Saraï stean. Greatsk stapte se troch it tinte-kamp, de noas yn 'e wyn en al dy nuvere wetten fan dy fiere frjemde stêd hie se de gek mei. Dy't de soan hat, tocht Hagar, dat is de echte frou en dy't gjin bern krije kin, moat har nedich stilhâlde.

Dat de jonge slavin waerd hwat langer hwat koppiger en op it lêst koe it sa net langer. Saraï biklage har by Abram. ‘Jow my frij’, sei se, ‘dat ik dy opstannige slavin to plak set, lyk as de wetten fan ús lân dat foarskriuwe.’ Hja wie tige lilk en yn har donkere eagen flamme de haet. Abram waerd der hast bang fan, mar hy koe der neat tsjin ynlizze; neffens de wet stie Saraï yn har rjocht. ‘Doch har hwat goed yn dyn eagen is’, sei er. Mar it bigreate him om Hagar.

En doe naem Saraï wraek. Djip waerd de greatske slavin fornedere en sa slim teach Hagar har dy skande oan, dat se net langer bliuwe woe. Saraï hate se en as Abram it dan net foar har opnimme doarst, dan woe se syn frou net langer wêze! En mei de lilke holle roun se fuort, de heuvels oer en de lange, rjochte wei op nei Egypte ta. Hwat koe it har skele dat de sinne gleon wie en de wegen moudich en dat hja gjin bist hie om op to riden en gjin iten foar ûnderweis: hja hie jonge fuotten en in moedich hert en de reis gyng nei har eigen lân. En alles wie ommers better as noch langer de slavin to wêzen fan Saraï.

Dat moedich sette se de stap der yn en ûren en ûren roun se. Op it lêst waerd se o sa wurch en koe se net mear; by in saed oan 'e kant fan 'e wei gyng se sitten om to rêsten. Foar har, plat en wiid, lei de woastine. Soe se ea oan Egypte ta komme? Mar werom woe se net; dan noch leaver dea yn 'e wyldernis!

Doe't hja opseach stie der immen by har. It like in reisber man dy't ek rêste woe by de saed, mar niist-krektsa wie der yn gjin fjilden noch wegen immen to sjen. En ynienen fleach it har troch de holle: as it ris gjin man is, mar in ingel, in boade fan Abrams God, of miskien dy God sels? Hja waerd bang; it hert sloech har en har skonken trillen. As dy God nou ris lilk op har wie om't se fuortroun wie en kaem om har to straffen?

Strang wie Syn lûd doe't er frege: ‘Hagar, dû slavinne fan Saraï, hwer komstû wei en hwer giestû hinne?’ O, dus Hy koe har en Hy wist har namme. It wie de God fan Abram sels, dat fielde se en nou moast se miskien stjerre!

Dimmen andere se: ‘Ik bin flechtsjende foar it antlit fan Saraï, myn frouwe.’

Doe spriek de Heare: ‘Gean dan werom en skik dy ûnder Saraï's macht.’ As in gewoan man dat tsjin Hagar sein hie, dan soe se him fan antwurd tsjinne ha, mar nou, tsjin de Heare sels, doarst se net opsprekke. Hja wie ommers slavin, dat woe se nou wol wêze en as dizze God it sei, dan woe se ek wol werom. Djip yn har hert fielde se wol dat it sa it bêste wie: it ein wie to lang foar in frou allinne, sûnder liedsman en sûnder in ezel om op to riden. ‘Goed’, tocht se, ‘dan gean ik werom.’ Mar de Heare hie noch mear to sizzen. Hwant Hagar wie net allinne de slavin fan Saraï, hja wie ek de frou fan Abram en al hwa't fan Abram wie, woe Hy seingje en helpe. ‘Dû silst in soan krije’, spriek Er, ‘en dû silst syn namme Ismaël neame en dat sil in wâldezel fan in minske wêze, sa sterk en sa wyld, en allegearre sille se tsjin him wêze, mar hy sil de hân tsjin elken-ien opheevje en hja sille him der net ûnder krije en tusken syn bruorren sil er libje en hy sil ta in great folk wurde.’

Doe gie de Heare fuort en wer wie Hagar allinne, in iensume frou yn 'e wide woastine. Ûren moast se noch gean, mar dat telde se net. Nea yn har libben hie se sa bliid west! In soan soe se hawwe en dy soan soe in machtich man wurde, gjin slavesiel, mar in man dy't stie op syn rjocht en foar syn frijdom focht. Nea soe se dit godswurd forjitte, dit wurd en dizze saed

[p. 28]

dêr't Hy mei har sprutsen hie. En nou moast se werom en har deljaen ûnder de macht fan har frou. In bitter ding wie dat, mar har soan soe harres wêze en nea fan Saraï...

Jit ien kear dronk se fan it koele wetter, doe neamde se de saed: Lahai Roï, Saedfan-'e-Libbene-God, en doe sette se de stap der yn nei de tint fan Abram. Nou wie se alles treast, de lange reis, de forwiten fan Abram, Saraï's hún, alle smaed en fornedering. Let yn 'e joun stie se foar Saraï's tint en dimmen frege se oft se der wer ynkomme mocht. Mar doe't se har bûgde, de foarholle oan 'e groun en har fornedere ûnder Saraï's hurde hân, sloech it hert har greatsk en wyld. Knoei my mar, tocht se, it hindert my neat: ik krij in soan en dû noait, noait, noait...

Abram wie seis-en-tachtich jier, doe't de soan fan Hagar berne waerd. Hy krige de namme dy't God bisteld hie, Ismaël; ‘God heart,’ bitsjut dat. Doe't Saraï him yn 'e earmen naem sei se: ‘En dit is nou foar de wet myn eigen soan.’

De jonge Hagar glimke greatsk. En dòchs is it myn soan, myn eigen jonge, tocht se, al sizze tûzen wetten it oars!