De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

De floed

Hy wie in great profeet, dizze Noach, in man dy't lyk as Henoch destiids, wannele mei God, de iennichste dy't noch nei Gods wurden harke en fan it kommend oardiel wist. Hy wie ek in iensum man. De minsken bigriepen him net en mijden him; hja koene der net by dat er nea meidie oan har feesten en sûnden, dat er altyd mar wer fan straf en sûnde spriek, dat er noch altyd boude oan dat nuver skip. Dwylsin founen se dat: in skip to bouwen yn it berchlân dêr't it wetter nea komme koe! Hy moast wol in somber man wêze, tochten se, in ûngeloksprofeet, dy't gjin freugde yn it libben hie en in oar net in bytsje wille gunde.

It wie al wer lange jierren lyn dat God him foar it earst it oardiel oansein hie. Hy

[p. 13]

... spriek Noach de minsken ta en warskôge har

[p. 14]

allinne mei syn soannen en har froulju soe bihâlden bliuwe yn in skip dat er bouwe moast en dêr't er plak yn meitsje moast foar in great tal dieren: fan alle soarten twa, in mantsje en in wyfke, en sawn pear fan 'e reine dieren. Út dy acht minsken soe nei de greate floed it nije minskdom groeije, út dy bisten in hiele wrâld fan dieren. Sa soe it rjochtfeardich oardiel oer in forflokte ierde gean en dochs soene minsken en dieren net útstjerre en de Satan net ta syn doel komme.

Noach twivele net doe't er Gods wurd hearde en daliks bigoun er syn plannen to meitsjen. It wie gjin lyts krewei, in skip fan hûndertfyftich meter lang, en fiif en tweintich meter breed en fyftjin meter heech! Mei trije fordjippingen moast er it meitsje en mei hokken foar al de dieren; it moast bistand wêze tsjin it gewelt fan 'e weagen en alhiel wetterticht; dat it ferge gâns omtinken en rekkenjen foar't de bou bigjinne koe. Doe moasten yn 'e bosk de hege spjirren kappe wurde en nei it bouplak sleept en fakentiids joech it muoite om help to krijen by minsken, dy't de gek hiene mei syn arke. Letter waerd dat better doe't syn trije soannen, Sem, Cham en Jafeth great wiene.

Der kaem in dei dat it skip fan Noach klear wie; heech en hoekich stie it foar de blauwe loft, it blank en rûkend hout mei pik bistrutsen, in dea en donker ding boppe it bloeijend lân. En foar it lêst spriek Noach de minsken ta en warskôge er har. Hy wist net hoe faek er dat al net dien hie, dizze hûndert tweintich jier, hy wie lang de tel al kwyt, mar it hie net holpen. Hja laken him yn syn gesicht út. Dy floed, dat koe ommers net en as it al heech wetter waerd, hja wennen ommers yn 'e bergen! Hy moast dan mar yn dat donkere skip krûpe as er dêr sin oan hie, hy en syn frou en syn soannen en de trije jonge froulju - dy doarsten ek hwat oan en trou yn sa'n famylje! - mar hja bleauwen bûten, yn 'e sinne en ûnder de hege loft.

Sa kaem de lêste wike en it bifel om yn 'e ark to gean. Nijsgjirrich seagen de minsken der nei hoe't de fjouwer mânlju de ark bigounen to laden: gong nei gong oer de swypkjende planken, weet by it sekfol, ta spize foar de minsken en foar alle bisten foer. Wiis skodden se de holle. Bigriep dy Noach dan net dat it wurk om 'e nocht wie en hiel dy floed in fabel? En fûlder waerd har spot, feniniger har hún.

Mar doe't de oare deis de dieren bigounen to kommen, yn lange rigen en twa by twa, de kij en de skiep en de geiten, mar ek de wylde bisten en de fûgels, doe laken se dochs sa lûd net mear. Hwat wie dat foar in man, dy Noach, dat er sels de dieren fan it fjild bitsjoende en lokke yn syn ark? Of soe der dochs hwat oan wêze fan dat wankend oardiel? It koe hast net, de loft wie sa blau, de sinne skynde sa waerm en alles bloeide en die... Mar dy bisten? Doe't oan 'e ein fan 'e wike alle dieren to plak wiene gyngen de minsken yn 'e ark; Noach it lêst. Noch ien kear by de doar seach er om nei de minsken dy't him bispot hiene en forhúnd, dy't syn wurden yn 'e wyn slein hiene en dy't er dochs sa graech rêdde wollen hie; noch ien kear liet er syn eagen gean oer de ierde, oer de ikkers tichteby, oer de bosken yn 'e fierte, oer de hege bergen dêr't nou mei gauwens it wetter boppe stean soe. As er nou noch mar ien kear sprekke mocht, as er nou mar ien rêdde koe... Mar nou mocht it net mear. Langernôch hie God geduld hawn, nou wie it to let. Hy gie yn 'e ark en achter him die God de doar op 't slot.

De deis dêroan bigoun it. Út de donkere, leechhingjende wolkens rûze de rein oan ien wei del en tagelyk spjalte de groun en briek it wetter nei boppen. Bang sieten se byinoar yn 'e ark, de acht minsken, en hearden nei it kletterjen fan 'e rein op it houten skip. Kaem der dan nea gjin ein oan dat machtich rûzjen, dat nou al ûren en ûren duorre? Dy nachts koene se der net fan sliepe mar letter wende it en hearden se it hast net mear. En it wurk wie der: der moast iten klear en de bisten moasten har foarsoarging hawwe; dat hja hiene it drok de hiele lange dei en jouns wiene se wurch en yn 'e ein en sliepten troch alles hinne. Op in dei rekke de ark los fan 'e groun, it wetter tilde him op en nou skommelen se op 'e floed; in frjemd gefoel wie dat, mar bang wiene se net, hwant hja wisten har feilich yn Gods hoede.

It duorre omtrint sels wike, dat skriklik reinen: fjirtich dagen en fjirtich nachten. Doe waerd it stil, mar hja leauden it earst hast net iens, sa sûze it har noch yn 'e

[p. 15]

holle. Hja bigriepen wol dat nou it wetter heech boppe de bergen stie en dat alle libben op ierde ûndergien wie, bisten, minsken, famylje en kunde. Mar by alle leed om dizze freeslike ramp wie der ek de greate tankberens, dat God har biwarre hie en dat er har nou droech, heech op 'e floed yn dit skommeljend skip.

Lang bleau it wetter op 'e selde hichte stean; soms reinde it wer mei fûle fleagen, dan wie it wer droech en skynde de sinne oer it wide wetterflak. Nei hûndertfyftich dagen bigoun it wetter to sakjen en al hiel gau rekke it greate skip oan 'e groun en bleau sitten op in berch, de Ararat. Dat joech in wûnder feilich gefoel, mar, sa ticht by de goede ierde, like it hast as foel it wachtsjen nammersto langer.

Nei jitris tritich dagen seagen se boppe it wetter de toppen fan 'e bergen; wer fjirtich dagen letter liet Noach in raven út. Bliid wjokke de swarte fûgel nei ûnderen, mar al gau wie er der wer; dagen lang gyng dat sa en fleach de raven hinne en wer oan't er einlings weibleau. Wer in wike letter liet Noach in dou fleane, mar dy kaem al gau wer werom; noch in wike letter kaem de dou de jouns wer thús mei in grien figeblêd yn 'e bek. Dêr wiene se suver stil fan, dy acht greate minsken: dat simpele blêd wie har in teken dat der wer nij libben sprute út 'e deade, fordronken ierde. De trêdde wyks bleau de dou foargoed wei. En wer moasten se wachtsje, dagen en wiken lang.

Nei in moanne, doe't Noach op 'e ark stie, seach er dat djip ûnder har de ierde droech wie, mar it duorre wiken foar't de groun hurd wie en God har hiet om út 'e ark to gean. Hwat in blide dei wie dat foar dy acht swalkers doe't se, nei safolle moannen, foar it earst wer op 'e ljochte, romme ierde stiene; hast earbiedich setten se de fuotten op 'e âlde groun en djippe tankberens wie der yn har hert. Hja koene it noch hast net bigripe dat hja nou mei har achten de iennichste minsken wiene op 'e wide wrâld en dat nou oan dizze fjouwer mânlju en fjouwer froulju it libben fan it minskdom hong. En dêrmei wiene der daliks de soargen: hoe moast it komme mei al dy wylde dieren dy't yn 'e ark oan 'e minsken wend wiene, mar dy't nou fêst forwylderje soene? Hoe maklik koene se dit lytse keppeltsje net oerfalle en forskuorre? Gjin wûnder dat Noach, doe't er fan 'e reine dieren de Heare in brânoffer brocht, ek om biskerming frege tsjin it gewelt fan 'e dieren. En God forhearde him. Hy ûnthiet har dat it minskelibben net ûndergean soe yn 'e striid tsjin de wylde bisten, Hy joech de minske de hearskippij oer de dieren en joech har it frij de dieren to deadzjen en fan har fleis to iten. Mar ek tsjin it gewelt fan 'e minsken biskerme er har. Net langer soe de minske it oardiel oer de moardner oan God oerlitte moatte, lyk as destiids oer Kain, mar tonei soe de minske de plicht en it rjocht hawwe de moardner to deadzjen. ‘Hwa't minskebloed forjit, syn bloed sil troch de minske forgetten wurde.’

En doe't de Heare sa it libben fan 'e minske bifeilige hie, hie Er in opdracht foar har: ‘Wês fruchtber en formannichfâldigje jim en meitsje de ierde foll’ It moat har wol frjemd yn 'e earen klonken hawwe, dy acht minsken: meitsje de ierde fol. Mar hja hearden it wurd fan God en leauden it: hja hiene to folle fan Syn almacht sjoen om oan Syn wurd to twiveljen. En dat hja nou net tinke soene: hwat jowt it dat wy skreppe en de ierde bouwe en alles út 'e groun helje dat kin, as der doch wer sa'n floed komt en alles fornielt - sei de Heare har ta, dat Er net wer sa'n floed komme litte soe om alle libben to fordylgjen. Tonei soene siedzjen en rispjen, kjeld en hjitte, winter en simmer, nacht en dei net ophâlde oer 'e ierde. En ta teken fan dat forboun dat Er oprjochte mei Noach en syn bern, sette God yn 'e loft de reinbôge. Tankber seagen de acht minsken op nei de loft dêr't de bôge mei sawn kleuren op 'e donkere wolkens blonk.

Doe doarsten se it libben wer oan en joegen har ta it wurk.