De Hillige Histoarje. Diel 2. It Nije Testamint

It komplot
291

Fuort de oare moarns kamen de Joaden út Asia byinoar om to bipraten, hwat der nou barre moast. It wie wol hiel oars útkommen as hja tocht hiene: ynpleats dat er har doe by de timpel ûnder de hannen stoarn wie, siet Paulus nou feilich op 'e stins ûnder de hoede fan Lysias. Hwat in echte Joad noait dwaen soe: him biroppe op syn boargerrjocht-fan-Rome, dat hie hy bistien, dat nou wie it dúdlik, dat er wol wierliken in forrieder wie en in fijân fan syn folk. En sa'n ien doarst him dan noch in Joad en in Farizeër neame! Hwerom hiene se him doe fuortdaliks it mes net tusken de ribben set?

Mar faeks wie it noch net to let! Fansels koene se him neat meitsje salang't er yn 'e kazerne wie, mar as Lysias him jitris nei it Sanhedrin brocht, mei in stikmannich soldaten om him to bifeiligjen, moast it mooglik wêze om him ûnderweis fan kant to meitsjen. Der wie net folle kâns dat Lysias it jitris weagje soe, - sa bêst wie it him juster net bifallen! - mar as it Sanhedrin it sels frege, koe er it min wegerje. It wie ek wol wis, dat de hegepreester en syn oanhing har helpe woene; de Farizeën koene se der better bûten hâldde, dy fortrouden se net, nei hwat der yn 'e lêste gearkomste bard wie. En as it ien kear sa fier wie en

[p. 295]

Paulus kaem de strjitte lâns, dan wie it dêrmei bisljochte: hja hoegden him mar to bisingeljen en him de dolk yn it hert to stekken en dan sa gau as it koe in goed hinnekommen sykje! It wie miskien it bêste, dat hja in pear Sicariërs fregen; dy haten Paulus net minder en wiene sok wurk wol wend!

* * *

Hja makken der daliks wurk fan en by einsluten krigen se fjirtich man byinoar dy't ré wiene om de oanslach to weagjen; mei minder koe it ek al net ta, as hja in wacht soldaten oermasterje soene. Hoewol, it hie syn biswieren, dat der safolle minsken mei mank wiene. Der hoegde mar ien bang to wurden en de saek to forrieden en dan wie alles om 'e nocht. Dat hja namen gjin risico, de fjirtich mannen, en allegearre swarden se in djûre eed, dat hja net ite noch drinke soene, ear't Paulus dea wie; de slimste forflokkingen rôpen se oer harsels yn, as hja de eed brieken.

Nou koe nimmen mear werom en doe't hja alles oan 'e ein ta trochpraet hiene, gyng der in députaesje nei de hegepreester en de âldsten. De hege hearen wiene daliks ré om to helpen: it wie in goede died om sa'n man dea to dwaen en mei de fijannen fan God en Syn timpel mocht men gjin meilijen hawwe; hja mochten bitrouwe, dat de Allerheechste har ûndernimming seingje soe. Moarnier soe de hegepreester sels mei Lysias prate en hja koene der steat op meitsje, dat Paulus noch foar de middei nei de Riedsseal brocht wurde soe. Oft er der ek oankomme soe, dat wie fansels in oare fraech! Dat stie oan har!

De députaesje bûgde djip en gyng doe werom nei de seal, dêr't har maten wachten. Nou koe de oanslach net mear mislearje en moedich gyngen se har wegen. Noch ien lange, liddige joun, noch ien koarte nacht.... Hja mochten net wer ite, mar hwat lette dat bytsje ûngeriif by it greate wurk, dêr't hja goed foar sein hiene? En moarn, as alles achter de rêch wie, en it tankoffer rikke op it timpelplein, koene se de skea wol wer ynhelje.

* * *

Dyselde oerdeis, wylst de fjirtich Joaden alles klear makken foar de oanslach, wie de Heare al dwaende om syn tsjinstfeint Paulus to rêdden.

Hwant by alle foarsorgen hiene de Joaden ien ding forgetten: dat it ûnmooglik is in saek stil to hâlden, dy't safolle minsken witte. Fansels soe it net yn har opkomme en praet oer soks mei frjemd, mar elk hie syn freonen wer en dy hiene wer har kunde en sa gyng dat. It wie op it lêst in saek, dy't elke fromme Israëlyt oangyng!

Dat sa kaem it, dat in soan fan Paulus' suster it hiele komplot to witten kaem. Hy wie net in Kristen, dizze jongeman, en hy tocht oer mannich ding gâns oars as syn omke, mar dêrom wie er net fan doel om syn memme broer sa mar koelbloedich formoardzje to litten. Sokke tiden krûpt it bloed dêr't it net gean kin!

Sûnder him to bitinken sette er de stap nei de kaserne en frege oft er Paulus sprekke mocht. De wachtkommandant hie der gjin biswier tsjin en brocht him daliks yn 'e sel. Yn koarte wurden fortelde er syn boadskip en doe't Paulus it wist, stjûrde er him mei de de centurio nei Lysias. De chiliarch wie daliks ré om him to reden to stean; hy naem him by de hân en laette him nei in plak, dêr't hja ûnbihindere prate koene. En foar de twadde kear fortelde de jongeman hwat er heard hie. ‘De Joaden sille jo moarn freegje, oft Paulus noch ien kear foar de Rie komme mei, mar lit jo net fan har biprate, hwant fjirtich man hawwe harsels mei in banflok forboun om him ûnderweis to deadzjen; hja wachtsje allinne noch mar op jins tawurd.’

* * *

Claudius Lysias leaude fuortynienen, hwat de jongeman sei. Dit wie krekt hwat foar dy fanatike Joaden, sa'n leffe moart op in ûnskuldich man. En earnstich sei er: ‘Ik bin bliid, dat jo my dit oanbrocht hawwe; gean nou en siz tsjin gjin ien, dat ik alles wit!’ Hy seach de jongfeint nei, sa't er dêr hinneroun oer it binneplein. Sokke Joaden moasten der mear wêze en hwat minder fan it soarte fan it Sanhedrin! Hwat moast er nou sizze, moarnier, as hja om Paulus kamen? Hy hie gjin biwiis en de fromme mannen soene it him kâldwei ligen hjitte, as er der op yn frege. Fansels koe er ek in sterk eskorte soldaten meijaen, mar dy rebellen soene lykwols de oanslach weagje en dan roun it út op in oproer.

Der wie mar ien oplossing: Paulus moast foar de nacht noch fuort en hy, Lysias, moast krekt dwaen as wist er fan neat. As er him nei Caesaréa stjûrde, nei Felix, dan wie Paulus feilich en hoegde hy de hegepreester net foar de holle to stjitten. Hy gyng de kaserne yn en rôp twa centurio's. ‘Joun, as it donker is, giet de finzene Paulus op transport nei Caesaréa; soargje dat der om njoggen ûre twa hûndert swierbiwapene soldaten klear steane, mei tachtich ruters en noch twahûndert speardragers. It fuotfolk giet mei oan Antipatris ta en giet dan werom; de ruters geane mei Paulus fierder en bringe him by de procurator, mei in brief, dy't ik noch skriuwe sil.’

Hy wonk, dat hja gean koene en sette him ta skriuwen. It wie in pak fan syn hert, dat er de saek-Paulus oan Felix oer dwaen koe; dy moast mar sjen, hoe't er it meitsje soe mei dy forgrime Joaden en mei dy nuvere apostel. Yn elk gefal soe er goed útkomme

[p. 296]

litte, dat Paulus ûnskuldich wie en dat er it Romeinsk boargerrjocht hie. Dat er him earst foar in Sicariër oansjoen hie en dat er omtrint ûnskuldich gisele wie, dat hoegde der net sa lyk yn.

Doe't er klear wie, lies er it noch ris lûd-op oer.

‘Claudius Lysias oan 'e Heecheale procurator Felix: Groetenis.
Om't dizze man fan 'e Joaden finzen nommen wie, en hja him deadzje woene, haw ik him mei myn soldaten ûntset, hwant ik hie heard, dat er Romeinsk boarger wie. En om't ik krekt witte woe, hwat hja op him tsjin hiene, haw ik him foar har Rie brocht en dêr die it bliken, dat er biskuldige waerd oer striidfragen fan har wet, mar dat er neat dien hat, de dea of de boeijen weardich. Doe't my lykwols oanbrocht waerd, dat de Joaden in oanslach tsjin him yn it sin hiene, haw ik him fuortdaliks nei jo tastjûrd en syn biskuldigers oplein om foar jo to forskinen en to sizzen, hwat hja tsjin him hawwe. Farwol.’

Mei soarch segele er it skriuwen en brocht it oan 'e kommandant fan it hynstefolk. It wie sa it bêste! As er Paulus losliet, roun it op in moart út en dêr koe fan alles út fuort komme.

De jouns op 'e stelde tiid, by it rossich ljocht fan 'e fakkels, stie de troep marsfeardich. Foar it lêst joech Lysias syn oarders, foar it lêst seach er nei de finzene op syn ezel, tusken de hynders yn. In wurch âld man op in ezel en dêr wiene nou fjouwer hûndert en tachtich man om yn 'e wapens.... Joaden! En doe glimke er: hy wie al binijd hoe'n gesicht de mannen fan it Sanhedrin moarn sette soene! Hy stiek de hân op. Skrille kommando's klonken oer it binneplein. De mars wie bigoun....

* * *

Al yntiids de oare moarns stiene Ananias en in pear fan 'e âldsten foar de kommandant. Net sûnder swier droegen se har forsyk foar. It wie wier, dat it dy deis foar it Sanhedrin net gien wie sa't it moast, mar it kaem sa ûnforwachts, der hie suver gjin tiid west om de saek goed nei to gean. Mar nou wie der wer in rjochtssitting útskreaun en hja bitrouden, dat de kommandant de finzene noch ien kear stjûre woe; hy koe der steat op meitsje, dat it allegearre neffens de foarskriften gean soe en dat der dizze kear in útspraek folgje soe.

Claudius Lysias sette in tige forheard gesicht. Hwat trof dat nou ûngelokkich! Fansels hie er Paulus graech jitris foarbringe wollen, mar nou koe it net: justerjoun wie er op transport gien nei Caesaréa. As er dit witten hie.... It wie spitich, mar it koe net mear forholpen wurde. En it wie sa't hja seine: fan 'e Rie hie er doe dy deis net folle help hawn. Dat dêrom hie er de finzene nei Felix stjûrd; hy wie nou ienris soldaet en gjin rjochtsgelearde. Ja, dat muoide him nou al, mar hja koene fansels nei Caesaréa gean en dêr har biskuldiging ynbringe; hy hie skreaun dat hja komme soene, dat de procurator forwachte har.

Hy glimke freonlik, mar it ûntkaem him net, dat de froede mannen wyt waerden fan woede. Al hwat hja tocht hiene, dit net! Hja stammeren hwat: dat it net oars wie en dat hja bitrouden, dat de procurator rjocht dwaen soe; en sa gau as it mei goed fatsoen koe gyngen se fuort. Bûten, doe't gjin ien har mear hearre koe, seine se har miening oer de Romeinen yn it algemien en oer Claudius Lysias yn it bysûnder.

* * *

Mar slimmer noch as foar de hegepreester en syn oanhing, wie de tiding, dat Paulus net komme soe, foar de fjirtich Joaden, dy't op him wachten. Nou wie dochs alles noch om 'e nocht, nou wie dy forrieder dochs noch ûntkommen, nou kaem er op it slimst mei gauwens wer frij. En mei skrik tochten se oan 'e swiere eed, dy't hja sward hiene. It wie in great kwea sa'n eed to brekken, mar it soe der dochs fan komme moatte: net ite en net drinke stie gelyk mei selsmoart en dat wie noch slimmer sûnde. Dat hja soene nei de timpel moatte en de preester moast har ûntheevje fan har bilofte; it soe gâns djûre offers fergje, dat wie wol wis. Mar it slimste wie, dat har plan mislearre wie en dat Lysias har to fluch ôf west hie. Hy moast der hwat fan witten ha, oars koe it noait sa treffe. God mocht se fordylgje, al dy Romeinen en alle forrieders dy't it mei har hâldden!

* * *

En wilens, oer de moudige wegen, yn 'e gleone simmersinne, ried de apostel Paulus. It hie gjin maklike reis west en alle lea wiene him stiif en pynlik, mar lykwols tilde him it hert fan blidens. Hy wie in finzene en syn hannen wiene boeid, mar hy hie it wurd fan syn Heare sels, dat wurd dat er heard hie yn 'e sel to Jeruzalem: dat er dochs noch to Rome komme soe en dat er ek dêrre it evangeelje forkundigje mocht. Nou wie God dwaende om Syn bilofte wier to meitsjen: dizze frjemde reis nei Caesaréa wie oars neat as it bigjin fan syn fjirde sindingsreis. Hy koe it net helpe, mar hy moast glimkje, dat de Almachtige syn apostel in liifwacht meijoech fan tachtich heidenen.... Dit moasten Lukas en de oaren ris witte!