De Hillige Histoarje. Diel 2. It Nije Testamint

‘Noed om alle gemeenten...’
285

En dochs, by alles dêr't er bliid om wêze koe, en by alle seine dy't God op syn wurkjen joech, wie it wier net allinne freugde, dat Paulus to Efeze bilibbe. En it slimste wie noch net iens, hwat de fijannen him oandiene, al hoe swier dat ek to dragen wie, mar oan ien wei siet er yn noed oer de gemeente fan Korinthe. Hwant it wie net sa, dat de apostel allinne mar noed stie foar de discipelen op it plak, dêr't er op dat pas arbeide: ek alle oare gemeenten, dy't er sa foar en nei stichte hie, leine him nei oan it hert. Der gyng gjin dei foarby dat er net oan har tocht, dat er net om har wraksele yn it gebet, dat er net hope op birjocht. En mar in inkelde kear kamen der boaden mei tiding út in fiere stêd, of brocht in reizger in brief, dy't tiden

[p. 280]

en tiden ûnderweis west hie. Soms wiene it goede birjochten en tanke er God foar sok in forkwikking; meastal lykwols wiene it klachten oer forfolging en ôffal of fragen oer allerhanne kwesjes fan lear en libben.

Dan moast er by al syn drokke wurk noch weromskriuwe en syn bern-omfierrens rie jaen en treast, mar it wie him noait to folle en elke brief bigoun stéfêst mei in blide groetenis en in wurd fan tank oan God, dy't har it leauwe jown hie. Hy skreau ornaris net sels: dat tekenjen fan al dy lytse letters gyng him net sa maklik ôf en syn fingers stiene krom fan it wurkjen en wiene net wend om 'e fine skriuwstift to hantearjen; dêrom skreau ien fan syn helpers it foar him op en hy diktearre. Sokke tiden libbe er alhiel mei yn 'e noeden en soargen fan syn gemeenten en forgeat er alles om him hinne; it wie oft er by har siet yn 'e keamer en hy spande him op it úterste yn om har to treasten en in antwurd to jaen op har fragen. En oan 'e ein, as er alles sein hie hwat er op it hert hie, dan naem er dochs noch sels de pinne op en wylst in glimke loek om syn strange mûle, skreau er noch in mannich wurden: in lêste winsk, in groetenis, in heilbea. ‘De groetenis fan my, Paulus, mei myn eigen hân.’ Soms trillen de hannen him en waerden it greate, knoflige letters, sa bryk, dat er der sels om laitsje moast. Lyk as doe't er de Galaten skreaun hie: ‘Sjoch, mei hwat greate letters ik jim nou sels noch skriuw.’ Mar hy die it altyd wer, by elke brief, hwant it wie tagelyk in teken, dat it werklik in brief fan him wie. In segel hie fansels makliker west, mar hy hie gjin jild foar in djûre segelring....

* * *

En sa hie er it altyd drok: mei de forkundiging yn 'e seal fan Tyrannus, mei syn hantwurk en dan mei al dy brieven. Mar hy klage net; it wie him in freugde har to treasten en to ûnderrjochtsjen, al dy gemeenten yn Asia en Macedonië. Hy koe se allegearre noch hast foar him krije: âlden en jongen, mânlju en froulju, Joaden en Griken, learlingen fan 'e earste en 'e twadde reis. En allegearre hie er har sels foar Jezus woun en hiene se op syn wurd it evangeelje oannommen: allegearre wiene se syn bern-yn-Kristus.

Syn bern.... Hy hie noait troud west en hy wist net hwat it wie om sels bern to hawwen, mar it muoide him net. De soarch foar in frou en foar bern soe him mar bihindere hawwe yn syn wurk. It spande der nou soms al om, dat er de kost fortsjinje koe by alles, dat er oars to dwaen hie, lit stean as er ek noch foar in húshâlding soargje moast. En dan syn reizen! Hoe soe er oait sa lang fan hûs kinnen hawwe, as earne in frou op him wachte? Petrus, dy wie wol troud en dy naem syn frou mei, as er by de gemeenten lâns gyng, mar dat wie hwat oars: dy swalke net fan stêd nei stêd en waerd net opjage fan it iene plak nei it oare. Dêr't hy, Paulus, kaem, wie gjin gemeente om him to ûntfangen, dêr wachte him de striid yn 'e synagoge, de spot fan 'e heidenen en, soms, de roede fan 'e liktoaren en it tichthûs. Hy soe it noait in minske kwea ôfnimme as er troude, mar hy wie bliid, dat hysels frijman wie en gean koe dêr't er woe! Hy hie sa al genôch oan 'e holle, mei al de gemeenten. En wer tocht er oan Korinthe, dêr't it net gyng, sa't er forwachte en hope hie....

* * *

Tusken Korinthe en de stêd Efeze wie yn dy tiid in drok forkear en sa kaem it, dat Paulus goed op 'e hichte wie fan hwat dêr barde. It wie noch altyd in greate gemeente en der wiene gjin fijannen dy't har lestich foelen of forfolgen, mar yn it formidden fan 'e bruorren sels, wiene allerhanne misstannen. Hy hie fuort in brief skreaun om har to warskôgjen, in brief dy't alhiel net út 'e hichte wie en net to strang, al hie er dan yn kleare wurden sein hwat har plicht wie en dat it to-nei oars moast. Lang hie er útsjoen nei antwurd en hy hie fêst tocht, dat hja har syn warskôging nei nimme soene, mar letter hie er heard, dat it earder minder wurden wie as better.

Der wie bytiden greate ûnienichheit yn 'e gemeente: der wie in groep dy't har neamde nei Petrus en tige heech roun mei de wet fan Mozes, dêr wiene oaren dy't it mei Paulus hâldden, wer oaren mei Apollos en in fjirde groep neamde him sels nei Kristus. Dat der forskil fan ynsjoch wie yn ien en deselde gemeente, wie lykwols it slimste net, mar dat hja elkoar net fordrage koene en dat elke groep himsels better achte as de oare, dat wie minder! En as dat nou it iennichste west hie, mar der wiene noch sa folle mear drôve dingen: in lid fan 'e gemeente, dy't libbe yn ûnsedichheit; bruorren dy't hwat meiïnoar hiene en elkoar foar de heidenske rjochter dagen, ynpleats dat se it wer goedmakken yn it formidden fan 'e gemeente; striid oer it iten fan fleis, dat oan 'e ûngoaden wijd wie; en miskien it alderslimste: rûzje en skeel as hja meiïnoar it hillich nachtmiel hâldden.

It wie doe gewoante, dat foar de fiering fan it nachtmiel de gemeente earst meiïnoar iet. Om't yn Korinthe in greate gemeente wie, mei gâns slaven en earme minsken, naem elk syn eigen iten mei, mar it wie gjin wenst om al dy spizen by inoar to dwaen en dan alles roun to dielen: elk hâldde hwat er meinommen hie en iet, sa't er dat thús wend wie. En sa kaem it dan, dat yn 'e selde seal, oan 'e selde tafel, de iene syn brea droech iet en in oaren-ien pronke mei de djûrste spizen en de bêste wyn, ja it kaem wol foar, dat somliken net sêd wurde koene, wylst oaren dron-

[p. 281]

ken wiene. It wie gjin wûnder, dat der dan wolris bittere wurden foelen en dat it sakramint ûnthillige waerd.

* * *

De apostel Paulus hie der tige lêst fan, dat it sa gyng en it waerd der net better op, doe't op in dei trije mannen út Korinthe by him kamen mei in brief fan har gemeente. De trije boaden, Stefanas, Fortunatus en Archaïcus, wiene tige freonlik en wisten ek noch hiel hwat goeds to fortellen, mar de brief sels foel Paulus ôf. Der spriek gjin tankberens út en gjin blydskip om it heil yn Kristus, mar it wie in rige bittere klachten oer allerhanne misstannen en it slimste wie noch, dat hja tusken de rigels troch to forstean joegen, dat it Paulus syn skuld wie, dat alles sa roun wie.

De trije boaden hiene dan ek noch in opdracht, bihalve it oerbringen fan in brief, hja moasten freegje oft Apollos wer by har komme woe. De koarte tiid dat er to Korinthe west hie, hie er sa bêst foldien en hy koe sa prachtich sprekke, dat elk soe bliid wêze mei syn komst.

Der waerd yn 'e gemeente to Efeze earnstich praet oer it forsyk om Apollos to stjûren en Paulus stie der him tige op oan, dat er gean soe, mar der is dochs net fan kommen. Fansels wie Apollos wol genegen om de gemeente fan Korinthe to helpen, mar hy fielde, dat er nou net gean koe. Ut hiel it skriuwen die dúdlik bliken, dat de mannen fan Korinthe Paulus hast hwat to min foar har tsjerke founen: in jong en skitterjend sprekker as Apollos, dat paste har better! Mar as hja him boppe Paulus sette woene, dyselde Paulus dy't har it earst it evangeelje brocht hie, dy't nacht en dei wurke hie doe't er by har wie, en dy't nou to Efeze noch oer har yn noed siet en alle dagen foar har bea, dan wie it better, dat er net gyng. En hoewol't Paulus him forskate kearen frege, wegere Apollos to gean.

Ynpleats dat Apollos de reis nei Korinthe makke, stjûrde Paulus letter Timotheüs mei in lange, earnstige brief, dêr't er yn antwurde op al har fragen en dêr't er har yn formoanne oer har sûnden. Mei skerpe wurden forwiet er har de partijskippen - ‘Jim sizze: Ik bin fan Paulus; en ik fan Apollos; ik hâld it mei Petrus; en ik bin fan Kristus. Mar is Kristus dan fordield? Of is Paulus foar jim krusige?’ -; hy lei har op om de man, dy't yn sûnde libbe, út de gemeente to bannen; hy forbea har om elkoar foar de rjochter to dagen en lei har op om elkoar leaf to hawwen en it bêste foarinoar to sykjen; hy lei har jitris út, hwat de bitsjutting wie fan it hillich nachtmiel en hoe't Jezus sels it ynsteld hie en hy warskôge har om it bliid en suver to fieren ta in oantinken oan syn offerdea en as in teken fan syn weromkomst op 'e wolken.

Mar by alle strange wurden en by alle forwyt, wie ek dizze brief-oan-'e-Korinthen wer in biwiis fan Paulus' greate leafde foar syn gemeenten; hy koe hurd wêze en strang, mar it wie allinne, om't er har sa graech op it goede spoar bringe woe. Lyk as in heit syn bern kastijt, net út wredens, mar út leafde, sa hie hy de gemeente fan Korinthe mei wurden kastijd en mei hiel syn hert hope er, dat alles nou goed komme soe. En wylst syn freon Timotheüs it Westen ynsylde mei de brief, gyng syn gebet omheech oft God de herten fan dy Korinthen liede woe yn syn wegen....

En jitris waerd de hope fan 'e apostel biskamme! Der kamen birjochten út Grikenlân, dat it yn Korinthe minder wie as ea to foaren en it waerd sa slim, dat Paulus it net langer oansjen doarst. Mei muoite briek er út it drokke wurk to Efeze en naem in skip dat nei Korinthe fear: fjouwer hûndert kilometer oer it blauwe wetter fan 'e Egéyske sé. Mar it waerd gjin rêstige reis nei al de drokte fan it wurk, hwant syn hert wie fol fan ûnrêst oer hwat er achterliet en it lei him by, dat der him noch hiel hwat to wachtsjen stie.

* * *

It kaem ek sa út: ynpleats dat hja him mei blydskip ûntfongen en har skuld bilieden, bihannelen se him út 'e hichte en misledigen se him. Doe't er letter wer yn Efeze wie, wie er der noch forslein fan en skreau er jitris in brief, dêr't er alles yn sei dat er op it hert hie. It waerd in brief, sa't er noch noait oan ien fan syn gemeenten skreaun hie, sa skerp, mei sok in snijende spot, en dochs ek mei sa'n djippe earnst en wylst er it diktearre wie hiel syn hert ien gebet, dat it nou dizze kear helpe mocht.

Hy bigoun mei to sizzen, dat er fan doel wie om jitris nei Korinthe ta, mar earst woe er har skriuwe, hwant hy woe net wer op sa'n manear bihannele wurde. Hja hiene fan him sein, dat er wol tige strang skriuwe koe, mar doe't er sels west hie, wie it net tafallen en stie er der net foar: út 'e fierte koe er strang wêze, mar fan tichteby doarst er net - nou woe er der har op wize, dat er ek oars koe! Hy woe leafst yn goedens, mar as er wer nei har ta moast, dan mijde er net ien!

En doe kaem er der op, dat der in mannich minsken to Korinthe wiene, dy't mienden dat hja alles better koene as hy en dy't har sels biskôgen as in soarte fan ekstra-apostelen. Hja skammen der har net foar om to romjen op har sels: nou dan, hy, Paulus, hie ek wol it ien of oar om him op to biromjen: ek hy wie in echte Joad, ek hy wie in Israëlyt, ek hy wie in bern fan Abraham. En as hjà wurken foar Kristus, hy net minder. ‘Fan de Joaden haw ik fiifris de fjirtich-min-ien slaggen hawn, trijeris bin ik mei roe-

[p. 282]

den gisele, ienris bin ik stiennige, trijeris haw ik op reis it skip forlern, in etmiel haw ik yn 'e djipte tahâlden; yn gefaren fan rivieren, yn gefaren fan rôvers, yn gefaren fan 'e stêd, yn gefaren fan 'e wyldernis, yn gefaren fan falske bruorren; yn wrotten en wramen, yn weitsjen mannich kear, yn honger en toarst, yn fêstjen mannich kear, yn kjeld en neakenens. En hwat der dan noch bykomt: de noed foar alle gemeenten.’ Né, skreau er dan wer: it hat gjin sin to romjen, mar as ik romje woe.... En hy fortelde fan syn himelsk fisioen en fan syn kwael, dy't him altyd hindere en fan syn swakheden, mar: ‘as ik swak bin, dan bin ik machtich!’

Mar oan 'e ein waerd syn toan wer mylder en hy forgeat syn spot en as in heit formoanne er syn oerhearrige bern, oan't it útroun op in lêste winsk: ‘De genede fan ús Heare Jezus Kristus en de leafde fan God en de mienskip fan 'e Hillige Geast, sij mei jim allegearre. Amen!’

Dizze kear wie it Titus, dy't it skriuwen oerbrocht en wer siet Paulus yn greate spanning, hoe't it nou komme soe. As hja har skuld wêze woene en hja rôpen him, dan gyng er wer! Mar krekt yn dy tiid rekke er wer yn great gefaer: hy kaem ek to Efeze yn 'e finzenis en it hat in skoft like as soe it him it libben kostje....