De Hillige Histoarje. Diel 2. It Nije Testamint

[p. 252]

Herodes Agrippa
272

Yn 'e tiid dat Saulus yn syn berte-stêd Tarsus forkearde en útseach nei de dei dat er mei syn apostelwurk bigjinne koe, waerd it der net better op mei de gemeente to Jeruzalem. Lang nei de dea fan Stéfanus en de forfolging fan 'e Gryksken wiene de apostelen yn 'e stêd bleaun en wie net ien har lestich; it Sanhedrin bimuoide him net mei de Hebreën en it folk wie har net ûngenegen.

Stadichoan lykwols bigoun dat to foroarjen. De minsken fan Jeruzalem bigounen yn to sjen, dat dy gemeente fan Jezus Kristus dochs noch hwat oars wie as in aparte groep yn 'e synagoge, lyk as hja altyd tocht hiene en doe't der geroften gyngen, dat ien fan 'e lieders to Caesaréa iten hie mei de ûnbisnienen en dat dêr yn dy heidenske stêd sels Romeinen doopt wiene, doe sloech de stimming alhiel om en rekken ek de Hebreën út 'e gunst. Ek it Sanhedrin seach har mei skeane eagen oan en tocht der oer om de tolve it sprekken wer to forbieden, mar ear't hja noch fan wegen komme koene, briek ûnforwachts de forfolging wer los en gyng it nijs troch de stêd, dat kening Herodes Agrippa ien fan 'e apostelen, Jakobus, de broer fan Johannes, ta de dea foroardiele hie.

* * *

It wie wol in tige frjemde figuer, dizze fazal-kening fan Israël. Yn syn jonge jierren hie er in wylde bruijer west en laette er in ûnsedich libben; letter hie de keizer fan Rome him om it iene of oare forgryp yn 'e boeijen slein en it hie fêst op in dea-fonnis útroun, as de âlde Tiberius net krekt op 'e tiid stoarn wie. Syn opfolger, Caligula, wie in great freon fan Herodes: hy liet him daliks frij en makke him sels kening oer in gebiet yn it Noarden fan Palestina. Fan in lettere keizer, Claudius, krige er ek noch it biwâld oer Juda en Samaria en sa kaem it, dat er nou to Jeruzalem wenne.

Fansels forwachte net ien folle goeds fan in kening dy't sok in libben laet hie en dy't út sa'n famylje stamde, - hy wie in folle neef fan 'e Herodes dy't Johannes de Doper deade hie en in pake-sizzer fan Herodes de Greate, dy't de bern to Bethlehem ombringe liet! - mar ta binijing fan elk dy't him koe, stelde er him to Jeruzalem tige ta deugd oan. Hy die alles om by de Joaden yn 'e gunst to kommen, hy hâldde de sabbat en de spiiswetten en hy libbe sa strang nei de foarskriften fan 'e âlden, dat sels de Farizeën der neat op sizze koene en him wakker priizgen. Fansels miende er der neat fan en bleau er yn syn hert in heiden, mar dat wist it folk net.

It wie ek allinne om de Farizeën in gunst to dwaen, dat er de apostel Jakobus finzen naem en mei it swurd deadzje liet; doe't er murk, dat dizze wrede moart alhiel yn 'e geast fan it Sanhedrin wie, gyng er noch in stap fierder en naem er op it Peaske-feest ek Petrus finzen. Dizze kear lykwols soe it net wer sa stil om en ta gean as doe mei Jakobus: Petrus soe yn it iepenbier foar syn rjochterstoel stean en hiele Jeruzalem soe sjen, hoe't er ivere foar de suverens fan 'e godstsjinst en foar de eare fan 'e timpel. Der waerd yn 'e stêd bikend makke, dat de rjochtsitting wêze soe de deis nei it feest en dat elk, dy't woe, der by wêze mocht.

Fansels hie it makliker west as er de finzene daliks foarbrocht hie, mar it Sanhedrin soe it wis bysûnder op priis stelle, dat it hege feest net ûntwijd waerd mei in eksekúsje en hy soe der wol foar soargje, dat Petrus gjin kâns krige om to ûntkommen. Der gyngen frjemde forhalen oer dy fromme mannen: hja koene wûnders dwaen en wiene al ris earder út 'e finzenis bifrijd, mar dat soe har dizze kear net taf olie! Dat hij droech in wacht fan sechstjin man op om Petrus to biweitsjen en skerpe har yn, dat hja mei har libben boarch foar him stiene. Acht man hiene iderkear rêst, acht oaren stiene op post: twa by de bûtenpoarte, dy't útkaem op 'e strjitte, twa by de doar, twa op 'e gong foar de doar fan 'e sel en twa sieten by Petrus yn 'e sel en wiene mei izeren keatlingen oan him fêstboun. Dat Herodes Antipas makke him gjin soargen; in man dy't sa biwekke waerd, koe mei gjin mooglikheit ûntkomme....

* * *

En sa bigoun de lêste nacht fan it Peaske-feest; noch inkelde ûren en Petrus soe foar de kening stean. Hy wie net bang, sels net nou't syn dea sa nei-oan wie. As it Gods wollen wie dat er stjerre moast, lyk as syn freon Jakobus, dan soe er moedich de dea yngean. Hy koe alles oerjaen: it wurk yn 'e gemeente, de omgong mei de oare apostelen, de frou dy't er leaf hie; gjin offer koe oait to swier wêze, as it brocht waerd foar Jezus! Hy wist fansels ek net, hwàt de kening mei him foar hie en hoe't er him deadzje soe, mar dit wist er wol, dat alle leed en alle pine weifoel by de freugde dy't him dêr boppe wachte.

[p. 253]

Mar it wie ek net ienris wis, dat dit syn lêste nacht wêze soe. Dy moarns by de Mar hie Jezus him wol iepenbiere, dat er de marteldea stjerre soe, mar hy hie der by sein: ‘Astû âld wurden bist....’ En hy wie noch net âld! It koe dochs bêst wêze, dat God noch wurk foar him hie en dat Er him forlosse soe út 'e macht fan Herodes? Yn elk gefal koe er him rêstich deljaen; God wist, hwat it bêste foar him wie.

Tusken de soldaten joech er him del op 'e hurde flier; it duorre net lang, doe sliepte er. De beide Syriërs, njonken him yn it strie, hiene de moed net en meitsje him wekker. Hja hiene it net op dat folk fan 'e Joaden stean en dizze wacht yn in neare sel, mei de boeijen om, dat wie net alles, mar foar dizze finzene hiene se respekt. It koe gjin misdiediger wêze, dizze man dy't sa kalm lei to sliepen, de lêste nacht fan syn libben. Der waerd forteld, dat er greate wûnders dien hie en dat er siken better meitsje koe; nei alles dat hja fan him sjoen hiene, koe it bêst wier wêze! Yn elk gefal makke er it har net lestich en hie er gjin kwea yn it sin. En stil, om him net ûntidich wekker to meitsjen, sieten se yn it donker. De nacht wie noch lang net om, doe sliepten se alle beide....

* * *

Doe't Petrus wekker waerd fan in stomp yn 'e side, skynde der in ljocht yn 'e sel en in stim sei: ‘Gean daliks oerein.’ Hy draeide him om en seach in ingel stean, dy't oer him hinne bûgde; de keatlingen foelen los, mar de beide soldaten hearden neat en sliepten rêstich troch. ‘Doch dyn gurle om’, sei de ingel, ‘en byn de sandalen ûnder.’ As yn 'e dream die Petrus it, fluch en sa stil as er koe. De ingel wonk. ‘Slach nou de mantel om en folgje my.’ De doar fan 'e sel gyng iepen en foel achter har ticht; de beide soldaten op 'e gong fornamen neat en ek de post by de doar liet har stil gewurde. Fluch rounen se oer it binneplein en by de lêste wachtpost lâns; de swiere bûtenpoarte draeide iepen en wer ticht. Nou wiene se bûten, mar de ingel seach net om en roun fluch de strjitte del. Petrus folge him. It is in fisioen, tocht er; aenstouns is alles wer oer en liz ik wer yn myn sel. Mar hearlik is it! Suver as fiel ik de koele nachtwyn.

En dêrmei bleau er stean: de ingel wie der net mear. Wie alles nou oer? Mar dit wie dochs de sel net; hy seach de ljochte loft, de moanne boppe de huzeblokken; de timpel.... En doe earst bigriep er it: God hie in ingel stjûrd om him to forlossen, hy wie frij en koe gean dêr't er woe!

In telmannich noch stie er stil en tocht der oer hwer't er nou hinne soe. Net nei de poarte, dêr stie fêst in wacht, en net nei syn eigen hûs. It wie it bêste dat er nei de discipelen gyng yn it hûs fan Johannes Markus, dêr't hja sa faek gearkamen. Dizze nacht wiene se der fêst. Hwat soene se bliid wêze! En sa hurd as er koe roun er de bikende strjitten troch.

‘....tusken de soldaten joech er him del....’

* * *

Dy hiele drôve nacht hiene de discipelen gear west yn 'e greate seal om to bidden foar Petrus. It wie it iennichste dat hja foar him dwaen koene en hja wisten net, oft God har gebet forhearre soe, mar dat it har plicht wie om fol to hâlden, dêr twivelen se net oan. Hie Jezus sels har net leard, dat hja altyd bidde moasten? ‘Bid en dû silst ûntfange, klopje en ik sil dy iependwaen....’ Hoe soene se dan net bidde, nou't ien fan harren yn deadsgefaer wie? En iderkear riisde der ien oerein en lei syn smeking del foar God en allegearre bûgden se de holle en beaën mei yn 'e geast. Hja koene net witte, dat har gebet al forheard wie en dat Petrus al op wei wie nei har ta....

Doe't it efkes stil wie yn 'e folle seal, hearden se de klopper op 'e bûtendoar. Kjel seagen se elkoar oan. Hwa koe dit wêze, sa let yn 'e nacht? Wie it ien fan 'e oare apostelen, of miskien Jakobus, de broer fan Jezus? Of wie it nou oan har ta en stiene de soldaten fan Herodes foar de doar? Mei bounzjend hert wachten se en de jonge slavin Rhodé gyng nei foaren.

[p. 254]

Hja die de doar net iepen, mar rôp: ‘Hwa is dêr?’ Bûten sei in blide, swiere stim: ‘Ik bin it, Petrus.’ Rhodé hearde it dúdlik. Dus dan hie God har bidden heard! Hja wie sa bliid, dat se forgeat de doar iepen to dwaen en fluch draefde se oer it binneplein nei de seal. ‘Petrus is der’, hime se. Har wangen gloeiden, har donkere eagen blonken. ‘It is wier!’

Hja sprongen oerein en rôpen: ‘Dat kin net, fanke. Hoe komst der by?’ Rhodé lake. ‘It is sa, ik haw him sels heard. Soe ik syn lûd net út tûzen kenne? Petrus is frij.’ Ien fan 'e discipelen sei: ‘Dan is it syn ingel.’ Der foel in stilte. Soe er dan al net mear libje en kaem syn biskermingel nou om har syn dea oan to kundigjen? Jakobus earst en nou Petrus! Hwa soe de tredde wurde....

En doe hearden se wer de klopper op 'e foardoar. Rhodé sloech de hannen omheech. ‘O, hwat bin ik in....’ Hja wie de keamer al út; har flugge fuotten draefden oer it binneplein. Mei triljende hannen draeide se de doar los en liet Petrus der yn. ‘Forjow it my, hear; ik wie sa bliid en doe forgeat ik....’ Petrus lake en roun op 'e oaren ta. Allegearre kamen se om him hinne en allegearre praetten se trochinoar. Dit wie sa ûnforwachts, sa wûnderlik.... Hy stiek de hân omheech en doe't hja stil wurden wiene, fortelde er har hwat der bard wie. It spriek fansels dat er nou net langer yn 'e stêd bliuwe koe; hja soene alles dwaen om him to finen. Jakobus en de oaren moasten syn wurk oernimme. Hja knikten earnstich. It wie in skaed oer har blydskip, mar it koe net oars.

‘Ik bin it, Petrus!’

Dy moarns yntiids al slagge er bûten de stêd en triek fuort, in ûnwisse takomst yn 'e mjitte. Hy wie tige tankber, mar it foel him al swier om alles oer to jaen. Hwa wist oft er oait wer to Jeruzalem komme soe....

* * *

Doe't dyselde moarns de wachten ôflost wurde moasten, kaem it út, dat Petrus ûntkommen wie. De sechstjin soldaten waerden fuortdaliks yn 'e boeijen slein en foar de kening brocht. It holp har net, dat hja al seine dat der in wûnder bard wie en dat hja by alle goaden fan Grikelân swarden, dat der gjin ien troch de poarte gien wie: Herodes leaude har net. Hja makken him net wys, dat dy man troch in ingel holpen wie! It wie in komplot, oars neat, en de soldaten wiene omkocht! Hy hie se yn it foar warskôge: nou moasten se de straf drage; hy soe se leare, dat in Herodes him net sa mar misledigje liet. Alle sechstjin waerden fuortbrocht en deade mei it swurd.

* * *

Net lang nei dy wrede moart op syn soldaten gyng Herodes Agrippa mei great gefolch nei de stêd Caesaréa, dêr't feesten hâlden waerden ta eare fan keizer Claudius. Der waerden gjin muoite noch kosten sparre en de kening liet in mantel weevje fan sulvertried, dy't blonk en skittere yn 'e sinne; it mocht dan in feest ta eare fan 'e keizer wêze, dêrom koe it gjin kwea dat it folk fan Caesaréa wist hoe ryk en heech forheve har eigen kening wie!

Doe't it bikend waerd, dat Herodes to Caesaréa ta hâldde, stjûrden de stêdden fan Tyrus en Sidon boaden nei him ta. Om de iene of oare reden wie der al tiden lang in skerp konflikt tusken him en de beide havenstêdden; fansels koe er net mei in leger tsjin har optsjen, dat soene de Romeinen noait tastean, mar ynpleats hie er de útfier fan nôt út syn gebiet forbean en fan gefolgen waerd it brea krap en djûr en as it net foroare, soe it hongersneed wurde yn 'e beide stêdden. Herodes woe neat fan ûnderhannelingen witte, mar de boaden kochten de keamerhear Blastus om en dy wist to biwurkjen, dat hja ûntfongen waerden. Fansels moasten se alles tajaen en de kening bitong der by, dat er har op it feest yn it iepenbier tasprekke soe om goed útkomme to litten, hoe tankber hja wêze moasten. Dy iepenlike démonstraesje to Caesaréa moast de mislearre rjochtsitting to Jeruzalem forgoedzje.

* * *

De twadde deis fan it feest stie it folk yn tichte rigen om syn hege stoel en oan syn fuotten sieten de sein-

[p. 255]

boaden út it lân fan 'e Foeniciërs. De kening hie de blinkende sulvermantel om en hy spriek sa moai, dat it folk oan 'e ein fan syn rede optein rôp: ‘De stim fan in god en net fan in minske!’ Yn 'e mûle fan dizze heidenen wie it neat bysûnders, sa'n útrop, mar Herodes, dy't foar in echte Joad trochgean woe, en wist fan ien God, dy't himel en ierde makke hie, hie it har forbiede moatten. Ynpleats foun er it prachtich en tilde him it hert fan greatskens.

Mar wylst er noch siet op syn hege troansit, forluts syn antlit fan in ûndraechlike pine; kjel taestte er nei syn lichem en hy kromp yninoar yn 'e stoel. Hja droegen him yn alle haest yn 'e hûs en leine him op in bêd; mar dy freeslike pinen bikamen net en nei in pear dagen stoar er; de tsjinners dy't him holpen hiene, leauden fêst, dat de wjirmen him to-fretten hiene. Der wiene ek net folle minsken dy't meilijen mei him hiene: de soldaten wiene noch forgrime om it wrede fonnis oer har sechstjin maten, de boargers fan Caesaréa founen, dat er de Joaden to-folle bigunstige hie en de discipelen seagen yn syn skriklike dea in straf fan God oer syn sûnden.

* * *

Mei de dea fan Herodes hâldde de forfolging to Jeruzalem wer op. Petrus koe wer yn 'e stêd komme en syn wurk yn 'e gemeente wer opnimme en God seinge de tsjerke en joech syn genede oan allegearre dy't yn Him leauden.