De Hillige Histoarje. Diel 2. It Nije Testamint

Paulus, de Roppene
271

Nei syn bikearing op 'e wei fan Damaskus en it bisyk fan Ananias, wie Saulus yn 'e kunde kommen mei de gemeente dêrre. Hy die har it forhael fan 'e forskining en allegearre wiene se oer de mjitte bliid, dat de fijân fan Gods folk in discipel fan Kristus wurden wie; hja fortrouden him en namen him op yn har rounte en der wie net ien, dy't him syn eardere sûnden forwiet. Dat wie him sels al genôch yn 'e wei....

* * *

Doe't er hwat ta rêst kommen wie, moast er alderearst mei him sels útmeitsje, hwat him nou fierder to dwaen stie. Hy koe fansels nei Jeruzalem gean en tsjin de tolve sizze, dat hy nou ek in roppen apostel wie, mar it wie de fraech noch, oft hja him, de forfolger fan 'e hilligen, sa gau al opnimme soene yn har rounte. Der wie to folle bard, dat net wer goed koe en dat mei de tiid slite moast. Ien kear soe er wis mei de tolve rieplachtsje moatte, hja wiene op it lêst de lieders fan 'e Tsjerke, mar it wie better, dat der earst hwat tiid oer forroun. En hy hoegde dêrom noch net sa lang stil to sitten: nou't Kristus sels him roppen hie ta it apostelskip, koe er ek sûnder in oanstelling fan minsken syn evangeelje forkundigje.

Dat hy sette alle plannen om fuort to gean fan him ôf en fuort de earste Sneons stie er al to sprekken foar de Joaden yn 'e synagoge en mei alle klam bitsjûge er har, dat Jezus fan Nazareth opstien wie út 'e deaden en dat er de Soan fan God wie. It joech in hiele opskuor, dêr yn 'e synagoge. Hja hiene al heard, dat Saulus op 'e wei nei Damaskus in gesicht hawn hie, mar hwa hie oait tinke kinnen, dat er sa foroare wie? Wie dit de man, dy't to Jeruzalem de minsken fan dy wei oan 'e dea ta forfolge en dy't ek to Damaskus har bine en boeije soe? Hja wiene sa forbaesd, dat hja gjin wurden fine koene. It wie to dwaes: in man dy't stoarn wie oan it krús soe Israëls Messias wêze en de Soan fan God! Gjin ien dy't by syn folle forstân wie, koe soks leauwe!

Mar doe't Saulus de oare sabbat wer spriek en letter ek yn 'e oare synagogen, doe kaem der wol forset. Forheftich bigounen se tsjin him to débattearjen, mar hy bleau har it antwurd net skuldich; net

[p. 250]

om 'e nocht wie er jierren lang yn 'e wet ûnderrjochte en mei de romte fan teksten biwiizge er har, dat al de profeten fan Jezus sprutsen hiene en dat yn him alle Skriften forfolle wiene. En sa hertstochtlik spriek er, dat gjin ien tsjin him ppkoe en dat hja biskamme swijden. Doe waerden se forgrime en makken in gearspanning tsjin him om him to deadzjen. De ein wie dat er syn libben net mear feilich wie en de stêd út moast.

* * *

Hy sette him nei wenjen earne yn Arabië, miskien net iens sa fier fan Damaskus ôf, hwant dy hiele streek waerd doedestiids by Arabië rekkene. Langer as twa jier bleau er dêr, sûnder dat er omgong hie mei oare discipelen, mar ek yn 'e ôfsûndering libbe er ticht by God. Soms foel it him wol tige swier en waerd de langst him hast to sterk om der op út to tsjen, de heidenlannen yn, mar hy bigriep, dat er dat net dwaen koe op eigen ban en boet: hy moast geduld leare en wachtsje oan't God sels him it paed wiisde. It sòe komme: hy wie in roppene en de Heare forgeat him net.

It tredde jiers, doe't der noch gjin útsjoch wie op foroaring, koe er it net langer úthâlde en gyng er wer nei Damaskus. Mei greate frijmoedichheit bigoun er wer to sprekken yn Jezus' namme, mar ek nou woene de Joaden neat fan syn boadskip witte. It duorre net lang, doe makken se al wer in komplot en dizze kear krigen se help fan in lânfâld fan kening Arétas, dy't syn rjochtsgebiet yn it lân om Damaskus hie. En wer hie Saulus, de roppen apostel, de dea foar eagen: wylst yn 'e stêd de Joaden op him loerden, bisette de lânfâld de wegen nei bûten. By nacht en by dei hâldden se de wacht en Saulus wie forburgen yn it hûs fan ien fan 'e discipelen, dy't op 'e stêdsmuorre wenne. Op in donkere nacht lieten syn freonen him yn in koer út it finster sakje en mei gefaer fan syn libben, tusken de donkere hôven troch, slagge er troch de omsingeling en yn it iepen fjild. Hy wie tankber dat er it libben der ôfrêdden hie, mar hy wist net mear hwêr't er nou hinne moast. Op it lêst naem er in bislút en reizge nei Jeruzalem. Faeks wie it ek dêr net feilich foar him, mar it waerd tiid dat er mei Petrus en de oaren spriek. It koe nou noait lang mear duorje, dat God him roppe soe!

* * *

Sa kaem Saulus fan Tarsus nei trije jierren wer werom yn Jeruzalem en syn hert kloppe fûl, doe't er wer troch de smelle strjitten roun en oer it wide timpelplein. It like as wie it de dei fan juster, doe't er de poarte útgien wie, op dy ûnforjitlike reis nei Damaskus en dochs wie alles oars! Doe wie er in Farizeër, in riedshear yn it Sanhedrin en hie er in greate rounte fan freonen, - nou wie er in roppen apostel fan Jezus Kristus, mar in apostel sûnder wurk, in swalker sûnder thús. En net hy allinne wie foroare! Trije jier lyn waerden hjir wol de Gryksken forfolge en ta de stêd út dreaun, mar de tolve wiene noch yn oansjen by it folk en sprieken noch yn 'e timpel; doe woun de gemeente noch by de dei oan en nou kaem der mar inkeld mear ien by en wiene de apostelen almeast op reis nei de bûten-gemeenten. Allinne Petrus wie noch yn 'e stêd en dan Jakobus, de broer fan Jezus. Dêr soe er dus mei prate moatte, mei dy twa....

Op 'e iene of oare wize kaem er yn in rounte fan discipelen en frege, hwer't er Petrus fine koe. Hja makken der har ôf en hy koe oan alles wol fornimme, dat hja bang fan him wiene. Hy fortelde, hwat er allegearre trochmakke hie en dat er nou ien fan harres wie, - doopt yn 'e selde namme en mei deselde Geast - mar hoewol't hja it net plan-út seine, wie it dúdlik dat hja him net fortrouden. It wie in bittere toloarstelling foar him, mar hy koe it har net kwea ôfnimme. Hy stie mei skuldich oan 'e dea fan Stéfanus, oan it bloed fan al dy oaren; hy hie har Hear en Heilân forfolge, dat hoe soene se him nou sa mar ûntfange as in broer yn Kristus? It wie fortsjinne hwat hja him oandiene, mar lykwols wie it swier, foar ien dy't Jezus sa leaf hie.

Dat as der op it lêst net ien west hie, dy't him leaude en him fortroude, dan hie dy hiele reis nei Jeruzalem in mislearring wurden. Dy iene, dy't him bigriep en heech by him opseach, wie Jozef Barnabas; hy brocht him by Petrus en Jakobus en fortelde harren alles, hwat der mei Saulus bard wie. Wol rounen se fier útinoar, de beide apostelen: de fiskerman út Galiléa en de Farizeër út Jeruzalem, mar krekt Petrus koe in man as Paulus forstean en wurdearje. Saulus hie de gemeente forfolge, ear't er roppen waerd ta it apostelskip, Petrus hie syn Master forsake ear't er syn trouste tsjinner wurden wie. En Petrus, dy't sels wist fan forskiningen en fisioenen, dy koe him, better as de oaren, yntinke, hoe't dat west hie, dêr op 'e wei by Damaskus; hy stelde Saulus foar oan 'e gemeente en sa waerd de iensume swalker dochs noch opnommen yn it formidden fan 'e bruorren.

Mar lang duorre it net. Doe't er ien kear opnommen wie yn 'e gemeente, koe Saulus it net litte en forkundigje it evangeelje ek yn Jeruzalem. Ek hjirre rjochte er him binammen ta de Gryksk-sprekkende Joaden, en ek hjirre roun it út op in fûl konflikt. Hja leine forheftich tsjin him yn en doe't hja it yn it débat net fan him winne koene, makken se plannen om him to deadzjen.

[p. 251]

Op in kear, doe't er op it timpelplein wie, waerd it him suver to machtich. Hwat moast it oait wurde mei him? Hy koe noch sa sprekke en noch safolle teksten bybringe, hja leauden him net! God hie him útkard om de heidenen it heil to bringen, mar hoe soe dat kinne, as er sels dizze Joaden net bikeare koe?

En doe, wylst er dêr stie, wurch en moedeleas, krige er in fisioen: hy seach net mear hwat der om him hinne wie, mar it wie as stie de Heare Jezus foar him en dúdlik hearde er syn stim, dy't spriek: ‘Gean mei hasten út Jeruzalem, hwant net ta dit wurk haw ik dy roppen: hjir yn Jeruzalem sille se dyn wurd net oannimme.’ Saulus antwurde: ‘Och Heare, it is om myn sûnden dat hja my net leauwe wolle; hoe soene se ek om sizzen jaen fan my, dy't in forfolger wie en dy't in wolbihagen hie oan 'e dea fan Stéfanus?’ De Heare gyng net op syn fraech yn, mar as in djippe treast kaem op 'e nij syn stim: ‘Gean, en Ik sil dy omfierrens ta de heidenen stjûre.’

Dyselde deis noch gyng Saulus de stêd út, fol moed nei it gesicht yn 'e timpel; in pear fan 'e bruorren gyngen mei oan Caesaréa ta en letter triek er allinne fierder nei de stêd dêr't er berne wie: Tarsus.

* * *

Yn 'e tiid dat Saulus der wenne, wie Tarsus in drokke bloeijende stêd, bikend om syn weverijen en tinten, mar net minder om syn wysheit en geleardens. It lei yn in fruchtbere flakte, ticht by it plak dêr't de kust fan Syrië nei it Westen bûcht en tichteby it greate eilân Cyprus. Syn heit hie hjir in fornaem man west, bikend en yn oansjen by de trouwe Joaden, mar tagelyk ek boarger-fan-Rome. Dat Romeinske boargerrjocht hiene yn dy tiid tûzenen minsken yn Syrië en Asia en ek Saulus hie it troch syn heit. Oaren hiene it krige as in hege gunst, mar soms, as de iene of oare keizer om jild forlegen wie, koe men it keapje foar in fikse som. It wie ek wol hwat wurdich; Saulus sels hat der letter mear as ien kear tige foardiel fan hawn....

It wie yn dizze stêd, dat er nou wenne en dat er wachte op 'e tiid, dat God him útstjûre soe nei de heidenlannen. Nei it timpelfisioen yn Jeruzalem, tocht er fêst, dat it net lang mear duorje soe. Ynpleats waerd it wol sa'n fjirtjin jier, alteast net folle koarter. It moat him tige swier fallen wêze, to-mear om't er mei de hannen de kost fortsjinje moast. Lyk as de measte Farizeën wie er net in man mei jild en hie er by syn stúdzje ek noch in fak leard: it tinte-meitsjen.

Hy sil it, mei syn baernende leafde foar Kristus, ek yn Tarsus wol net litte kinnen ha, om yn 'e synagoge it evangeelje to forkundigjen, mar folle hat it yn elk gefal net jown en it wie net it greate, wide wurk, dêr't syn hiele hert nei útgyng. It moat him wol swier fallen wêze, dat lange wachtsjen en hy sil wol ris tocht ha: Hwerom moat dat nou sa? Myn bêste jierren geane foarby en as it Gods tiid is, bin ik in man op jierren en wurdt it reizgjen safolle swierder. Miskien, dat er dan wer treast foun yn 'e Skrift, yn dy âlde forhalen fan Jozef en fan Mozes, dy't ek geduld leare moasten, ear't God har brûke koe ta Syn wurk. Hoe't it ek west hat, ien ding is wis: hy hat net twivele oan syn ropping, dy't er heard hie út Jezus' eigen mûle....

En ienkear alteast hat er dêr yn Tarsus hwat greats bilibbe, hwat dat er syn libben lang net wer forgetten hat. Hy wist sels net hoe 't it krekt wie: fisioen of werklikheit, mar op in kear waerd er optein yn Gods Paradys, yn 'e himel, en dêr hearde er de stim des Heare: wurden dy't gjin minske oait wer neifortelle kin en dy't er net iens sizze mèi mei syn sûndige lippen. Sok in hearlike iepenbiering hie foar him noch noait in minske hawn: Abraham net iens, dy't spriek mei God as in man mei syn freon en Mozes net op 'e berch Sinaï en sels Petrus net en de oare apostelen. It makke him sa bliid, dat er nou fuortoan, tocht er, alles wol drage koe.

* * *

Net lang nei dy tiid krige er lykwols in pynlike kwael, dy't him tige hindere by syn wurk. Yn ien fan syn brieven hat er der letter oer skreaun en dat it tige slim wie, docht wol bliken út 'e wurden dy't er brûkte: ‘dat ik net greatsk wurde soe is my in toarne jown yn it flesk, in ingel-fan-satan om my mei fûsten to slaen.’ Hy skreau der net by, hwàt it wie: dizze apostel wie gjin man om to kleijen oer syn eigen lêst!

Trije kear bea er mei ynmoed ta de Heare, oft Er him forlosse woe fan dy slimme kwael; net om't er it net drage koe, en net om't er it ûnrjochtfeardich foun, - wie er net de slimste fan alle sûnders, hy dy't Kristus forfolge hie? - mar om't it him bihinderje moast yn syn apostelwurk. Hwat hie de hege God oan in tsjinner, dy't swak wie en mei in kwael bisocht? Wie it al net slimmernôch, dat er al net sa jong mear wie en dat syn krêften minderen? Nei dat tredde gebet spriek de Heare him jitris oan: ‘Bid my net mear oer dizze saek, Saulus! Dû bist bang, datstû to swak wêze silst om myn wurk to dwaen? Ik siz dy, dat ik krekt swakke tsjinners brûke wol, hwant myn krêft wurdt folbrocht yn har swakkens.’

It sil sels foar in man as Saulus net maklik west ha om dat to leauwen en hwa wit, hwat it him koste hat om him del to jaen ûnder Gods wollen. Mar hy hàt it leard en doe't lang-om-let de tiid der wie, hat er mei syn swak lichem, yn 'e krêft des Heare, greate dingen dien en it evangeelje fan Kristus útdroegen yn 'e lannen fan Asia en yn Grikelân en oant yn Rome ta....