De Hillige Histoarje. Diel 2. It Nije Testamint

Forhoar foar Pilatus
247

Doe't de lânfâld Pontius Pilatus dy nachts it rapport fan syn haedman lêzen hie, stie it by him fêst, dat Jezus net steatsgefaerlik wie. In man dy't himsels frijwillich bine liet en syn tsjinners forbea om foar him to striden, koe gjin rebel wêze. Dat hiele konflikt tusken de rabbi en it Sanhedrin soe wol wer oars neat wêze as in kwesje oer de godstsjinst en oer dy Joadske wet en dêr krige in bûtensteander dochs noait hichte fan. En it wie fansels ek noch bêst mooglik, dat dy rabbi alhiel gjin skuld hie en dat it Sanhedrin him om de iene of oare reden kwyt woe. Hy koe de fromme mannen wol sahwat! Yn elk gefal wie er bliid, dat hy gjin rjocht oer Jezus hoegde to sprekken....

* * *

Hy waerd dan ek suver kjel, doe't de oare moarns bitiid de âldsten en de oerpreesters op it timpelplein stiene en rôpen, dat hja in oanklacht ynbringe woene tsjin Jezus fan Nazareth. It alderleafst hie er se fuortdaliks wer weromstjûrd, mar dat koe fansels net: as heechste rjochter yn 'e provinsje Juda moast er har to reden stean. ‘Lit se boppe komme’, sei er mei in sucht, ‘de finzene, mar ek de leden fan it Sanhedrin.’ De tsjinner krige in kleur. ‘It is Peaske, hear.... en hja meije hjoed net yn it hûs fan in heiden komme.... Hja soene ûnrein wurde.... Dat as jo sa goed wêze wolle om bûten mei har to praten....’

Pilatus forbiet syn woede. Soks koe allinne mar yn dit lân, by dit greatske Joade-folk! Hja wiene to heech en to hillich om in foet by him yn 'e hûs to setten, by him, de procurator fan 'e Keizer en in heech Romein! Mar ek hjir koe er neat fan sizze: elke hege amtner yn it Joadske lân hie de opdracht om har to-wille to wêzen yn 'e dingen fan 'e godstsjinst. Heech en rjocht roun er nei bûten, it foarplein fan Antonia oer, nei de smelle trep, dy't tagong joech nei it timpelplein. Ut 'e hichte seach er del op 'e Sadduceën en Farizeën en frege: ‘Hwat foar biskuldiging bringe jim tsjin dizze minske yn?’ De Sanhedristen fielden wol dat it net maklik wêze soe om to biwiizgjen, dat Jezus in gefaerlik rebel wie en as it net hoegde, woene se leaver net mei har biskuldiging komme. Hja hiene heal en heal hope dat de lânfâld de saek net ûndersykje soe en dat er har sûnder mear frij jaen soe om Jezus to deadzjen. Miskien dat it har noch slagge as hja oppasten. En lûd en forheftich seine se: ‘Wy hawwe fansels in oanklacht tsjin dizze man, mar it hat gjin sin en helje dat allegearre wer fan it bigjin ôf op: jo

[p. 194]

kinne wol bigripe dat er in misdiediger is, oars soene wy him net by jo brocht ha!’

Pilatus bigriep daliks hwer't hja op út woene, mar sa maklik kamen se dizze kear net fan him ôf. ‘Goed’, sei er, ‘as jimme dan sa goed witte dat er skuldich is, nim him dan en oardielje him dan neffens jim eigen wet en lit my der bûten.’ De mannen fan it Sanhedrin rôpen: ‘Wy hawwe him al foroardiele, mar it stiet ús net frij om him to deadzjen.’

Pilatus bisaude him. Dus hja hiene dy man, dy't nimmen hwat misdien hie, ta de dea foroardiele en nou woene se hawwe dat hy dat fonnis útfiere soe. Mar ear't er dat die, woe er earst witte, hwat de finzene dien hie en hokker biwizen hja tsjin him hiene. ‘As it sa stiet,’ sei er stûf, ‘as it in saek is fan dea of libben, dan bin ik ré om in ûndersyk yn to stellen. Mar dan sille jim ek roun-út sizze moatte, hwat dizze man misdien hat!’

De mannen fan it Sanhedrin bigriepen, dat hja der net mear foar wei koene en kom mei har biskuldiging foar it ljocht. Yn it hûs fan Kajafas, dy moarns, hiene se Jezus foroardiele om't er him sels de Soan fan God neamd hie, mar soks hoegden se Pilatus net mei oan to kommen. Hy soe ienfâldich sizze, dat dat in godstsjinstige kwesje wie en dat er dêr neat mei to meitsjen hie. En dêrom seine se: ‘Dizze Jezus set it folk op tsjin 'e keizer en hy forbiedt har om it keizer-jild to biteljen. Hy is steatsgefaerlik, hwant hy seit fan himsels, dat er de Kristus, de Messiaskening is.’

Pilatus joech in koart bifel en de soldaten brochten Jezus nei de rjochtseal en makken syn boeijen los. Hy leaude der neat fan, dat dy bleke, swijende man in rebel wie en tsjin de keizer opstie, mar hy moast it nou ienkear ûndersykje. ‘Binne jo de Messiaskening fan 'e Joaden?’ frege er. Fol spanning wachte er op it antwurd. As er nou dochs ris ‘ja’ sei.... Mar dat wie ûnmooglik!

De Heare Jezus antwurde lykwols net mei in simpel ja. Hy wie de Messiaskening, mar hiel oars as de lânfâld it bidoelde en hiel oars as syn fijannen mienden. En dêrom sei er: ‘Hoe bidoele jo dat, Messiaskening fan 'e Joaden? Haw ik faeks oanlieding jown, dat jo yn my in kening sjogge, of freegje jo it, om't dy dêr bûten it fan my sizze?’

Pilatus loek oan 'e skouders. ‘Ik bin gjin Joad en iksels soe jo net foar in kening oansjen, mar jins eigen folk en de oerpreesters hawwe jo oerlevere en dy sizze dat it sa is. Mar hwat hawwe jo dan dien, dat hja soks fan jo sizze?’

Jezus antwurde: ‘Ik haw neat dien tsjin jimme wetten, mar in kening bin ik al; lykwols is myn keninkryk net fan dizze wrâld. As myn keninkryk fan dizze wrâld wie, dan soe ik my net oan 'e Joaden oerjown ha en dan soene myn tsjinners foar my striden hawwe. It is dus dúdlik, dat myn keninkryk net fan dizze wrâld is.’

Pilatus knikte. It wie krekt sa't er sels ek al tocht hie, doe't er it rapport fan 'e haedman lies. En dochs wie it net sûnder gefaer, sok praet oer in ‘keninkryk,’ binammen net yn dit lân en by dit folk. ‘Dus’, sei er, jo binne al in kening?’ Jezus antwurde earnstich: ‘It is sa't jo sizze! Ik bin yn 'e wrâld kommen om 'e wierheit to iepenbierjen oan myn folk; elk dy't út 'e wierheit is, heart myn stim.’

Pilatus bigriep net folle fan dit djippe wurd. In kening yn it ryk fan 'e Wierheit! It koe sa wêze, mar it foel yn elk gefal bûten syn rjochtsbistel. Hy stie hjir foar it ryk fan Rome en dêr hie er to-wille genôch oan. ‘Hwat is Wierheit?’ sei er ûnforskillich. Hwat ha wy hjirre yn in Romeinske rjochtseal to meitsjen mei dat ryk fan 'e wierheit, dat ‘net fan dizze wrâld’ is? Mar ien ding wie him nou wol dúdlik wurden: dizze Jezus wie gjin rebel. In kening yn it ryk fan 'e wierheit wie gjin konkurrint fan 'e keizer yn Rome.

Hy gyng wer nei bûten, nei de trep fan it foarplein en lûd en dúdlik sei er: ‘Ik haw jimme oanklacht ûndersocht en ik haw de finzene der oer ûnderstien, dat ik wit nou dat er gjin rebel is en dat it syn doel net is om op to stean tsjin 'e keizer. Ik kin dus jimme fonnis net bikrêftigje: ik fyn gjin skuld yn him.’

Pilatus forwachte net oars as it Sanhedrin soe him by dizze útspraek dellizze; fansels soene se lilk wêze en tsjin-appelearje, mar as hja murken dat it him ynmoed wie, soene se har skikke moatte. It wie mar goed, dat hja sels it rjocht net hiene om in finzene to deadzjen! En dat wiene dan dy fromme mannen, dy't op it Peaske-feest net yn in heidensk hûs komme mochten!

* * *

Mar dizze kear forsinde Pilatus him. Hy hie al gâns in skoft as procurator oer Juda stien en hy koe de Joaden wol, mar ien ding wist er net, koe er ek net witte: hòe great har haet tsjin Jezus wie. Hja soene alles op alles sette om him oan it krús to krijen en neat soene se ûntsjen om ta har doel to kommen. En mei de fûsten omheech rôpen se: ‘Mar hy mei net frij; hy set it hiele folk tsjin 'e keizer op, earst al yn Galiléa en nou to Jeruzalem.’

Pilatus hearde wol oan har driigjende, twingende stimmen, dat hja har net by syn fonnis deljaen soene. Fansels, hy hie de macht en as er Jezus frij liet, soene se bilies jaen moatte. Mar wie it wol forstannich? Krekt dizze moarn, nou't dy trije rebellen krúsige wurde moasten, koe er gjin konflikt hawwe mei it Sanhedrin. De hege hearen fielden fansels neat foar dy Seloten, mar as hja har sin net krigen wiene se der neat to goed ta en stokelje it folk ta oproer op.

[p. 195]

It wie better, dat er net al to fûl tsjin har yngyng. Mar dêrom hoegde er noch net in ûnskuldige to foroardieljen.

Hy stie dêr stil op it hege foarplein en harke nei har wyld gerop. Doe glimke er fyntsjes en stiek de hân op. It waerd stil en hy frege: ‘Haw ik dat goed heard, dat dizze man in Galiléer is?’ De oerpreesters rôpen: ‘Fansels is it in Galiléer; hwer soe sa'n forlieder oars weikomme as út Galiléa?’ Hja krigen op 'e nij wer hoop. De Romeinen hiene it net op Galiléa stean, it stamlân fan 'e Seloten en nou koe it bêst wêze, dat Pilatus him dochs noch foroardiele; hy moast nou ek wol ynsjen, dat dy Nazarener in gefaer wie foar it Ryk. Pilatus naem wer it wurd. ‘Hwerom hawwe jimme dat daliks net sein, dat jim him foroardiele hawwe, om hwat yn Galiléa bard is? Jim witte dat Galiléa bûten myn rjochtsgebiet falt. Nim dus de finzene en bring him foar de rjochterstoel fan Herodes. Jim treffe it, dat dy ek mei it feest yn Jeruzalem is...’ Mei greate stappen roun er it rjochthûs yn. Op it timpelplein, efter him, rôpen en bearden de oerpreesters. Hy seach net om en bearde dat er har net hearde.

* * *

Doe't hja Jezus fuortbrochten, forgrime om't hja har sin net krige hiene, seach Pilatus har nei. It bigreate him om Jezus. Noch noait hie er immen sjoen, dy't sa moedich, sa geduldich syn lijen droech. Hie er him frij litte moatten?.... It wie om alles better, dat er dy Sanhedristen net tsjin him yn it harnas jage. Miskien dat dy stille, bleke rabbi der foar bliede moast.... It wie spitich, mar sa wie nou ienkear it libben: der binne altyd guon dy't it bilije moatte! Faeks foel it ek noch hwat ta en spriek Herodes him ek frij! Dat wie sels in heale Joad en dy wist better hwat it lije koe mei dy oerpreesters en skriftgelearden. En as Herodes al spul mei har krige, nou, dan soe hy, Pilatus, der noch gjin trien om litte. Herodes hie it wol oan him fortsjinne....

Doe sette er alles fan him ôf en joech him ta syn wurk.