De Hillige Histoarje. Diel 2. It Nije Testamint

Gethsémané
241

It wie wier, hwat de alve discipelen tochten: dizze nacht yn Gethsémané soe oars wurde as alle oare nachten. De Heare Jezus wist, dat nou syn ûre kommen wie. De tiid wie foarby, dat er yn 'e timpel it folk fan Jeruzalem learde; der wie net ienris tiid mear om noch to praten mei syn learlingen. Der wiene noch genôch dingen dy't hja net bigriepen en hy hie har noch wol graech fierder únderrjochtsje wollen, mar dat wie foarby. Hy moast him nou rémeitsje op alles dat de fijannen him oandwaen soene en dêr koe er dochs net mei har oer prate. Hja koene it net bigripe en as se it al koene, dan wie it noch to swier om it to dragen. It wie better, dat hja it net yn it foar wisten....

Mar hysels wist it mar al to goed en nou't it sa nei oan wie, kaem it allegearre op him oan. Dit wie de lêste ûre, dat er frij wie: strak soe Judas komme en him forriede, hy soe boun wurde en foar it Sanhedrin stean, de lieders fan syn folk soene him foroardielje en him oerloverje oan de heidenen; dy soene him giselslaggen jaen en him spikerje oan it krús.... Hy seach it allegearre foar him en hy huvere. It wie sa swier to dragen en dan wie dit noch it slimste net. Moarn, as er hong oan it krús, soe Gods grime oer him komme en de Heit soe syn antlit foar him forbergje en Syn flok soe op him rêste. Alle sûnden, fan al syn bern, soe hy drage: de sûnden fan 'e earste minske, Adam, en ek fan de lêste dy't ien kear yn him leauwe soe; de sûnden fan syn mem Maria, fan syn eigen bruorren, fan 'e alve discipelen. It wie rjocht, dat God him gram wie, mar hoe moast er it oait drage?

Altyd, dizze swiere jierren dat er op 'e ierde west hie, hie er ien west mei de Heit, altyd hie er Syn wollen dien en as er bea, hie Er him altyd heard. Nou noch hoegde er mar ien kear to bidden: Heit, nim my op yn jins hearlikheit - en de ingelen soene komme en him nei de himel drage. Mar hy soe it net freegje, hy soe dwaen hwat er op him nommen hie, hoe swier it ek wêze mocht en hoe't syn hert ek langst hie om by God to wêzen. Allinne ien ding koe er noch dwaen, hjir yn dit stille hôf: hy soe bidde ta de Heit oft dy him krêft jaen woe om alles to folbringen....

Hja wiene nou flak by Gethsémané en Jezus bleau stean. Syn lûd trille, doe't er sei: ‘Ik gean it hôf yn to bidden; bliuw hjirre en wachtsje op my; allinne Petrus en Jakobus en Johannes geane fierder mei.’ Hja diene daliks hwat er har oplei; de acht discipelen gyngen sitten by de yngong fan it hôf en de trije oaren folgen de Master. Har herten sloegen. Hwat soe hjir barre, midden yn 'e nacht, yn dit donker hôf? Hwerom moasten se mei? Oars, as de Heare de nacht oer bleau yn gebet, woe er altyd allinne wêze. En hy like sa deadlik-bleek, sa stil en yn him sels keard, hiel oars as de lêste nachten. As der al hwat bysûnders barre soe - en hwerom soe er har oars meinommen ha? - dan koe it noait hwat goeds wêze!

En jitris bleau de Heare stean en sunich spriek er: ‘Myn siele is tige drôf en oan 'e dea ta binaud; bliuw jimme hjir en weitsje mei my.’ Hy bleau stil stean en seach har oan en de trije mannen wachten, dat er noch mear sizze soe, mar der kaem him gjin wurd oer de lippen. Noch noait hiene se him sa sjoen, sa forslein en forbjustere, net oars as koe er net by har weikomme, as doarst er net fierder, allinne it donker yn. En doe ynienen kearde er him om en gyng noch djipper it hôf yn, suver as waerd er tsjin syn wil by har weidreaun.

Hy gyng net fier; op in plak dêr't it ljocht fan 'e moanne tusken de beammen troch foel, bûgde er him nei de groun en bigoun to bidden. Hja hearden syn lûd, mar de wurden koene se net forstean; it wie as kreunde der aloan in sike dy't syn pinen net drage kin. Lang sieten se dêr to harkjen en doarsten neat to sizzen. Noch gjin ûre lyn, doe stie er to bidden op it timpelplein, rjochtop ûnder de hege stjerreloft; nou krûpte er yn it stof en syn holle roerde de groun. O, en dit wie nou har Master, dit wie de Messias, dy't de blinen de eagen iepene en dy't Lazarus rôp út it grêf.... En doe hearden se him roppen: ‘Myn heit, as it mooglik is, lit dizze drinkenstsjelk my foarbygean. Mar net hwat ik wol, mar lyk as Jo wolle.’ En dêrnei waerd it stil, mar hja seagen, dat er noch altyd yn it gebet wie. ‘In drinkenstsjelk....’ Ek yn 'e

[p. 181]

Peaske-seal hie er sprutsen fan in drinkenstsjelk. Tocht er nou, yn dizze bittere need, ek noch om har? Moasten se jitris meiinoar drinke, hy en hjasels, de tsjelk fan it lijen? Hwat wie it dochs, dat him sa deadlik bang makke? Hoe lang moast dit noch duorje? Soms bleau er in hiele nacht to bidden yn 'e bergen, mar dit koe dochs gjin ûren duorje? En it wie al sa let! Hwannear soe er har roppe, dat hja sliepe koene?

Lang-om-let, doe't hja him net mear hearre koene, bijoegen har de lea. Hja fochten tsjin de sliep, mar de iene nei de oare foelen har de eagen ticht. Jezus wie noch altyd oan it bidden, doe sliepten se yn it gêrs....

* * *

It wie hast in ûre letter, doe't er oerein riisde. Hy koe net mear, hy koe de stilte net langer drage, dy swiere, drukkende stilte. Hy soe nei syn trije discipelen ta, hy moast har sjen, har stimmen hearre. Miskien wiene se ek oan it bidden. Doe't er by har stie en hja har net forroerden, seach er dat hja sliepten. En hy hie har sa oplein, dat hja mei him weitsje moasten! Hoe faek hie er net foar har bidden yn 'e nacht, hoe faek hie er har net treaste en bimoedige? Dy nacht op 'e mar, doe't er roun oer it wetter.... Mar dit wie har noch to folle!

Hja waerden wekker en seagen bang nei him op. ‘Koene jim dan net ien ûre mei my weitsje?’ sei er drôvich. ‘It is nou gjin tiid ta sliepen; weitsje en bid, dat jimme net yn forsiking komme; de geast is wol feardich, Petrus, mar it flesk is swak!’

Petrus bûgde de holle. It wie rjocht dat de Master him oanspriek, hy hie it fortsjinne. Dy jouns noch hie er sein, dat er foar Jezus stjerre woe en nou wie er yn 'e sliep fallen! En de Heare wie sa deadlik-bleek en syn hier wie klam fan swit. O, tocht er, it is net dat ik him net leaf haw, mar ik bin sa wurch en de lea bifoelen my. As ik mar hwat dwaen koe, as ik mar helpe mocht, mar ik wit net hwat it is en hy seit it ús net. ‘Rabbi’, stammere er, ‘ik wol.... ik sil....’ Mar Jezus wie der al net mear; tusken de donkere beammen rissele syn mantel....

* * *

En wer lei er oer de groun en wer roun er de Heit oan yn it gebet. Moarn moast er hingje oan it krús, moarn soe God syn antlit foar him forbergje, moarn soe er gjin Heit mear yn 'e himel hawwe.... En syn alve discipelen.... Judas hie er al forlern, mar hoe soene de oaren it úthâlde, as hja him net mear hiene? Petrus, Johannes, al de oaren.... As hy dizze tsjelk al hast net drinke koe, hoe moast it dan mei har? Wer krûpte er oer de groun en wer bigoun er to bidden. It binaude swit briek him út; al syn siel en sinnen wiene op it úterst spand. ‘Myn heit, alle dingen binne Jo mooglik, nim dizze drinkenstsjelk by my wei.’ Mar tagelyk wist er, dat it net koe, dat God him hâlde soe by syn wurd. ‘....Mar net hwat ik wol, mar hwat Jo wolle moat barre.’

‘....de iene nei de oare foelen har de eagen ticht.’

Foar de twadde kear gyng er oerein; mei wiffe stappen gyng er nei it plak dêr't de discipelen wiene. Hja sliepten wer, mar hja waerden wekker fan syn stappen. Hy sei neat en forwiet har net. Hja mochten sliepe, syn trije freonen. It wie neffens de Skriften: hy moast de parse allinne traepje. Moarn soe er ek allinne wêze.... Moarn.... Wankeljend gyng er werom.

* * *

Foar de tredde kear lei er yn it stof, foar de tredde kear kaem alles op him oan: alle hún en smaed fan minsken, de giselslaggen, it krús. Hy koe it net drage, de pine net, de iensumens, de flok fan God. As er nou it hôf útgyng nei it timpelplein, soene se him net fange doare. It wie sa maklik.... Mar it mocht net, hy hie it op him nommen, dy nachts op 'e berch. Hy

[p. 182]

woe it ek net, hy soe syn paed oan 'e ein ta gean. Dit wie syn ûre en hy soe dwaen hwat de Heit him oplein hie. Hy woe it lijen net ûntrinne, moarn net en nou ek net: hy woe it net fan him ôfsette en jitris liet er alles op him oankomme. Yn gedachten stie er al foar syn rjochters.... hy fielde de skerpe giselslaggen, hy hearde de spot fan 'e soldaten, it wie as hong er oan it hout. En tagelyk bigoun er wer to bidden, út alle macht en mei hiel syn hert. Foar him dripte it swit op 'e groun, swiere, stadige drippen. Hy seach der nei. It wie gjin swit mear, it wiene drippen bloed. ‘Myn heit, as dizze drinkenstsjelk my net foarbygean kin of ik moat him drinke, Jins wollen mei barre....’

En doe wist er, dat him neat bisparre wurde soe en dat er alles drage koe oan it lêste ta. God soe him forlitte, al Syn baren soene oer him hinne gean, mar hy soe alles folbringe. En de ein wie hearlikheit. Noch ien dei, mar de oerwinning wie wis. En de alve learlingen soene wol mei him de lijenstsjelk drinke, mar God soe har biwarje yn alle oanstriid en gefaer. En nou wie it de tiid. Judas, de forrieder, wie op kommende wei en hy woe by syn discipelen wêze as hja kamen. Hy riisde oerein en fage it bloed fan syn foarholle. En dêrmei seach er in ljochtglâns ûnder de beammen; tusken de donkere stammen stie in ingel. Dus de Heit hie syn bidden heard; God yn 'e himel wie him net forgetten en stjûrde syn ingel om him to sterkjen. Nou doarst er alles oan, ek it swierste, it krús en de grime fan God....

* * *

Ek de tredde kear foun er de trije discipelen sliepende; ek dizze kear skrillen se wekker fan syn stap. ‘Sliepe jim nou noch altyd?’ sei er. ‘Is dit in tiid om to rêsten? Sjoch, de ûre is nou nei oan, dat de Minskesoan oerlevere wurdt yn 'e hannen fan 'e sûnders. Kom oerein, sjoch, dy't my forriedt is deunby.’

Hja kamen biskamme oerein en folgen him, it hôf troch. Hwat bidoelde er dochs? Soene de fijannen nou to-nacht op him oanfalle? Bigoun nou aenstouns de greate striid? Mar dan moesten se mei him stean en him helpe en as hy har foargyng, dan wie de oerwinning wis! En wylst hja ticht om him hinne krongen, seagen se nei him. Hy wie noch like bleek as niist, mar nou wie er net binaud mear en hy roun rjochtop, as immen dy't in doel hat en wit hwat er wol.

By de yngong fan it hôf founen se de oare acht discipelen. Jezus rôp har en hja kamen bliid op him ta. Doe't hja alle alve by him stiene, seagen se in ôfdieling soldaten kommen. Har earste gedachte wie om werom, it hôf yn, dêr't nimmen har fine koe. Mar Jezus spriek rêstich: ‘Kom, lit ús har yn 'e mjitte gean!’

En mei in swier hert folgen se him....