De Hillige Histoarje. Diel 2. It Nije Testamint

De kommende dingen
235

It wie al let dy jouns, doe't de Heare Jezus mei syn discipelen de timpel útgyng, de kant op nei de Oliveberch, dêr't er de lêste nachten sliepte. Op it timpelplein wie it stil en de learlingen seagen fol ûntsach op nei de hege gebouwen, dy't blonken yn it moanneljocht. Nearne yn 'e wide wrâld wie sok in prachtige timpel, mei sa folle bygebouwen en mei safolle gouden wij-jeften forsierd. ‘Hwa't de timpel fan Jeruzalem net sjoen hat’, seine de minsken doetiids, ‘dy hat noch noait hwat moais sjoen.’ En gjin wûnder, dat de echte Israëliten greatsk wiene op har Godshûs: jierren en jierren hie Herodes de Greate der oan boud en nou noch, lang nei syn dea, gyng it wurk troch; gjin jild noch tiid noch muoite waerd der oan sparre en aloan waerd it greater en moaijer.

De discipelen, dy't it al sa faek sjoen hiene, wiene der ek nou wer optein fan en iderkear seagen se wer om. Sa't it dêr stie, dat hiele kompleks fan gebouwen, yn it sulveren ljocht fan 'e folle moanne, like it, as soe it de ieuwen forduorje. En dochs hie de Master it oardiel sein oer de stêd en de timpel.... It wie hast net to leauwen! En fol biwûndering seine se: ‘Sjoch, rabbi, hokker stiennen en hokker gebouwen.’

Jezus antwurde tige earnstich: ‘Fan alles dat jim dêr sjogge sil der neat oerbliuwe; der sil gjin stien op in stien lizzen bliuwe, dy't net ôfbrutsen wurde sil.’ Mear sei er net, mar doe't hja har sliepplak opsocht hiene op 'e berch, kamen Johannes en Jacobus en Petrus en Andréas by him en fregen: ‘Heare, hwannear sil dat wêze, dat de timpel ûndergiet en dat de hiele wrâld in ein nimt? En hwat sil it teken wêze, dat Jo weromkomme om alles hearlik to meitsjen?’

Nei de lange dei yn 'e timpel wie de Heare Jezus wurch en yn 'e ein, mar by dizze fraech fan syn fjouwer discipelen tocht er net mear oan rêst en oan sliepen. Hy wie bliid dat er har dizze nacht noch ûnderrjochtsje koe oer de takommende dingen en tagelyk har warskôgje tsjin it wankend gefaer. Der soene net folle jounen mear komme, dat er sa rêstich mei har prate koe.

En hja wisten der noch sa'n bytsje fan, dy fjouwer trouwe freonen fan him! Hja leauden wol, nou't hy it sei, dat dizze hearlike timpel ienkear to-brutsen wurde soe, mar hja tochten, dat dan tagelyk de hiele wrâld forgean soe; hja kòene it har net yntinke, dat it libben mar wer gewoan troch gean soe, as de timpel der net

[p. 167]

mear wie, jierren en ieuwen. Hja hoegden it ek allegearre net to witten; allinne it nedichste soe er har fannacht fortelle oer de fal fan Jeruzalem en ek oer de ein fan 'e wrâld, safolle ieuwen letter; mar hja mochten nou noch leauwe, dat dy beide oardielen tichte byinoar leine en yninoar oer gyngen. En doe bigoun er to sprekken. In machtige rede waerd it, in great en fier fisioen fan hwat der barre soe mei de timpel en mei dizze stêd Jeruzalem en mei hiel dy greate, sûndige wrâld, en soms spriek er oer it oardiel dat komme soe oer Israël en dan, sûnder oergong suver, gyng it oer it oardiel de Lêste Deis. De fjouwer discipelen koene it net allegearre útinoar hâlde, mar it measte bigriepen se wol, en mei gloeijende wangen en fol ûntsetting harken se nei alles hwat Jezus har fortelde. It wie, as seagen se alles foar har, alle leed en binearing, alle smert en ûndergong, mar ek de hearlikheit dy't weilein is foar de bern fan God. En net ien fan 'e fjouwer doarst mear hwat to freegjen, net ien foel him yn 'e reden, hja koene allinne mar harkje mei hiel har siel....

* * *

‘Tink der om, dat gjinien jimme forliede sil yn dy dagen, dat ik net mear by jim bin. Hwant der sille minsken komme, dy't har útjowe foar de Messias en dy't útroppe sille op 'e wegen: “Ik bin de Kristus en ik sil dit folk forlosse út 'e macht fan 'e heidenen”, en hiele skaren sille achter har oanrinne. En jimme sille hearre fan oarloggen en opstân, mar lit jim ek dan net fan 'e wize bringe, hwant dat is de ein fan 'e wrâld noch net. Hwant it sil net bliuwe by in oarloch hjirre en in opstân dêrre, mar hiele folken sille slach leverje tsjin elkoar, folk sil stride tsjin folk en keninkryk tsjin keninkryk en tagelyk sille der hongersneden komme en de pest sil woedzje en der sille ierdbevingen wêze op forskate plakken. Mar hoe slim dat ek wêze mei, it is noch mar it bigjin fan 'e wéën.

En yn dy dagen sille de fijannen jimme forfolgje en jimme giselje yn har synagogen en hja sille somliken fan jimme deadzje en om myn namme sille alle folken fan 'e ierde jim haetsje. Ek sille se jimme foar de rjochters daegje en sels foar stéhâlders en keningen sille jim stean, mar krekt dêrtroch sille jim tsjûgje fan my en elk sil witte, hwa't ik bin en hwat ik op ierde dien haw; hwant oan alle folken moat earst it evangeelje forkundige wurde. As hja jimme dan ophelje om jim foar de rjochter to bringen, sit der dan net oer yn hwat jim sizze sille en bitink jim der net fan to foaren oer, hwant as it sa fier is, sil it jim ynjown wurde. Hwant as it der op oan komt, binne jimme it net dy't sprekke, mar it is de Hillige Geast sels, dy't mei jimme mûle sprekt.

Mar tink ek wer net, dat it in lichte fordrukking wêze sil en dat jim it maklik hawwe sille! Hwant sels jimme freonen en jimme eigen famylje sille jim forriede en oerleverje oan 'e fijân. De iene broer sil tsjin de oare tsjûgje en de heit tsjin syn eigen bern; bern sille opstean tsjin har heit en him forriede en him deadzje. Sa sille jim fan alleman hate wurde, fan frjemd en eigen, fan sibbe en freon om't jim yn my leauwe, mar ek dan moatte jimme op my bitrouwe en stânfêst bliuwe oan 'e ein ta. Mar ik siz jimme: sels yn dy swiere forfolging sil der net in hier fan jimme holle forlern gean, hwant ik sil jim biwarje. Hwa't om my syn libben forlieze wol, dy sil it bihâlde.

* * *

En hwat dizze timpel en de stêd Jeruzalem oangiet: as jimme yn it hûs fan God de wrede heidenen stean sjogge mei har ûngodsbylden - lyk as de profeet Daniël foarsein hat en lyk as it al ris earder bard is yn 'e tiid fan 'e Syriërs - wit dan, dat it oardiel komt. Hwa't dan bûten Jeruzalem is en op it lân wennet, lit dy net nei de stêd ta gean om taflecht to sykjen achter muorren en poarten, mar lit him leaver flechtsje nei de bergen. Mar lit him der net mei wachtsje, hwant de tiid driuwt. Hwa't op it dak is, moat net mear yn 'e hûs gean om hwat guod mei to nimmen en hwa't op it fjild oan it wurk is, moat net mear nei hûs gean om syn bêste klean to heljen, mar hja moatte daliks op 'en paed gean. En sa swier sil dy flecht wêze en sa great it gefaer, dat jim God wol bidde meije dat it net yn 'e winter falt, as de wegen min binne en men net bûten sliepe kin, en net op in sabbat, as der neat to krijen is en gjin ien jim helpe wol. En wé de froulju, dy't in bern forwachtsje of dy't in lytsen-ien meidrage moatte, hwant yn dy dagen sil der sa'n fordrukking wêze as der net west hat, en ek nea wer wêze sil. En as de Heare dy dagen net ynkoarte hie, dan soe gjin minske it úthâlde kinne, mar om jimme, dy't Er útkard hat, hat Er dy dagen ynkoarte. Hwant der sil swiere need wêze oer hiel it lân fan Israël en in greate grime oer dit folk en hja sille falle troch it swurd of weifierd wurde nei frjemde lannen en Jeruzalem sil fan 'e heidenen forwâdde wurde, sa lang oan't de tiden fan 'e heidenen fol wêze sille.

En sels dan noch, yn dy greate need sille der leagenprofeten opstean en sizze, dat hja de Kristus binne, mar ik siz jimme: leau it net! Sels as hja wûnders en tekens dogge, sa great, dat sels de útkarden der hast fan forlaet wurde soene, leau jimme har net. As hja sizze: de Kristus is yn 'e wyldernis, gean der net hinne en as hja sizze: hy is yn 'e binnenkeamer, leau it net! Hwant it is wier dat ik ien kear wer op 'e ierde komme sil, mar net yn 'e woastine mei in binde Seloten en net yn it forhoalen, yn 'e binnenkeamers, mar lyk as de wjerljocht weisjit út it Easten en oan it Westen ta ljochtet, sa sil ienris wêze de komst fan 'e Minskesoan.

[p. 168]

Lit jimme dan net forliede: ik haw it jimme yn it foar sein.

Mar as dy greate dei komt en de ein fan 'e tiden, dan sil de sinne fortsjusterje en de moanne sil gjin ljocht mear jaen, en de stjerren sille fan 'e himel falle en de himelkrêften sille forwrigge wurde. Dan sil der greate eangstme wêze ûnder de folken fan 'e ierde, en men sil yn noed wêze om it bolderjen fan sé en branning en it hert sil har bijaen fan freze en forwachting fan alles dat it ierdryk oerkomme sil. En dan sil it teken fan 'e Minskesoan forskine oan 'e himel, en alle slachten fan 'e ierde sille roukleije oer har sûnden en hja sille my kommen sjen op 'e wolkens mei greate krêft en hearlikheit. Mar as de minsken beevje en har op it boarst slagge fan binaudens en as hja biswymje fan eangst, dan sil der in ein komme oan jimme lijen en jim sille de holle opstekke, hwant ik sil myn ingelen útstjûre mei in swierlûdige bazún en hja sille myn útkarden gearbringe út 'e fjouwer wynstreken, fan it iene útein fan 'e himelen oant it oare.

* * *

En hjirmei haw ik jimme fraech biantwurde, hwat der barre sil mei dizze stêd en mei de wrâld. Jow dus goed acht op hwat der barre sil mei Jeruzalem en op alle tekens dy't hinnewize nei har fal. Hwant dat it komme sil, dêr kinne jimme wis fan wêze!

It is der mei as mei de figebeam, dy't winters keal is en dy't let yn 'e maeitiid syn blêdden kriget; mar as er ienkear útsprút dan witte jim ek wis, dat de simmer nei-oan is; sa moatte jim ek leauwe, dat as dy tekens barre, dêr't ik jim fan sprutsen haw, dat dan ek it oardiel oer dizze stêd nei-oan is. Ik siz jimme, dat ear't al dy minsken dy't my nou forwerpe sille, noch stoarn binne, dizze timpel ûndergean sil.

Mar as jimme my freegje, hwannear't dan de ein komme sil en it lêste oardiel, dan moat ik it antwurd skuldich bliuwe. Fan dy dei en dy ûre wit nimmen net; iksels wit it net en likemin de ingelen, dy't mei my komme sille; allinne de Heit, dy wit it.

Hwant sa't it wie yn 'e dagen fan Noach, sa sil it ek wêze, de deis dat de Minskesoan komt; hwant lyk as hja itende en drinkende wiene yn 'e dagen foar de sûntfloed, en lyk as hja trouden en to trouwen joegen oan't de dei dat Noach yn 'e arke gyng, en hja neat bimurken ear't it wetter kaem en har allegearre meinaem, sa sil it ek wêze as de Minskesoan komt. Dan sille der twa yn it fjild wêze en itselde wurk dwaen, mar de iene sil fan 'e ingelen opnommen wurde en yn 'e himel komme, mar de oare sil efterbliuwe en forlern gean; sa sille der twa froulju mealle oan 'e selde mole, mar de iene sil oannommen en de oare sil efterlitten wurde. Hwant dan is it to let om jin noch to bikearen!

Weitsje jimme dan, hwant jim witte net op hwat ûre de Heit komt. It is der mei as mei in húshear, dy't op reis gyng en de slaven it wurk hiet en de doarwachter oplei om de wacht to hâlden; sa moatte ek jimme weitsje, hwant jim witte net hwannear't de hear fan it hûs werom komt, de jouns let, of midden yn 'e nacht, of mei it hoannekraeijen of yn 'e iere moarn. Sillich is de tsjinstfeint, dy't drok oan it wurk is en de slaven op 'e tiid it iten jowt, as syn hear wer thús komt: ik siz jimme, hy sil him leanje en him macht jaen oer alles dat er hat. Mar wé de tsjinstfeint, dy't net it wurk docht dat him oplein wie, mar dy't ynpleats it guod fan syn hear der trochbringt, dy't yt en drinkt mei de sûpers en de oare slaven slacht: hwant syn hear sil komme op in dei dat er it net forwachtet en op in ûre, dat er der net om tinkt en hy sil him folterje litte en him de straf jaen fan 'e skynhilligen, dat er ivich skrieme sil en op 'e tosken knarse.

Doch jimme dan sa net, mar wachtsje geduldich, dat jimme herten net biswierre wurde fan roes en dronkenskip, noch fan 'e soargen fan it deistich libben, dat dy dei jim net ûnforhoeds oerkomt, lyk as in fûgel fongen wurdt yn 'e forriederlike strûp. Weitsje dan en bid, dat jim de krêft hawwe meije om al dy dingen to dragen en dat jim bistean meije foar it antlit fan 'e Minskesoan.’

* * *

En dat lêste, dat hja weitsjende wêze moasten en syn komst altyd forwachtsje moasten, skerpe er syn discipelen jitris yn mei in gelikenis.

Der wiene op in kear tsien fammen, dy't har rémakken om nei in brulloft ta. It wie in machtich hear, dy't trouwe soe, dat hja founen it in hege eare, dat hja ek ta it gastmiel bean wiene en hja teagen de feestklean oan en namen de lampen op en sa gyngen se bliid op stap nei it hûs fan 'e breidgeman.

Doe't hja dêr kamen wie wol alles ta de brulloft ré, mar de breidgeman wie der noch net mei syn freonen en hy koe ek noch net komme. It wie net ienris slim, founen de fammen, dat hja wachtsje moasten: strak waerd it noch donkerder en nammersto moaijer soe it lykje mei al dy lampen. En sa hiele lang soe it ek fêst net mear duorje....

Hja wachten yn in lytse keamer fan it greate hûs en stieken yn it foar de lampen oan; safolle oalje naem it net en dan wiene se mar ré as de breidgeman kaem. Hoeden setten se de lange stokken mei de lytse lampkes del en gyngen der by sitten. Earst praetten se drok en bliid, mar doe't it al letter waerd en de breidgeman al mar weibleau, waerden se stil en slûch; yn it smel fortrek walmen de tsien lampen en it waerd der waerm en near. Op it lêst sieten se foaroer to knikkeboljen en foelen yn 'e sliep. En wylst hja dêr

[p. 169]

slûgen, en fan gjin tiid meur wisten, baernden de lytse lampen leech.

* * *

It wie al om midnacht hinne, doe't in boade de tiding brocht, dat de breidgeman der oan kaem. Lûd klonk de rop troch it stille hûs: ‘Sjoch, de breidgeman komt, gean út, him yn 'e mjitte.’ De fammen waerden kjel wekker en sprongen op. Hoe hiene se nou de breidgeman forjitte kinnen en it blide feest! O, en de lampen wiene omtrint út; der moast nedich oalje by.

Mar fan 'e tsien jongfammen hiene mar fiif sa forstannich west om oalje mei to nimmen; dy geaten nou hastich har lampen fol en makken har klear om nei bûten ta. Doe seine de oare fiif: ‘Och, jow ús dochs hwat fan jimme oalje, hwant ús lampen geane út en sûnder ljocht kinne wy net mei yn 'e optocht.’

De fiif wize fammen skodhollen. Fansels, gjin ien koe sûnder lamp de breidgeman to-mjitte, it soe skande wêze en in hún foar sok in heech hear, mar foar alle tsien wie der gjin oalje genôch. En hja seine tsjin de oaren: ‘It is wol spitich, mar wy kinne jim wier neat jaen, oars soene ûnderweis ek ús lampen útgean, mar gean nei de winkellju en keapje foar jimsels; it is net iens sa fier en de breidgeman is hjir noch lang net oan ta.’

En hastich, sa hurd as hja rinne koene oer de donkere, ûnsljochte wegen, gyngen de fiif dwaze fammen de stêd yn. Hwerom hiene se der ek net earder oan tocht? Nou wiene alle winkels ticht en hoe lang soe it net duorje, ear't hja de keaplju út it bêd kloppe hiene? As it mar net to let wie en de doar fan 'e feestseal sletten!

En wilens gyngen de fiif wize famme de stêd troch en de poarte út en al fan fierren seagen se de blide optocht kommen mei fakkels en mei lampen, in lange rige flikkerjende ljochten yn 'e stille nacht. Hja rounen fluch en joegen der har by en doe't hja de breidgeman hulde dien hiene, mochten se mei yn 'e ljochte brulloftsseal. Doe't alle gasten der yn wiene en elk syn plak hie oan 'e lange tafels, diene de slaven de doarren ticht.

It feest wie noch net lang bigoun, doe't der kloppe waerd op 'e greate doar. It waerd stil yn 'e wide seal en de breidgeman riisde oerein; syn gesicht stie strang en donker, doe't er nei foaren gyng. Hwa weage it nou noch him to steuren, nou't er hjir siet njonken syn jonge breid en nou't de brulloft oan 'e gong wie? Hiene se dan oan midnacht ta gjin tiid hawn om him op to heljen? Wisten se dan net, dat oan syn tafel allinne mar plak wie, foar hwa't him eare en hulde dien hie?

En bûten, bang en biskamme, rôpen de fiif fammen: ‘Hear, doch ús iepen; wy binne wol to let, mar wy miene it jo goed, en ús lampen baerne nou!’ Mar strang klonk syn lûd, doe't er spriek: ‘Wiswier siz ik jimme: ik ken jim net!’ En de doarren bleauwen ticht....

‘Weitsje dan’, sa einge Jezus syn forhael, ‘hwant jim witte net de dei en de ûre, dat de Minskesoan komme sil.’

* * *

En dêrnei spriek er noch fierder oer hwat der barre soe op dy greate dei, mar dizze kear sûnder byldspraek en net mear yn gelikenissen, dat syn learlingen it goed bigripe soene.

‘As dan de Minskesoan komt yn syn hearlikheit en al de hillige ingelen mei him, dan sil er sitten gean op 'e troane fan syn hearlikheit en hy sil oardielje alle folken fan 'e ierde. En as hja allegearre foar syn antlit steane, sil er har faninoar skiede, lyk as de hoeder de skiep fan 'e bokken skaet. En de skiep, dat binne de minsken dy't yn him leauwe en him leaf hawn hawwe op 'e ierde, sil er sette oan syn rjochterhân, mar de bokken, dat binne hja dy't net yn him leaud en syn wurd net oannommen hawwe, oan syn lofterhân.

Dan sil de kening tsjin har dy't rjochts fan him steane, sizze: “Kom, jimme gunstlingen fan myn Heit, en ervje nou it keninkryk, dat foar jimme taret is fan it oanbigjin ôf. Hwant ik hie honger en jimme hawwe my to iten jown; ik hie toarst en jimme hawwe my drinke litten; ik wie in frjemdling en jim hawwe my ûnderdak jown; ik wie neaken en jim hawwe my klaeid; ik wie siik en jim hawwe my opsocht; ik siet yn it tichthús en jim hawwe my bisocht.

Dan sille de rjochtfeardigen him antwurdzje en sizze: “Heare, mar hwannear ha wy jo hongerich sjoen en jo to iten jown, of toarstich, dat wy jo drinke lieten? En hwannear hawwe jo as frjemdling by ús west en ha wy jo in hinnekommen jown, of neaken, en klaeiden jo? En hwannear ha wy jo siik sjoen, of yn 'e finzenis, en binne ta jo kommen?”

Dan sil er tsjin har sizze: “Né, net oan mysels hawwe jim al dy goede dingen dien, mar wiswier siz ik jimme, doe't jim dat diene oan ien fan myn minste bruorren, hawwe jim it oan my dien!”

En dêrnei sil er sizze tsjin dy't oan syn lofterhân binne: “Gean jimme by my wei, forflokten, yn it ivige fjûr, dat foar de duvel en syn ingelen oanset is. Hwant ik hie honger en jim hawwe my net to iten jown; ik hie toarst en jim hawwe my net drinke litten, ik wie in frjemdling en jim hawwe my net yn 'e hûs nommen, ik wie neaken en jim hawwe my net klaeid, siik en yn 'e finzenis en jim hawwe my net opsocht.”

Dan sille dy ek antwurdzje en sizze: “Heare, mar hwannear hat dat dan west, dat jo by ús honger hiene of toarst, of dat jo in frjemdling wiene, of neaken of

[p. 170]

siik, of yn it tichthús en dat wy jo net bitsjinne hawwe?”

Mar hy sil harren antwurdzje en sizze: “Wiswier, ik siz jimme, foarsafier jimme dat net dien hawwe oan ien fan dizze alderminsten, dy't hjir steane oan myn rjochterhân, hawwe jimme it ek oan my net dien. Hwant hwa't myn bruorren net leaf hat om my, dy hat ek my net leaf!”

En dizze lêsten sille yngean yn 'e ivige pine, mar de rjochtfeardigen yn it ivige libben.’

* * *

It wie stil op 'e Oliveberch. Jezus spriek net mear en de learlingen wiene forslein fan alles dat hja heard hiene. Swijend seagen se nei de stêd en de timpel, dêr foar har yn it mylde moanneljocht. Sa rêstich lei Jeruzalem dêr, sa heech en hoekich stiene dêr de timpelgebouwen; men koe hast net leauwe, dat alles undergean soe yn fjûr en flammen. As de Master sels it net sein hie.... Mar fansels, dat oardiel koe de ein net wêze: nei de fal fan stêd en timpel soe har Heare wer komme op 'e wolkens fan 'e himel en dan soe er alles hearlik meitsje. Dêr moasten se op wachtsje, hie er sein, en dêr moasten se om bidde.

Mar as dat sa wie, as Jezus nei lange tiid wer by har komme soe, dan moast er earst by har weinommen wurde. En ek dat wie swier to forstean. Mear as trije jier hiene se him nou folge, alle dagen wie er by har, alles koene se him freegje, yn alles diene se, hwat hy har hiet -; hoe soe it wêze, as hy der net mear wie om har to learen? Hja koene it har noch net yntinke....

En dêrmei hearden se him sizzen: ‘Jim witte, dat it mei twa dagen Peaske is; nou dan, de deis fan it feest sil ik oerlevere wurde om krusige to wurden.’ Bang seagen se nei him op. Sa rêstich hie er it sein, en tagelyk sa djip-earnstich, dat hja it wol leauwe moasten! Noch twa dagen! En oan it krús! It wie sa skriklik, sa ûnbigryplik.... Of soe it dochs noch in gelikenis west ha, in djippe riedselspreuk? Hja wisten it net en hja doarsten it ek net to freegjen.

En doe joegen se har del op 'e kant fan 'e berch. It wie al let yn 'e nacht, doe't hja fan wurgens yn in swiere sliep foelen.