De Hillige Histoarje. Diel 2. It Nije Testamint

[p. 92]

It Greate Feest
197

Fan alle feesten dy't op fêste tiden yn 'e timpel hâlden waerden, wie it feest fan 'e Leafhutten it greatste en it wichtigste. It duorre acht dagen en sa lang wennen de fromme Israëliten yn hutten fan twigen en blêdden; dy leafhutten wiene tagelyk in oantinken oan 'e tiid dat Gods folk, yn 'e woastine, yn tinten wenne, èn in symboal fan alle leed en fordrukking dy't letter kommen wiene. As de hjerstrein troch it lichte tek hinne sloech en de wyn gûlde troch de reten fan 'e muorren, dan foun de echte Israëlyt dat neat net slim: nammerste better koe er him alle illinde yntinke, dy't de heidenen oer it âlde Godsfolk brocht hiene.

Dat sa fierde Israël thús it feest, mar yn 'e timpel gyng dy wyks noch gâns mear om. Hwant bihalve in oantinken oan hwat west hie, wie Leafhutten ek it feest fan 'e risping en fan it Nije jier. It waerd hâlden yn 'e hjerst as alle fruchten fan it lân ôf wiene en de lêste druven binnen en it wie de tiid dat de tsienden nei de timpel brocht waerden en dat men de offers bitelle dy't it jier lâns biloofd wiene. Fan 'e iere moarn oant de lette joun rikke dan it alter, sa folle bisten waerden der offere: de fêste taks fan elke dei: twa rammen, fjirtjin lammen en in tal jonge bollen en dêr kamen dan noch de offers fan 'e feestgongers by.

In bysûndere plechtigheit op it leafhuttefeest wie dan noch it gebet om rein. Elke moarn helle in preester yn in gouden kanne wetter út 'e fiver Siloa en letter waerd it, mongen mei de offerwyn, útgetten ûnder it alter. De preesters leauden fêst, dat it troch spleten yn 'e rotsgroun nei it binnenst fan 'e ierde roun en dêr op 'e iene of oare wize syn wurking die en makke dat de rein bigoun to fallen....

Foaral de lêste deis fan it feest, as de hegepreester mei alle oare preesters sawnris om it alter hinne roun, - de oare dagen diene se dat mar ien kear - waerd der bidden om rein. It wie ‘de dei fan it greate Heil’ en der wiene Skriftgelearden dy't tochten, dat op sok in dei de Messias komme soe.

Mar ek de earste feestdei barden der greate dingen en de jouns as it tsjuster wie, waerd it bûtenste foarhôf forljochte en hâldden se op it timpelplein in fleurige fakkeldouns; sels de Farizeën en Skriftgelearden, dy't oars noait út 'e ploai kamen, dounsen dan mei. En net earder gyng it folk nei hûs, as earst moast yn 'e iere moarntiid de earste hoanne kraeid ha. Dy nachts gyng it der soms wol ris hwat to wyld om wei en barden der dingen, dy't it ljocht net fordrage koene.

* * *

Dat it wie wol in tige bysûnder feest, mar dizze kear, nou't ek Jezus der hinne gyng, wie alles noch wer oars. It wie as hong der hwat yn 'e loft en de minsken út Galiléa forwachten, dat der greate dingen barre soene, in oproer tsjin 'e Romeinen, of it iene of oare wûnder dat alles yn Israël mei ien slach foroarje soe. Der wiene ek minsken, dy't tochten dat Jezus him nou op dit feest bikend meitsje soe as de biloofde Messias en it foel har tige ôf, dat er net mei de Galiléers kommen wie oer de Jordaen.

Ek de bruorren fan Jezus hiene fêst tocht, dat er him by de feestkaravaen jaen soe, dy't klear stie om fuort. It waerd heech tiid, tochten se, dat er nou ek yn Jeruzalem ris sjen liet, hwat er koe. Hwat joech it, dat er yn Galiléa it iene wûnder nei it oare die, dat er dêr foar in great profeet gyng en it folk yn ûnstjûr brocht, as er dochs net nei de haedstêd doarst om it keningskip oan to gean? As er de Messias wie, - mar hja leauden it sa mar net! - dan koe er yn Galiléa dochs neat bigjinne; sok ding waerd to Jeruzalem útmakke.

‘Gean hjirwei en tsjoch nei Judéa, dat elk de wurken sjen mei, dystû dochst. Hwant hwa't in namme ha wol by de minsken, dy moat net yn it forhoalen bliuwe, mar him iepenbierje foar alle wrâld.’

De Heare Jezus wist wol dat syn bruorren net yn him leauden, mar hy makke him net lilk en antwurde: ‘Gean jimme mar op nei it feest; gjin ien sil jim kwea dwaen, hwant de minsken haetsje jim net, mar my haetsje se wol en ien kear sille se my deadzje, om't ik har bistraf fanwegen har sûnden. Mar myn tiid is noch net kommen en dêrom kin ik nou noch net mei de Galiléers opgean. Leau net dat ik bang bin; ik sil my iepenbierje, mar net op dit feest.’

Sa wiene de fjouwer bruorren dan ôfreizge mei de greate karavaen, mar Jezus wie noch in dei-mannich yn Kapernaüm bleaun. Doe't er letter, troch Samaria, nei Jeruzalem gyng en yn 'e haedstêd oankaem, wie de earste dei fan it feest al oer. Der waerd tige oer him praet en der wiene twa partijen: somliken neamden him ‘goed’ om't er sa folle wûnders dien hie, mar oaren seine dat er in forlieder wie, dy't it folk op forkearde wegen lokke.

Nou't er ien kear to Jeruzalem wie, gyng er ek nei de timpel om dêr it folk to learen. Hy wist mar al to

[p. 93]

goed dat de Farizeën it him kwea ôf nimme soene, mar dêr koe er net om swije; hja koene him dochs neat dwaen, nou't syn tiid der noch net wie.

Der wiene sels skriftgelearden dy't nei him harken en har forwûnderen oer syn reden. ‘Hoe kin dat dochs’, seine se tsjininoar, ‘dat er de Skriften sa goed ken, alhoewol't er net leard hat.’

Jezus antwurde: ‘Ik haw net by jimme yn 'e lear west, dat is wier, mar dêrom sprek ik noch net út mysels, hwant der is Ien dy't my stjûrd hat: God. En as jimme werklik yn Him leauden, dan soene jim witte, dat ik Syn wurden sprek! It docht jim nij, dat ik de wet sa goed ken, dy't Mozes jimme jown hat? Ik fyn it frjemd, dat jim de wet net dogge! Hwant hwerom haetsje jimme my en wolle jim my deadzje?’

De Farizeën seine der neat op, mar der stiene oaren by, dy't net wisten fan har fûle haet en dy't har net yntinke koene, dat sokke fromme mannen sokke tsjoede plannen hiene. Hja skodhollen forheftich en seine: ‘Man, hoe kinne jo soks sizze? Jo hawwe in démon! Hjir is ommers net ien, dy't bisiket om jo to deadzjen?’

De Heare Jezus lei der net tsjin yn. Hy koe dizze hege hearen better en hy wie noch net forgetten, dat hja him yn Galiléa al hjitfolge hiene, om't er op 'e sabbat in sike genêzen hie. En tsjin 'e Farizeën en Skriftgelearden sei er: ‘Jim forwite my, dat ik op 'e sabbat in sike better makke haw, mar hoe kinne jim dan op 'e achtste deis in bern bisnije, as dy dei op in sabbat falt? As dat dan wol mei, in minske rein meitsje op 'e rêstdei, troch him to bisnijen, soe ik dan op 'e sabbat gjin minske soun meitsje meije?’

Der wie gjin ien fan 'e gelearde hearen dy't in antwurd jaen koe op dy fraech en hja lieten Jezus ûnbihindere fierder sprekke. Dat die de feestgongers doe wer nij en hja seine forheard: ‘Soene se dan dochs noch leauwe, dat er de Messias, de Kristus, is? Mar dat kin ommers net, hwant wy witte hwa't syn âlden binne en dat er út Nazareth komt, en as de Kristus komt, sil gjinien witte hwer't er wei is.’

Mar ek dat hearde de Heare en lûd rôp er har ta: ‘Wis, jimme witte hwer't ik wei bin, mar dochs hat God sels my stjûrd! Mar jim kenne Him net; ik allinne ken Him, hwant ik bin fan Him útgien en Hy hat my stjûrd.’

Doe't Jezus dat sein hie, waerden de minsken om him hinne forgrime. Hoe koe dy rabbi, dy't it folk forlaette en tsjin de foargongers opstie, sizze dat er út God wie? It wie laster, sok sizzen, en hja krongen op him oan om him mei to nimmen en foar de rjochters to lieden. Mar doe't hja flak foar him stiene, doarsten se dochs net en der wie net ien, dy't de hannen oan him sloech.

En op it timpelplein waerd de bitizing hwat langer hwat greater; de fijannen doarsten Jezus neat to dwaen, de skare wist net mear hwat se der fan tinke moasten en forskate oaren leauden yn him en seine iepenlik: ‘Hy moat de Kristus wêze, hwant noait kin der ien komme, dy't mear tekens docht as hy!’

Doe't it sa fier wie en doe't de fijannen murken, dat Jezus sels yn 'e timpel oanhing krige, doe kaem yn ien fan 'e timpelgebouwen it Sanhedrin gear om to rieplachtsjen, hoe't hja him fange soene.

* * *

It Sanhedrin wie doedestiids it heechste rjochtskolleezje yn Jeruzalem en elk dy't de wet fan Mozes briek of de ynsettingen fan 'e âlden, koe foar har brocht wurde. En de straffen dy't de sawntich rjochters opleine, wiene fakentiids tige swier: hja koene in sûnder giselje litte en him sels ta de dea foroardielje! Foaral forgripen tsjin de foarskriften oangeande de sabbat wiene se tige strang op en hja soene Jezus al lang foroardiele hawwe, as hja mar doarst hiene.

Mar nou waerd it dan ek heech tiid, founen se. Al mear minsken lieten har forliede troch dy Nazarener en as it sa trochgyng, roun it op oproer en deaslach út; de Romeinen, yn har kazerne op 'e timpelberch, seagen sokke feestdagen neat troch de fingers. Dat de Farizeën en 'e Sadduceën, dy't oars sa fûl foarinoar oer stean koene, wiene it nou iens: Jezus moast foar it rjocht komme en it swijen moast him oplein wurde. Hja stjûrden der soldaten op út om him to heljen en leine har op, dat alles sa stil en ûngemurken ta gean moast as it mooglik wie; der wiene sa folle minsken, dy't it mei him hâldden en hja woene net graech dat it folk yn opskuor kaem.

De soldaten founen de Heare op it timpelplein, midden yn 'e drokte fan it feest, hwant it wie nou de lêste, greate dei. Sahwat ûngemurken joegen se der har by, lyk as hiene se gjin kwea yn it sin. Hja woene ek wol ris hearre hwat dy wûndere rabbi sei en ûntkomme koe er har dochs net.

‘Noch in koarte tiid bin ik by jimme, dan gean ik ta Him, dy't my stjûrd hat’, spriek er. ‘Jim sille my sykje en my net fine en dêr't ik bin, kinne jimme net komme.’ Hy spriek oer de takomst, dat er nou mei gauwens stjerre soe en lizze yn it grêf; dan soene syn fijannen komme en him sykje, mar dan soe it grêf leech wêze! Mar om't de Farizeën dat net bigriepen, seine se forheard tsjin elkoar: ‘Hwer sil er hinne, dat wy him net fine kinne? Hy sil dochs net nei it bûtenlân om de Griken to learen?’

Jezus gyng net op har dwaze fragen yn. Hy seach de preesters mei it hillich wetter oer it timpelplein gean en it kaem him yn it sin, dat de Farizeën learden, dat de Messias by syn komst ek wetter jaen soe út 'e rots, lyk

[p. 94]

as destiids Mozes. Hy wie de Messias, mar hy soe gjin wetter komme litte út 'e rotsstien: hy hie hwat betters to jaen, as wetter foar de toarst! Noch in koarte tiid, dan soe er net mear op 'e ierde wêze, mar dan soe er syn Geast stjûre ta elk dy't yn him leaude. En mei in lûde stim, dat it klonk oer it folle timpelplein, rôp er: ‘As immen toarst hat, lit him ta my komme en drinke. Dy't yn my leaut, lyk as de Skrift sein hat: streamen fan libben wetter sille út syn binnenst floeije.’

En wer waerd it op it timpelplein in hiele striid. Somliken seine dat dit de profeet wie, dy't komme soe, oaren neamden him iepenlik de Messias en noch wer oaren ûntstrieden it forheftich. De Kristus koe dochs net út Galiléa komme, hwant sei de Skrift net mei safolle wurden dat er út 'e Davidsstêd, út Bethlehem, komme moast?

* * *

De soldaten harken noch altiten nei Jezus en hja kamen sa ûnder bislach fan syn wurd, dat hja de hannen net oan him slaen doarsten. Hja gyngen werom nei it Sanhedrin en seine it earlik: ‘Nea hat in minske sprutsen, sa't dizze sprekt!’

Foaral de Farizeën yn 'e Rie wiene forgrime. ‘Hat er jimme dan ek al forlaet, dy Nazarener, lyk as dy skare, dy't de wet net ken en dy't forflokt is? Sjoch nei ús, dy't jimme lieders en oersten binne. Hat ien fan ús soms yn him leaud!’ Har skille, forwoedene stimmen klonken troch de wide rjochtseal.

En doe, yn dat wyld trelit naem in âld man, in Farizeër, it wurd. Hy hiet Nicodemus en hy hie al in kear op in lette joun by Jezus west, om to freegjen hwat nou winliken syn lear wie. In tige swier petear hie dat west en de âlde, wize learaer hie wol bigrepen dat hy, as it der op oan kaem, noch net folle wist fan 'e geastlike dingen. Dy nacht by Jezus yn 'e keamer wie it him dúdlik wurden, dat de rabbi fan Nazareth gâns heger wie as hysels, mar dat koe er fan Jezus wol op en hy hie noch faek oer syn wurden neitocht. Hy hate him net en hy koe it net fordrage, dat al dy oaren him forachten en him in forlieder neamden. Noch noait hie er it iepenlik foar Jezus opnommen, mar nou koe er net langer swije en sei: ‘Is dat wol neffens de wet, dat jim in minske oardielje, ear't jim him sels heard ha?’

Mar sels dy fraech fan 'e âlde, wize learaer koene se net fordrage. Wie it nou al sa fier hinne, dat sels ien fan harren it foar dy forlieder opnaem? En bitter seine se tsjin Nicodemus: ‘Man, jo binne neat better as dy Nazarener; ûndersykje dochs en sjoch, dat der noait in profeet opstien is út Galiléa!’

En dêrmei riisden se oerein en gyngen lilk nei hûs. Hwat sin soe it hawwe en hâld de saek noch langer oan, as hja Jezus dochs net yn 'e macht hiene? As dy tsjinners har plicht dien hiene, dan stie er hjir nou foar har, in finzene mei de boeijen om.... Mar har ûre kaem noch wol en dan soene se him ûnbarmhertich straffe!