De Hillige Histoarje. Diel 2. It Nije Testamint

De Messias en de Farizeën
175

Op in dei doe't de Heare Jezus mei in greate skare wer de stêd ynkaem, bleau er stean foar it greate tolhûs, dêr't de bilêsting ynfoardere waerd fan 'e karavanen, dy't troch de stêd trieken. De Farizeën, dy't ek wer mei west hiene, en nou ticht by Jezus rounen, skodhollen forachtlik. Dat wie nou krekt hwat foar dy Nazarener, om hjir stean to bliuwen en yn 'e finsters op to sjen! Elke echte Israëlyt soe stiif fan dat tolgeardersfolk ôfsjen en op 'e groun spije; sok naesje, dat de fijân holp en it eigen folk forrette, woe gjin ien fan har gedoente mei hawwe. Nou seach men dan mar wer hwat der yn dy Jezus siet: hy wie sels neat better as dizze tolgearders en sûnders!

De Heare Jezus murk wol, hwat de Farizeën fan him tochten, mar hy steurde him der net oan. Freonlik seach er nei ien fan de amtners, dy't dêr oer de greate boeken bûgd siet en earnstich spriek er: ‘Levi, soan fan Alféus, kom en folgje dû my.’ De tolgearder seach forheard op fan it wurk, mar doe't er seach hwa't him roppen hie, sprong er daliks oerein en roun op Jezus ta. ‘Rabbi,’ sei er bliid, ‘ik bin ré om Jo to folgjen, mar jow my frij dat ik earst myn wurk oerdraech en foar it lêst mei myn freonen yt.’ Fol spanning wachte er op it antwurd. As it net mocht, as er daliks mei komme moast, dan wie it him ek goed: hy soe alles dwaen, hwat dy wûndere rabbi sei.

Mar de Heare Jezus foun it goed, dat er ôfskie naem fan syn maten en dat er har in gastmiel oanbea en doe't Levi it him frege, sei er, dat er wol graech mei oansitte woe. En doe, as wie it neat bysûnders, roun er mei de tolgearders de strjitten troch, nei it hûs fan Levi.

* * *

De Farizeën bisauden har, doe't hja it seagen. Hja bigriepen net, dat hjir yn it tolhûs to Kapernaüm in great wûnder bard wie en hja wiene net bliid om dizze Israëlyt, dy't de tsjinst fan 'e Keizer opsei om to-nei syn Kening to folgjen. Hja fielden neat fan dy wûndere blydskip fan Levi: hja seagen allinne mar dy profeet fan Nazareth, dy't him ôfjoech mei sok folk. En om't hja der neat fan sizze doarsten tsjin himsels, bigounen se der oer tsjin de discipelen. ‘Skammet jimme Master him net, dat er mei dy sûnders yt?’

De Heare Jezus hie har skampere wurden heard en strang sei er: ‘Miene jimme dan wier, dat in profeet net ite mei by in sûndich minske? Mar tinke jim dan ek, dat in dokter net by de siken komme mei, om't er oars sels wol ris siik wurde koe? Né, ik siz jimme: net by de sounen moat de dokter komme, mar by dy't siik binne. En krekt sa gean ik net nei de minsken, dy't miene dat hja rjochtfeardich binne, mar nei de sûnders om har to bikearen. Dat it jowt wol foech, dat ik dizze tolgearder roppen haw ût syn wurk en him makke haw ta myn learling.’

En dat wurd wie sa fan pas, dat hja der neat tsjin sizze koene.

[p. 47]

Net lang dêrnei, op in dei dat elken-ien yn Israël fêste, kamen de Farizeën by Jezus mei in fraech oer it fêstjen en hja leauden fêst, dat hja him dizze kear fêst sette soene. Fan âlds hoegde men yn Israël mar ien dei yn it jier to fêstjen, mar yn letter tiden wiene dêr noch in pear dagen bykommen en dy hâldde elk dan ek trou. Ek de learlingen fan Johannes ieten sa'n dei net en hja founen it frjemd, dat Jezus en syn learlingen de fêsteldagen net hâldden. Nou hiene de Farizeën in pear Johannes-discipelen meinommen en, wylst dy der by stiene, fregen se: ‘Rabbi, hwerom fêstje de learlingen fan Johannes en fan 'e Farizeën wol, mar jins discipelen dogge it net?’

En dy fraech, tochten se, koe Jezus gjin antwurd op jaen. Hy koe fansels net sizze, dat fêstjen gjin sin hie, hwant dan soene se der him op wize, dat de profeet Johannes der dochs oars oer tocht; en as er sei dat fêstjen wòl goed wie, dan soene se him antwurdzje: Mar hwerom dogge jim it dan net? Nou soe er aenstouns mei de mûle fol tosken stean, dy moaije rabbi, ta spot foar al it folk! En yn har eagen fûnke nou al de fûle spot.

Jezus seach it en hy wist hwat der yn har omgyng, mar hy waerd net lilk. En rêstich antwurde er: ‘Jim bigripe net, hwêr't jim oer prate! Hwant fêstjen, dat is oars neat as rou bidriuwe en der binne tiden, dat it goed is om yn 'e rou to gean mar der binne ek tiden dat it gjin foech jowt. Dat Johannes hie gelyk, doe't er syn learlingen oplei om de fêsteldagen to hâlden, mar nou't ik kommen bin, soe it gjin pas jaen en dêrom dogge myn discipelen it net.’ En wylst er him omkearde en de learlingen fan Johannes oanseach, sei er earnstich: ‘Heucht it jim net mear, dat jim Master sein hat, dat ik de Breidgeman wie en hy net mear as de freon fan 'e Breidgeman? Hoe soene myn learlingen dan fêstje, nou't de Breidgeman by har is? Der sille dagen komme, dat ek myn discipelen rouje sille, mar nou't ik der noch bin, nou jowt it foech, dat hja ite en drinke en bliid binne yn my. Mar jim hawwe noch noait bigrepen, dat alles oars wurden is mei myn komst, dat de tiid fan 'e Doper oer is en de tiid fan 'e Messias yngien, dat jim dit nije fan hjoed net twinge meije yn 'e foarmen fan juster. Jim binne as de húsfrou, dy't in gloed-nije lape set yn in tige âlde mantel, of as in man, dy't nije wyn yn âlde sekken docht en net bigrypt dat, as de wyn bigjint to wurkjen, de âlde sekken barste.’

En net ien fan allegearre, gjin learling fan Johannes en gjin Farizeër, doarst mear tsjin him ynlizze.

* * *

By in oare gelegenheit kamen de mannen fan it Sanhedrin mei Jezus yn 'e striid oer de sabbat. De sabbat, dat wie by de Farizeën in tige tear punt en dat kaem der noch gâns mear op oan as it fêstjen. Der gyng doedestiids in âld forhael, dat de Kristus net earder komme koe, as earst moast it hiele folk, jong en âld, ryk en earm, twa kear de sabbat folslein hâlden hawwe. Fansels wie dat hiele forhael dwaesheit: de Kristus Gods wiè al kommen en hy soe foar syn folk de wet folbringe, mar lykwols leauden de Farizeën it en wiene se tige strang yn dit stik. Op 'e sabbat koe der neat op troch en mei al har ynsettingen en geboaden, makken se de blide feestdei ta in straf. Dêr kaem noch by, dat somlike Farizeërs wol tige strang wiene oer oaren, mar it foar har sels net sa krekt namen.

Nou barde it op in sabbat-dei, dat Jezus mei syn discipelen in paed lâns kaem, midden tusken de nôtfjilden troch. It wie yn 'e foarsimmer en sa dêrmei de tiid fan 'e risping; noch in dei-mannich, dan soene de boeren de skerpe sichten slaen yn it ripe nôt. De discipelen hiene honger en ûnder it rinnen wei plôken se hwat fan 'e ieren; tusken de hannen wreauwen se dy út en doe ieten se de kerlen op. It die har suver goed en moedich woene se wer fierder gean.

En doe yn-ienen stiene wer dyselde Farizeën út Jeruzalem foar har en forgrime kamen se op Jezus ta. Dit wie slimmer as alles hwat hja oan't nou ta fan dy rabbi sjoen hiene! Dat wiene nou dy mannen, dy't op 'e fêsteldei ieten en nou brieken se de sabbat ek noch. Dit wie ommers like slim as op 'e rêstdei rispje: ás in boer op 'e sabbat sichte en syn oksen foar de têrskslide spande, dan wie er de dea skuldich; dat wie yn it great, mar dit wie neat better. En bitter seine se tsjin Jezus: ‘Litte jo dat sa mar gewurde, dat jins learlingen dogge, hwat op 'e sabbat forbean is?’

De Heare Jezus seach har oan. Hy wist, dat it har nou net om 'e sabbat gyng en net om Gods hillige wet; hja wiene forgrime op him en dêrom allinne foelen se syn discipelen hurd. Hy hie har bistraffe kinnen, mar ek nou wer woe er har ûnderrjochtsje en mei great geduld sei er: ‘Hawwe jim net lêzen yn it boek fan Samuël, dat David, doe't er yn need wie, it timpelbrea naem, dat allinne de preesters ite mochten, en dat er it ek syn maten joech? Mar as David, út need, de wetten brekke mocht, dan mei ik it to-minsten dwaen, hwant ik bin mear as David! Mar net yn dit stik allinne binne jim mis: jim hiele sabbats-lear is yn 'e groun forkeard. God hat de minske de sabbat jown om to rêsten fan syn wurk en om bliid to wêzen yn Him, mar jim lizze de minsken lêsten op, dy't to swier binne om to dragen en dy't nimmen neikomme kin. En dat is net goed en net neffens Gods wollen. Hwant de minsken binne der net om 'e sabbat, lyk as jim leare, mar de sabbat is der kommen om de minske. Dêrom is it ek, dat ik, de Minskesoan, in hear bin fan 'e sabbat.’

[p. 48]

De Farizeën joegen har ôf, swijend, om't hja net wisten hwat se sizze moasten, mar hja namen har it wurd fan Jezus net nei en haten him noch mear. In man, dy't willemoeds de sabbat briek, dat koe neffens har gjin profeet wêze.

* * *

Op in oare dei siet Jezus wer yn in keamer fan in great hûs to Kapernaüm en learde it folk, dat foar him stie op it binneplein en yn 'e poarte. De Farizeën sieten ek wer yn it formidden en hiene gjin each fan him ôf. O, as der him mar ris ien kear in forkeard wurd ûntkaem, as hja him mar ien kear op in leagen bitraepje koene, of op in wurd, dat tsjin de Skrift yngyng.

Doe waerd der in sike by Jezus brocht, in man dy't in kweageast hie en dy't stom en blyn wie en foar de eagen fan 'e Farizeën wurp er de démon út. De man, dy't fan to foaren net sjen koe, seach nou alles en koe wer prate as alle oare minsken. Lûd, tusken de hege muorren, klonk syn blide stim en hiel de skare wie bliid mei him en jubele en rôp: ‘Dy't sokke tekens dwaen kin, soe dat de Messias, de soan fan David, net wêze?’

De Farizeën, op har hege stuollen, loven net. Hwat koe it har skele, dat dy sike stakker forlost wie út 'e macht fan Satan, hwat joegen se der om, dat in stomme prate koe, in bline sjen? Hja wiene forgrime, dat dy rabbi fan Nazareth al wer in wûnder dien hie, dat al dat folk him love en him de namme joech fan ‘Davidssoan’. En dizze kear koene se der neat fan sizze: it wie net op 'e sabbat en it wie net by de wet forbean om in sike to genêzen.

En al lûder jubele it optein folk en al greater en fûlder waerd har bline haet. It koe har neat mear skele hwat se seine en mei har gleone koppen tichte byinoar, seine se: ‘It is gjin wûnder, dat er de kweageasten útwerpt, hwant hy hat syn macht fan 'e oerste fan 'e démonen, fan 'e Satan sels!’

Hja hiene it allinne mar tsjin elkoar sein, de mannen út Jeruzalem, hwant hja doarsten net mear tsjin Jezus to bigjinnen, mar midden tusken de jubel fan it folk hearde de Heare Jezus har húnjende tael. Noch noait sa goed as nou hie er field hoe great har haet wie, en har falske laster smertte him djip yn syn siel. Ien kear, dat wist er nou al, soene dizze Farizeën him de dea dwaen, mar noch wie dy tiid net kommen, noch moast er geduld ha en har fordrage. Hy stiek de hân op en it loovjend folk waerd stil. Doe kearde er him nei syn fijannen en spriek: ‘Jim sizze, dat ik troch de Satan de kweageasten útwerp, mar jim leauwe it sels net! Hwant as de Satan de satan útwerpt, dan soe syn keninkryk net bistean kinne, hwant gjin inkeld keninkryk kin bistean bliuwe, dat tsjin himsels fordield is! Sa sizze jim dan dingen, dy't jim wol witte dat net wier binne, allinne om't jim my haetsje. Mar hwat jim sein hawwe, komt ek op jim eigen hollen del. Der binne ommers ek fan jimme learlingen, dy't de kweageasten útwije: dus, dan dogge dy it ek troch de macht fan Satan. Mar as jimme learlingen de Satan tsjinje, hoe stiet it dan mei jimme sels? - Nou swije jim en sizze neat mear, hwant jim witte wol, dat ik dizze tekens doch troch de Geast fan God. Dêrom wol ik jimme noch ien kear warskôgje! Hwant alle sûnden dy't de minsken dogge, kinne har forjown wurde, sels de laster tsjin de Minskesoan, mar hwa't willemoeds de Geast lasteret en Him de Satan neamt, dy syn sûnde sil noait forjown wurde.’

Mar ek dit earnstich wurd namen de Farizeën har net nei en in dei-mannich letter die it bliken, dat hja him noch nammersto fûlder haten.

* * *

It wie wer op in Sabbat en doe't de Heare Jezus yn 'e synagoge kaem, seach er dêr in man sitten mei in lamme hân. De man wie oars soun en goed en dy hân hie ek altyd geef west, mar troch de iene of oare sykte koe it bloed der net goed mear trochstreame en wie er alhiel fortoarre. Jezus hie tige meilijen mei dy earme man, dy't wol graech wurkje woe en nou fan jowne stikken libje moast en, om't er wist dat er leaude yn syn wûndermacht, naem er him foar om him to genêzen.

Njonken de man mei de fortoarre hân sieten wer dyselde Farizeën út Jeruzalem en hja seagen oan-ien-wei nei Jezus, oft er it weagje doarst en meitsje op 'e sabbat dy stumper better. Neffens har soe dat in great kwea wêze: dy man wie net yn gefaer fan syn libben en dy sike hân koe skoan oan 'e Snein ta wachtsje. Mar de Heare Jezus tocht der oars oer. Hy wie net fan doel om dy man in dei langer yn it lijen to litten, allinne omdat de Farizeën him de genêzing net gunden. En tsjin de man mei de lamme hân sei er: ‘Kom hjir, yn it formidden!’ De man sprong oerein, forheard en bliid, en roun hastich nei foaren.

Mar ear't er him holp, seach Jezus earst noch nei syn fijannen. Hy wist wol, dat hja him wol graech deadzje woene en dêrom sei er: ‘Hwat tinkt jim, jowt it foech op 'e sabbat de minsken goed to dwaen, of soe it better wêze in minske to deadzjen?’ It bleau stil yn 'e synagoge; net ien fan 'e Farizeën koe hjir hwat op sizze. Dat dy man fan Nazareth sels har forhoalen gedachten wist! Mar hja woene gjin skuld bikenne en hâldden har stil. Noch ien kear seach Jezus har oan, grammoedich om't hja noch gjin bilies jaen woene en tagelyk drôvich om har sûnde, doe spriek er tsjin de man: ‘Stek dyn hân út!’ En dêrmei waerd de fortoarre hân wer soun en geef en wie de kwael genêzen.

[p. 49]

Dyselde deis noch - doe wie it ynienen net slim mear, dat it sabbat wie! - rieplachten de fromme Farizeën mei har greatste fijannen, de Herodianen, hoe't hja Jezus it bêste deadzje koene.

* * *

Mar it wiene net de Farizeën allinne, dy't him yn dy tiid bidrôven mei har haet en fijânskip: ek syn eigen bruorren en syn eigen mem bigriepen him net en bisochten him fan syn wurk ôf to hâlden.

Yn it earstoan sille ek de bruorren fan Jezus wol greatsk op him west hawwe, doe't er de stêdden fan Galiléa troch gyng en sokke machtige tekens die, mar letter, doe't hja fornamen dat er oan-ien-wei yn konflikt wie mei de Farizeën, foroare dat. Sa koe it ommers noait hwat wurde, as er sa ûnforsichtich wie en sa tsjin de foarmannen yngyng. Dy't it yn 'e kant sette tsjin de hege hearen fan Jeruzalem, dy waerd de iene of oare kear finzen nommen en, as er net oppaste, soe er ta de dea foroardiele wurde. En hwerom die Jezus nou soks? Hy koe dochs wol leare en wûnders dwaen, sûnder dat er de lieders fan it folk op it sear kaem?

Dat hja praetten der mei Maria oer en makken har sa ûngerêst, dat hja mei gyng om Jezus op to heljen. Hja soene him mei nei hûs nimme, goed-skiks as it koe en oars mar mei gewelt, en dan soene se him wol bilêze dat er to-nei thús bleau, of to-minsten dat er net wer sokke noedlike dingen die. As er dan sels sa wiis net wie, dan moast er it mar dwaen om syn mem. Hja hie al genôch noed en soarch om him útstien; it koe sa net langer....

Doe't hja by it hûs kamen, dêr't de Heare Jezus learde, koene se ûnmooglik by him komme: de poarte en it binnenplein stiene stiif fol minsken, like fol as dy deis doe't se de lamme man troch it dak nei him ta brocht hiene. Mar hja hoegden ek net nei him ta: de minsken koene gerêst stean bliuwe, as hja dan it boadskip mar trochjaen woene nei foaren, dat syn mem en syn bruorren op him wachten en dat er daliks komme moast. Hja wiene kommen om him op to heljen.

It waerd Jezus drôf to moed, doe't er de wurden fan syn bruorren hearde. Der hie in tiid west, dat er alles die hwat Maria sei en dat er har folge nei Nazareth, sels doe't hiel syn hert him loek nei de timpel to Jeruzalem, mar dy tiid wie nou foargoed oer. It wie net, dat er net mei har woe: de rêst yn it stille hûs fan Maria wie better as al it leed en it lijen dat him wachte, mar hy mocht net mei! Hjir, tusken de skare, by syn freonen en by de fijannen, hjir wie syn wurk, en as er nou meigyng en die hwat syn mem bigearde, dan soe er sûndigje tsjin syn Heit. It muoide him dat er har fortriet dwaen moast, mar syn plicht gyng foar alles en hy mocht der net iens oer prate om syn wurk op to jaen. Letter, dan soe Maria him better bigripe en dan soene ek syn bruorren ynsjen hwat hja him oandien hiene.

Mar likegoed foel it him swier, om har sa gean to litten. Hwerom leauden se nou net yn him, hwerom koene se him net bitrouwe, sels al bigriepen se him net? En, as socht er treast by syn discipelen yn dizze bittere ûre nou't syn sibben tsjin him stiene, wiisde er nei har en spriek: ‘Jim sizze dat myn mem en myn bruorren bûten steane en my mei ha wolle? Sjoch, dizze mannen hjirre binne myn bruorren en myn mem, hwant ik siz jimme: dy't Gods wollen docht, dy allinne is my in broer en in suster en in mem. En siz nou tsjin har dêr bûten, dat ik net komme kin!’

En doe spriek er wer fierder ta it folk op it binnenplein.