Logo DBNL
Loterijspel (1998)

Loterijspel

(1998)–Jan van Hout–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Eerste uytcomen

+
Bouw[en]
 
O rycke Heere G[odt, wa]t is doch ons arme lantluy* haer leven!1
 
Vintmen doch wel v[an el]lendiger tyt en dingen bescreven?
 
Ic geloof voor zeeck[er ne]en, geensins. En voor allen icken,*3
 
Die tweemael ryc was [ende] gezworen*, in de hoochste staet verheven:4
5
Waer ben ic doch toe comen, zo arm, dat ic moet gaen om myn sticken?*5
 
Ic, alderarmste mensch! Hoe lydige zwaer* valt my dit wicken*6
 
Van tonlydelicke* pac der armoeden, my een groot cruys om dragen.*7
 
Tis goet te zeggen: ‘Weest verduldich, Godt zalt anders schicken’,*8
 
Jae recht,* ‘tcruys en wert niet verlicht, mer vermeerdert doer veel clagen’.9
10
Tis goet te zeggen, mer kyc, als ic begin te dencken om myn voorleden dagen,*10
 
Zo berst myn hart van druc.* Aldereerst, doen Haerlem was beleyt,11
 
Zat ic op een schone wooning te Lis.* Daer zach ic al myn beesten ofjagen12
 
Vanden papouwen,* daer nae myn wooning verbranden, o drouvich feyt!13
 
Griet, myn dochter, worde vercracht; Claes, myn zoon, vermoort, mer tmeeste leyt*14
15
Geschiede aen myn wijf, dat ic zach.* Die schelmen vol schanden15
 
Pynichden my noch om myn gelt. Ic mochtet niet lyden:* ic hebter geseyt.16
 
Zy nament altemaelen wech en bonnen my wel styf mit banden
 
Aen een paerdestaert, mer mit groot geluc ontquam ic haer handen
 
En raecte tSassem* in tleger. Daer worde ic een poynier,* eylaci,*19
20
En creechet wat beter, tscheelde niet veel. Ic volchde den hoop* zo lang dat de landen20
 
Weder werden verenicht, naer Gods wil, mit de Gentsche Pacificaty.*21
 
Doen greep* ic weder moet. Ic troude myn tweede wyff, mijn hylix goet was een manden.*22
 
Ic naerstich aen twercken! God gaf den zegen, de luyden toonden ons gracy.*23
 
Ik bequam een hockeling,* cost 2 lammers,* foctese aen en in corter spacy*24
25
Werdet een koe. Ic huyrde wat landts, wy hebben ons vlytich erneert.*25
 
De huyr was cleyn, boter en kaes gout veel.* Ic raecte weer in stacy,*26
 
Eer lang hadde ic coeyen, paerden, verckens, van als verconvereert.*27
 
Omtrent Alblas* huyrde ic een wooningsken, myn huysgesin es vermeert,28
 
Twas al voorde wint, niemant mocht my crencken.
30
Daer naer cocht icket heel goet coop, twas zo myn wyfs begeert.*30
 
De dagen betaelende, loste ic de renten.* Niet min was myn dencken,*31
 
Dan dat ic daer, eylaes, wyf, kinderen en vee zou zien verdrencken!
 
Een schoonen boomgaert hebbe ic omtrent myn wooning geplant;
 
Ic plouchde, ic zaeyde, ic sach dat myn Godt in overvloet ginc schencken
35
Den vollen beecker. Ic worde molemeester,* jae ambachtsbewaerder* te handt,*35
 
Somma, ic was tcatgen.* Al de buyren zochten raet aen myn natuyrlic verstand[t],36
 
+Twas al Bouwen [buyr] voor, Bouwen buyr midden, Bouwen buyr naer;
 
Ic en kende myn [zel]fs nau langer, ic moetet zeggen al est myn sch[andt].
 
Mer hoe voer ic [te]ynden! Tis geleden nu bycans anderhalff j[ae]r,
40
Dat ic snachs, te bed leggende by myn wyfgen zaliger, die van haer vierde kint was zwaer,*40
 
Zo hoorde ic een groot geruysch, toverdencken doet my noch de beenen bezwycken.
 
Ic sprong uyt tbedde, loop op myn werff. O lieve Heer, wat hoorde ic daer?
 
De clocken gingen overzy,* men riep: ‘Waternoot, het water deurbreect de dycken!’43
 
Ende middeler tijt* zye ic het bruysschende water comen aen strycken.*44
45
Ic criet:* Lyef wyf, bercht u lyf en u kinderen! Tis grote noot,45
 
Twater heeft de dycken deurbroocken! Noyt plaech diesgelycken!*46
 
Verlaetet al, bercht u, bercht u of gy blyft hier al tsamen doot!
 
Ic greep een spae in myn handt, naer den dyc dat ic vloot.
 
Hoet myn wyf maecte* mitte kinderen weet ic nyet, zy mosten blyven,*49
50
Mit meyt en knecht en al ons vee. Een uyr maecte my van als bloot.*50
 
Daer stond ic deerlic* en zach menschen, coeyen en paerden dryven51
 
Over myn besaeyde landen. Den druc* en coude deen my de leeden verstyven.52
 
Tot myn zelfs comende dacht ic: O lieve Heer, nu wat raet?
 
Nu ben ic voorden tweedemael Job.* Machmen van meerder allenden scryven?54
55
Ic trooste mijn mit God, die volgens tseggen van onse pastoor de zijnen niet en verlaet,
 
Wesende dus ellendich in so deerlicken staet
 
Dat het, eylacy, een steenen hart hadde mogen deeren.*57
 
Ic zocht weer werc, vont weynich, ging my mit dycken generen.*58
 
Om den schamelen cost te winnen, myn zuyren arbeyt quam my te baet.
60
De zomer comt aen, men spreect om den dyc te repareren.
 
Ic lichten een deel gelts op grote scha,* of ic most myn land abandonneren*61
 
Voor* mijn heer den dycgraeff, ende steecken opten dyc myn spa.*62
 
Tlandt wert beverst.* Ic loop op myn goet, om dat te sien stont mijn begeren.63
 
Daer comende vont ic myn zelfs noch meer tenden rae,
65
Want myn landt was belopen* mit zandt, dat was de meeste schae;65
 
Myn bogert was uytgegaen* mit al myn jonge boomen en enten.66
 
Nu ist mit my altemalen uyt, voor myn en is gien genae,
 
Want behalve dat ic al myn goet quyt ben, bin ic noch beswaert mit grote renten
 
+Dats te zeggen twee[mael te n]iet. O, gy besitter vande hemelsche tenten,
70
Verlaet g[y my in] dees grote schaede, die maect my desperaet?
 
Ic zou myn om een haer begeven tot liegen, bedriegen, ja steelen en oneerlicke regimenten,*71
 
Want om te bedelen schaem ic my te zeer, als ic denc om myn voorleden stae[t];
 
Immers: daer ic ben bekent, darf ic nau comen op straet.
 
Hola, daer most ic myn al wat anders op bedencken.* Eerst opt liegen.74
75
Tliegen en waer zo groten noot niet, een kniplogentgen* en es niet quaet,75
 
Pleech myn heartgevaer* te zeggen. En tbedriegen76
 
En es geen* langer sonde; de meeste menichte al viel hoger vliegen.*77
 
Mer waer in zoude icket beginnen? Ken heb noch gien ydle cas.*78
 
Hadde ic slechs wat om handt, ksou tkinnetgen me wel leeren wiegen.*79
80
Mer wat zal ic mit ydle* handen gaen beginnen? Daer is niet een penning in myn tas.80
 
Wat volcht daer naer? Steelen. Ic stool me wel al den bras.*81
 
Wat volcht daer naer? Mer... de dieven pleechmen te hangen!
 
Mer men doetet nu niet meer, ten is niet gelyct van outs te pleegen was,
 
Men sietse nu al doer de vinger. De catten die wel muysen vangen
85
En doot men niet.* En of ic al de strop aen myn keel voelde prangen,85
 
Dan waer ic doot en teffens van alle zwaricheyt verlost.
 
Zou ic doer steelen myn leven vercorten? Neen, ic wilt liever verlangen*87
 
Zo lang als ic mach en vertrouwen den Heer. Ic zal crygen de cost.
 
Daer valt my wat in dat myn ons coster zeyde, als wy lest zaten in de most,*89
90
Dat van outs, als de luy gelyc ic nu mit zwaricheyt waren belaen
 
En als zy mit tcleet der vertroostinge begeerden te zyn gedost,
 
Datse naer het Delfsche miraeckel* of driaeckel* plegen te gaen92
 
En dat hen daer uyt een groote ketel al watse begeerden conden verstaen
 
Van de heer, hoe hieten hy ooc, Ap, Appel, Appellis* geheten.94
95
Daer staen wel zo veel grote ketelen, ic wil gaen maecken myn reys derwerts aen;
 
Al te haest dat icker een vin, daer men my zal connen doen weten
 
Hoe ic myn best zal dragen* om gaern schade telyden. Dese secreten97
 
(Al zouden my daeromme een hoop tjanckers* fel vloucken)98
 
Zel ic becomen, want die - dus als ic zy - zyn gebeten,
100
Begeren hulp en troost, al zoudense in de hel zoucken.
Binnen

Vorige Volgende

Over het gehele werk

organisaties


Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen