|
| |
[Phillips byder gracien Goids, Hertoge van Bourgongen]
Phillips byder gracien Goids, Hertoge van Bourgongen, van Lothringen, van Brabant ende van Lymborch, Graue van Vlaenderen, van Artois, van Bourgongien, Palatijn van Henegouwen, van Hollant, van Zeelant, ende van Namen, Marcgraue des heyligen Rijcx Heer] van Vrieslant, van Salinie, ende van Mechelen, Doen condt allen luyden, vvant onse goede stede van Leyden tot onser bede ende begeerte afgelossent hebben ende betailt sulck gelt als dair onse Gerechte als van Scepenen jairlix te setten binnen onser stede van] Leyden voir versettet vvas, mits dat sy den genen, die dat gelt dair vp geleent hadden, betailt hebben buten onsen coste, ende die brieue die dair aff vvaren, ons vveder ouergeleuert hebben, dair vvijse zeer vruntlick af bedancken. Soe hebben vvy] onser voirs. stede vveder geloift, ende gelouen mit desen brieue in goeden truvven voir ons, ende voir onsen eruen, dat vvy onse Gerechte van Leyden, als van Scout ende Scepenen aldair te setten, tot evvigen dagen houden sullen an ons ende onser] Graeflicheit van Hollant, sonder dat Scependom te vercopen, te versetten, te
| |
| |
beleenen, off vvech te geuen, of in enigervvijs van ons, off van onsen eruen dat te vervreemden, of te laten scheiden, vvy ende onse eruen en sullen alle jair onse Scepenen versetten] ende vernuvven, ende nyemant anders, sonder enige gifte of myede dair af te nemen, of te laten nemen, sonder argelist. Ende soe vvie inder tijt onse Scout, Scepenen, ende Burgermeesters vvesen sullen in onser stede van Leyden, die zullen aldair alle andere] diensten die hem behoeflick sien, setten, ende versetten, sonder ons, off yemant anders van onser vvegen enich bevvindt of seggen dair in te hebben, of te behouden, of die te beuelen yemant of te geuen. Ende om die vrientscip die onse] stede van Leyden ons bevvijst heeft inder aflossinge voirs., ende om menigen truvven dienste die sy onsen voiruaderen ende ons dicke gedaen hebben, ende noch, oft God vvil, doen sullen, Soe hebben vvy onse goede stede voirs. gegonnet ende] gegeuen, gonnen ende geuen mit desen brieue, sulke punten van rechten ende vryheiden, als hier na gescreuen staen. Eerst zo sall onse Scout van Leyden die inder tijt vvesen sall, voirtan dragen een roede in sijnre hant, in een teyken] van kennessen, gelijck onse Scout van Delff doet: ende oft gebuerde dat onse Scout voirs. ergent te doen hadde buten onser Stede, of dat hy soe sieck vvair dat hy onse schoutambocht van cranckheit niet bevvaeren en mochte, soe sall hy enen] anderen eerbaren man sijn roede ouergeuen moigen voor tvvee van onsen Scepenen van Leyden, of meer, ende soe vvien onse Scout voirs. alsoe sijn roede ouergegeuen hadde, die sall recht mogen doen van onser vvegen, gelijc oft onse] Scout selue vvair, den tijt dat onse Scout buten onser Stede gebuerde te vvesen, off dat hy soe sieck vvaer als voirs. is. Voirt soe geuen vvy onsen Scout van Leyden voirtan machte dat hy van onser vvegen recht sall mogen] doen mit onsen achte Scepenen vanden hoichsten, sonder onsen Bailiu van Rijnlandt dair by te vvesen, of dair ouer te roepen als hy tot desen dage toe gevveest heeft. Ende oft gebuerde dat enich van onsen Scepenen van huys vvaren] off soe sieck vvaren dat sy ter Vierschaer niet gaen en mochten, als onse Scout van onser vvegen recht doen sall vanden hoichsten, Soe geuen vvy machte onsen Scout van Leyden voirnoemt, die nu is, of naimails vvesen sall, dat hy] in dier Scepenen stede die van huys vva-
| |
| |
ren, of soe sieck vvaren, als voirsz. staet, ander Scepene setten mach van onser vvegen, goede eerbare mannen, om onse rechte mede te vorderen: die vvelke Scepene vvesen sullen, ende machte] hebben vonnisse te vvijsen, ende recht te helpen doen, gelijck of vvy die vp Sinte Jacobs dage tot Scepenen geset hadden te vvesen, durende alsoe lange als onse ander Scepenen van huys vvaren, of sieck lagen, sonder argelist. item] sullen vvy, of onse Gouuerneur van onsen Lande van Hollant inder tijt vvesende, alle jair vp Sinte Jacobs dach setten binnen onser stede van Leyden achte goede rijcke eerbair mannen, oudt vvesende acht ende tvvintich jair, off dair bouen] onse Scepene te vvesen aldair, nae inhout onser stede kueren voirscreuen: vvelke personen nutte dair toe vvesen sullen, ende dair onse voirs. Stede mede bevvairt sall vvesen. Ende als vvy die aldus geset hebben, soe sall die oudtste Burger]meester van onser stede dien elc enen eedt stauen, ende sy sullen zvveeren ten heyligen, dat sy om dat Scependom, off Scepen te vvesen, niet veruolcht en hebben, noch doen veruolgen, gebeden en hebben, noch doen bidden, noch gelt] noch gonste, noch myede, daer vp gegeuen, noch geleene en hebben, noch doen geuen noch leenen in eniger manieren, sonder argelist. Ende dien eedt gedaen, soe sall hem onse Scout van Leyden inder tijt vvesende, enen anderen eedt] stauen, ende zy sullen elc zvveren ten heyligen als gevvoenlick is, dat sy rechte doen, en vonnisse vvijsen sullen tusschen tvveer mannen taile, na horen vijf zinnen. Ende wairt dat enich van onsen Scepenen voirs. in enich vanden] punten voirs. gebreclic beuonden vvorde, by onsen Scout, Gerechte, ende meestedeel vander Vroescip van onser stede, soe dat sy dair tegen gedaen hadden, heymelick of openbair, off dat sy enich argelist inden voirsz. punten] gesocht hadden, dien breuckegen soudmen kennen meynedich, ende veruallen te vvesen van allen zijnen goeden rechten, ende men soude die terstont corrigieren, ende die sentency van zijnre correctien openbairlic van onser] Stedehuys roepen ende lesen: ende die gelesen, soe soude hy ontpoirtert vvesen, ende sonder meer geboits vvt onser stede van Leyden, vvt Rijnlandt, in vvt onser Bailiuscip vander Hage gaen, ende dair vvt blijuen tot evvigen dagen, vp] sijn lijf. Item salmen alle jair vp sinte Martijns auondt by onsen Scout, Gerechte, ende Vroetscip on-
| |
| |
ser stede van Leyden inder tijt vvesende, aldaer kiesen vier Burgermeysters, nae vvtvvijsinge onser Stede, ouder hantveste ende kuere] die sy dair af hebben. Ende als onse Scout gerecht ende vroescip dair om vergadert sullen vvesen vp onser Stedehuys, soe sall onse Scout van Leyden inder tijt vvesende, onsen Gerechte ende Vroescip van Leyden seggen ende ver]manen, dat sy by horen eede, die sy ons, ende onser Stede gedaen hebben, ende by hoirre zielen ende conscientie, kiesen sullen virr Burgermeysters, goede eerbair mannen voor ons ende onser Stede, nutte dair toe vvesende. Ende so vvien] dan byder meester kuere gebuere sall Burgermeyster te vvesen, dien sall onse Scout van Leyden inder tijt vvesende, enen eedt stauen: ende sy sullen elc ten heyligen zvveren, onse, ende onser Stede rechten te bevvaeren, ende onser Stede] goede te regieren tot nutte ende profijt van onser Stede. Item hebben vvy gegonnet ende gemachticht, gonnen ende machtigen mit desen brieue onsen Scout, Burgermeysters, ende Scepenen van Leyden, dat sy die misdadige bannen mogen] ouer all vvt Rijnlant, ende vvter Hage, ende Hageambocht. Ende soe vvie zy aldus bannen sullen, dien en sullen vvy, noch nyemant van onser vvegen, geleyde geuen mogen, dat hem stade doen sall. Ende wairt dat yemant bouen den voirs.] banne quame inden voirs. landen dair hy vvt gebannen vvaer, dien sall onse Scout van Leyden mogen inhalen, ende dat recthen andien van onser vvegen, gelijc of hy den zeluen binnen onser stede geuangen hadde. Behoudelick of yemant] voor ons clachtich quame die alsoe gebannen vvaer, dat hem onrecht gedaen vvaer inden bannen, soe sullen vvy onse stede van Leyden dair om voir ons ontbieden ter andvvoirde tegen den clagere, om ansprake ende antvvoirde te hoeren] van hem beyden: ende die by ons gehoirt vvesende, soe mogen vvy dan dair in doen dat ons gelieuen sall: te vveten den clagere in Rijnlant, ende in onser Bailiuscip vander Hage te laten comen. Behoudelick dat die alsoe gebannen] vvair, niet comen en sall vp tvveehondert roeden na onser stede graften van Leyden. Ende vvies vvy also ordineren sullen vanden butenlande voirs., dat sall onse voirs. Stede gevolgich sijn sonder argelist. Ende hier mede en sullen] die oude hantvesten ende kueren die onse stede van Leyden heeft, in allen anderen saicken niet gemenet, noch van minder vvairde
| |
| |
vvesen ende blijuen, dan sy nv zijn. Ende om dat vvy alle dese voirs. punten, rechten, ende vryheiden geloift] hebben, ende gelouen mit desen brieue voir ons, ende voir onsen nacomelingen, in goeden truvven onser stede van Leyden te houden, ende te laten gebruycken tot evvigen dagen: Soe hebben vvy des toirconde desen brief bezegelt met onsen] segel hier an gehangen. Gegeuen den vierentvvintichsten dach in Julio, int jair ons Heren duysent vierhondert vierendedertich.
Opte ploye stont geschreven: By mijnen Heere den Hertoge, Grave van Hollant. Ende geteyckent T. de Zweeten.
Ende was geschreven op een stuc franchijns, breet of lang veertien duymen, drie greynen: ende hooch acht duym vijf greynen: behalven een ploye van twee duymen, vier greynen: ende uythanghende aen doublen franchijnen staerten, breet elf greynen: bezeghelt mit een groot root wasschen zegel: hooch in zijn dwerslinie twee duymen, zeven greynen: daer inne af gedruct stonden twee climmende Leeuwen, houdende een recht staende gequertilleerden schilt, verwapent ter rechter zijden mit een Lelie, hebbende in elc vande vier houcken een ghebroken Lelie, ende ter slincker zijden, eerst drie schoyns oflopende balcken, mit een climmenden Leeu: beset opt midden van tschilt mit een cleyn schildeken, verwapent mit een climmenden Leeu. Den voor gheroerden schilt was hanghende aen een recht-staenden helm, hebbende tot den tymber een Lelie, ende in den ommeloop bestaende van twee volle regelen, de volgende woorden:
S. Phi Dei grā. Burgūdie, Lotharingie, Brabancie, & Lymburgie Ducis: Flandrie Artehesij, Burgūdie, Palatin. Co. Hānonie, Hollandie, Zelādie, & Namurci Cōitis. Sacri Imperij, Marchionis, ac Dñi Fris. de Salims & Machlie Ordiātū in Holl. & Zel.
| |
| |
Mijns bedunckens hebben de Regierders inder tijt, tmeeste ghelijck vande werelt gehadt, tvoorgaende Octroy of Privilegie te verzoucken: ende bedancke, voor zo vele in my is, onzen wijzen ende voorzienighen voorouderen, vande goede opsichte, vlijt, ende naersticheyt, die zy niet alleen in dien deele, maer in tvorder beleyt, ende de regeeringhe van alle andere stadts zaecken hebben aen ghewent. Ghewisselicken naer alles dat ick hebbe connen ghevinden, en hebben zy in haer regieringe niet slecht, sloffich, of verzuymich geweest, maer hen hare zaecken ymmers zo wel verstaen, alsmen die huydendaechs verstaen zouden connen.
Maer (om de zake, aengaende den Burchgraven, weder te hernemen, daer die hier voren zijn gelaten, ten was hier mede mitten Burchgraven niet zo zeer verzoent, of daer en voorvielen in den jare viertien-hondert ende drie nieuwe zwaricheyden bejegent moesten zijn, zoudemen tbecroon te gronde vergeten ende af laten, gelijck uyt het vervolch alhier te zien is.
| |
Philips heer van Wassenair, Burchgraue van Leyden, doen condt allen luden, vvant vvy in becroen gestant hebben van alrehande gebreke die] vvy gehadt hebben binnen der vryhede van Leyden ain onsen heerlicken goiden, dat is te verstain van platen, straten, vveruynge inden rijn vorder] dien ons behoirlick dochte te vvesen. Ende ain die hofsteden die ain die Burch the Leyden gelegen zijn. Van vvelken ons tgerecht van Leyden vir]volcht hebben ende beieghent mit sulker goelicheden die zy ons dair om gedain hebben, vvair by vvy dat becroon te gronde vergeten ende] oflaten. Ende schelden der voirscreuen Stede, ende den genen die ons te nae geuaren, of gepailt zijn binnen der vryhede voirs. inden rijn. Ende] den genen die die hofsteden anden Burch besitten, of namels besitten sullen vry ende quijt. Ende loue voir ons ende voir onse nacomelingen] heur allen, ende horen nacomelingen die erue te vvaeren tot evvigen dagen, in allen schijn of zy die nv ter tijt betymmert ende bemuert] hebben na inhoudt hoirre voirvvairden die zy van onsen voirvaders hebben: behoudelick Wyllaim Wermbouts soin sulken coip als hi] heeft ain die graft die onder sin huys gelegen vvas. Voirt vves die Scout mit achte Scepenen in toecomenden tijden kueren ende ordi]neren zullen om gemeen oirbair ende profijt inden rijn bynnen der vryheden voirs. ain platen, straten, of ain vveruinghe dair die] rijn
| |
| |
mede gevvijet of genauvvet moge vverden, dat louen vvy vast ende gestade the houden van ons ende van onse nacomelingen, sonder] enich vvederseggen, behoudelick ons onser vyscherie inden rijn voirscreuen. Ende alle dinc sonder arch ende lyst. In kennessen der] vvairheit so hebben vvy desen brief bezegelt mit onsen zegele. Gegeuen inden Hage des manendages xix dagen in Marte,] int jair ons Heren Mo C C C C.
Ende was geschreven op een stuck franchijns, breet of lang acht duymen, elf greynen: hooch vijf duymen, zes greynen: bezeghelt aen een uytgesneden gevlochten staert, breet vier greynen, mit een groen wasschen zeghel, gebroocken, ende genouch gheheel wech zijnde: twelc, uyt de moete ende groenicheyt daer aen bevonden, in zijn dwerslinie groot scheen gheweest te hebben neghendalve greyn. Wezende de voorgaende brieven by den Grave bevesticht, gelijc te zien is uyt het vervolch van dezen.
| |
Ailbrecht bi Goids genaden, Palengraue opten Rijn, Hertoge in Beyeren, Graue van Henegouwen, van Hollant, van Zeelant, ende heer van Vrieslant, doen] cont allen luden, dat vvy geconfirmeert ende geuestiget hebben, confirmeren ende vestigen mit desen brieue alsulke voirvvairden als] onse getruvve heer van Wassenair, Burchgraue van Leyden, of siin voiruaders gegeuen vanden hofsteden die aen dien] Burch te Leiden gelegen siin, ende hi ende siin nacomelinge noch gheuen ende maken mogen van hofsteden aen die selue Burch te verhueren] of vvt te gheuen, Ende van platen ende straten die binnen der voirs. vrihede gemaict siin, of dien tGerecht van Leyden om ghemeen] orbair kueren ende ordineren sullen inden Riin binnen der voirs. vrihede. Ende gelouen voir ons, ende voir onsen nacomelingen onsen] getruvven voirs. sinen nacomelingen, allen den ghenen die dien erue aenden Burch besitten, of namaels besitten sullen, Ende onser] Stede voirs., des sy kueren ende ordineren sullen binnen der vryhede dair die Riin bi genauvvet of gevvijt mach vvorden, dair] in te houden ende te starcken tot evvigen dagen, behoude-
| |
| |
liken onsen getruvven ende sinen nacomelingen die visscherie inden seluen Riin, him altois te bliuen. In orconde desen brieue besegelt mit onsen segele. Gegeuen inden Hage opten neghentienden dach in Maerte] int jair ons Heren M C C C C ende tvvee na den lope van onsen Houe.
Den voorgaenden brief was gheschreven op een stuck franchijns, breet of lang seven duymen, acht greynen: hooch drie duymen, vier greynen: bezegelt aen een uytgesneden gevlochten staerte: breet schaers vijf greynen, mit een groen wasschen zeghel: groot in zijn dwerslinie omtrent tiendalve greynen: daer inne af ghedruct stont een cleyn slim hanghende ghequartilleert schildeken, mitte wapenen van Beyeren ende Henegouwen: hanghende aen een helm, daer van den tymber was een croone: ende tgunt daer boven uyt stack, by my niet en const werden onderscheyden.
Alle twelck alhier, voor zo vele ick uyt des Stadts stucken ende Privilegien hebbe connen bevinden, ten ghenoughen ghezeyt zijnde vande gherechticheyden der Burchgraven binnen Leyden, hoe zy de zelve ghesocht hebben te vermeeren: wat gheschillen ter zaecke van dien zijn ontstaen: ende hoe de zelve by middel van vrienden uyte weghe zijn gheleyt. Rest te zegghen hoe de voorschreven Burchgraven haer ghesach binnen Leyden quijt gheworden zijn: ten welcken elck een volle onderrechtinge can becomen uyt de zoen-brieven by my genomen uyt zeeckere oudt Register, gheschreven mit een oude hand, in formaet van Lombaerts papier, aldaer beginnende aen de eerste zijde van het elfde bladt, ende wezende vanden innehouden hier volgende.
|
|
Auteursrechtvrij