Stichtelyke zinnebeelden

Gepast op deugden en ondeugden, in LVII tafereeelen vertoont

[p. 171]

XLI.
Appelles.

Allengs komt men tot volmaaktheid.

Een leerzaam hert, dat steeds te vordren tragt

In kennis, zal geen onderwys verveelen.

Apelles zelf, de Prins der Schilders bragt

Wel eertyds zyn doorwrochte tafereelen,

(Waar achter hy zich stil verschoolen hiel)

Voor 't volk ten toon, om vaardig by de werken,

te hooren, 't geen van elk daar over viel

Met goed verstand en oordeel aan te merken.

Op deeze wys leert een, die 't vleien haat,

Best aan zyn werk verbeetren wat misstaat.

[p. 172]

XLI. Zinnebeelt.

Uit dit voorval is de Spreuk: Dat een schoenmaker zig by zyn leest moet houden, by ons in diergelyk geval van gebruik herkomstig is. Gy ziet den verwaanden Schoenmaker met een uitgesteken borst, en trotze wyze van staan, veragtelyk met de hand den gewaanden misstal in het Tafereel zynen makker aanwyzen, en Apelles als gereed om van agter zyn Konststuk te voorschyn te komen, om den berisper de dwaasheit van zyn ongevergt oordeel over 't gene hy zig niet verstont voor oogen te stellen, en hem daar over in den baart te varen.

Wie is 'er die my wyzen kan den man,
Die 't yder een van passe maken kan?

Hier op ziet de xcvii. Fabel van Faernus.

Een Vader, verzelt met zyn jongen zoon, dreef een Ezel naar de markt, om den langoor voor gelt te verkoopen, en zig het beest kwyt te maken. Zy beide werden belacht van een boer die in 't velt stont te arbeiden; om dat zy met moeite door ongebaande wegen te voet gingen, en lieten dat lastbeest ledig mee stappen. De oude man dit hoorende zet zyn jongen daar op. Dit ziet een ander, die bestraft den oudere man; zeggende: Goeye man, laat gy den jongen die sterk en kloek is ryden, en gaat gy zelf met ongemak den weg te voet? Hy dient zig van dien raad tot zyn gemak laat den jongen af klimmen van den Ezel; die hen een wyl torst tot by het naaste Dorp. Daar was weer 't gezeg: Een man, nog zoo sterk en kragtig naar zyn

[p. 173]

jaren, laat zig tot zyn gemak ryden, en het arme kint te voet nalopen. De man gestoort om al dit lastig bedillen, beveelt zyn zoog agter hem op te zitten, of hy 't mogelyk eens van pas kon maaken. Een reiziger ontmoet hun, die 't oog op den hout, en medelydig over het lastdier, zeit: Ik vind uw doen t' onbarmhartig, gy zult het arme beest den rug inryden.

De goede man vind zig geheel benart,
En dit gespreeu van elk raakt hem aan 't hart.
Dus vint hy zig ten uitersten verlegen,
En schikt zig weer om alles te overwegen,
Dewyl hy aan geen mensch voldoening geeft,
Het zy hy 't beest dus overladen heeft,
Het zy hy 't leeg deed zynen wegh vervolgen.

Hy word grimmig over al dien aanstoot dien hy lyt, vangt op nieuw een ander middel aan, en bind den Ezel zyne voeten vast. Toen steekt hy een stok daar door, daar elk een end van op zyn schouder leit; en dus torssen zy het beest over den weg.

Dit schouspel ongehoort

En ongezien, doet yder samenkomen,
En lachen van verwondring ingenomen.
Zy schelden bei de dragers als berooft
Van zinnen: hoe, quam hun dit in het hooft?
De Vader wort voor al hun bekeven.

Die in 't end van gramschap gedreven, in arren moede 't beest opneemt en in 't water werpt. Hier op is deze toepassing:

Die yder een wil trachten te behagen,
Voldoet geen mensch, en helpt zich zelf aan plagen.

[p. 174]

Jupiter zelf (zeit de Griekse Theognis) heeft het alle menschen niet van pas konnen maken, het zy hy door verquikkenden regen, of verwarmenden zonneschyn de velden koesterde.

Hier benevens heeft ons de veelvoudige bevinding geleert, dat menschen die zich nog op konsten en wetenschappen verstaan, en hier om van de zelve niet meer, als de blinden van de koleuren, konnen oordeelen, egter gereedst daar toe zyn. Een Boer voorby een Schilders winkel gaande, viel hem 't oog op een Tafereel, verbeeldende Jupiter by ⁺ Danaë in de gedaante van een gouden Regen. De Boer op zyn gewaande oordeel parmant, zeide tegens zyn medekykers of zy wel konden zien wat dit schilderwerk verbeeldde, en vervolgde ongevergt, dat het de Lievevrouw was, met den Engel Gabriel, ziende de naakte Danaë, voor Maria, een vliegend kintje de gordyn van 't ledikant opschuivende, tot sieraad in 't Stuk gebragt, voor den Engel die haar de boodschap van de bezwangeringe brengt; en den gouden regen, voor de stralen van den H. Geest aan; en gaf dus een staal van zyn botheit aan alle die daar by stonden.

+ Deze Fabel is van den Dichter Nazo verzonnen, om de kracht en 't vermogen van het Goud aan te duiden. Waarom ook Filips van Macedonie, de Vader van Alexander den Grooten, voor een spreekwyze had: Dat 'er geen Stadt onwinbaar was, zoo die slegs een toegang had, zoo breed, dat een muilzel met goude schyven geladen daar door konde gaan.