Geld verdienen zal ik er nooit aan. Briefwisseling Ed. Hoornik en A.A.M. Stols, 1938-1954

[p. 178]

146 Ed. Hoornik aan A.A.M. Stols, 29 oktober 1940

II⁵⁵⁵

Beste Sander,

Zooeven had ik een onderhoud met Aafjes en Meulenhoff,⁵⁵⁶ welke laatste besloten heeft Aafjes uit zijn moeilijkheden te helpen. Hij geeft hem ƒ60.- per maand, onder het voorbehoud, dat hij al zijn nieuwe werk bij Meulenhoff zal plaatsen.⁵⁵⁷ Ik verzoek je deze mededeeling als vertrouwelijk te beschouwen. Een probleem vormde hierbij natuurlijk de bundel van Aafjes, die hij mij reeds voor de Helikon-reeks had toegezegd, en die ik juist dezen middag had samengesteld. Meulenhoff begreep volkomen, dat het èn tegenover jou èn tegenover mij unfair zou zijn op dezen bundel beslag te leggen, hoewel dit op het oogenblik het eenige is, wat Aafjes kan uitgeven.

Meulenhoff stelde de volgende regeling voor: ‘Het gevecht met de Muze’ is door jou uitgegeven; nu had M. graag Aafjes' tweede bundel: ‘Het zanduur van den dood’, de derde bundel zou dan weer naar jou gaan enz. Ik ben hierop niet ingegaan, omdat het honorarium, dat M. voor een bundel van Aafjes biedt vier maal dat van ‘Helikon’ is, waaruit logisch volgt, dat Aafjes, die voortdurend in geldnood zit, M. zal verkiezen, al geeft deze zijn bundel minder mooi uit. Ik heb er dus op aangedrongen, dat Aafjes' nieuwe bundel ‘Het zanduur van den dood’ in de Helikon-reeks (1941) verschijnt, en dat in de toekomst Aafjes zelf dan maar moet beslissen. M. wil er echter graag met jou over spreken (of schrijven); daarom voel ik veel voor een snelle beslissing. Wanneer Aafjes niet op het laatste oogenblik van meening verandert, komen wij Zondag naar Den Haag en brengen wij je Maandag de bundel, die je dan tegen contante betaling accepteert. Ik kan niet beoordelen of de bundel jou méér dan ƒ20.- waard is; ik heb Aafjes in ieder geval dit bedrag genoemd.

Meulenhoff is een zeer sympathiek en eerlijk uitgever; het is niet mijn bedoeling hem te benadeelen, en hij wil het jou in geen enkel opzicht; dit liet hij wel merken. Deel mij s.v.p. per omgaande je besluit mee, of stel je met Meulenhoff zelf in verbinding. ‘Het zanduur van den dood’ is, naar mijn mening, de belangrijkste bundel uit de reeks van 1941.

Met hartelijke groeten

In haast

Je Eddie

555 Gedateerd op grond van de ‘II’ in de rechterbovenhoek van de brief. De brief met nummer I schreef Hoornik op 29 oktober 1940.

556 Hoornik bedoelt Jan Rudolph (John) Meulenhoff (1906-1978). Zijn vader, Johannes Martinus Meulenhoff (1869-1939), richtte in 1895 een importzaak voor boeken op, waaruit in 1906 zijn uitgeverij groeide. J.R. Meulenhoff werd in 1934 in de zaak opgenomen en kreeg in 1936 de leiding over de uitgeverij, terwijl zijn vader hoofdzakelijk de importafdeling leidde. Na zijn overlijden had J.R. Meulenhoff de leiding over zowel de uitgeverij als de importboekhandel.

557 Gedurende de oorlogsjaren was Aafjes' productiviteit groot en er verschenen van hem dan ook veel uitgaven, die hij echter niet bij Meulenhoff onderbracht. Omdat Aafjes zich niet bij de Kultuurkamer had aangesloten werden veel uitgaven clandestien uitgebracht. Zo publiceerde hij bij A.A. Balkema te Amsterdam, De Blauwe Schuit te Groningen, G.W. Breughel te 's-Gravenhage, de Molenpers van Jan Vermeulen te Leiden en de Mansardepers van C.A.B. Bantzinger te 's-Gravenhage. Na de oorlog zou Aafjes vrijwel al zijn werk bij Meulenhoff onderbrengen.