W.D. Hooft: Door-trapte Meelis en J. Noozeman: Lichte Klaartje
(1999)–Willem Dirckszoon Hooft, Jillis Noozeman– Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 104]
| |||||||||
[pagina 105]
| |||||||||
J. Noozemans
| |||||||||
[pagina 106]
| |||||||||
Ga naar margenoot+
|
Lichte Claertje, vrouw van Goose. Ga naar voetnoot+ |
Goose haest gepayt. Ga naar voetnoot+ |
Jeuriaan, Goosens knecht. |
Kaerel, Pol van Claertje. Ga naar voetnoot+ |
Maeyken, Brabantse Waerdin. |
Joris, Roffiaen van Maeyken. Ga naar voetnoot+ |
Schout en Ga naar voetnoot+ |
Dienaers. |
[pagina 108]
Ga naar margenoot+
Lichte Claertje
Op het spreeckwoort:
Sieje 't visje tast het aen,
Of anders sal 't u wel ontgaen.
Ga naar voetnoot+
CLAERTJE , GOOSE , JEURIAAN.
CLAERTJE
Hoe vaerje Man, wat schort'er noch, sulje haest voort raecken
Ga naar voetnoot1?
GOOSE
Ick bedenck wat ick meer van doen heb.
CLAERTJE
Men sou eer een vaendel volckx riet maecken
Als jou, wat veur sulcken gestel, 't is geen Oostindise reys
Ga naar voetnoot2/3,
Ghy komt licht morgen weer.
GOOSE
De picken op u vleys
Ga naar voetnoot4,
5[regelnummer]
Men kan in een nacht soo veel krijgen, als somtijdts in al
sijn dagen
Ga naar voetnoot5,
Het lijf heet valck: o ick soeck niet reuckeloos mijn jonge leven
te wagen:
Ga naar voetnoot6
Maer wijf 'k ga nou van huys, en siet ick laetje vooght,Ga naar voetnoot7
Doch is't datje 't ambacht wel bedient, soo wordje licht altijdt
soo verhooght.
Ga naar voetnoot8
JEURIAAN
Dat mijn Baes wijs was, hy most
Ga naar voetnoot9 aen alle kisjes slooten hangen als hy uyt wou varen,
10[regelnummer]
Dan sou hy onder weegh gerust zijn.
CLAERTJE
Voor niet
Ga naar voetnoot10 krijghje soo
vroegh witte haren,
'k Segh altemet Esels grijse jonck, maer het komtje daer niet van
daen
Ga naar voetnoot11,
't Is van onnutte hartseer
Ga naar voetnoot12, en dat doeje u selver aen.
GOOSE
De Stuur-man, die aen 't Roer sit, is de wacht bevolen
Ga naar voetnoot13,
En soo is 't met mijn, want doolden ick, het sou hier alles doolen
Ga naar voetnoot14,
15[regelnummer]
Daer behoort wat meer tot danszen als een paer schoenen, of
je mist
Ga naar voetnoot15,
[pagina 110]
En de man, die maer alleen voor de koele wijn sorght,
siet men dat after 't net vist
Ga naar voetnoot16.
CLAERTJE
Datje een slampamster van een wijf had, so mocht men u kloekheyt
prijsen
Ga naar voetnoot17.
JEURIAAN
Juyst eraden, als men iemant van die natuur soght, behoeftme maer
op u te wijsen
Ga naar voetnoot18.
GOOSE
Nou bewaer jou kuysheyt, siet, het wordje alles vertrout
Ga naar voetnoot19.
CLAERTJE
20[regelnummer]
Heer! hoe sinje dus achterkousigh
Ga naar voetnoot20, ik benje immers soo trou als gout.
JEURIAAN
Dat 's waer, want gout laet hem dickwils van veele hand'len
Ga naar voetnoot21,
Soo dunckme doeje oock, ick weet wat vanje wand'len.Ga naar voetnoot22
GOOSE
Wel aen, de reys moet sijn, hoe noo ick scheyden kan
Ga naar voetnoot23.
CLAERTJE
En hoeje mijn mistrout, soo komt my 't schreyen om u scheyden an
Ga naar voetnoot24.
JEURIAAN
25[regelnummer]
Van blijtschap denck ick, om dat het voor u open hof
Ga naar voetnoot25 sal wesen,
Want nou ick mee moet, kunje met u vriendtjes smullen sonder
vreesen
Ga naar voetnoot26.
CLAERTJE
Wat maeckt de geck, om een Haerlemse reys, al groote omme-slagh.
Ga naar voetnoot27
GOOSE
Wat seghje vrouw?
CLAERTJE
Dat ick niet lijden mach
Ga naar voetnoot28
Datje soo veel over-hoop haelt, och! 'k vrees datje
eeuwigh uyt
Ga naar voetnoot29 sult
blijven.
JEURIAAN
30[regelnummer]
Mocht dat schien, wie sou 'er meerder vreught, op aerdt,
als ghy, bedrijven
Ga naar voetnoot30.
GOOSE
Mijn Laersen, mijn Rapier, is dat al by der handt
Ga naar voetnoot31?
JEURIAAN
Ja Heer.
GOOSE
Mijn Orloogie
Ga naar voetnoot32.
[pagina 112]
JEURIAAN
Die is hier.
CLAERTJE
Dat 's recht mijn eygen Sant
Ga naar voetnoot32,
Soo sulje jou op geen plaetse, sou ick hoope, vergissen;
Maer ofje een halve dagh langer bleef?
GOOSE
Soo sal ick niet missen
Ga naar voetnoot34
35[regelnummer]
Of laten u weten hoe het met mijn gesontheyt al staet.
CLAERTJE
Daer smaeckt een kusjen op, maer datje 't niet en laet
Ga naar voetnoot36,
Of anders sal ick my, in u af-zijn, niet troosten laten
Ga naar voetnoot37.
JEURIAAN
Och! back-stien, datje soo hart om bijten zijt, leege vaten
Ga naar voetnoot38
Met tranen schreytse vol, sy doeckt hem na haer sin
Ga naar voetnoot39.
GOOSE
40[regelnummer]
Mijn dienaer zinje reet?
CLAERTJE
Hoe raeckt hy wegh
Ga naar voetnoot40?
GOOSE
Wat seyt mijn vriendin?
CLAERTJE
Dat ick wel wou dat ickje weer sagh
Ga naar voetnoot41.
GOOSE
Och dat ick scheyen moet!
JEURIAAN
Speck-struyf
Is dat geen gladde kost? mijn alder-grootste gecks-kuyf
Ga naar voetnoot42;
Holla, 'k meen Miestertje, wat valt dit scheyen suur
Ga naar voetnoot43.
GOOSE
Nu hartje lief, adieu.
CLAERTJE
Hoe verlangh ick na u weer-komende uur
Ga naar voetnoot44.
JEURIAAN
45[regelnummer]
Ja als een Schoen-maeckers Knecht na een paer kurckte
muylen
Ga naar voetnoot45.
GOOSE
Noch eens adieu gesoent
Ga naar voetnoot46, wel hey, ghy moet niet huylen,
Adieu wijfje; weest wel gemoet
Ga naar voetnoot47.
GOOSE, EN JEURIAAN BINNEN
Ga naar voetnoot-.
[pagina 114]
CLAERTJE
Adieu: achter sien ickje lest
Ga naar voetnoot47,
Ga heen ghy dreutelaer, ghy gorten-telder, ghy rochel in de test
Ga naar voetnoot48.
Al hiel ick mijn wat bangh, ick meenden 'er niet ientje
Ga naar voetnoot49,
50[regelnummer]
De tongh was by mijn Man, maer 't hartje by mijn
vriendje,
By Karel, die de naem
Ga naar voetnoot51 in 't
leger voeren magh,
Om dat hy nimmermeer hem schuyl maeckt
Ga naar voetnoot52 voor een slagh.
Och! eerder dat ick sou al sijn omhelsingh derve,
Soo wou ick liever strack voor ieders oogen sterven
Ga naar voetnoot53/54.
KAEREL UYT
Ga naar voetnoot-.
55[regelnummer]
Waer of hy nu vertoeft? of sou hy iewers zijn
Ga naar voetnoot55
Te praten, of by Bier, of in de koele Wijn.
't Is wel
Ga naar voetnoot57, ick sal het weder houden in
gedachten,
Dat hy my nu alleen doet na sijn komste wachten
Ga naar voetnoot58,
Seyd' ick hem gist'ren niet dat hy op dese tijdt
60[regelnummer]
Sou komen?
KAEREL
Harteblat, wat 's d'oorsaeck dat ghy zijt
Ga naar voetnoot60
Gebeeten op u vrundt, heb ick het dus verkurven
Ga naar voetnoot61?
CLAERTJE
Neen lief, de jalousi die heeft het seggen durven,
Want waerje van mijn zijt, soo schijn ick hoofdeloos.
Ga naar voetnoot63
KAEREL
En als ghy mijn weer siet?
CLAERTJE
Dan sieje dat ick bloos
65[regelnummer]
Van vreuchde.
KAEREL
Lief.
CLAERTJE
Mijn troost.
KAEREL
O vrind'lijck trecke-becke
Ga naar voetnoot65!
CLAERTJE
Hebje hier langh gestaen?
KAEREL
Ja, 'k sagh u man vertrecken
En schiep een groot vermaeck in sijn toestel
Ga naar voetnoot67, en sorgh.
CLAERTJE
Hy merckt al wat 'er is in huys, maer 'k blijf u borgh
Ga naar voetnoot68,
[pagina 116]
Hoe nau dat hy het mickt, dat hy niet heel sal weeten
Ga naar voetnoot69
70[regelnummer]
Wat vreughde dat wy doen, of wat wy leckers eeten.
KAEREL
Dat 's recht, want het waer spijt dat ghy u hert alleen
Ga naar voetnoot71
Soudt knaege
Ga naar voetnoot71/2, en dan noch by soo een bloet
Ga naar voetnoot72,
daer geen
Vermaeck voor vrou in is, 't is goet dat dese stryer
Ga naar voetnoot73
Wel 't wijve sleutel draeght, maer gun haer aen een vryer
Ga naar voetnoot74.
CLAERTJE
75[regelnummer]
Na Lubeck dat is best met sulcke lompe maets
Ga naar voetnoot75.
KAEREL
Niet waer, mijn beckje, want sy neeme veel de plaets
Van duske lansy-knechts, hoe wel sommighe vrouwe
Ga naar voetnoot77
Om reeden, doch met leet, haer kuyse mont toe houwe
Ga naar voetnoot78;
Want hy schent 't aensicht, die sijn eygen neus af bijt
Ga naar voetnoot79,
80[regelnummer]
Doch in het heymelijck, ghelijck het spreeck-woort
seydt,
Is meeste arremoe, maer is hier 't praeten veyligh?
Ga naar voetnoot80/81
CLAERTJE
Soo seer niet, kom in huys mijn soete vrient, mijn heyligh
Ga naar voetnoot82,
Dan sal ick met 'er haest mijn prullen, en mijn goet
Ga naar voetnoot83
Wech doen, en peuren stracx met u mijn lief te voet
Ga naar voetnoot84
85[regelnummer]
Waer dat ghy wilt, laet ons uythuysigh vreughde raepen
Ga naar voetnoot85,
Soo sal hier niemant onse vryery betraepen
Ga naar voetnoot86.
BINNEN.
GOOSE, EN JEURIAAN.
GOOSE, EN JEURIAAN.
GOOSE
Maer Jeurriaen, dunckt jou van het raetsaemste
Ga naar voetnoot87, dat wy in
Stadt blijven?
JEURIAAN
Wel ja, laet ons eens sien wat vrou al mach bedrijven
Ga naar voetnoot88,
O ick heb een galg in mijn oogh
Ga naar voetnoot89,
't gaet thuys niet als 't behoort.
GOOSE
90[regelnummer]
Maer sachje niet wat droefheyt dat sy maeckten
Ga naar voetnoot90?
JEURIAAN
Niet een woort
En meentse, luyt ghekreeten, haest
Ga naar voetnoot91 vergeeten,
De vrouwen hebben langhe rocken, maer korte memoryen
Ga naar voetnoot92, dat moetje weeten.
[pagina 118]
GOOSE
Heeftse dan soo veel lincker-mande, en drumpel-juffers aen haer
snoer
Ga naar voetnoot93?
JEURIAAN
Daer hebje 't niet, o neen, dat 's ballast op de vloer
Ga naar voetnoot94,
95[regelnummer]
Denckt oock niet dat de vrou alleen het huys sal bewaeren
Ga naar voetnoot95,
Aeps-starten, och sy vreest dat haer de nacht-merry mocht
beswaeren
Ga naar voetnoot96,
En daerom neemtse een loutre dach-heynst
Ga naar voetnoot97, die haer daer van bevrijt,
Gelijck de Stijfster, die van de doovekole-lucht
droncke wierdt, haer oock soo maeckte de vervaertheyt quijt
Ga naar voetnoot98.
GOOSE
Moy ekalt, soo seghje dat mijn Wijf sou hoere-parte speelen
Ga naar voetnoot99?
JEURIAAN
100[regelnummer]
Ick segh het niet, sy weet het best, als die de koele mey
om gaet deelen
Ga naar voetnoot100.
GOOSE
Ick heb 'er voor gesorght
Ga naar voetnoot101,
maer hebj'et dan gesien?
JEURIAAN
Daer heeft geen derde by van doen, ick laetse t'saem betien
Ga naar voetnoot102.
GOOSE
Hebje dan wat gehoort?
JEURIAAN
Niet veel, maer d'onderlagen
Ga naar voetnoot103,
En al de bedt-stee dreunt en kraeckt somtijdts by vlagen
Ga naar voetnoot104,
105[regelnummer]
Wanneer ghy sijt te wacht, dan hoor ick altemet
Ga naar voetnoot105
Een praetje, maer ick denck vrouw raeskalt
Ga naar voetnoot106 op het bedt
Om datse jou onbeert, oock hoor ick dickwijls of 't spoore ware
Ga naar voetnoot107 rinckelen;
Doch 'k treck 't hooft onder deck, en segh daer tijdt de droes met
belle weer aen 't hinckelen
Ga naar voetnoot108,
Dan hoor ik deure somtijts klappen, maer 'k meen datse vande wint
opengaen;
110[regelnummer]
En lest sagh 'k in jou kamer, toenje uyt waert, twee
schoene met een paer toffels staen
Ga naar voetnoot110,
Maer 'k docht 't sinne vrouws muyle met hoogh-hielde dunne
schoenen
Ga naar voetnoot111.
[pagina 120]
GOOSE
Diedraeght sy niet, de pocke schen de hoer, laet s' haer van
and'ren soenen
Ga naar voetnoot112.
JEURIAAN
Dat doense
Ga naar voetnoot113 misschien al, dat volght na sulcken
daet.
GOOSE
Maer hebje niet gehoort waer sy by wijle gaet
Ga naar voetnoot114?
JEURIAAN
115[regelnummer]
Neen, maer 'k sie somtijdts een Brabants herreken
Ga naar voetnoot115 koome,
Daer heeftse 't dan soo drock mee, als vrijsters die wat van haer
vryers hebben vernomen
Ga naar voetnoot116,
Daer peurt sy wel mee uyt voor een uur vier of vijf.
Ga naar voetnoot117
GOOSE
Wat neeringh doet die sloor, wat is het voor een Wijf
Ga naar voetnoot118?
JEURIAAN
Een eerlijck kroeghje houtse, op dat men van geen dorst sou
smachten
Ga naar voetnoot119,
120[regelnummer]
En daer by laetse oock Burgers en Reysende-luy vernachten
Ga naar voetnoot120.
GOOSE
Actie
Ga naar voetnoot121
genoegh, maer weetje oock waer dat Herbergjen is?
JEURIAAN
Wel ja, mijn lieve Baes, lustje wat groens, ghy komt u leven niet
mis
Ga naar voetnoot122.
Niet dat sy Hoeren in huys houdt, maer sy weet de soete Truytjes
soo te halen
Ga naar voetnoot123,
Want sy heeft bortjes tot harent, en dieje dan hebben wilt moetje
nae sijn gelt betalen
Ga naar voetnoot124.
GOOSE
125[regelnummer]
Gort ick sou soo gare kuyt of haringh hebben, en weete of
'er mijn Wijf oock komt
Ga naar voetnoot125.
JEURIAAN
O Baesje! weetje geen raedt, wel loopt 'er eens vermomt
Ga naar voetnoot126.
GOOSE
Bloet Jeuriaen, datje wist hoe wy dit aen souden vangen
Ga naar voetnoot127,
Ick souje byloo, tot een vereeringh, een hoet met een nieuwe
mantel langen
Ga naar voetnoot128.
JEURIAAN
Dat woordt heeft klem, om gelt is 't dat ick dien
Ga naar voetnoot129;
[pagina 122]
130[regelnummer]
Hoor Miester, laten wy ons dadelijck als Lier-luy verklien
Ga naar voetnoot130,
Hier by woont een snaeck van mijn kennis, daer sullen wy wel aen
plunje raecken
Ga naar voetnoot131,
Ghy kunt toch een beetje schrapen, en ick sal oock wel een bruytje
maecken
Ga naar voetnoot132;
Ick wed sy nemen ons voor Speel-luytjes aen
Ga naar voetnoot133,
En dan kunje, sonder kosten, wel sien wat dat 'er om magh gaen
Ga naar voetnoot134.
GOOSE
135[regelnummer]
Dat's goet, nu kom, tree voort, 't sal oock haest avont
wesen
Ga naar voetnoot135,
Dat dient den handel mee
Ga naar voetnoot136, en maeckt ons sonder vreesen
CLAERTJE
Toe is de deur, en daer sluyt al mijn sorge in
Ga naar voetnoot137,
G'nacht
Ga naar voetnoot138 huys tot
middernacht, wel doe ick nu u sin?
KAEREL
Och jaje; 't schijnt de Maen, om ons vermaeck, gaet pruylen
Ga naar voetnoot139.
CLAERTJE
140[regelnummer]
Neen s' is ons dienstigh
Ga naar voetnoot140, want ginck sy
haer niet verschuylen,
Soo mocht ons yemandt sien, en dan waer 't heel verknolt
Ga naar voetnoot141,
KAEREL
't Is recht, want ieder een graegh op een ander schrolt
Ga naar voetnoot142,
't Schijnt elck 't geluck benijt, omdat sy niet genieten
De gunst, die vrouw Fortuyn op 't luckigh hooft komt schieten
Ga naar voetnoot143/4.
145[regelnummer]
Waer gaen wy best na toe? de straet die is te kout.
CLAERTJE
Soo doet het
Ga naar voetnoot146. Weetje 't
niet? en benje alsoo out,
Soo dienje zinter Claesen milde gift te leese
Ga naar voetnoot147,
Die heeft de kroegers
Ga naar voetnoot148 daer perfecktjes
aen-gewesen
Wat plaetsen dat 'er sijn, wat dunckje of die gast
Ga naar voetnoot149
150[regelnummer]
In wijn-of bier-huys komt? hy weetse by de tast
Ga naar voetnoot150.
[pagina 124]
KAEREL
Tot Lijntjes heeft de soch de kraen uyt al de vaten
Ga naar voetnoot151;
Na
Ga naar voetnoot152 Brabants Mayke, kom die sal
ons wel in laten,
Die is oock vriendeliick, toch 't is d'aengebooren aert
Ga naar voetnoot153,
Daer hebje geen gegnor of grijnse van een Waert
Ga naar voetnoot154.
CLAERTJE
155[regelnummer]
Dat 's waer, dit steegje deur, soo sullen w'er haest komen
Ga naar voetnoot155,
BINNEN EN WEER UYT.
KAEREL
Hier is 't, ick wed sy heeft mijn klopjen al vernomen
Ga naar voetnoot156.
MAEYKEN DOET OPEN.
MAEYKEN
Bon soor gelievekens, believes ou kom in
Ga naar voetnoot157,
Woor heede soo langh getuuft
Ga naar voetnoot158, ghy vergeet u oude Waerdin?
CLAERTJE
Neen Mayken, maer 'k heb niet uyt gekost
Ga naar voetnoot159.
MAEYKEN
160[regelnummer]
En ghy Singioor heede oock soo veel te besongieere
Ga naar voetnoot160,
Dagge niet eens ten voorschijn komt? onbayt, 'k ick sal ou dat
verleere
Ga naar voetnoot161,
Ghy sult een plack hebbe van een vrindelaycken kus
Ga naar voetnoot162.
CLAERTJE
Nou Mayke laet betien, wel Wijf hoe staje dus
Ga naar voetnoot163?
Neem ghy 'er 't groen niet of.
MAEYKEN
Uffrou 'k heb ou de wegh gewesen
Ga naar voetnoot164,
165[regelnummer]
En believes ou, laet ou Serviteur voorts ouwe smart
genesen:
Ga naar voetnoot165
Nu tree wat binne.
CLAERTJE
Maer deynckt eens hoe mijn dit harnas past
Ga naar voetnoot166,
Me man die is van huys, en ick kom hier met een vreemt gast
Ga naar voetnoot167.
MAEYKEN
Och! het staet ou soo baisaartjes, g' en sou es voor semers niet
geloven
Ga naar voetnoot168,
Men hoort ou alleneen same te vouge, want in perfeccy gade ieder
een te boven
Ga naar voetnoot169.
[pagina 126]
CLAERTJE
170[regelnummer]
Wel je kent met de fijne quast.
MAEYKEN
Sa hertekens, wilt u na binnen spoen
Ga naar voetnoot170.
KAEREL
We sulle, hebje nou een versnaperingetjen soo sulje ons groote
vrintschap doen
Ga naar voetnoot171.
MAEYKEN
'k Sal wa lackers in de booter fruyten, o 'k he noch sulcken
delicaet Kieken-pastayke
Ga naar voetnoot172.
CLAERTJE
Ja, en daer dan nieuwe most by, altijdt vint me wat soets by Mayke
Ga naar voetnoot173.
GOOSE
Wel maet ghy sint hiel moy, maer hoe past
Ga naar voetnoot174 mijn dit pack?
JEURIAAN
175[regelnummer]
Soo ick jou niet en kost, 'k sou segge dat 'er een gorge
veddelaer in stack
Ga naar voetnoot175,
Hou moet Baes, 't sal wel gaen, ghy moet u vrolijck toonen.
GOOSE
Dat sal ick doen, wel hey! sinje nou in de boonen
Ga naar voetnoot177?
Men sou, om tijdtverdrijf, dus altemet eens gaen
Ga naar voetnoot178.
JEURIAAN
Al recht heer Klaes, ghy zijt 'er heel geluckigh aen,
180[regelnummer]
't Is troostelijck sijn vrouwe vroomheyt dus te proeven.
Ga naar voetnoot179/80
GOOSE
Bloet-beulingh, maeckje mijn ootjes wijs, of slachtje al de boeven
Ga naar voetnoot181,
Die de menschen uytlachen als sy haer om een dagh-scheer hebben
geleyt
Ga naar voetnoot182.
JEURIAAN
Neen Baesje, 't wordt maer soo uyt soetigheyt geseyt
Ga naar voetnoot183.
GOOSE
'k Neem 't oock in 't goede, maer 't verstandt dat is hiel
op-getogen
Ga naar voetnoot184.
[pagina 128]
JEURIAAN
185[regelnummer]
Dat hebje noyt genoegh, en voorneementlijck is 't je nou
vervlogen
Ga naar voetnoot185.
JORIS.
JORIS
De drommel mocht soo na de Speel-luy loopen soecken
Ga naar voetnoot186,
Men sou by gout die groot-vorsten wel vervloecken
Ga naar voetnoot187;
Ick quam daer by een Wael, maer 't was je ne veux pa sue in
sulcken petitten kroeck
Ga naar voetnoot188,
Ghy meught het laten, krom-steeve, seyd'ick, en vijst inje broeck
Ga naar voetnoot189;
190[regelnummer]
Quam ick by arre, 't was jongman 't magh ons nu niet
wachten
Ga naar voetnoot190,
Wy moeten op
Ga naar voetnoot191 een Bruyloft gaen, en 't is al
dicht by achten,
En nou sou ick wel na Schoppen ien-oogh tyen, maer die verdrinckt
al sijn verstant
Ga naar voetnoot192;
Oock en kan hy niet veel nieus, en wat is men dan versien met
sulcken quant
Ga naar voetnoot193;
Dat ick wist waer dat geswooren Herberghs Speel-mannetjen woonde
Ga naar voetnoot194
195[regelnummer]
Met sijn roodt gekarbonckelt aensicht, dat hem wel eer soo
vlijtigh toonde
Ga naar voetnoot195
Om een geringe penningh, ick peurden 'er stracx na toe
Ga naar voetnoot196,
Of na de Scharmay-speelder met sijn maet, hey! een vijgh, ick ben
al moe
Ga naar voetnoot197,
Ick kruy weer om na huys, en seg, ick kan 'er geen krijgen
Ga naar voetnoot198.
JEURIAAN
Gort Baes, maeckt wat geluyt, 't is nou geen tijdt van swijgen
Ga naar voetnoot199:
[pagina 130]
200[regelnummer]
Dat is de Roffiaen
Ga naar voetnoot200 van de
Brabantse Waerdin.
GOOSE
Hey lustigh, goet ackoort.
SY SPEELEN.
JORIS
Wel dit komt na mijn sin
Ga naar voetnoot201,
Een Kolfje na mijn handt, onse Joncker is wat vrolijck
Ga naar voetnoot202,
En die soo is, vermaeckt hem selfs wel al is de Speel-man oolijck
Ga naar voetnoot203,
Ick magh dese brackjes mee neme, en segge dat ick aers niet vinden
kan
Ga naar voetnoot204;
205[regelnummer]
Goe-navont manne, ghy komt hier wel tot u voordeel an,
Souje wille mee gaen, daer 's gelt voor u te winnen
Ga naar voetnoot206?
JEURIAAN
Wel gare bon amis.
GOOSE
O ja mijn kindt van minnen
Ga naar voetnoot207,
Waer is 'et daerje meent
Ga naar voetnoot208? 't is
nu een duure tijdt,
Die
Ga naar voetnoot209 gelt krijght, en goe
Bier, die magh wel zijn verblijt.
JORIS
210[regelnummer]
Soo volch me, 't is hier by
Ga naar voetnoot210.
JEURIAAN
Dat komt hiel wel te slage,
't Sal vreemt zijn hoe de saeck met ons sich toe sal draghen
Ga naar voetnoot211.
BINNEN
KAEREL, MAEYKEN, CLAERTJE
KAEREL, MAEYKEN, CLAERTJE
KAEREL
Wat soo, dat is voor eerst een moyen Dam gemaeckt
Ga naar voetnoot212,
Nu Maeyken, weetje wel wat daer op louter smaeckt?
KAEREL
215[regelnummer]
Wel an, nu eens gekust, 'k hou lip- en mont-bancketten
Ga naar voetnoot215.
CLAERTJE
Wat soo, wie sou om dusken vreucht doot wille zijn
Ga naar voetnoot216.
[pagina 132]
KAEREL
Nu ben ick in mijn schick
Ga naar voetnoot217,
by 't liefje, en de wijn,
Ick heb in mijn gemoet daer langh of legge droome
Ga naar voetnoot218,
Of 't van sijn leeve wel dus slaechs sou kunnen kome
Ga naar voetnoot219.
CLAERTJE
220[regelnummer]
Hoe lonckje mijn dus aen?
KAEREL
Om 't geen ghy dencken kunt
Ga naar voetnoot220.
CLAERTJE
Wel daer is immers niet
Ga naar voetnoot221, of'k heb het u
gegunt,
Of schort 'er noch wat aen, soo wees terstont de melder
Ga naar voetnoot222?
MAEYKEN
MAEYKEN
Sie daer, een kanneken van 't best, dat roomerken
Ga naar voetnoot223 is helder.
KAEREL
Is 't al van 't echte bedt?
MAEYKEN
Neemt eerst een mont vol kaes
Ga naar voetnoot224,
225[regelnummer]
En pruuf'em dan van deech
Ga naar voetnoot225.
CLAERTJE
Wat soo mijn eelen baes,
Goe-bier op kost geleyt, dijt uyt als ouwe boonen
Ga naar voetnoot226,
Maer 't wijntje teert de spijs, en doet ons vroolijck toonen
Ga naar voetnoot227.
MAEYKEN
Onbayt, ick hoor daer yets!
KAEREL
Mijn dunckt het is geklop
Ga naar voetnoot228.
MAEYKEN
Ick sall'es gaen besien.
BINNEN
CLAERTJE
Ey doet voor al niet op
Ga naar voetnoot229,
230[regelnummer]
Of vraecht eerst wie 'er is, laet hier toch niemant
koomen.
KAEREL
Wees niet beswaert, wel hoe! beginje nu te droomen
Ga naar voetnoot231?
Wie weet dat wy hier zijn.
[pagina 134]
CLAERTJE
Dan ben ick weer verheucht
Ga naar voetnoot233.
KAEREL
Wel brenghtse daet'lijck hier, 'k heb lust eens om te springen
Ga naar voetnoot234.
GOOSE, JEURIAAN, JORIS
GOOSE
235[regelnummer]
De duycker, hier 's mijn Wijf.
JEURIAAN
Bloet kenje jou niet bedwingen
Ga naar voetnoot235?
MAEYKEN
Wat viese dieve zijn dit?
CLAERTJE
Sy zijn al vry wat kael
Ga naar voetnoot236,
JEURIAAN
Ick sal het woort wel doen, en houwe mijn als een Wael
Ga naar voetnoot237.
JORIS
Ick liep mijn beene moe, en kon'er aers geen
Ga naar voetnoot238 vinden,
KAEREL
Ghy hebt al wel gedaen, kom herrewaerts ghy vrinden
Ga naar voetnoot239,
240[regelnummer]
Wat benjy luy voor volck
Ga naar voetnoot240?
JEURIAAN
Je sint de Amsterdam.
CLAERTJE
Een Rotsack
Ga naar voetnoot241 denck ick.
JEURIAAN
Neen Juffrou, mijn Ouder quam
Icy uyt Valencien, maer ick zijns hier geworpen
Ga naar voetnoot242.
CLAERTJE
Gelijck men d'honde doen
Ga naar voetnoot243, waer hebje oyt in Dorpen
Of Steden sulcks
Ga naar voetnoot244 gehoort, en wat voor een
is jou maet?
JEURIAAN
245[regelnummer]
Een Burch'se demeur hier in de kort Warmoes-straet
Ga naar voetnoot245.
CLAERTJE
't Is huygh by haegh.
GOOSE
O pry, o Claertje van de vuyle
Ga naar voetnoot246.
[pagina 136]
CLAERTJE
Hoe vaerje lieffie?
KAEREL
Wel.
KAEREL
Nou stel u snaren dan
Ga naar voetnoot248,
En singht eens dat het klinckt, en speelt gelijcklijck an
Ga naar voetnoot249.
GOOSE
250[regelnummer]
De nicker
Ga naar voetnoot250, voor mijn Wijf en Pol te moeten speelen,
En dan noch, of ick kan of niet, daer onder queelen
Ga naar voetnoot251.
GOOSE EN IEURIAAN SINGEN EN SPEELEN
Mon keur & eun brunette,
Ick stoor mijn aen geen swart,
Maer haet het schoon blankette,
Daer yeder geck om wart,
Dat bruyn is sal niet smette,
Croyé, ma mie, mijn hart,
Temoyn dat blanch veel eerder schaet
Dan het de schoonheydt baet.Ga naar voetnoot252-9
CLAERTJE
260[regelnummer]
'tGaet niet luyt, maer in-soet.
Ga naar voetnoot260
KAEREL
Wel lief, wat seghje nou?
CLAERTJE
'k Segh noch
Ga naar voetnoot261 dat ick 'er niet graech
om doodt wesen wou,
Of sitten t'huys alleen mijn hert aen stucken quelle
Ga naar voetnoot262,
Neen, troost, wy moeten meer malkand'ren dus verselle
Ga naar voetnoot263.
GOOSE
Schot-varcken, Spin-huys-hoere deede niet meer als ghy doet
Ga naar voetnoot264.
CLAERTJE
265[regelnummer]
O soete suycker-mont!
GOOSE
O bitt're pry als roet
Ga naar voetnoot265!
Sy soent hem, hons-vadt, houdt
Ga naar voetnoot266.
[pagina 138]
JEURIAAN
Sie 't endt, wilt noch wat swijgen.
KAEREL
Mijn hert
Ga naar voetnoot267 wat sulje dese
nacht al soentjes krijgen.
CLAERTJE
Dat Goose vry wat wint, de Vrouw heeft veel van doen
Ga naar voetnoot268,
Om u mijn lieve Lam dus leckertjes te voen
Ga naar voetnoot269.
GOOSE
270[regelnummer]
Soo kost het mijn noch gelt! de droely moetje schende
Ga naar voetnoot270.
GOOSE
Hoep-stocken op haer lenden
Ga naar voetnoot271.
CLAERTJE
Dat mijn lust, lust u oock, vertoeft daer mee tot flus
Ga naar voetnoot272,
Daer brengh ick u eens op, beneffens soo een kus
Ga naar voetnoot273.
GOOSE
Gants daelders, laet betien, och! mocht ick vry uyt spreecken
Ga naar voetnoot274
KAEREL
275[regelnummer]
Waer magh u Man, dien bloet, nu in een hockel steecken
Ga naar voetnoot275,
Tuyte sijn ooren niet
Ga naar voetnoot276, dat kan wel, daer hy staet.
CLAERTJE
Wist hy, hoe het sijn Wijf nu na haer wensingh gaet
Ga naar voetnoot277,
Hy sou de beusem stracx gaen dragen in de Lommert,
En brengen ons de stock, maer ick ben onbekommert
Ga naar voetnoot278/9
280[regelnummer]
Dat hy het weet, 't geen hy niet siet, en schaet hem niet
Ga naar voetnoot280.
GOOSE
Ick hoor en sie te veel, dit 's een dubbelt verdriet.
JEURIAAN
Wel sluyt de kijckers toe
Ga naar voetnoot282, soo
hebje maer een lij'en.
CLAERTJE
Kom Kaerel, wille wy niet eens aen 't danszen tijen
Ga naar voetnoot283?
KAEREL
Wel ja, nou lustigh om, tsa
Ga naar voetnoot284 Speel-luy geef
geluyt.
GOOSE
285[regelnummer]
Wat noch al, laet eens sien, hoe kan mijn vuyle Bruydt
Ga naar voetnoot285.
CLAERTJE EN KAEREL DANSZEN, WIJL GOOSE EN JEURIAAN SPEELEN
[pagina 140]
GOOSE
O Swijn, wie leert u dit, of houje mee vergaringh
Ga naar voetnoot286
In d'Otter, of de Vlach, of iewers in de waringh
Ga naar voetnoot287?
Jou voeten staen 'er na trots Jans of heurs gelijck
Ga naar voetnoot288;
Waer brenght mijn Wijf my toe?
JEURIAAN
Tot gilde-broer van 't hooren-rijck
Ga naar voetnoot289.
KAEREL
290[regelnummer]
Het dansze teert de spijs,en maeckt de flucxe zinnen
Gereet en af-gerecht op 't lodderlijcke minnen
Ga naar voetnoot290/1.
CLAERTJE
Ey louter, als ick dus mijn gelt met vreught verteer
Ga naar voetnoot292,
Wat klagen heb ick dan, mijn Man die wint
Ga naar voetnoot293 wel weer,
'k Krijgh wel van hem de beurs, maer van u and're lusjes
Ga naar voetnoot294,
295[regelnummer]
Daer goet is, daer is last, maer vroolijckheydt by kusjes
Ga naar voetnoot295.
Nou hael ick 't hartjen op, maer t'huys is 't gangh op gangh,
Ga naar voetnoot296
O Kalfje spaert u hoy, de winter is noch langh
Ga naar voetnoot297.
GOOSE
Dat ick bespaer, verteert een aer
Ga naar voetnoot298, hoe kan ick dit verdragen?
Gort vreesden ick selfs voor gien steut, se kregen beyde slagen
Ga naar voetnoot299.
CLAERTJE
300[regelnummer]
Wat dunckje of mijn Sul, mijn Goose, nou met recht
Ga naar voetnoot300
Sijn wapen
Ga naar voetnoot301 niet en voert.
KAEREL
Hoe is 't? ick bidje seght.
CLAERTJE
In 't schilt daer staet een hert, en uyt de Hellem wassen
Ga naar voetnoot301
Twee hoorens.
Ga naar voetnoot302/3
KAEREL
Sulcken hoedt die moet hem aerdigh passen.
GOOSE
O Hen! hoe leghje't uyt, gans Stuur-man hooger niet
Ga naar voetnoot304,
305[regelnummer]
Het is soo na als 't dient
Ga naar voetnoot305.
JEURIAAN
Wat dunckje nu ghy 't siet?
GOOSE
Mijn dunckt soo veel, soo veel, dat ick ben buyten westen
Ga naar voetnoot307;
Maer droom ick oock? ey! kom ontwaeck mijn dan ten lesten.
[pagina 142]
JEURIAAN
Was 't droome, 'k wou het wel van jouwent wegen
Ga naar voetnoot308, maer
't En is geen goochel-spul, o neen, 't is al te waer.
GOOSE
310[regelnummer]
Kom met mijn, laten wy terstont de Schout hier halen,
Die sal hun mijn verdriet niet weynigh dan betalen
Ga naar voetnoot311.
BINNEN
Ga naar margenoot+
Ga naar margenoot+
KAEREL
Maer ruyckt hy nimmer lont, of heeft hy noyt verspiet
Ga naar voetnoot312
CLAERTJE
Hy 's bot, in't gros jeloers op ieder wie mijn siet
Ga naar voetnoot313.
Waer zijn de Speel-luy?
KAEREL
'k Denck nae achter in de kooken
Ga naar voetnoot314
315[regelnummer]
Gedreeven van haer maech, of datse eensjes rooken
Ga naar voetnoot315.
MAEYKEN
MAEYKEN
Ba jemeny goe liens! de Speel-lie zijn soo quaet
Ga naar voetnoot316:
Heedese
Ga naar voetnoot317 niet
betaelt? ick sach aen hun gelaet
Dat sy ou dreygden. 't Jan ick wod haer d'oorsaeck vragen
Ga naar voetnoot318,
Maer 't was hoer-moejer swijght, ghy krony, 'k he mijn dagen
Ga naar voetnoot319
320[regelnummer]
Geen grammer liens ghesien
Ga naar voetnoot319/20, en dus streeckense heen
Ga naar voetnoot320.
CLAERTJE
Och Kaerel! mijn valt daer sulcken swaerigheyt op de leen
Ga naar voetnoot321,
Ick swijm schier
Ga naar voetnoot322.
KAEREL
Ey wat is 't?
CLAERTJE
Wat sou 'er zijn? ick vreese
Dat dit geen deeg'lijck spul moet met die Speel-luy weese
Ga naar voetnoot322/3,
Ick sorch wy zijn verklickt.
KAEREL
Van wie? van dat gedroch
Ga naar voetnoot324?
CLAERTJE
325[regelnummer]
Neen, neen, de maer
Ga naar voetnoot325 en is soo
goet niet, och, och, och!
Ick ducht
Ga naar voetnoot326 't was Goose selfs,
met Jeuriaen.
[pagina 144]
CLAERTJE
Ja swijghe, om de muys te vangen in de val,
Ick sorch
Ga naar voetnoot329 dat hy hier al mijn
vrienden halen sal;
330[regelnummer]
Deynckt, soo dat beurt
Ga naar voetnoot330, wat schant dat mijn sal overkomen.
Al handelt ghy mijn steets, 'k schijn nochtans van de vrome
Ga naar voetnoot331;
Ick sterf nu 't Goose weet.
KAEREL
Die sorch is niet van doen
Ga naar voetnoot332.
MAEYKEN
Maer hoor Sieur Kaerel, 'k ick krijch sulcken quae vermoen
Ga naar voetnoot333,
Sy praeten van de Schout, en wat is dat te seggen,
335[regelnummer]
Anders, als dat dit moet op geen goe moejer leggen
Ga naar voetnoot334/5.
CLAERTJE
Och Heer, och Heer, wat raet!
Ga naar voetnoot336 wat sal 'k
beginnen gaen?
KAEREL
Soo jou de moet ontsackt
Ga naar voetnoot337, so is 't met ons gedaen.
MAEYKEN
Och Kleerke, laet ou doch tot mijnent t'huys niet vinden
Ga naar voetnoot338,
Gae stracx nae uwent
Ga naar voetnoot339.
KAEREL
Wel, nu 't wesen moet, beminde,
340[regelnummer]
So gaet, ick blijf, en sie hoe dat dit spel vergaet
Ga naar voetnoot340;
Ghy sult voort dencken wat dat u te wercken staet
Ga naar voetnoot341.
CLAERTJE
Seer wel, adieu mijn hert, 'k sal mijn nae huys verkloecken
Ga naar voetnoot342,
En stracx de doeck voor 't hooft, en 't schuur-goet riet gaen
soecken
Ga naar voetnoot343.
BINNEN
KAEREL
Die vinck is vluchtigh, o die haes is hem ontslipt
Ga naar voetnoot344,
345[regelnummer]
So hy geen schiltwacht hout, en onder weegh haer kipt
Ga naar voetnoot345.
MAEYKEN
O neen sy liepen voorts
Ga naar voetnoot346, en sonder om te
keeren,
'k Wil haer om een neegemanneken assereeren
Ga naar voetnoot347,
Dat hyse onderweechs niet krijgen sal, dien loy.
Ga naar voetnoot348
[pagina 146]
KAEREL
O uyl, waer is jou bril, ghy schiet al heel geen roy
Ga naar voetnoot349:
350[regelnummer]
Wil jy ons vangen? wech, jou list was niet besteeken
Ga naar voetnoot350,
Aen geck, of kind're werck
Ga naar voetnoot351 sal altijt wat ontbreeken;
Had hy gebleeven, en de knecht de Schout gehaelt,
So was ick, en sijn wijf heel schendigh afgemaelt
Ga naar voetnoot353.
MAEYKEN
Ba ja, nu komt'er niets, soo kundese weer haelen
Ga naar voetnoot354,
355[regelnummer]
En ou begonnen vreucht verdubb'len meenigh maelen.
JORIS
Help, help, och, och, de Schout en Dienaers zijn in huys.
MAEYKEN
Daer 's onraet.
KAEREL
Sus swijgh stil.
DE SCHOUT, GOOSE, JEURIAAN, DIENAERS.
SCHOUT
Waer is het snoot gespuys
Ga naar voetnoot357?
GOOSE
Daer is de guyt, sech fielt, waer is mijn wijf gebleven
Ga naar voetnoot358?
KAEREL
Jou wijf! wel lieve man, hebje se mijn gegeven?
GOOSE
360[regelnummer]
Gegeve! neen jou fun, ghy hebtse mijn ontroont
Ga naar voetnoot360.
KAEREL
Ick kenje niet; veel minder weet ick waerje woont.
SCHOUT
Sa
Ga naar voetnoot362
vrou, waer isse, sech?
MAEYKEN
Mijn Heer, wie komday soecken?
GOOSE
Dat 's waer Brabantsche vodt, ghy sout ons noch wel doecken
Ga naar voetnoot363.
MAEYKEN
Wel gat-vinck schort ou iets
Ga naar voetnoot364?
SCHOUT
De man die soeckt sijn wijf,
365[regelnummer]
So doe ick oock, daerom en maeckt hier geen gekijf
Ga naar voetnoot365,
Of 'k schortje daet'lijck mee, sech waerse is gesteeken
Ga naar voetnoot366?
[pagina 148]
MAEYKEN
Mijn schorten, ba gen sult, met wie meynde te spreeken
Ga naar voetnoot367,
Schort hoer en dieve, moor geen vroome liens als my
Ga naar voetnoot368.
SCHOUT
Raes soo oneerlijck niet.
MAEYKEN
'k Ben soo eerlayck als ghy
Ga naar voetnoot369,
370[regelnummer]
'k Stae op mijn Burgerschap
Ga naar voetnoot370, gaet wech, past niet te raesen.
SCHOUT
Ja, ja, ick kreunt mijn niet, 'k heb meer soo hooren blasen
Ga naar voetnoot371,
De schurfde-schapen blaeten dickmael aldermeest
Ga naar voetnoot372.
GOOSE
Mijn Heer de Schout, die Hoer.
MAEYKEN
Wat seghde vuylen beest
Ga naar voetnoot373?
'k Legh dat in kennis, nu onbayt, dat sal ou rouwe
Ga naar voetnoot374.
GOOSE
375[regelnummer]
Jou ook, als u de Beul de ribben komt te touwe
Ga naar voetnoot375.
SCHOUT
'k Sal eens huys-soeckingh doen.
MAEYKEN
'k En rays ou niet
Ga naar voetnoot376.
GOOSE
Nou pover hoogh-hart, 'k sal jou dat te deegh vergelden
Ga naar voetnoot378,
Dat ghy mijn flusjes voor een hooren-beest ginck schelden
Ga naar voetnoot379.
KAEREL
380[regelnummer]
'k Segh noch
Ga naar voetnoot380 ick kenje niet, doch
benje 't, dat is goet.
SCHOUT, GOOSE, MAEYKEN, EN AL DEN HOOP
Ga naar voetnoot-, MET GROOT
GERAES, BINNEN
KAEREL
Hoor wat een gewelt, houdse van men kaer, o bloet,
Hoe krop
Ga naar voetnoot382 ick best mijn lach, se
sullen haer wel vinde,
Al net-em soo, gelijck een hant vol vlugge winde;
Had hyse toch wat sout eerst op de staert geleyt
Ga naar voetnoot382/3,
385[regelnummer]
En dan gevangen, wel soo hadse hem verbeyt
Ga naar voetnoot385;
[pagina 150]
Hoe sweetje lieve knecht, ghy sult u hoorens
stooten,
Gae toch voorsichtigh, ey moetje het al ontblooten
Ga naar voetnoot387!
Breecktse de blaes niet, sus, sy kome, staetich, want
Ga naar voetnoot388
Ick presenteer van hem generael Luitenant
Ga naar voetnoot389.
Ga naar voetnoot382-9
AL TE SAEMEN WEER UYT
MAEYKEN
390[regelnummer]
Nou heede vry wat schoons
Ga naar voetnoot390, niet waer ghy fijne gasten.
SCHOUT
Hoor vroutje, 't is ons ampt, wy doen 't geen m'ons belasten
Ga naar voetnoot391.
MAEYKEN
Scherluyn soo soudy sien wat liens ghy defameert
Ga naar voetnoot392;
Denckt
Ga naar voetnoot393 eens hoe ghy mijn huys,
mijn volck, en mijn onteert,
'k Woon in een goeje buurt, noyt iemant van mijn klaechde.
KAEREL
395[regelnummer]
Wel Tierebus, Jan Hen, wel Fronus, o dit slaechde
Ga naar voetnoot395
Te qualijck
Ga naar voetnoot395/6, dat je hier jou wijf nu niet en vont.
GOOSE
'k Sech noch, en blijf'er by, dat ghy, en sy terstont
Ga naar voetnoot397
Hier saemen saten, al schijnt dit jou vreemde maere
Ga naar voetnoot398,
Of mienje, guytsack, dat mijn ooge kouse waere
Ga naar voetnoot399?
400[regelnummer]
Gans lichters, heerschip, 't is soo waer als ick hier stae
Ga naar voetnoot400:
Is 't niet Jeurye?
JEURIAAN
'k Mien ja
Ga naar voetnoot401.
SCHOUT
Wat sechje mienje?
JEURIAAN
Ja.
SCHOUT
En liecht niet.
GOOSE
Secht toch ja.
JEURIAAN
Ja, ja, ghy hoort het seggen.
SCHOUT
Maeckje mijn leugens wijs, 'k sal u gevangen leggen
Ga naar voetnoot403,
Wel jongman hoe 's jou naem? men moet wat veerder gaen
Ga naar voetnoot404,
405[regelnummer]
Hier moet een ent af zijn
Ga naar voetnoot405.
[pagina 152]
KAEREL
In geen Schouts boeck te staen,
Indien ick schuldigh waer, soo was het tijdt te vragen,
Of soose hier oock was, gelijck de Man liep klagen,
Soo stont ick het u toe, maer nu ghy haer niet siet,
Ga naar voetnoot405-8
Of ander Vrouw-volck, dunckt me dat mijn onrecht schiet
Ga naar voetnoot409.
SCHOUT
410[regelnummer]
En ghy Waerdin, ick vraegh u op u Vrouwe waerheyt
Ga naar voetnoot410
Of dese Man sijn Wijf hier noyt en komt
Ga naar voetnoot411?
MAEYKEN
De klaerheyt
Bewijst het selfs, want siet, de Meester en de Knecht
Die scheelen immers, dies klaegh ick mee van onrecht
Ga naar voetnoot413.
SCHOUT
Wel Goose, dese luy bescheydelijck
Ga naar voetnoot414 getuygen,
415[regelnummer]
Dat ghy al dit beklach moet uyt u poote suygen
Ga naar voetnoot415.
GOOSE
Sy praten dat sy sweeten, 't is gelijckwel waer
Ga naar voetnoot416,
Ick bril noch niet, o neen, 't gesicht dat is te klaer
Ga naar voetnoot417,
'k Geloof mijn oogen best, men sal 't mijn niet ontpraten
Ga naar voetnoot418.
SCHOUT
Dit segh jy, sy weer aers, dit klappen kan niet baten
Ga naar voetnoot419.
JEURIAAN
420[regelnummer]
Jae Schoutje lief, 'k sach oock, mijn Baes die het
Ga naar voetnoot420 gelijck,
't Was Vrou, 't was Miesters Wijf, en hy, is dat geen blijck
Ga naar voetnoot421?
SCHOUT
Wat deen die?
JEURIAAN
Och 'k en durf, Heer sulcke boose sticke
Ga naar voetnoot422,
Hy soende, en deed'noch wat, ick kan 't niet al
Ga naar voetnoot423 verklicken.
KAEREL
Dat seghje nou, en flus
Ga naar voetnoot424 soo meenden jy 't, seer wel,
425[regelnummer]
Heer Schout, hy weyffelt, 't is een omgekocht gesel
Ga naar voetnoot425.
GOOSE
Wis, prooper het gelijck, 'k word by gort buyten westen
Ga naar voetnoot426,
Schout-oom, mijn wijf die gaf noch al 't gelach ten besten
Ga naar voetnoot427.
SCHOUT
Sachje dat?
[pagina 154]
GOOSE
O jae!
SCHOUT
En ghy maeckten geen gewach
Ga naar voetnoot428?
GOOSE
Wel neen, 't was mijn genoegh (dochtme) doen ick het sagh
Ga naar voetnoot429,
430[regelnummer]
En dunckt het jou nu vreemt dat sommige faljeere
Ga naar voetnoot430,
Wanneer de Vrouwe dus de Manne winst verteere;
'k Misten nu lest acht hondert gulden uyt de kas
Ga naar voetnoot432,
En 'k vraeghde mijn juweel waer 't gelt gebleven was;
Sy wist het niet, ick wou (met reen) wat woorden maecken
Ga naar voetnoot434,
435[regelnummer]
Ja maet, sy beuckten mijn met hulp als een scharlaecken
Ga naar voetnoot435,
't Bloet liepme van de kop, en 'k moest stil swijgen toe
Ga naar voetnoot436.
KAEREL
Maer wat voor arme reen, jou schent-brock, 'k weet niet hoe
Ga naar voetnoot437
Dat
Ga naar voetnoot437/8 ick u schelden kan, o
Hoere-vooght
Ga naar voetnoot438!
verdragen,
't En deed de Schout, igort, ghy kreeght de huyt vol slagen
Ga naar voetnoot439.
SCHOUT
440[regelnummer]
Wees stil, kom Goose, laet ons eens na uwent
Ga naar voetnoot440 gaen,
En sien of wy u Huys-vrouw vinde, (want van slaen
En komt geen goet) en soo wy dan in huys niet raken,
Soo sal ick d'heele nacht, al soeckent, met u waken.
GOOSE
Wat haest, terwijl raeckt sy met eeren moytjes wegh
Ga naar voetnoot444,
445[regelnummer]
Ick blijf gelijck een mof
Ga naar voetnoot445.
SCHOUT
Doeje gelijck ick segh,
Een van mijn Dienaers sal de schilde-wacht wel houwen
Ga naar voetnoot446,
'k Moet sien wat oorsaeck dat dit spulletjen kan brouwen.
[pagina 156]
GOOSE
Onnoodigh, 'k weet gewis
Ga naar voetnoot448 sy is in dese plaets,
Schaf op Waerdin, kom Wijn en Bier, de kroegh moet vaets
Ga naar voetnoot449,
450[regelnummer]
En soo goet dat wy 't doen als and're, 't moet doch wesen
Ga naar voetnoot450,
MAEYKEN
Heer Schout, ick bidder om, besnoer de tongh van desen
Ga naar voetnoot451,
Ghy reeckel, Beul en Galgh voor ou al veerdigh staen
Ga naar voetnoot452.
SCHOUT
'k Segh Goose dat ghy sult met mijn na huys toe gaen;
Hoor Klaes
Ga naar voetnoot454, blijf hier soo langh.
DIENDER
Wel Heerschip.
SCHOUT
Wilt op-passen.
DIENDER
455[regelnummer]
Dat sal ick doen, mijn sal geen radde binck
Ga naar voetnoot455 verrassen.
GOOSE
Adieu juffer Kladdebotters
Ga naar voetnoot456 tot ick weer kom.
MAEYKEN
Adieu gat-vinck, gaet heen, en keert vry noyt weerom
Ga naar voetnoot457.
KAEREL
Heer Schout, met u verlof
Ga naar voetnoot458, ick
sal den hoop vermeeren,
En sien dat door sijn schant hy ons weerom sal eeren
Ga naar voetnoot459.
BINNEN
MAEYKEN
460[regelnummer]
Ghy zijt vergult rabaut, ge hebbet wel gemaeckt
Ga naar voetnoot460,
O Hooren-beest, dat ghy in 't openbaer geraeckt,
Wat kout ick sathoot, ba, hy is niet te beklagen
Ga naar voetnoot462,
Want hy doet toch sijn best om hoorenen te dragen
Ga naar voetnoot463.
BINNEN
CLAERTJE, MET EEN HALF VAT, EN SCHUURSTERS GEREETSCHAP
CLAERTJE, MET EEN HALF VAT, EN SCHUURSTERS GEREETSCHAP
Die dans ben ick ontgaen
Ga naar voetnoot464, nu vrees ick geen
gevaer,
465[regelnummer]
'k Ben rechtevoort verblijt, hoe droef ick flusjes waer
Ga naar voetnoot465;
Als Goose my dan t'huys dus beesigh komt te vinden
Ga naar voetnoot466,
Soo kan ick al sijn waen wel nae mijn wil verblinden
Ga naar voetnoot467;
[pagina 158]
Hy heeft mijn meer betrapt, maer hoe het was of
niet,
Hy had geen kans, o neen, hy jockt het schoon hy 't siet
Ga naar voetnoot469;
470[regelnummer]
Onthael ick altemet
Ga naar voetnoot470 mijn speelnoots of
mijn vriendtjes
Met Waefels of gebraet, ick spaer hem steets de bientjes
Ga naar voetnoot471,
En vraecht hy hoe 'k 'et krijch, 'k sech, man ick was belust
Ga naar voetnoot472,
Ghy hebt mijn meugelijck te nacht te veel gekust
Ga naar voetnoot473,
Dat merckten Peete Baef
Ga naar voetnoot474, die heeft het
mijn gesonden,
475[regelnummer]
't Was soo een beetje
Ga naar voetnoot475, als ghy sien kunt, gants geschonden;
'k Segh 't is gegeve goet, ja geve tot zijn kost
Ga naar voetnoot476;
Och! worden ick eens van die malle bloet verlost
Ga naar voetnoot477,
Wie sou 'er luckiger als ick op aerde wesen,
Soo hoefde ick nimmermeer voor overval
Ga naar voetnoot479 te vreesen:
480[regelnummer]
Somma sommarum, 't is een averechte Min
Ga naar voetnoot480,
Die ons verbinde sou, een hart, een ziel, een sin.
Non fors
Ga naar voetnoot482, wy zijn
getrout, en woone met malkander,
Doch lust mijn wat, ick swijgh, en krijgh wel haest een ander
Ga naar voetnoot483.
Daer hoor ick kloppe, wis
Ga naar voetnoot484, 't is Karel of mijn
Man.
BINNEN, EN MET DE SCHOUT, GOOSE, JEURIAAN, EN DIENAERS WEER UYT
Ga naar voetnoot-
485[regelnummer]
Wel wat is hier te doen? de Schout, wat komt my an
Ga naar voetnoot485!
SCHOUT
Wel Vrouw-mens, hoe dus kloeck
Ga naar voetnoot486, by nacht
te arrebeyen?
CLAERTJE
Ja wel, wat sou ick doen!
SCHOUT
Nou, nou, ghy moet niet schreyen.
CLAERTJE
Wat sal ick doen, mijn Heer, wijl ick doch wachten moet
Ga naar voetnoot488,
Verdrijf ick dus de tijdt, want siet mijn droncken bloet
490[regelnummer]
Mist nimmer, maer gaet alle nachten meest uyt krollen
Ga naar voetnoot489/90;
Wat noot waert
Ga naar voetnoot491, was hy dan te vreen noch met sijn snollen,
Maer neen, hy stoot de voet staegh aen de drumpel
Ga naar voetnoot492, en
Laet mijn soo veel niet toe dat ick eens spreecken ken.
SCHOUT
Wel Goose, wat is dit? jou Vrouw die valt hier klachtigh
Ga naar voetnoot494,
495[regelnummer]
En ghy klaecht over heur, hoe leefje dus tweedrachtigh
Ga naar voetnoot495?
[pagina 160]
GOOSE
Het lijckt wel tovery, ick sta gelijck versuft
Ga naar voetnoot496.
CLAERTJE
Wat schort mijn Man, Heer Schout, hoe staet hy dus verbluft?
Wie heeft hy quaet gedaen, waer hebje hem gevonden?
SCHOUT
Hy, seyt hy, heeft gesien dat g'u trouw hebt geschonden;
500[regelnummer]
Daer op soo heeft hy mijn ten huysen uyt gehaelt
Ga naar voetnoot500,
En bracht mijn, daer hy u soo vuyl heeft af-gemaelt
Ga naar voetnoot501,
't Is, seyt hy, flus geschiet, wy meenden u te
vinden.
CLAERTJE
Jou schellem, stucke diefs, wat durfje al onderwinden
Ga naar voetnoot503?
't Is wonder dat de plaets, daer ghy jeloersen staet
Ga naar voetnoot504,
505[regelnummer]
Jou niet op slockt, en stracx van selver open gaet.
Hael jy de Schout om mijn? segh trouweloose reeckel
Ga naar voetnoot506?
KAEREL
Dat 's lustigh, hael hem soo te deegh over de heeckel
Ga naar voetnoot507.
JEURIAAN
O bloet, hoe salick toe
Ga naar voetnoot508! met
wie hou ick het best?
Want blijf ick met de Baes, dan is 't voor mijn een nest
Ga naar voetnoot509,
510[regelnummer]
Soo moet ick het gat uyt, en hiet ick hem oock liegen
Ga naar voetnoot510,
Soo gaen ick mijn, en hem, voor al dit volck bedriegen
Ga naar voetnoot511.
Ick heb het moy geklaert dat ick geen wit mocht sien
Ga naar voetnoot512.
CLAERTJE
Jou eerdief
Ga naar voetnoot513, is dit dat 'k voor
mijn goet-doen verdien?
Ghy sult jou noyt by mijn, dat sweer ick jou, verwarmen,
515[regelnummer]
Heylige kuysheyt, sulje jou noyt mijns erbarmen,
Ghy weet hoe vroom dat ick mijn al mijn leven droegh
Ga naar voetnoot516,
Ghy weet dat ick mijn oogh op geen vermaecken sloegh
Ga naar voetnoot517,
Als in mijn huys, och, och, ick kan niet langer spreecken,
't Is of ick met een mes word in mijn hert gesteecken
Ga naar voetnoot519.
GOOSE
520[regelnummer]
Wel Jeury help me wat, en segh wat dat sy dee
Ga naar voetnoot520,
Sagh jy 't oock niet? segh op.
JEURIAAN
Ja Baes, ick droomden 't mee.
SCHOUT
Wat seghje guyt? jou boef ick selje dat verleere,
Dat ghy u Vrouw soo vuyl voor 't volck gaet schand'liseeren
Ga naar voetnoot523.
[pagina 162]
JEURIAAN
Olieve Schoutjen, och, o lieve Heer gena!
525[regelnummer]
Gena mijn Heertjen, och! mijn moeyt mijn Miesters scha
Ga naar voetnoot525.
DIENDER
Beurs-kaetser, platje, kom.
SCHOUT
Nou vat hem sonder rase.
JEURIAAN
Waer wilje met mijn heen
Ga naar voetnoot526?
DIENDER
In 't huysje sonder glase
Ga naar voetnoot527,
Na 't boeve veurlant, na de alderwiste trap
Ga naar voetnoot528,
Daer men voor kleyn gelt krijght het Rasp-huys burgerschap
Ga naar voetnoot529.
GOOSE
530[regelnummer]
Heb jy het oock gedroomt, hoe picke
Ga naar voetnoot530 kan dat
koomen,
Soo droom ick het dan mee, dit is wel seltsaem droomen.
KAEREL
Jou bloet, is 't eers genoegh dat ghy dan sulck gewelt
Gaet maecken, en de luy soo overdadigh schelt?
Vrouwtje hoe dat ghy heet en weet ick niet, maer 't spijtme
535[regelnummer]
Dat uwe Man mijn voor u Pol uytschelt.
CLAERTJE
't Lijf rijtme
Ga naar voetnoot535
Van al d'ontsteltheyt, o jou eervergeete guyt
Ga naar voetnoot536,
Schantvleck
Ga naar voetnoot537 van al mijn volck.
SCHOUT
Wel dit 's een vreemt besluyt.
CLAERTJE
Och Heer, dus soeckt hy steets mijn gouwe eer te vlecken
Ga naar voetnoot538
Met een schijnheyligheyt, vol van Meniste trecken
Ga naar voetnoot539,
540[regelnummer]
Wat woorden dat ick spreeck die sist hy
Ga naar voetnoot540, selde nacht
Of dagh, of 'k word belaecht
Ga naar voetnoot540/1, dan is 't, ick ga te
wacht,
Dan schuylt hy onder 't bedt, ja sou ick sijn bedrijven
U al verhale
Ga naar voetnoot542/3, men sou een boeck 'er vol af schrijven;
Och ick word soo benaut!
SY VEYNST IN FLAEUT
Ga naar voetnoot- TE
VALLEN
SCHOUT
Nou hebje 't wel geklaert.
[pagina 164]
GOOSE
545[regelnummer]
Och Wijfje, liefste moer.
KAEREL
Wat helpt het ofje baert
Ga naar voetnoot545,
Geef aemtocht
Ga naar voetnoot546, 't sal wel
gaen, 't sweet begint uyt te breecken.
CLAERTJE
Amy!
GOOSE
Liefste lief.
CLAERTJE
Ick wilje geen meer spreecken
Ga naar voetnoot547.
GOOSE
Och! sal jou Vrouwlijckheyt
Ga naar voetnoot548 soo quaet op Goosen
zijn?
Ey liefste! 't is mijn schult, vergeef me toch de pijn
550[regelnummer]
En hertseer, die 'k u dee. Ga je nu voor mijn loopen
Ga naar voetnoot550?
En sal ick nimmer van u vrintschap mogen hoopen?
Soo sterf ick, Wijfje lief verhoor u echte Man
Ga naar voetnoot552.
CLAERTJE
Neen, nou noch noyt
Ga naar voetnoot553 neem ick u
in genaden an.
GOOSE
Sinje van stien, dat ghy geen vleyschlijck mensch
Ga naar voetnoot554 wilt hooren?
555[regelnummer]
Och! alderliefste Schout, ghy sult mijn sien
versmooren
Gelijck een doove-kool
Ga naar voetnoot556, indien ghy niet
en maeckt
Dat Goosen by sijn moye Claertjen onder raeckt
Ga naar voetnoot556/7.
CLAERTJE
Heer Schout neem Goose mee, 'k sal morge komme klagen
Dat ick het met mijn Man niet langer kan verdragen.
GOOSE
560[regelnummer]
Neenlieve Vrouwtje, neen, och isser geen gena?
Soo sterf ick als een martelaer waer dat ick ga,
Mijn reyne Claertje, sie u Man dus deerlijck
Ga naar voetnoot562
knielen.
CLAERTJE
Ick kanje voor geen Man, maer voor een fiel der fielen
Ga naar voetnoot563.
SCHOUT
Wel nou
Ga naar voetnoot564, wat seghje, wilje dat hy mede gaet?
CLAERTJE
565[regelnummer]
Ick ben 'er mee te vreen.
KAEREL
Neen Peetje
Ga naar voetnoot565, niet
soo quaet,
[pagina 166]
Ghy zijt t'same getrout, d'eens schant is d'anders
schanden
Ga naar voetnoot566.
GOOSE
Spreeck noch soo
Ga naar voetnoot567 wat,
dat bid ick met gevouwe handen.
CLAERTJE
Ick wil niet hooren.
KAEREL
Ey! gedenckt het is u Man.
CLAERTJE
Dat schaet niet, of hy 't is, ick heb den dray daer van
Ga naar voetnoot569.
GOOSE
570[regelnummer]
Ey soete Schoutje, laet ick haer noch eens genaken
Ga naar voetnoot570;
Mijn schoone Wijfje, sie, ick sal in 't quijne raken
Ga naar voetnoot571
Sooje niet na mijn hoort, heb ick aen u misdaen,
Vergeet dat, 'k sal voortaen mijn leven niewers gaen,
Dan waerje mijn gebiet
Ga naar voetnoot573/4, stelt dit uyt
jou gedachten,
575[regelnummer]
Dat bid ick, om de wil van
Ga naar voetnoot575 soo veel
lieve nachten
Voor dese, om de wil van d'aldereerste reys
Dat w' ons vermaeckten, och! martelt niet meer dit vleys
Ga naar voetnoot577,
Of 'k word al iens een schim; ey! laet ick jou bewegen
Ga naar voetnoot578.
CLAERTJE
Sijn lamm're tongh
Ga naar voetnoot579 maeckt mijn steets tot meedoogh genegen,
580[regelnummer]
Maer of 'k u nou vergeef, 't is morgen 't selve weer
Ga naar voetnoot580.
GOOSE
Neen Claertje, neen mijn moer, neen deeg'lijckheyt , ick sweer
Ga naar voetnoot581
Dat mijn dit en dat sla, soo 'k u oyt sal versteuren
Ga naar voetnoot582.
Ey! lach een reys, en segh nou mallert laet u treuren
Ga naar voetnoot583.
CLAERTJE
Heer Schout, 't schijnt dat een Vrouw niet langer quaet zijn
kan,
Dan dat
Ga naar voetnoot585 sy hoort en siet het smeecken
van haer Man,
Dies bid ick, dat ghy 't hem ten besten b'lieft te houwen
Ga naar voetnoot586,
Dat hy van mijn, sijn Wijf, soo bijster ginck wantrouwen
Ga naar voetnoot587.
GOOSE
Ja Schout-oom, doet dat doch, ick sal het dan eerst-daeghs
Ga naar voetnoot588
Goet maecken, alle dingh komt somtijdts weer wel slaeghs
Ga naar voetnoot589,
590[regelnummer]
Heb ickje meer van doen, ick sal geen ander soecken.
SCHOUT
Al wel. 't Is seecker veel, na dat ghy ons ginckt doecken
Ga naar voetnoot591,
Dat ghy 'er soo af komt.
KAEREL
't Was een versinningh
Ga naar voetnoot592 Heer.
[pagina 168]
GOOSE
En ghy mijn vriendt, ey! komt doch altemet eens weer,
Ghy hebt de peys gemaeckt.
KAEREL
'k Sal 't doen.
SCHOUT
'k Sal jou meeleyden
Ga naar voetnoot594.
GOOSE
595[regelnummer]
Och neen! ick bid voor hem, nu wy weer met ons beyden
Versoent zijn, laet mijn knecht dan niet in droefheyt staen
Ga naar voetnoot596.
CLAERTJE
Ja, ja, laet dat soo zijn.
SCHOUT
Ick weet niet of 't magh gaen
Ga naar voetnoot597.
Wel nou, 'k onslaje, maer maeckje weer sulcke rancken
Ga naar voetnoot598,
Soo sulje jou de koop soo reed'lijck niet bedancken
Ga naar voetnoot599.
JEURIAAN
600[regelnummer]
Danck heb Heer Schout.
SCHOUT
En ghy, leef vreedtsaem met men kaer
Ga naar voetnoot600.
KAEREL
Nou vrinden goede nacht.
GOOSE
Goe nacht ghy alle gaer
Ga naar voetnoot601.
BINNEN
JEURIAAN
Ja seecker, 'tluckte wel dat ick 'er soo afraeckten,
Mijn docht by gort dat ick Beuls-garde al schier smaeckten
Ga naar voetnoot603;
Niet meer te klappen, neen, ick heb den dray'er van
Ga naar voetnoot604,
605[regelnummer]
Swijgh tongh, soo krijghje licht een veegh mee uyt de pan
Ga naar voetnoot605:
Want heb ick Vrouw te vrindt, soo kan mijn niet faljeeren
Ga naar voetnoot606
Van Bier-gelt, beste kost, en schoene, kouse, kleeren;
En doet sy quaet, 't komt op haer aen,
Een yeder moet voor 't sijne staen.Ga naar voetnoot609
UYT.
J. N.
Ga naar voetnoot-
- margenoot+
- [A1v]
- voetnoot+
- PERSONAGIEN: personen, rollen in een toneelstuk
- voetnoot+
- Lichte: lichtzinnige, in het bijzonder van vrouwen met betrekking tot hun zedelijk gedrag.
- voetnoot+
- haest gepayt: vlug tevreden gesteld.
- voetnoot+
- Pol: minnaar van een getrouwde vrouw.
- voetnoot+
- Roffiaen: koppelaar.
- voetnoot+
- Schout: persoon die in een stad aan het hoofd van het gerecht en de politie stond.
- margenoot+
- A2[r]
- voetnoot+
- Het spreekwoord wil zeggen:
Je moet een kans meteen grijpen als die zich voordoet.
- voetnoot1
- Hoe gaat het, man, wat ontbreekt er verder, zul je gauw
vertrekken?
Man: hier ter aanduiding van man, echtgenoot.
- voetnoot2/3
- Ik denk na (over) wat ik verder nodig heb.
Men kan sneller een afdeling krijgsvolk voor vertrek gereed maken, dan jou; wat een spullen, 't is geen reis naar Oost-Indie.
vaendel volckx: afdeling krijgsvolk die onder één vaandel of vlag optrekt.
- voetnoot4
-
licht: vermoedelijk.
weer: terug.
De...vleys: verouderde verwensing: word een prooi voor de duivel (in de hel). Picken was vroeger een veel gebruikte naam voor de duivel, die ook Heintje Pik wordt genoemd.
- voetnoot5
-
somtijdts: soms
al sijn dagen: heel zijn leven
- voetnoot6
- Het leven is veel waard: o, ik ben er niet op uit mijn jonge leven roekeloos in de waagschaal te stellen.
- voetnoot7
-
wijf: soms
ick laetje vooght: ik veroorloof je baas in het huishouden te zijn.
- voetnoot8
- Is het echter zo, dat je je taak goed vervult, dan word je misschien altijd tot deze rang verheven.
- voetnoot9
- Dat... most: als mijn baas verstandig was, zou hij...
- voetnoot10
- voor niet: zonder reden
- voetnoot11
-
altemet: weleens
Esels...jonck: ezels vergrijzen op jonge leeftijd. De ezel geldt als een voorbeeld van domheid. Hier gebruikt voor een persoon die dom is.
maer...daen: maar daardoor komt het niet bij jou
- voetnoot12
- onnutte hartseer: nodeloze zorgen
- voetnoot13
- Beeldspraak: de man, die als het ware aan het roer
zit, bestuurt het gezin
wacht: verplichting te zorgen voor diegenen die aan je zorg zijn toevertrouwd.
- voetnoot14
- En aldus is het met mij, want als ik de richting kwijt zou zijn, zou alles hier in de war lopen.
- voetnoot15
- Om te dansen is meer nodig dan een paar schoenen, anders stap je uit de maat.
- voetnoot16
- En men ziet dat de man die alleen maar voor de koele
wijn zorgt, achter het net vist. (zijn kans heeft verkeken)
koele wijn : tegenover gebrande wijn
- voetnoot17
-
datje: als je
slampamster: zuipster, drankorgel
so...prijsen: dan zou men je wijsheid kunnen prijzen.
- voetnoot18
-
eraden: geraden
natuur: karakter
behoeftme: hoeft men
maer: slechts
- voetnoot19
-
Nou: tussenwerpsel, om aan te geven dat men een
onderwerp als afgedaan beschouwt.
vertrout: volt. deelw. van vertrouwen: toevertrouwd
- voetnoot20
- hoe...achterkousigh: waarom ben je zo achterdochtig
- voetnoot21
- gout...hand'len: goud laat zich vaak door velen vastpakken
- voetnoot22
-
soo: aldus
wand'len: levenswijze
- voetnoot23
- hoe...kan: hoe moeilijk ik afscheid kan nemen
- voetnoot24
- En omdat je mij wantrouwt, loopt het uit op huilen vanwege jouw afscheid
- voetnoot25
- open hof: open huis
- voetnoot26
- vreesen: angst
- voetnoot27
- Tegen het publiek: Wat maakt de gek, vanwege een reis naar Haarlem, veel drukte
- voetnoot28
- lijden mach: verdragen kan
- margenoot+
- [A2v]
- voetnoot29
- eeuwigh uyt: voor altijd weg
- voetnoot30
-
schien: gebeuren
vreught (...)bedrijven: plezier maken
- voetnoot31
-
Rapier: lange puntige degen
al: allemaal
- voetnoot32
- Orloogie: zakuurwerk
- voetnoot32
-
recht: precies
Sant: lief (je)
- voetnoot34
-
of: als
missen: in gebreke blijven
- voetnoot36
- dat...laet: vergeet het niet,
- voetnoot37
-
af-zijn: afwezigheid
niet...laten: ontroostbaar zijn
- voetnoot38
-
back-stien...zijt: keiharde baksteen die je
bent.
soo...bijten: lett.: zeer hard om te bijten
- voetnoot39
- sy...sin: zij misleidt hem volgens plan
- voetnoot40
-
zinje reet: ben je gereed
raeckt...wegh: komt...weg
- voetnoot41
-
weer sagh: terugzag
scheyen: afscheid nemen
speck-struyf: lett. dunne spekpannekoek; m.b.t. Claertje: als naam voor iemand die geslepen is.
- voetnoot42
-
gladde kost: vleiend gepraat (pejoratief)
mijn...gecks-kuyf: mijn allergrootste nar
- voetnoot43
-
meen: bedoel
suur: zwaar
- voetnoot44
- Hoe...uur: wat verlang ik naar het tijdstip dat je terugkomt
- voetnoot45
- kurckte muylen: soort pantoffels, zonder hielstuk, met kurken zool. Ironisch bedoeld, want een schoenmaker kan niets verdienen aan schoeisel van kurk.
- voetnoot46
- Noch...gesoent: Laten we elkaar nog eens ten afscheid zoenen.
- voetnoot47
- wel gemoet: welgemoed, opgeruimd
- voetnoot-
- BINNEN: toneelaanwijzing: af (achter de schermen)
- voetnoot47
-
achter: de achterkant van iemand, de rug
lest: tenslotte
- voetnoot48
-
dreutelaer: treuzelaar
gorten-telder: bemoeial, Jan Hen
rochel in de test: letterlijk: fluim in de aardewerken pot
- voetnoot49
-
hiel: deed alsof
ick...ientje: ik meende geen enkele van mijn uitspraken
- voetnoot51
- naem: de naam (met ere dragen)
- voetnoot52
- hem schuyl maeckt: zich verbergt, wegkruipt
- voetnoot53/54
- Och, ik zou liever onmiddellijk voor ieders ogen willen sterven dan dat ik al zijn omhelzingen zou [moeten] missen
- voetnoot-
- UYT: toneelaanwijzing: op
- voetnoot55
-
waer of: waar; of: voegw. dat in sommige
regio's gecombineerd wordt met een vrag. bijw.
iewers: hier of daar
- voetnoot57
- wel: goed
- voetnoot58
-
doet: laat
wachten na: wachten op
- voetnoot60
-
sou: moest
Harteblat: vleinaam voor een geliefd persoon
- voetnoot61
-
gebeeten: nijdig.
dus: in die mate, zo erg
verkurven: verbruid, verknoeid
- margenoot+
- A3[r]
- voetnoot63
-
van mijn zijt: niet bij mij bent
hoofdeloos: van verstand beroofd [het hoofd verliezen]
- voetnoot65
- trecke-becke: koosnaam. Trekkebekken wordt gezegd van het liefdesspel van duiven: elkaar zachtjes rukkend bij de snavel trekken. Van mensen wordt het gezegd bij het elkaar herhaaldelijk kussen, liefkozen. Kaerel zal Claertje inmiddels in de armen hebben genomen, en hebben gekust
- voetnoot67
- toestel: voorbereiding
- voetnoot68
- 'k blijf u borgh: ik sta er voor in
- voetnoot69
- Dat hij, hoe nauwkeurig hij er op let, helemaal niet zal weten...
- voetnoot71
-
recht: juist
waer: zou zijn
- voetnoot71/2
- u hert(...) soudt knaege: ‘het hart knagen’ drukt een gedurige kwelling uit; hier omzetting van ‘het hart zou u knagen’
- voetnoot72
- by soo een bloet: door zo'n persoon
- voetnoot73
- stryer: sukkel (= Goose)
- voetnoot74
- 't wijve sleutel draeght: de echtgenoot is. sleutel gebruikt in obscene zin.
- voetnoot75
-
Lubeck: stad aan de Oostzee.
lompe maets: ongemanierde maten, kerels; hier m.b.t. Goose die Claertje in sexueel opzicht tekort doet.
- voetnoot77
-
duske: zulke; -sk- is een Hollandse vorm
lansy-knechts: soldaten (ook erotische toespeling);
lansy is Zuid-Nederlands.
- voetnoot78
-
Om reeden: terecht
kuyse mont: scabreuze toespeling
toe: dicht
- voetnoot79
- hij...bijt: spreekwoord: men moet geen kwaad spreken van zijn eigen familie, want dan deelt men zelf in de schande; sijn eygen neus: toespeling op geslachtsorgaan van Goose.
- voetnoot80/81
- in het heymelijck(...)is meeste arremoe: de meeste armoede (hier m.b.t. sexualiteit) is in het verborgene; de stille armoede.
- voetnoot82
- mijn heyligh: hier: mijn liefste
- voetnoot83
- goet: dagelijkse kleren
- voetnoot84
-
wech doen: opruimen
peuren: gaan, op weg begeven
stracx: dadelijk
- voetnoot85
-
Waer: waarheen
uythuysigh vreughde raepen: buitenshuis genieten
- voetnoot86
- betraepen: betrappen
- voetnoot87
- raetsaemste: verstandigst
- voetnoot88
- wat...bedrijven: wat de vrouw misschien allemaal uitvoert.
- voetnoot89
- ick...oogh: ik heb een kwaad vermoeden
- voetnoot90
- wat...maeckten: hoe bedroefd zij was
- voetnoot91
- haest: snel
- voetnoot92
- vrouwen...memoryen: spreekwoord; bet: vrouwen hebben lange rokken, maar ze vergeten snel.
- voetnoot93
-
lincker-mande: onafscheidelijke vriendinnen.
drumpel-juffers: drempelloopsters, mensen die bij anderen veel af- en aanlopen (pejoratief)
aen haer snoer: in haar omgeving
- voetnoot94
-
daer hebje 't niet: daar moet je het niet
zoeken
op: over
- voetnoot95
- dat...bewaeren: dat de vrouw alleen thuis zal zitten
- voetnoot96
-
Aeps-starten: uitroep: bet. Onzin!
nacht-merry: was oorspr. nachtmare. mare: een kwelgeest in de nacht
- voetnoot97
- loutre dach-heynst: flinke dekhengst: seksueel zeer aktieve man; woordspeling: nacht vs. dach en merrie vs. hengst; dach komt ook voor in de betekenis: dolk
- margenoot+
- [A3v]
- voetnoot98
-
Gelijck: evenals
Stijfster: vrouw die textiel met een papje minder plooibaar maakt, en vervolgens strijkt.
doovekole-lucht: koolmonoxyde; lucht van kolen die nog wel gloeien en smeulen, maar niet vlammen. Vroeger bevonden zich in strijkijzers ook kolen.
haer...quijt: zich ook op die manier van de vrees bevrijdde
- voetnoot99
- Mooi gesproken, dus jij zegt dat mijn vrouw een hoerenrol zou spelen?
- voetnoot100
-
sy...deelen: zij weet het 't beste, omdat zij
de meidrank gaat ronddelen.
de koele mey: sterke drank waarvoor honing werd gebruikt
- voetnoot101
- Ick...gesorght: ik was er bang voor
- voetnoot102
-
heeft(...)van doen: is nodig
betien: begaan
- voetnoot103
- onderlagen: houtwerk onder het bed.
- voetnoot104
-
al de bedt-stee: geheel de
ingebouwde slaapplaats in hoek van vertrek
by vlagen: met tussenpozen
- voetnoot105
-
te wacht: op wacht
altemet: soms
- voetnoot106
- raeskalt: ijlt
- voetnoot107
- of 't spoore ware: alsof het sporen (puntige metalen stiften aan laarzen) waren (n-apocope)
- voetnoot108
- daer...hinckelen: daar gaat de duivel met belletjes weer aan het springen.
- voetnoot110
-
lest: laatst
toffels: pantoffels
- voetnoot111
-
sinne: zijn
vrouws muyle...schoenen: muilen van een vrouw en schoenen met smalle hoge hakken.
- voetnoot112
-
de pocke schen de hoer: verwensing: laat de
hoer de pokken krijgen. ‘pokken’ staat voor geslachtsziekte
laet...soenen: als ze zich door anderen laat zoenen.
- voetnoot113
- doense: dat is misschien al zo, t.w. de pokken hebben haar misschien al aangetast.
- voetnoot114
- waer...gaet: waar zij soms heen gaat?
- voetnoot115
- Brabants herreken: Brabants heertje, ws. Joris
- voetnoot116
-
drock: druk
haer: bez.vnw.: hun
- voetnoot117
-
peurt(...)uyt: gaat uit
een uur vier of vijf: een uur of vier, vijf
- voetnoot118
-
wat neeringh: wat voor werk
sloor: slet, snol
Wijf: m.b.t. herbergierster
- voetnoot119
-
eerlijck: fatsoenlijk
smachten: vergaan
- voetnoot120
-
Reysende-luy: reizigers
vernachten: overnachten
- voetnoot121
- actie: grond voor een verdenking
- voetnoot122
- lustje ...mis: als je wilt vrijen, kom je nooit vergeefs; u leven niet: nooit
- voetnoot123
-
soete Truytjes: knappe, lieve meisjes;
Trui(tje) is een meisjesnaam, die hier in het algemeen voor meisjes wordt
gebruikt.
soo: in korte tijd
- voetnoot124
-
bortjes: portretjes van meisjes die voor
genoemd doel beschikbaar waren.
tot harent: te haren huize (ellips) t-paragoge komt onder meer voor na bezitt. vnw.
nae sijn gelt: overeenkomstig de prijs
- voetnoot125
-
Gort: verbastering van god
gare: graag
kuyt of haringh hebben: spreekwoord: zich zekerheid verschaffen over iets
- voetnoot126
-
weetje geen raedt: weet je niet hoe je het
moet aanpakken
wel: aansporing
- voetnoot127
-
Bloet: verkorte bastaardvloek Gans
bloet - Gods bloed
datje...vangen: wist je maar hoe we dit moeten aanpakken
- voetnoot128
- Ik zou je waarachtig, als beloning, een hoed en een nieuwe mantel geven
- voetnoot129
-
klem: overtuigingskracht
om gelt: voor geld; vooropgeplaatst vanwege nadruk
- voetnoot130
-
dadelijck: meteen
Lier-luy: lieden die op een lier spelen; lier: een snaarinstrument; de snaren worden in trilling gebracht door een rad, dat de speler d.m.v. een kruk ronddraait. Een lier werd vroeger vooral door bedelaars e.d. bespeeld.
verklien: verkleden
- voetnoot131
-
hier by...kennis: in de buurt woont een olijke
kennis van mij
aen plunje raecken: kleding te pakken krijgen
- voetnoot132
-
schrapen: door strijken een zeker geluid
voortbrengen (strijken langs de snaren)
sal: wil
een bruytje maecken: een dansje maken; dit komt ws. van belbruid(je), dat de naam van een dans is.
- voetnoot133
-
nemen(...)aen: houden voor
Speel-luytjes: muzikanten
- voetnoot134
-
wel: goed
wat...gaen: wat daar gebeurt
- voetnoot135
-
tree: geb. wijs van het ww. treden:
stappen
haest: spoedig
- voetnoot136
- Dat...mee: dat is ook gunstig voor onze onderneming
- margenoot+
- [A4r]
- voetnoot137
-
toe: dicht
sluyt(...)in: laat achter
- voetnoot138
- G'nacht: goedenacht
- voetnoot139
-
jaje: het passend pers. vnw. verschijnt na ja
of nee
't schijnt...pruylen: het lijkt of de maan versluiert om ons een genoegen te doen
- voetnoot140
- dienstigh: van dienst
- voetnoot141
- dan zou iemand ons kunnen zien, en dan zou het helemaal verknoeid zijn.
- voetnoot142
-
recht: juist
want: omdat, redengevend voegwoord
schrolt: schimpt
- voetnoot143/4
- omdat...schieten: omdat zij de goedheid die de geluksgodin op het gelukkig hoofd schiet, niet ondervinden. genieten: ondervinden
- voetnoot146
- soo doet het: dat is zo
- voetnoot147
- Dan moet je Sinterklaas z'n milde gift (m.b.t. eten en drinken) leren kennen
- voetnoot148
- kroegers: kroeglopers
- voetnoot149
-
wat dunckje: ben je van mening
die gast: t.w. Sinterklaas
- voetnoot150
- by de tast: met de ogen dicht
- voetnoot151
-
Tot Lijntjes: In Lijntjes herberg; Lijn: van Katelijn(e).
heeft...vaten: zegswijze: als een herbergier door tegenspoed gedwongen, het tappen moest staken.
- voetnoot152
- na: naar
- voetnoot153
-
toch 't is: het is toch
aert: karakter
- voetnoot154
-
gegnor: gegrom, in de betekenis: zijn
misnoegen over iets uiten.
grijnse: een lelijk (evt. boosaardig) gezicht trekken
- voetnoot155
-
deur: door
haest: snel
- voetnoot156
- vernomen: gehoord
- voetnoot157
- Goedenavond geliefden, kom alsjeblieft binnen. bon soor: verminking van het franse bon soir: goedenavond
- voetnoot158
- Woor...getuuft: waar zijn jullie zo lang gebleven
- voetnoot159
- niet uyt gekost: niet naar buiten gekund
- voetnoot160
-
Singioor: verminking van franse
(Mon)Seigneur
besongieere: zaken te regelen
- voetnoot161
-
dagge: dat ge; assimilatie
eens: één keer
onbayt: wacht
verleere: afleren
- voetnoot162
- Je krijgt een dikke pakkerd
- voetnoot163
-
laat betien: laat betijen, dwz. kalm aan
hoe staje dus: hoe gaat het zo
- voetnoot164
-
Neem...of: zoen je de jeugd er niet af
'k heb...gewesen: ik heb u laten zien hoe het moet
- voetnoot165
- en laat jouw dienaar als het jou behaagt (tegen Klaartje) terstond je verdriet genezen
- voetnoot166
-
Nu...binne: kom toch binnen Nu:
partikel van aansporing
wat: een verzachtend element in gebiedende zinnen
harnas: harnas, m.b.t. de militair Kaerel
- voetnoot167
- vreemt gast: onbekende bezoeker
- voetnoot168
-
baisaartjes: om te zoenen, fr.
‘baiser’
g': gij in het meervoud
voor semers: voorzeker, beslist; semer is een variant van seker
- voetnoot169
-
ou alleneen: jullie beiden
perfeccy: volmaaktheid
gade: gaan jullie
- voetnoot170
-
met: mede
fijne quast: mooie kerel
sa: aansporing
hertekens: hartjes (liefkozend)
spoen: spoeden
- voetnoot171
- dat doen we, en als je nu een lekker hapje hebt, doe je ons een groot genoegen
- voetnoot172
-
wa lackers: wat lekkers
fruyten: in een pan in vet of boter bakken
'k he: ik heb
delicaet Kieken-pastayke: fijn kuikenpasteitje
- voetnoot173
-
nieuwe most: pleonasme, want most is
gistende jonge wijn
me: men
wat soets: iets lekkers
- margenoot+
- [A4v]
- voetnoot-
- Goosen en Jeuriaen, die verkleed zijn, komen nu op.
- voetnoot174
- past: staat
- voetnoot175
-
soo...kost: als ik jou niet kende
gorge veddelaer: arme vedelaar; een vedelaar is iemand die op een vedel(strijkinstrument) speelt. Vedelaar wordt meestal als een min of meer geringschattende benaming gebruikt.
- voetnoot177
- sinje...boonen: ben je nou (helemaal) gek? vrij: natuurlijk!
- voetnoot178
-
om tijdtverdrijf: om de tijd te doden
altemet: langzamerhand
- voetnoot179/80
- Heel goed heer Klaas, je bent er heel gelukkig mee; in een gelukkige omstandigheid; heer: ondergeschikte tegen zijn meerdere. Klaes: staat voor een onhandige man. Het is nuttig de deugdzaamheid van zijn vrouw aldus te testen
- voetnoot181
- sukkel (lett. bloedworst), speld je me wat op de mouw, of lijk je op alle knechten
- voetnoot182
- als...geleyt: als die zich voor de gek hebben laten houden
- voetnoot183
-
maer soo: slechts zo
uyt soetigheyt: uit vriendelijkheid
- voetnoot184
- Ik vat het ook positief op, maar mijn verstand is er vol van
- voetnoot185
- en voorneementlijck...vervlogen: en nu ben je het vooral kwijt.
- voetnoot186
- Het lijkt mij onmogelijk speellieden te vinden. De drommel: een aanduiding van de duivel
- voetnoot187
-
by gout: bij God; bastaardvloek
groot-vorsten: ‘grootheden’ op een bepaald gebied
- voetnoot188
-
een Wael: een franstalige
je...sue: ik wil niet spelen, sue: verbastering van fr. ‘jouer’.
petitten kroeck: kleine herberg
- voetnoot189
-
Ghy...krom-steeve: Laat maar, kromprater! Men
treft eu- voornamelijk in het Vlaams aan, maar ook in Brabant komt het voor;
krom-steeve: scheldnaam voor een vreemdeling, die onze taal niet goed kon uitspreken.
vijst: laat een wind
- voetnoot190
-
Quam ik by arre: werd ik woedend
't was: bet. reageerde hij met de woorden
't magh...wachten: het mag ons nu niet ophouden.
- voetnoot191
- op: naar
- voetnoot192
-
Schoppen ien-oogh: éénogige
schoft
tyen: gaan
verdrinckt al sijn verstant: drinkt zoveel dat hij niet meer weet wat hij doet.
- voetnoot193
-
Oock: Tevens, Bovendien
kan hy: weet hij; kunnen i.p.v. kennen komt regelmatig voor in ME en in de 17e eeuw.
wat...quant: wat heeft men dan gewonnen met zo'n vent?
- voetnoot194
-
Dat...wist: Wist ik maar
geswooren: met puisten
- voetnoot195
-
roodt gekarbonckelt aensicht: pleonasme. De
naam voor een vurige puist in het gelaat als gevolg van onmatig drankgebruik
dat...toonde: dat (speelmannetje) zich voorheen zo ijverig toonde
- voetnoot196
-
Om een geringe penningh: voor weinig geld.
Penning staat hier voor geld in het algemeen.
ick peurden 'er stracx na toe: dan zou ik er dadelijk heen rennen
- voetnoot197
-
Scharmay-speelder: iemand die een schalmei,
een zeer primitieve vorm van de huidige hobo, bespeelt.
hey...moe: hé, niets daarvan, ik ben heel moe
- voetnoot198
-
kruy weer om: ga terug
geen: slaat op muzikanten die hij moet zoeken voor de ontspanning in de herberg.
- voetnoot199
-
Gort: verbastering van God
geen tijdt van swijgen: geen moment om stil te zijn
- voetnoot200
- Roffiaen: zie PERSONAGIEN
- voetnoot201
-
lustigh: vrolijk
goet ackoort: harmonische samenklank van drie of meer tonen in één octaaf.
wel...sin: wel, dit is naar m'n zin
- voetnoot202
-
Een Kolfje na mijn handt: iets dat mij zeer
aanstaat, goed van pas komt.
Joncker: ironisch gebruikt, m.b.t. Kaerel
- voetnoot203
- en wie zo is, vermaakt zichzelf goed, al is de speelman niet veel zaaks.
- voetnoot204
-
magh: kan (aanduiding van een mogelijkheid)
brackjes: lieden die een ongeregeld, los leven leiden
aers: anders
- voetnoot206
-
souje: zouden jullie
winnen: verdienen
- voetnoot207
-
wel...amis: heel graag, goede vriend
mijn kindt van minnen: mijn lieve kind (tot Joris); liefkozende uitdrukking tot kinderen en volwassenen.
- voetnoot208
- daerje meent: waar je op doelt
- voetnoot209
- die: degene die
- margenoot+
- B[1r]
- voetnoot210
-
Soo: dan
hier by: vlakbij
Dat...slage: dat komt heel goed gelegen
- voetnoot211
-
vreemt: ongewoon
sich...draghen: in zijn werk zal gaan
- voetnoot212
-
Wat soo: goed zo
voor eerst: in de eerste plaats
een moyen Dam gemaeckt: een mooie dam gelegd. Spreekwoord: een dam leggen: zorgen wat in de maag te hebben, vooral voordat men een of andere drank gebruikt. gemaeckt i.p.v. gelegd voor het rijm.
- voetnoot214
-
klare teuch: pure slok; een klare
borrel is niet met een bitter vermengd.
onbayt: wacht
- voetnoot215
- lip- en mont-bancketten: feestmaal voor de lippen (zoenen) en voor de mond (eten)
- voetnoot216
-
wat soo: zie vs 212
dusken: zulke.
- voetnoot217
- ben...schick: ben ik prettig gestemd
- voetnoot218
- Ik heb in mijn binnenste (mijn hart) daar al lange tijd over liggen dromen.
- voetnoot219
-
van sijn leeve: ooit
dus...kome: zo gelegen zou kunnen komen
- voetnoot220
-
Hoe...aen: waarom kijk je mij zo aan
't geen: datgene wat
dencken: je voorstellen
- voetnoot221
- niet: niets.
- voetnoot222
-
schort: ontbreekt
soo...melder: maak het dan onmiddellijk bekend
- voetnoot223
- roomerken: roemertje, een soort wijnglas
- voetnoot224
- Is...bedt: is het van goede kwaliteit; echte bedt: lett. huwelijksbed, hier: onvermengd.
- voetnoot225
-
pruuf: proef
van deech: goed
mijn eelen baes: mijn beste man
- voetnoot226
- Goed bier bovenop het eten, zwelt als oude bonen, bet: bier drinken na het eten geeft een vol gevoel.
- voetnoot227
-
teert: verteert
doet...toonen: laat ons er vrolijk uitzien
- voetnoot228
-
onbayt: zie vs 214
mijn dunckt: het lijkt mij
- voetnoot229
-
Ick...besien: ik zal eens gaan kijken
Ey: tussenwerpsel, als uiting van schrik
doet...op: doe vooral niet open
- voetnoot231
-
beswaert: angstig
droomen: inbeelden
- voetnoot232
- Ke: tussenwerpsel, om een uitspraak kracht bij te zetten
- voetnoot233
-
liens: lieden. Dit is een dubbele meerv. vorm
daer: om wie
- voetnoot234
- springen: dansen
- voetnoot235
-
De duyker: duivels (nog aan toe!)
Wijf: vrouw
Bloet: zie vs 127
- voetnoot236
-
viese dieve: smerige schurken
vry wat kael: behoorlijk sjofel
- voetnoot237
- houwe...Wael: me voordoen als een franstalige
- margenoot+
- [B1v]
- voetnoot238
- aers geen: niemand anders
- voetnoot239
-
Ghy...gedaen: je hebt het allemaal goed gedaan
herrewaerts: hierheen
- voetnoot240
- Wat zijn jullie voor mensen? Ik kom uit Amsterdam. Je is franse vorm voor ik.
- voetnoot241
- Rotsack: minachtend scheldwoord voor Walen en Fransen
- voetnoot242
-
Icy...Valencien: hier (Amsterdam) vanuit
Valenciennes, (stad in Noord-Frankrijk).
geworpen: geboren; wordt alleen van dieren gezegd. Zéér plat taalgebruik wanneer het op mensen slaat.
- voetnoot243
- Gelijck...doen: zoals mijn honden jongen werpen.
- voetnoot244
- sulcks: zoiets
- voetnoot245
- Een burger die hier in de Korte Warmoesstraat woont.
- voetnoot246
-
't Is...haegh: twee gelijksoortige wezens
hebben elkaar gevonden. (verg. Jut en Jul) Haegh is een mans voornaam,
die alleen in verbinding met de mansnaam Huygh voorkomt in zegswijzen.
pry: schimpnaam voor een vrouw, stinkwijf
vuyle: zondige, ontuchtige
- voetnoot247
-
Hoe vaerje: zie vs 1
wel: goed
- voetnoot248
-
al: allemaal
stel: stem
- voetnoot249
-
dat het klinkt: bep. van graad bij singht
gelijcklijck: tegelijkertijd
- voetnoot250
- De nicker: Verduiveld! Den icker: de duivel.
- voetnoot251
-
noch: tevens
daer onder queelen: daarbij zingen
- voetnoot252-9
-
mijn hartje is een brunette,ik stoor me niet aan donker,maar haat het mooie blanke huidje,waar iedereen gek op is,wat bruin is kan niet vuil worden,geloof 't, m' amie, mijn hartje,getuige (het feit) dat blank veel eerder schaadt (vies wordt)dan dat het de schoonheid baat. (ten goede komt)
Meertens-Instituut te Amsterdam).
- voetnoot260
- Het gaat niet hard, maar door en door zoet
- voetnoot261
- noch: nogmaals
- voetnoot262
- Of...quelle: of alleen thuis mijn hart kapot zou willen (zitten) pijnigen
- voetnoot263
-
troost: meton. gebruik voor een persoon die
troost geeft.
wy...verselle: wij moeten meer op deze manier met elkaar omgaan.
- voetnoot264
-
Schot-varcken: scheldwoord
Spin-huys-hoere: scheldwoord; hoer die in een tuchthuis voor vrouwen zit. Het Spinhuis dat in 1596 het Ursula-klooster verving, en waarin men aanvankelijk alleen arme vrouwen het bedelen wilde afleren, werd al spoedig een gevangenis voor vrouwen van slechte zeden.
deede...doet: deed jij (maar) niets meer dan jij (nu) doet, liet je het maar hierbij;
Ten onrechte gebruikt Noozeman de Brabantse vorm deede voor Goose. Zie 1.4.3.iii
- voetnoot265
- bitt're...roet: vgl. zegsw.: zo bitter als roet: bij uitstek bitter
- voetnoot266
-
hons-vadt: lett: vrl. geslachtsdeel van een
hond; met d-assimilatie.
Houdt: houd op
- voetnoot267
- hert: hart (koosnaam)
- voetnoot268
-
Dat...wint: (Ik hoop) dat Goose behoorlijk
verdient
heeft...doen: heeft veel nodig
- voetnoot269
-
Lam: aanduiding voor een zachtmoedig mens
voen: voeden
- voetnoot270
-
Soo: op die manier
de droely...schende: de duivel moge je aanpakken
- margenoot+
- B2[r]
- voetnoot271
- Hoep-stocken op haer lenden: een pak slaag; lett: slaag op haar lenden, dat is het onderste deel van de rug.
- voetnoot272
-
vertoeft: wacht
flus: straks
- voetnoot273
-
Daer...op: daartoe haal ik je over
beneffens soo: alsmede ook
- voetnoot274
-
Gants daelders: bastaardvloek: bij Gods
daalders; daalder: een half drieguldenstuk
laet betien: bemoei je er niet mee
- voetnoot275
-
dien bloet: die sukkel
in een hockel steecken: op een verborgen plaatsje zitten
- voetnoot276
- Tuyte...niet: zouden zijn oren niet tuiten? (omdat er over hem gepraat wordt)
- voetnoot277
- Als hij wist hoe het zijn vrouw nu naar wens gaat,
- voetnoot278/9
-
Hy...stock: Zou hij de bezem meteen naar de
lommerd gaan brengen en de stok naar ons meenemen (om aan te geven dat hij het
stel zou slaan) ; Lommert is een instelling die geld leent op roerende
goederen.
maer...onbekommert: maar ik ben niet bang.
- voetnoot280
- 't geen...niet: wat niet weet, wat niet deert. Lett.: wat hij niet ziet, schaadt hem niet.
- voetnoot282
- sluyt...toe: doe de ogen dicht
- voetnoot283
- wille...tijen: zullen wij niet eens gaan dansen?
- voetnoot284
- tsa: aansporing
- voetnoot285
-
laat...sien: kijk nou
toch!
hoe...Bruydt: hoe kan mijn ontuchtige echtgenote(dit doen)
- voetnoot286
- houje mee vergaringh: komen jullie ook bijeen
- voetnoot287
-
Otter (...) Vlach: waarschijnlijk namen van
kroegen
iewers...waringh: ergens anders tijdens de wandeling
- voetnoot288
- Jouw voeten verlangen ernaar, net als Jans en haar soort
- voetnoot289
-
gilde-broer: lid van een gilde. Een gilde is
te vergelijken met een tegenwoordige beroepsvereniging.
't hooren-rijck: het rijk der hoorndragers. Een hoorndrager is een bedrogen echtgenoot
- voetnoot290/1
- Het dansen verteert het eten, en maakt de plotselinge begeerten gereed voor en gericht op het verlokkende minnespel
- voetnoot292
-
Ey: tussenwerpsel; uiting van voldoening
louter: duidelijk
- voetnoot293
- wint: verdient
- voetnoot294
-
beurs: portemonnaie
lusjes: pleziertjes
- voetnoot295
- Waar bezit is, is zorg, maar bij vreugde horen kusjes.
- voetnoot296
- Nu geniet ik volop, maar thuis is 't keer op keer,
- voetnoot297
- o kalfje wees zuinig met het hooi, de winter is nog lang. zegswijze: aansporing tot zuinigheid.
- voetnoot298
- dat...aer: wat ik spaar, verteert een ander.
- voetnoot299
-
Gort: verbastering van vloek
vreesden...steut: als ik zelf niet bang was voor een slag
- voetnoot300
-
Sul: sufferd
met recht: terecht
- voetnoot301
- wapen: wapenschild
- voetnoot301
-
Hoe is 't: hoe ziet het eruit
seght: zeg het
- voetnoot302/3
- In...hoorens: In het schild staat een hart, en uit de helm steken twee horens (vergelijk: zij heeft hem horens opgezet: zij heeft ontrouw jegens hem gepleegd)
- voetnoot304
-
Hen: vrouw (spottend)
gans...niet: gods stuurman, nu is het mooi genoeg; spreekw. uitdrukking, ontleend aan schipperstaal. Vrij vertaald: het moet niet erger worden!
- voetnoot305
- Het...dient: het is zo dichtbij als 't draaglijk is
- voetnoot307
-
Maer...oock?: Droom ik misschien?
ontwaeck...lesten: maak me dan eindelijk wakker
- voetnoot308
- 'k...wegen: ik zou het wat jou betreft wel willen
- voetnoot311
-
hun: Klaartje en Kaerel
niet weynigh (...)betalen: niet weinig betaald zetten, vergelden (litotes)
- margenoot+
- [B2v]
- voetnoot312
- Maar heeft hij (= Goose) nooit argwaan, of heeft hij nooit gespioneerd?
- voetnoot313
-
bot: dom
in 't gros: doorgaans?
- voetnoot314
- kooken: keuken (Antwerps)
- voetnoot315
-
van haer maech: door hun maag
of...rooken: of omdat ze eens roken
- voetnoot316
-
Ba: tussenwerpsel: wel
jemeny: bastaardvloek; verminkte vorm van Jezus. Deze wordt vaak, zo ook hier, met een andere uitroep verbonden.
- voetnoot317
- Heedese: hebben jullie hun
- voetnoot318
-
't Jan: tussenwerpsel
ick...vragen: ik wilde hun de reden vragen
- voetnoot319
-
hoer-moejer: hoerenmadam
krony: verachtelijk vrouwspersoon
- voetnoot319/20
- 'k he...ghesien: ik heb van mijn leven geen bozere lieden gezien
- voetnoot320
- dus streeckense heen: zo gingen ze weg
- voetnoot321
- leen: leden
- voetnoot322
- ick swijm schier: ik val bijna flauw
- voetnoot322/3
- ick...weese: ik ben bang dat dit geen zuivere koffie met die speellieden is.
- voetnoot324
- Ik ben bang dat we zijn verraden. Door wie? Door die bedriegers?
- voetnoot325
- de maer: de mare, het bericht
- voetnoot326
- Ick ducht: ik vrees
- voetnoot326
- Hey! vijgen: hé, onzin
- voetnoot329
- sorch: vrees
- voetnoot330
- Deynckt...beurt: bedenk, als dat gebeurt
- voetnoot331
- Al betast jij mij voortdurend, ik lijk echter deugdzaam.
- voetnoot332
- Die...doen: die angst is niet nodig
- voetnoot333
- sulcken quae vermoen: zo'n kwaad vermoeden
- voetnoot334/5
- en...leggen: en wat betekent dat anders dan dat dit niet op iets goeds wijst.
- voetnoot336
- wat raet: wat te doen
- voetnoot337
- Soo...ontsackt: als jou de moed in de schoenen zinkt
- voetnoot338
-
Kleerke: Claartje; ontlening aan Franse
Claire. -ke is het Brabantse diminutief
tot mijnent t'huys: bij mij in huis, dus: in mijn huis.
- voetnoot339
- Gae...uwent: ga dadelijk naar uw huis
- voetnoot340
- vergaet: afloopt
- voetnoot341
- Jij moet onmiddellijk bedenken wat je te doen staat
- voetnoot342
- Heel goed, vaarwel mijn hartje, ik zal me naar huis haasten.
- voetnoot343
-
riet: meteen
gaen soecken: pakken
- voetnoot344
-
vluchtigh: gevlucht
ontslipt: ontsnapt
- voetnoot345
- Als hij niet de wacht houdt, en haar onderweg pakt.
- voetnoot346
- voorts: weg
- voetnoot347
-
neegemanneken: duit; muntje ter waarde van
negen mijten.
assereeren: verwedden
- margenoot+
- B3[r]
- voetnoot348
- loy: traag mens, hier waarschijnlijk als scheldwoord gebruikt
- voetnoot349
- ghy...roy: jij schiet al helemaal niet raak
- voetnoot350
-
vangen: te pakken krijgen
wech: ter uitdrukking van afkeer
besteeken: doordacht
- voetnoot351
- geck, of kind're werk: het werk van gekken of kinderen
- voetnoot353
- schendigh afgemaelt: eerloos afgeschilderd
- voetnoot354
-
Ba: tussenwerpsel
nu...haelen: nu, als er niets gebeurt, kun je haar weer halen
- voetnoot357
-
Sus: st, uitroep om stilte te verzoeken
snoot: slecht in zedelijke zin
- voetnoot358
-
guyt: schooier
sech fielt: zeg schurk
- voetnoot360
-
fun: schavuit
mijn ontroont: van mij afgepakt.
- voetnoot362
- Sa: uitroep om ongeduld uit te drukken
- voetnoot363
-
vodt: slet
doecken: bedriegen
- voetnoot364
-
gat-vinck: plat schimpwoord
schort ou iets: heb je iets nodig
- voetnoot365
- gekijf: ruzie
- voetnoot366
-
Of...mee: anders neem ik je dadelijk mee
gesteeken: verborgen
- voetnoot367
- Mij meenemen, dat zul je niet, tegen wie denk je dat je het hebt?
- voetnoot368
- Neem hoeren en dieven mee, maar geen oppassende lieden zoals ik.
- voetnoot369
- Ga niet zo ongemanierd te keer.
Ik heb net zoveel manieren als u.
- voetnoot370
- 'k Stae op mijn Burgerschap: ik sta op mijn rechten als burger
- voetnoot371
-
ick...niet: ik trek me er niets van aan
blasen: pochen
- voetnoot372
- Zij die er het minste recht op hebben, laten zich vaak het meest gelden.
- voetnoot373
- vuylen beest: weerzinwekkend beest
- voetnoot374
-
'k...kennis: daarvan neem ik de omstanders tot
getuigen
onbayt: wacht
- voetnoot375
- als...touwe: als de beul je zal slaan. komt hier in de futurum betekenis.
- voetnoot376
- 'k En...niet: ik raad het je niet aan
- voetnoot377
- volgh(...)na: voer mijn bevelen uit
- voetnoot378
-
hoogh-hart: trots persoon (pejoratief)
te deegh: terdege
- voetnoot379
- Dat jij me zoëven voor een hoerenbeest uitmaakte
hooren: hoeren, in de betekenis slecht, minderwaardig
- voetnoot380
- noch: nogmaals
- voetnoot-
- AL DEN HOOP: alle andere mensen
- margenoot+
- [B3v]
- voetnoot382
- krop: verberg
- voetnoot382/3
- se...winde: al werkt hij zich nog zo in het zweet, ze zullen haar vast vinden, zoals een stel vlugge windhonden (ze zullen haar dus nooit vinden); net-em: zich nat maken, hier ‘transpireren’
- voetnoot385
- wel...verbeyt: op deze manier had ze hem verwacht
- voetnoot387
-
Gae toch voorsichtigh: wees toch verstandig
ey: tussenw. als aansporing
moetje...ontblooten: moet je het allemaal openbaren
- voetnoot388
-
Breecktse...niet: bederf het niet voor haar;
oorspr. m.b.t. de galblaas van de vis.
sus: zie vs 357
staetich: in de houding
- voetnoot389
-
Ick...Luitenant: ik presenteer van hem de
algemeen luitenant te zijn;
Luitenant: hier spottende benaming voor de ‘plaatsvervanger’ van de echtgenoot; woordspel met de officiersrang ‘Luitenant-Generaal’.
- voetnoot382-9
- Karel spreekt tegen het publiek.
- voetnoot390
- vry wat schoons: heel wat moois (sarcastisch)
- voetnoot391
- 't...belasten: hetgeen men ons opdraagt.
- voetnoot392
- Schelm, dan zou je zien wat voor mensen je onteert.
vgl. franse
diffamer; lie i.p.v. luiwordt voornamelijk ten zuiden van de Maas gezegd.
- voetnoot393
- Denckt: bedenk
- voetnoot395
-
Tierebus: dwaas
Jan Hen: sullige man
Fronus: sul
- voetnoot395/6
- dit slaechde te qualijck: dit lukte zeer slecht
- voetnoot397
-
noch: nogmaals
terstont: daarstraks
- voetnoot398
- vreemde maere: een raar verhaal
- voetnoot399
- Of denk je, schurk, dat ik niet goed kon zien.
- voetnoot400
-
Gans lichters: bastaardvloek: bij Gods gewijde
kandelaars.
heerschip: gewest. vorm van heerschap
- voetnoot401
- 'k Mien ja: ik geloof het wel
- voetnoot403
-
mijn: mij
leggen: zetten
- voetnoot404
- men...gaen: ik moet er eens vandoor
- voetnoot405
- Hier...zijn: Hieraan moet een eind komen
- voetnoot405-8
- In...toe: Schrijf me niet in het boek van de schout, zou ik nu willen vragen. Als ik schuldig was of als ze hier inderdaad was, (...), dan zou ik het u toestaan. Wellicht is terwille van het rijm, de zinsbouw geweld aangedaan.
- voetnoot409
- dunckt...schiet: denk ik dat mij (datief) onrecht geschiedt
- voetnoot410
- u Vrouwe waerheyt: uw geloofwaardigheid als vrouw, vrouw is voorname aanspreking voor deze herbergierster
- voetnoot411
-
dese Man sijn Wijf: de echtgenote van deze man
(spreektaal)
De klaerheyt: de duidelijkheid
- voetnoot413
-
scheelen: zijn het oneens
dies: daarom
- voetnoot414
- bescheydelijck: duidelijk
- voetnoot415
- Dat...suygen: dat je al dit klagen wel uit je duim moet hebben gezogen.
- voetnoot416
-
Sy...sweeten: zij praten maar door, hier ter
aanduiding van liegen.
gelijckwel: evenwel
- voetnoot417
-
Ick...niet: ik heb nog geen bril nodig
't...klaer: mijn zicht is zeer helder
- voetnoot418
- ontpraten: uit het hoofd praten
- voetnoot419
-
sy weer aers: zij beweren anders
dit...baten: dit gepraat heeft geen zin
klappen: praten in ongunstige zin, nl. tijdverspillend
- margenoot+
- [B4r]
- voetnoot420
- het: heeft
- voetnoot421
- is...blijck: is dat geen bewijs
- voetnoot422
-
deen: deden, d-syncope
boose sticke: slechte dingen
- voetnoot423
- al: allemaal
- voetnoot424
-
flus: zoeven
soo: hervatting van flus
- voetnoot425
- gesel: knecht
- voetnoot426
-
prooper: m.b.t. Jeuriaen; vgl. propertje: lieverdje, kwajongen.
'k...westen: bij God, ik raak buiten zinnen (van woede)
- voetnoot427
-
Schout-oom: oom als vleinaam
mijn...besten: mijn vrouw betaalde alle verteringen.
- voetnoot428
- ghy...gewach: jij zei niets
- voetnoot429
-
't was mijn genoegh: het was voor mij
voldoende
dochtme: leek me
- voetnoot430
- En vind je het nu raar dat sommigen (= mannen) failliet gaan
- voetnoot432
-
lest: laatst
kas: geldkist
- voetnoot434
- ick...maecken: ik wou (met reden) wat ruzie maken
- voetnoot435
-
beuckten: sloeg hard
als een scharlaecken: rood
- voetnoot436
- en...toe: en ik moest bovendien mijn mond houden
- voetnoot437
-
arme reen: armzalige reden
schent-brock: lasteraar
- voetnoot437/8
- hoe Dat: hoe
- voetnoot438
- Hoere-vooght: hoerenloper
- voetnoot439
-
't En...Schout: als de Schout er niet was
igort: bastaardvloek
- voetnoot440
- na uwent: naar uw huis
- voetnoot444
-
Wat haest: een beetje snel
terwijl...wegh: intussen komt zij mooi met ere weg
- voetnoot445
-
Ick...mof: (en) ik blijf sprakeloos achter
een mof: een Duitser; dit heeft een pejoratieve betekenis, vandaar dat het niet met een hoofdletter wordt geschreven.
- voetnoot446
- de schilde-wacht(...)houwen: de wacht houden
- voetnoot448
- gewis: zeker
- voetnoot449
-
schaf op: dien op; opschaffen wordt
vaak gebruikt met een verzwegen object.
de kroegh moet vaets: de kruik moet leeg
- voetnoot450
- En dat kunnen wij net zo goed als anderen, het moet toch gebeuren.
- voetnoot451
-
ick bidder om: ik smeek erom
besnoer: bedwing
- voetnoot452
-
reeckel: schelm
Beul...staen: de beul en de galg staan al voor je klaar
- voetnoot454
- Hoor Klaes: luister, Klaas. Klaes: naam van de diender
- voetnoot455
- radde binck: snelle man
- voetnoot456
- Kladdebotters: eig. iemand die met de boter knoeit; bet: een morsig persoon. Wordt vrijwel alleen van vrouwen gezegd.
- voetnoot457
-
gat-vinck: plat scheldwoord
vry: toch (ter opwekking, aansporing)
- voetnoot458
- met u verlof: met uw toestemming
- voetnoot459
- dat...eeren: dat hij ons door zijn schandelijk gedrag weer in ere zal herstellen
- voetnoot460
-
vergult: tevreden, in je schik
rabaut: schelm
ge...gemaeckt: je hebt het goed gedaan
- margenoot+
- [B4v]
- voetnoot462
-
Wat...sathoot: wat praat ik, zatlap, -hoot: hoofd
ba: tussenwerpsel
- voetnoot463
- hy...dragen: hij doet toch z'n best om bedrogen te worden
- voetnoot464
- Die...ontgaen: die dans ben ik ontsprongen, betek. ik ben net aan het gevaar ontkomen.
- voetnoot465
-
rechtevoort: op dit ogenblik
hoe...waer: wat was ik daarstraks bevreesd
- voetnoot466
- dus...vinden: aldus bezig zal vinden; komt fungeert als hulpww. van futuraal aspect.
- voetnoot467
- Dan kan ik al zijn vermoedens naar mijn wil, ontzenuwen
- voetnoot469
-
jockt het: neemt het niet ernstig
schoon: hoewel
- voetnoot470
- altemet: af en toe
- voetnoot471
- ick...bientjes: ik bewaar voor hem telkens de botjes
- voetnoot472
- man ik was belust: man, ik had trek
- voetnoot473
-
meugelijck: mogelijk, bet: misschien
te nacht: vannacht
- voetnoot474
- Peete Baef: eigennaam
- voetnoot475
- soo een beetje: zo'n kleine hoeveelheid
- voetnoot476
- geve tot zijn kost: geven op zijn (t.w. Gooses) rekening
- voetnoot477
- worden...verlost: werd ik (maar) eens van die idiote sukkel verlost
- voetnoot479
- overval: verrassing
- voetnoot480
-
Somma sommarum: alles bij elkaar
een averechte Min: een verkeerde liefde
- voetnoot482
- Non fors: het doet er niet toe
- voetnoot483
-
Doch...wat: maar als ik zin in iets heb
wel haest: zonder moeite
- voetnoot484
- wis: ongetwijfeld
- voetnoot-
- Claertje gaat het toneel af en komt gelijk met de anderen weer op.
- voetnoot485
- wat komt my an: wat overkomt mij
- voetnoot486
- hoe dus kloeck: wat ijverig
- voetnoot488
- wijl...moet: omdat ik toch moet wachten.
- voetnoot489/90
- mijn...krollen: mijn dronken kerel slaat geen gelegenheid over, maar loopt bijna elke nacht andere vrouwen na.
- voetnoot491
- Wat...waert: wat zou het uitmaken als..
- voetnoot492
- hy...drumpel: hij komt voortdurend uit z'n humeur thuis
- voetnoot494
- die...klachtigh: die klaagt hier; die: herh. onderw.
- voetnoot495
- hoe...tweedrachtigh: waarom leven jullie zo in onenigheid
- voetnoot496
- ick...versuft: ik ben als met stomheid geslagen
- voetnoot500
- ten huysen uyt gehaelt: van huis gehaald
- voetnoot501
- soo vuyl heeft af-gemaelt: zo zondig heeft afgeschilderd
- margenoot+
- C[1r]
- voetnoot503
-
stucke diefs: scheldnaam (met genitief -s)
al onderwinden: allemaal te ondernemen
- voetnoot504
- daer...staet: waar jij, jaloerse (kerel), staat
- voetnoot506
-
om mijn: vanwege mij
trouweloose reeckel: ontrouwe hond
- voetnoot507
-
lustigh: flink
hael...heeckel: spreek op deze manier flink kwaad over hem.
- voetnoot508
- hoe salick toe: wat moet ik, toe
- voetnoot509
- dan... nest: dan werk ik mij in de nesten.
- voetnoot510
-
Soo...uyt: dan moet ik de deur uit
hiet...liegen: maak ik hem voor leugenaar uit
- voetnoot511
- Soo...bedriegen: dan misleid ik mezelf en hem, ten overstaan van al deze mensen.
- voetnoot512
- Ick...sien: (ironisch) Ik heb het mooi opgelost. Hield ik maar niet zo van een geintje.
- voetnoot513
- eerdief: lasteraar
- voetnoot516
-
vroom: deugdzaam
droegh: gedroeg
- voetnoot517
- mijn...sloegh: mijn blik op geen ander vertier wierp. Dit kan betrekking hebben op lichamelijk genot
- voetnoot519
- gesteecken: gestoken
- voetnoot520
- wat...dee: wat ze deed
- voetnoot523
- gaet schand'liseeren: te schande maakt.
- voetnoot525
- mijn...scha: ik heb verdriet van mijn meesters nadeel
- voetnoot526
-
beurs-kaetser: beurssnijder, tegenwoordig
noemen we dit een zakkenroller.
platje: schelm
sonder rase: zonder drukte te maken
- voetnoot527
- In 't huysje sonder glase: naar de cel in de gevangenis
- voetnoot528
- alderwiste trap: zekerste trap
- voetnoot529
-
Daer...burgerschap: waar men voor weinig geld
ingezetene wordt van het Rasphuis.
het Rasp-huys: tuchthuis voor mannelijke bedelaars en andere asociale elementen, waar deze dwangarbeid moesten verrichten, m.n. blokken verfhout met grote raspen fijnzagen.
- voetnoot530
- picke: (voor de) duivel
- voetnoot535
- 't Lijf rijtme: mijn lijf wordt opengescheurd
- voetnoot536
- eervergeete guyt: gewetenloze schurk
- voetnoot537
- Schantvleck: persoon die zijn naasten tot schande strekt
- voetnoot538
- dus...vlecken: op deze manier is hij er steeds op uit mijn goede naam te bezoedelen
- voetnoot539
- Meniste trekken: streken, kenmerkend voor Mennisten. Er wordt gezinspeeld op een gebrek aan oprechtheid dat door andersdenkenden aan de Mennisten (Doopsgezinden) werd verweten. De hele zin is tautologisch, want in het eerste deel wordt al over schijnheiligheid gesproken.
- voetnoot540
- Wat...hy: welke (lieve) woorden ik ook zeg, die roept hij sissend
- voetnoot540/1
-
selde...belaecht: er gaat geen nacht of dag
voorbij, of ik word belaagd;
selde: nooit
- voetnoot542/3
- sou...verhale: als ik u al zijn handelingen zou vertellen
- margenoot+
- [C1v]
- voetnoot-
- IN FLAEUT: flauw, in een flauwte
- voetnoot545
- ofje baert: of je tekeer gaat
- voetnoot546
- Geef aemtocht: haal adem
- voetnoot547
-
Amy: Ai (uitroep) mij!
Ick...spreecken: ik wil je volstrekt niet meer spreken; geen meer: bijw. versterkte ontkenning.
- voetnoot548
- jou Vrouwlijckheyt: Uwe Vrouwelijkheid (verheven aanspreking, zoals Uwe Edelheid e.d.)
- voetnoot550
-
die...dee: die ik u aandeed
Ga...loopen: ga je nu bij me weg
- voetnoot552
- verhoor...Man: luister naar uw echtgenoot
- voetnoot553
- nou noch noyt: nu en nooit
- voetnoot554
- vleyschlijck mensch: iemand van vlees en bloed
- voetnoot556
- doove-kool: zie vs 98
- voetnoot556/7
- indien...raeckt: als je niet zorgt dat Goosen bij zijn lieve Claertje onderdak vindt.
- voetnoot562
- deerlijck: aangedaan, vol verdriet
- voetnoot563
-
Ick...Man: ik erken je niet als [mijn] man
fiel: oudere vorm van fielt: bedrieger
- voetnoot564
- Wel nou: tussenwerpsel; ter inleiding van een uitspraak
- voetnoot565
- Peetje: algemene naam voor vrouw
- voetnoot566
- d'eens...schanden: de schande van de een, is de schande van de ander; genitief -s voor lidw. + telw. in d'eens en d'anders.
- voetnoot567
- soo: met algemeen makende kracht
- voetnoot569
-
Dat...niet: dat doet er niet toe
ick...van: ik heb er genoeg van
- voetnoot570
- genaken: benaderen
- voetnoot571
- ick...raken: ik zal in een droevige toestand raken
- voetnoot573/4
- 'k sal...gebiet: 'k zal voortaan van mijn leven nergens heengaan dan waar jij me naar toestuurt.
- voetnoot575
- om de wil van: terwille van
- voetnoot577
- vleys: vlees in de betek.: lichaam
- voetnoot578
-
al iens: net; al: versterkend bijw.;
eens: gelijkelijk
laet...bewegen: laat mij jou ontroeren; laet: hulpww. van causaliteit.
- voetnoot579
- Sijn lamm're tongh: zijn hulpeloos gepraat
- voetnoot580
-
nou: op dit moment
't selve: hetzelfde
- voetnoot581
-
moer: voor vrouw in het algemeen
neen deeg'lijckheyt: waarachtig nee!
- voetnoot582
-
Dat...sla: moge mij dit en dat slaan; dit
en dat: ter aanduiding van zaken die men niet noemen wil.
versteuren: kwaad maken
- voetnoot583
-
lach een reys: lach 'ns
laet u treuren: stop uw treuren
- margenoot+
- [C2r]
- voetnoot585
- dat: als
- voetnoot586
- Daarom verzoek ik, of u het hem niet kwalijk wilt nemen
- voetnoot587
- Dat hij aan mij, zijn vrouw, zo zeer ging twijfelen; wantrouwen van is oude vorm.
- voetnoot588
- eerstdaeghs: binnen enkele dagen
- voetnoot589
- komt...slaeghs: komt soms weer goed , in orde
- voetnoot591
-
seecker veel: zeker niet gering (de kosten
voor Goose aan de Schout)
doecken: misleiden
- voetnoot592
- versinningh: vergissing
- voetnoot594
-
de peys gemaeckt: de vrede gesloten
meeleyden: wegvoeren (tot Jeuriaen gesproken)
- voetnoot596
- in droefheyt staen: in droefheid blijven
- voetnoot597
- of...gaen: of het kan
- voetnoot598
- maeckje...rancken: lever je weer zulke streken
- voetnoot599
- Soo...bedancken: dan zul je je over de zaak niet zo verheugen
- voetnoot600
- leef...kaer: leef harmonieus met elkaar
- voetnoot601
- ghy alle gaer: jullie allemaal
- voetnoot603
- Ik dacht bij God dat ik de roede van de beul al bijna ervoer.
- voetnoot604
-
Niet...klappen: klets niet meer (tot zichzelf)
ick...van: zie 567
- voetnoot605
- soo...pan: anders krijg je wellicht ook je deel
- voetnoot606
- soo...faljeeren: dan zal het mij niet ontbreken
- voetnoot609
- Een...staen: iedereen moet zijn eigen belangen verdedigen
- voetnoot-
- J.N. Jillis Noozeman