Gedichten. Deel 1

Antwoordt aen den vrijheer Van Asperen

Op sijn gedicht beginnende:
Dees Nymphen allebej verciert met rijcke gaeven.

Tsint dat de gierigheidt maeckte' onderscheidt van have,⁺¹⁾
Worp elck een schalleck oogh op onverdiende gaeve'

Die mackelijcke winst. Jae, seitmen, dat verdoort³⁾

Met menssenmal, oock vaeck de hemel is bekoort

Door loftenis van gaef, en dat hij 't oor geneghen⁵⁾
Tot bot van offer heeft, als anders geen beweghen⁶⁾

Aen sijnen wil en was. 'T geloof een ding soo vrij

In alle vormen past. Maer dit is ketterij.

Oft is 't een waere waen, soo soud' jck lichtlijck darren⁹⁾
Een vonnis vellen, om de burgherij der starren

Te leggen balling 's lands: en maeckt' een leeghe lóóts¹¹⁾

Van dat doorluchtigh hof, en al den hemel dootsch.

En om met waerder volck sijn' saelen te stofferen
Keurd' jckse weder vol van ridders en van heeren,

Die wel op gaeven sien, maer gaeven, die sij niet

En lichten van de plaets, daermense lichten siet;¹⁶⁾

Maer gaeven van vernuft van sinnen en van zeeden
Gelijck de hemel plagh aen yemandt te besteeden,

Dien hij tot kandelaer van sijne miltheidt koor,¹⁹⁾

En draeghen doet te pronck het swijnkssel van sijn gloor.²⁰⁾

Uw ooghen vierighlijck op sulcke gaeven loncken
O Vrijheer, die in 't hart voedt ongeleste voncken

Der welgeboorenheidt, en dien te deeser stondt²³⁾

Noch de gesonde smaeck der oude deughde mondt:²⁴⁾

Sulx niet en haeckt de dorst van uw begeerlijckheden²⁵⁾
Nae 't geen dat Aerde geeft, oft dat men bet beneeden²⁶⁾
Haer snijdt als van haer vlees, wanneer men scheurt haer schóót

Versmaende 't geen zij baert, om 't schennisbaerend róót.²⁸⁾

+ Tsint dat de gierigheidt. Volgens hs. A. Over den Vrijheer van Asperen, zie bl. 142.

1) gierigheidt, hebzucht.

3) verdoort, verdwaasd.

5) loftenis, belofte.

6) bot, aanbod.

9) waen, meening; darren, durven.

11) te legghen balling 's lands, uit hun land te verdrijven.

16) lichten, wegnemen; op de volgende plaats: blinken.

19) koor, uitkoos.

20) swijnkssel, zweem, afbeeldsel.

23) welgeboorenheidt, edele aard.

24) mondt, smaakt.

25) sulx, dus, derhalve.

26) bet beneeden, dieper.

28) 't geen zij baert, wat zij ons schenkt, wat op aarde groeit; 't schennisbaerend róót, het goud, dat tot misdaden voert.

[p. 185]

 

En al wordt elck geruckt van sijn' hartstoghten driftigh

30

Schier sonder wederstandt, nae gift van goudt vergiftigh,

 

Ghij vlamt gestaedigh op de gaeven der gemoên³¹⁾

 

Die vaeck den afkoomst van een mensch ontwassen doen³²⁾

 

Den mensselijcken naem. Gelijck als wel bewijsen

 

De geen' die ons uw dicht voor Nymphen aen komt prijsen.

35

Des jck (dewijl 'er sijn, hoe quaelijck dat het past,

 

Die aen gaefgeerigheidt den hemel maken vast,³⁶⁾

 

Van waer dat zij voor al behoort te zijn gevlooden)³⁷⁾

 

Van u heb beter waen, als andren van de Gooden.³⁸⁾

31) gemoên, gemoederen.

32) den afkoomst van een mensch, een menschenkind.

36) gaefgeerigheidt, begeerte naar giften, geschenken. De bedoeling is: omdat er zijn, die beweren, dat ook de hemel begeerig is naar gaven.

37) van waer, waar die ondeugd volstrekt niet zijn moest.

38) waen, meening.