De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 3

Derde deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 788]

1329 Aan mijnen Heere, Mijnen Heere Joost Baak, T'Amsterdam

1Mons^r mon Frere,

2'T stuk, dat hierbij gaat, dunkt mij leezens waardigh; ook ujt-²3schrijvens, indien U.E. zulx goedt vindt, ende daar middel toe³ 4 weet tussen alsnUEn morghenaavondt. Zoo niet; U.E. kan 't mergh⁴ 5 daarujt trekken; bij 't welk wij ten naaste bij zullen kunnen afnee-⁵6men, hoeveel de kosten des krijghs, sint den laasten eisch des Raads⁶ 7 van Staate, dien wij oover eenighe jaaren laazen (oft het is de Staat⁷ 8 van Oorlogh geweest) hebben toegenoomen. Ik dar dit schrift niet 9 langer zijnen ejghenaare onthouden, ujt zorghe voor ondank, en⁹ 10 verlies der geleeghenheit tot bekooming van diergelijke. Mijn' 11 hoope is, bij brenger deezes eenighe goede beeternis van Joffr^e11 12 zuster te verneemen. God geeve haarer en uwer E 't hejlzaamste. 13 Dat wenscht, met hartlijke groetenis,

14Mons^r mon Frere,

15U.E.

16Verplichte, dienstw^ste broeder,

17P.C. Hóóft.

16T'Amsterdam, den

1717^en in Lentemaant. 1647.

2 'T stuk: klaarblijkelijk een opgave van de recente oorlogskosten.

3 zulx goedt vindt: daartoe bereid bent.

4 't mergh daaruit trekken: een uittreksel maken.

5 bij 'twelk wij kunnen afneemen: waaruit wij kunnen opmaken.

6 eisch: purisme voor petitie.

7 De Generale Petitie en de Staat van Oorlog waren in Hooft's tijd nog twee principieel verschillende staatsstukken, die ten onrechte dikwijls door historici verward en, een van beide, als een generaliteitsbegroting beschouwd zijn. De aard van beide stukken is door prof. dr. A. Th. van Deursen uiteengezet in jg. 91 (1976) van de Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden (art. ‘Staat van oorlog en generale petitie in de jonge Republiek’). Wie op de hoogte wil komen, leze dit artikel, ‘hier te lang’ om met Hooft te spreken. Zeer in 't grove: de petitie was de voortzetting van de middeleeuwse ‘bede’, waarbij de landsheer aan de gewesten een bepaald bedrag ‘vroeg’, de staat van oorlog betreft de proportionele verdeling van dit toegestane bedrag over de gewesten voor zover het de oorlogskosten betreft, de ‘repartitie’. In het noemen, dus gedeeltelijk ramen, van de oorlogskosten, lag de kiem van hetgeen later een begroting mag worden genoemd. (Meded. drs. J. Fox.)

9 ujt zorghe voor ondank: uit vrees voor misnoegen (WNT ondank, tweede lemma, 1182 1).

11 Joffr^e zuster: Magdalena van Erp.

Origineel. UBA II C 13.47.