De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 3

Derde deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 468]

1139 Mijn Heere Mijn Heere Hooft, Drost van Muijden, Baillieu van Goijland enz. Tot Amsterdam.

(Hooft: Handtwaatervat en bekken, mij vereert van zijn' Hoogheit, oover de toëejghening mijner Historien aan haar.)

Met een Rond mandeken. P.

1Mijn Heer,

2Op U.E. laeste Brieven ben ick met voordacht tot noch toe stom.² 3 Mij docht ick die niet als van mijns meesters weghen diende te 4 beantwoorden. Nu wasch ick'er mij de handen af in dit Hand-vat.⁴ 5 U.E. gelieve de saeck bij het goede hand-vatt te nemen, ende dese⁵ 6 lichte silvere erkenteniss niet anders te houden, als voor een' 7 schaduwe van de gewichtighe gulde woorden die s. Hooch^t ten⁷ 8 prijse van U.E. doorluchtighe werck te meermalen heeft uijtge-⁸9sproken.

10Van mijnen hoop mallicheden voel ick dat de H^e Barlaeus te ruijm¹⁰ 11 geroemt heeft. Daer en is niet onder daer door U.E. het berouw¹¹ 12 van sijn verlangen ontgaen mochte. Op het aenporren nochtans 13 van dien vriend werdt alles afgeschreven ende versamelt. Ten 14 einde sal U.E. te keure komen, oft hem gelieven sal sijn ooghe¹⁴ 15 daerover te vernederen.

16Me Vrouw de Drostin verght mij voortaen meer dan ick machtigh¹⁶ 17 of schuldigh ben. Ick most maer een hert te Muijden brengen; ende¹⁷ 18 bend'er lang met twee geweest. Het doode was geenes dancks¹⁸ 19 waerdigh, het levende geenes ondancks. Eens hope ick mondeling 20die saeck te gaen afpleiten. U.E.E. gonnen mij het uijtstellen, dat²⁰ 21 ick mijn selven misgon, ende versekeren sich dat ick leve ende 22 sterven sal,

23Mijn Heer,

24In 'sGravenhaghe, den

2516^en Jan. 1643.

24Beider ootmoedigste dien^r24

25C Huijgens.

2 Op...stom:. Hooft's laatste brieven zijn van 7 nov. 1641 (1091) en van 5 dec. 1641 (1093). In de eerste vroeg Hooft aan Huygens de stadhouder te polsen of het deze welgevallig zou zijn indien hij de Nederlandsche Historiën aan hem zou opdragen. Hierop is geen schriftelijke reactie van Huygens. Maar mondeling blijkt hij wel een advies te hebben gegeven, blijkens Hooft's brief van 5 dec.: ‘Doch, naerdien u.Ed.Gestr. acht, dat het voeghlijxt onvoorziens verschijnen zal; zoo beslujt ik, het, op die maniere te waeghen’. Op de brief van 7 nov. heeft Huygens dus niet ‘met voordacht’ gezwegen. De brief van 5 dec. beantwoordde hij in de zijne van 18 dec. (1094). Inmiddels zijn de Ned. Hist. reeds verschenen in 1642. Huygens zal doelen op brieven van Hooft die verloren zijn gegaan.

4 Nu...Hand-vat: Nu was ik mijn handen ervan in dit watervat. (Hooft kreeg van de prins een zilveren handwatervat en bekken ten geschenke voor de opdracht van zijn Historiën, waarmee de vorst tenslotte zijn waardering betoonde. In navolging van Pilatus wast Huygens zijn handen in onschuld in dit vat.)

5 U.E....nemen: U gelieve de zaak goed op te vatten (woordspelend hand-vatt!), nl. zoals volgt.
dese...erkenteniss: dit lichte zilveren bewijs van erkentelijkheid (in de nalatenschap van Leonora Hellemans, beschreven 14 april 1661, bevond zich ‘een Silver Lampet met sijn kan wegende seven pont en een vierendeel’, geschat op ƒ371:4 (Oud Notar. arch. Amsterdam 2696)), tegenstellend met het volgende: de gewichtighe gulde woorden enz..

7 schaduwe: flauwe afspiegeling.

8 te meermalen: meermalen, herhaaldelijk.

10 Van...heeft: Huygens had aan Hooft een aantal kleinere latijnse en nederlandse gedichtjes doen toekomen. Deze had ze doorgegeven aan Barlaeus. Zie diens brief aan Huygens van 6 april 1642, waarin hij dit meedeelt en er zijn (prijzend) oordeel over geeft (Br. III, nr. 2976). Het betreft een aantal epigrammen, zoals Barlaeus ze aanduidt, waarvan hij noemt: Van een verloopen schilder (W. III, 175) van 22 feb. 1642, Op de dichtkonst van Jan Vos (id. 177), In adventum reginae Magnae Brittanniae (id. 178) van 22 maart te 1642. Aan het eind van de brief spoort Barlaeus Huygens aan zijn epigrammen uit te geven; voel: (= gevoel) meen.

11 Daer...mochte: Er is niets bij waardoor gij het berouw over wat hij wenst (nl. uitgave van Huygens' latijnse poëzie) zoudt kunnen ontgaan (bescheidenheid: geen enkel gedicht van mij rechtvaardigt de uitgave).

14 sal...komen: zult gij om te keuren komen, als keurmeester optreden; oft...vernederen: indien het u believen zal uw blik zo laag daarop te richten (vanuit uw hoogte er een oog op te slaan).

16 Me Vrouw...ben: Mevrouw de Drostin vraagt op het ogenblik meer van mij dan waartoe ik in staat of verplicht ben. (Leonora nam het nogal hoog op dat Huygens zijn belofte om Muiden te bezoeken zodra de veldtocht van 1642 voorbij zou zijn, niet was nagekomen. Zie zijn Verbintenisse van 23 mei 1642 en de daarbij horende brief aan Hooft van 25 mei (1101). Van haar teleurstelling vernemen wij iets in Hooft's brief aan Van Wikkevoort van 2 nov. 1642 (1122): ‘Bij die gelegenheit (nl. toen hij “laestmaals” in Den Haag was) maand' ik mondelings den Heere van Zuilichem om voldoening zijner belofte, ook van weeghe mijner Huisvrouwe, die al wat hoogh (= uit de hoogte, laatdunkend) spreekt,
Precibus minas regaliter addit;
want zij praat van zijn bondtschrift (= “obligatie”) ter burze te doen veilen...’
Hooft had bij die ontmoeting in Den Haag ook aangedrongen op de vervulling van zijn toezegging en schakelt in 1122 ook Van Wickevoort in om hem aan te porren tot een bezoek.)

17 Ick...geweest: Ik zou slechts één hart in Muiden moeten brengen en ik ben er lange tijd met twee geweest. Huygens' hart was verbonden met dat van Suzanna, hij had als het ware twee harten, nu maar één. Het valt hem zwaar zo te komen. Huygens heeft diep en langdurig geleden onder het verlies van zijn vrouw. Men vergelijke zijn gedichtje aan Leonora met een stuck wilds (W. III, 239) van 6 dec. 1642:

Verwijtt mij d'ontrouw niet van 't Willighe beloven,
Moedwilligh onvoldaen: Beschuldight maer de smert
Van mijn te rauwe Zeer, dat rijpen will noch roven.
Kom' ick te Muijden niet, ick kom'er met mijn Hert.

(roven: een roof ofkorst krijgen).

18 Het...ondancks: Het dode hart (dat van Suzanna indertijd in mij) behoefde niet te worden bedankt, het levende (mijn hart) verdiende geen misnoegen (WNT ondank 1182).

20 die...afpleiten: mij in deze zaak vrij te gaan pleiten (WNT afpleiten 1246: door pleiten a.h.w. te niet doen).
U.E.E....uijtstellen: Moogt gij mij het uitstel gunnen (conjunctief, 3e persoon meerv.).
dat...misgon: dat ik mijzelf node gun (hij zou wel willen, maar kan niet); ende...sich: en moogt gij ervan verzekerd zijn.

24 Beider...C. Huygens: als uw beider enz.

[p. 469]

De Prins laat Hooft als dank voor de opdracht van de Nederlandsche Historiën door Huygens een zilveren schenkkan met kom sturen. - Over het uitgeven van Huygens' Momenta Desultoria. - Huygens vraagt er Hooft en vooral Leonora begrip voor, dat hij zo zelden aan uitnodigingen gehoor geeft.

Origineel. UBL Pap. 2. - Afschrift UBA II C 15.