De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 3

Derde deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 463]

1136 (J. v.d. Vondel aan P.C. Hooft)

1Ik wensch Kornelis Tacitus een gezont en zaalig nieu jaar, en dewijl¹ 2 hij mij zijn geuse taafel verbiedt om een onnoozel Ave Maria: zoo² 3 zal ik somtijdts noch een Ave Maria voor hem lezen; op dat hij 4 sterve zoo devoot Catholyk, als hij zich toont devoot Polityk.⁴

Nieuwjaarswens voor 1643.

Aan de mededeling van G. Brandt, dat Vondel deze wens onder een andere brief schreef en dat hij voor 1643 bestemd was, knoopt J.F.M. Sterck de onderstelling vast, dat Hooft de Maeghdebrieven (1642) van Vondel gekregen had en daar kritisch op geantwoord had (Vondelbrieven blz. 105 n. 1). Dit kan juist zijn, maar Sterck's noot is fout doordat hij Brandt verkeerd leest: ‘dit’ in r. 5 v.o. slaat niet op een bepaald gedicht of dichtwerk, maar op Vondel's houding in 't algemeen. Brandt's volgende alinea begint immers zo: ‘Dat Vondel nu 't Pausdom zoo aanhing, en daaghelijks dit liet blijken, was den Drossaart zoo tegens de borst enz.’ Sterck koppelt deze laatste zeven woorden, over twee hoofdzinnen heen, aan ‘Dit (gedicht)’ als onderwerp.

1 Kornelis Tacitus: Hooft werd dikwijls met P. Cornelius Tacitus vergeleken; de Romeinse geschiedschrijver had hetzelfde patronymicum; gezien deze nadrukkelijkheid zou men onderstellen dat ‘tacitus’ hier ‘zwijger’ betekent, omdat Vondel in lang niets van Hooft gehoord had. Maar in dat geval zou de bovengenoemde hypothese van Sterck niet opgaan.

2 geuse taafel: overdrijvende scherts, want Vondel wist dat Hooft met katholieken omging (Tesselschade!) en hen ontving; een onnoozel Ave Maria: ook met deze woorden kijkt Vondel, opzettelijk of naïef-egocentrisch, langs Hooft's standpunt heen. De katholieken waren voor hem, behalve een ambtelijk, een centraal vaderlands probleem, vgl. 1301 en 1305. Het woord ‘onnoozel’ miskent dat.

4 Polityk: zie J.D.M. Cornelissen, Hooft en Tacitus, en de Bijlage bij 1265.

Geen hs. Ontleend aan G. Brandt, Leven van Vondel (ed. Verwijs-Hoeksma blz. 77) waar het genoemd wordt ‘dit kleen briefken, door Vondel onder een' anderen brief geschreven, en in 't volgende jaar den Heere Hooft t'huis gezonden’. Die andere brief is niet bekend, ook het jaar wordt aangenomen op gezag van Brandt.