De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2

Tweede deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 612]

684 Aen den H. Ridder Constantin Huighens.

1 Mijn' Heere,

2 Had ik mij letterwijs gewaent in zulke stoffe als die van mijnen² 3 laesten, 'k en waer niet ter schoole gekoomen. Wel laet ik mij³ 4 voorstaen zoo veel te weeten, als dat de wightighe dingen beter van⁴ 5 bovenen nae beneden volghends de wet des hemels, dan van ondren⁵ 6 opwaerts gaen. Ende als ik in dit stuk een ketter waer, zoo zoud' ik^66-10 7 echter een mensch blijven, ende denken tegens de menschlijkheit te⁷ 8 zondighen, indien 't bij mijn' schuldt toequaem, dat, ujt den bron⁸ 9 der Vorstl. genaede, op borrelde ijet weêrsmaekelijx voor de godtheit⁹ 10 van den oorspronk des zelven. Geen' dujzent ponden 's jaers zullen¹⁰ 11 (vertrouw ik) mijn gemoedt met wroeghing zulk eener ondank- 12 baerheit beswaeren. 'T opzoeken der ouwde brieven is geen' on[t]-¹² 13 ontga<e>nbaere noodt. Heeft U Ed.gestr. mij des aengeboden,¹³ 14 zij is nojt, dat mij gedenkt, daer op beslaeghen. Al had ik haer ook¹⁴ 15 schoon bij 't woordt gevat, zoo zoude mij echter die miltheit ver-¹⁵ 16 plichten, om uwer Ed.gestr. moeten en moejte quijt te schelden.¹⁶ 17 De H. van der Mijle was laestmaels onleedigh tot aenspraek, ende¹⁷ 18 belemmert met een deel voorspraeken, om raedt te pleghen. Voor¹⁸ 19 een' wijle heb ik, ter vermaeninge van U.Ed. gestr. de zijne ge-¹⁹ 20 vraeght, oft 'er eenighe papieren, dienstigh tot lantaerne onzer His-²⁰ 21 torien, onder haer berustende, waeren. Zij geliet zich des onwee-²¹ 22 tende: misschien bevonden hebbende, dat dikwijls het t'hujsbren- 23 gen van ujtgeleende haeve vergeeten wort. Mij waer' leedt van dat²³ 24 volk te zijn. Maer lichtlijk dat U Ed.gestr. in zoo quaedt een bladt 25 niet en staet, ende besteedende haer geloof voor mij, ijetwes ver-²⁵ 26 worv' onder haer' borghtoght. Vergiffenis: is het den goeden te²⁶ 27 veel geverght. Ik kusse op 't nedrighst de* [handt] handttrekster,*⁺²⁷ 28 ende vervolghends de maelster van d'ingeluisterde tooghen, welker 29 naeboots, zonder aen oft afdoen, is voortsgevejrdight: zijnde 't²⁹ 30 verbetren nocht voeghlijk nocht moghelijk,

31 Mijn' Heere,

32 Uwer Ed.gestr.

33 Verplichtsten, ootmoedighsten

34 dienaer

35 P C Hóóft.

34 ujt Amsterdam, den 21^en

35 van Sprokkelmaent, 1635.

2 Had...laesten: Had ik mij geleerd geacht in zodanige onderwerpen als die, aangeroerd in mijn laatste brief (682) (letterwijs WNT letter 1666).

3 laet...voorstaen: meen ik.

4 zoo...dat: correlatie zoo (veel)...als (wij laten als weg): zoveel te weten dat; wightighe: zware; zonder beeldspraak: gewichtige zaken beter van bovenaf kunnen komen dan van beneden (Hooft doelt op zijn briefontwerp (683) aan Scaglia, dat hij, omdat hij niets ontving van of namens de stadhouder (‘van boven’), zelf maar had opgesteld en naar Den Haag gestuurd).

5 de wet des hemels: de door de hemel gegeven, goddelijke wet.

6 Ende...waer: En als ik zou dwalen in het erkennen van deze hemelse wet.

6-10 (kort samengevat) En als ik in dit opzicht dwaalde, zou ik toch een mens blijven, overtuigd te zondigen tegen het wezen van het menselijke, als ik er de schuld van was, dat de Prins uit welwillendheid iets deed dat hem zelf tegenstond.

7 echter: nochtans; menschelijkheit: wat de mens betaamt, en bepaalt, wezenlijk voor hem is (tegenover de wet des hemels).

8 toequaem: gebeurde; dat...opborrelde: dat de Prins uit welwillendheid iets deed (b.v. liet schrijven).

9 de godtheit...des zelven: de goddelijke oorsprong van de bron van genade, dus de Prins, vgl. 683.

10 Geen...beswaeren: (vrij vert.) Ik zou, vertrouw ik, voor geen duizend pond 's jaars mijn gemoed willen bezwaren met wroeging over zulk een ondankbaarheid (het majoraat bedroeg ƒ6000, d.i. duizend pond vlaams, per jaar; de toespeling is duidelijk. WNT pond 3259).

12 't opzoeken enz.: de tweede stoffe van zijn vorige brief; onontgaenbare noot: onontkoombare noodzaak.

13 des: dat (‘genitiefobject’, in de 17de eeuw nog schaars voorkomend).

14 dat mij gedenkt: zover ik mij herinner (vgl. dat ik weet = zover ik weet; onpersoonlijk mij gedenkt = ik herinner mij); zij...beslaeghen: gij zijt nooit door mij aan uw woord gehouden (WNT beslaan 2016 iemand beslaan: iemand aan zijn woord houden); Al...gevat: Al zou ik u ook aan uw woord hebben gehouden (schoon concessief bijw. bij Al, vgl. of...schoon).

15 echter: toch; die miltheit: die goedheid, dat royale aanbod (van u).

16 moeten en moeite: misschien woordspelend met moete = vrije tijd (WNT 983) en moeite: van het offer van uw vrije tijd en de te nemen moeite te ontslaan. Of gewoon: van het moeten en de moeite te ontslaan?

17 was...aenspraek: laatst niet te spreken (lett.: door bezigheden verhinderd om aangesproken te worden).

18 belemmert...pleghen: verhinderd door een aantal advocaten waarmee hij moest overleggen.

19 ter...U.Ed. gestr.: op aanraden, op aansporing van u; de zijne: zijn edele gestrengheid, hem.

20 lantaerne: opheldering.

21 Zij...onwetende: Hij deed alsof hij er niets van wist (WNT gelaten 1051 2).

23 Mij...zijn: Het zou mij spijten tot die mensen te behoren.

25 ende besteedende...borghtocht: en uw crediet (het vertrouwen in u) ten behoeve van mij gebruikend, iets verkreeg.

26 is...geverght: als ik teveel vraag van de goede (u die zo goed voor mij zijt).

+ *handt, trekster*

27 handt, trekster...voortsgeveirdight: hand, die de (door mij) ingefluisterde lijnen getrokken en vervolgens geschilderd heeft, waarvan de copie, zonder er iets aan of af te doen, is verzonden (ingewikkelde beeldspraak voor: gij hebt mijn ontwerpbrief zijn juiste vorm gegeven; het afschrift aan Scaglia is verzonden).

29 zijnde...Hóóft: aangezien verbeteren noch gepast noch mogelijk was voor uw enz.

[p. 613]

Hooft bedankt voor het verifiëren van de inhoud van 683. - Over inzage van het archief van de Prins, en over dat van de Heer van der Mijle, bij wie Huygens misschien ook wel als Hooft's voorspraak wil dienen.

Minuut. UBA II C 11.387. Afschr. UBL. Pag. 13.