De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2

Tweede deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 219]

466 A Monsieur, Mons^r Joost Baak, bij 't oude-mannenhujs, in N^o 3. tot Amsterdam.

(Baak: Muyden 1631 17 Julj beantw 22 ditto)

Loont.

1 Mons^r mon frere,

2 'T is een hart gelagh voor den Brandenburgher, zoo de loopmaeren 3 de waerheit zeggen, ende dat hij, genoeg ujt dwang den Sweedt tot³ 4 beschermheer genomen heeft. Bartelottj schrijft mij 'tzelve. Maer 5 is 't een' gemaekte mouw, gelijk dikwils beurt, ende om een'⁵ 6 achterdeur open te houden, zoo de Kaizar boven valt, zoo vergeef 7 ick hem zijn' lafheit, ende den Sweedt zijn' baldaedigheit. Dan⁷ 8 vreeze dat het ernst is, ende 't ellendigh Duitslandt in drie parthijen⁸ 9 zal geklieft blijven. Men geeft den Sax schoone woorden: ende⁹ 10 schijnt hij te luisteren. Maer die tweemaels op een klip verzeilt,¹⁰ 11 schelt Neptuin t'onrecht, zeit het Latijnsch spreekwoordt. Is hij 12 wijs, hij zal zich aen geenen schijn vergaepen; maer peinzen hoe¹² 13 hem gehouden wort, 't geen inden aenvang der Boheemsche 14 oorloghe belooft was. Fij, dat Vrankrijk nu juist de handen, met de¹⁴ 15 sporling van Mons^r, gebonden zijn, en Engelandt ujtgeput, eer 't¹⁵ 16 wist dat gelt waer was. Die kroonen konnen anders 't werk in een'¹⁶ 17 andre plooij zetten.

18 Hier bij heeft UE een lap van Tacitus die UE gaerne zoude aen 't 19 dubblen van Wijtzen boek doen denken, als zij 't zich, om haer¹⁹ 20 kleenheit niet en schaemde. Doch hoope dat UE gunst het kort zal²⁰ 21 vol maeken.

22 Dewijl nu vooreerst Dirk Haek niet te bezighen heb, zoude gaeren²² 23 d'ouwde schult vanden voorleden winter afdoen. Ick bid UE hem 24 ujt mijnen naeme te vrede te stellen, ende God almaghtigh, dezelve²⁴ 25 met de zijnen, altijds te behoeden, blijvende

26 Mons^r mon frere,

27 U E

28 GansDienstw^e broeder

29 P C Hóóft.

28 Ter vlucht, ujt mijn too-

29 rentjen, 17 Julij. 1631.

3 genoegh: nagenoeg; den Sweedt enz.: na de val van Maagdenburg dwong Gustaaf Adolf Brandenburg tot een bondgenootschap.

5 een gemaekte mouw: een schijnmanoeuvre.

7 Dan: Maar (ick).

8 drie parthijen: 1. de Keizer met de katholieke Duitse vorsten, in de eerste plaats Beieren; 2. G. Adolf met Brandenburg c.s.; 3. Saksen c.s. die neutraal wilden blijven (na door de keizerlijken aangevallen te zijn, sloot Saksen zich bij G. Adolf aan).

9 Men: de Keizer; ende schijnt: Mem. 5.

10 Maer die enz. Improbe Neptunum accusat, qui iterum naufragium facit, cf. Gellius, Noctes Atticae 17, 14, 4 v. 9 en Macrobius, Saturnalia 2, 7, 11 v. 8.

12 hoe hem...was: bij het begin van de Dertigjarige oorlog, toen Bohemen de calvinistische Paltsgraaf tot koning koos (Frederik V, de ‘Winterkoning’, later jarenlang als balling in Den Haag) sloot het Lutherse Saksen zich bij de Keizer aan, wat diens positie onverwachts zeer versterkte. De Keizer beloofde land, het opgeven van de geestelijke goederen in Saksen en geloofsvrijheid voor de Luthersen in zijn erflanden.

14 Fij: Foei.

15 sporling, sporreling: tegensparteling; ‘Monsieur’ (titel van de broer van de Franse koning) was toen Gaston van Orleans, die met zijn moeder Richelieu ten val probeerde te brengen. Dit mislukte, maar bond Frankrijk tijdelijk de handen.

16 dat gelt waer was: dat geld gezocht en op hoge prijs gesteld werd (vgl. 136 r. 10); 't werk...zetten: de zaken een andere wending geven.

19 dubbelen: overschrijven; Wytzen (gen.): Wijtz z'n.

20 UE (gen.) gunst: uw genegenheid; het kort zal vol maeken: het tekort zal aanvullen.

22 te bezighen: nodig.

24 te vrede te stellen: te betalen.

[p. 220]

Vervolg.

Origineel. KA CLXXIa^b 71.
Hs. Watervlek.