De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2

Tweede deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 158]

435 Aan Justus Baak.

1 Mijn Heer en Broeder,

2 Wy zijn met scheuren en breken, entlijk eens door 't metselwerk 3 van den trap en galerije geraakt: alhoewel zoo niet, oft duchte daar 4 zal noch yet aan te herstellen vallen, dat mij tegens staat. Nu⁴ 5 wenscht' ik wel dat U E. geliefde meester Pieter den steenhouwer te 6 spreken om 't geschil over de vloer gerezen te beslechten. De zaak 7 leidt dus. Hij had belooft te leveren voetsteenen, tot gl. 24. 't⁷ 8 hondert de galerij is langh 30, breedt 12 voeten: dat waar met 360 9 steenen gl. 74-8-. Hij heeft mij in plaats van voetsteenen laten 10 toekomen steenen van negen duimen: ende zeidt dat het zijn¹⁰ 11 schuld niet en is, om dat het zijn volk gedaan heeft, terwijl hij in 12 Vrieslandt was. Ik waar ongelijk beter met de voetsteenen gedient 13 geweest. Want zij zouden de vloer gevult hebben, zonder datmen 14 stukken had behoeft te maaken, om te stoppen. Maar a chose faicte,¹⁴ 15 conseil pris. 'T moet zoo blijven: 'T quaadst noch is dat hij deze 16 neghenduimen tot 20 gl. 't hondert wil rekenen. Niettemin ik heb 17 hem belooft zoo veel bij den hoop voor de vloer te geven als de 18 voetsteenen bedraaghen zouden hebben. Daar is hij mede te vrede, 19 doch brengt een' nieuwe zwaarigheit bij; te weeten, dat de voet-¹⁹ 20 steenen, al hebbenze dien naam, maar 10.duimen en blijven, alsze²⁰ 21 gehouwen zijn. Ik heb hem gezeit dat ik mij dien aangaande 22 gedroeghe tot U E. die met hem gehandelt heeft. Indien 't nu zoo is, 23 dat U E. onbehouwe steenen van elf duimen bedongen heeft, en 24 dezelve door 't houwen op tien duimen besnoeit worden, zoo 25 zalmen moeten rekenen hoe veele tienduimde steenen in een vloer 26 van 30. voeten lang, 12 breedt, gaan zouden, en ik hem moeten 27 betalen, 't geen dat beloopt. Anders magh ik met de gl. 74-8-be-²⁷ 28 staan. Ik bidde U E. soo veel te doen, en hier of klaarheit met hem²⁸ 29 te maaken, en met eenen te vraaghen waar voor hij d'ouwde 30 opgenome steenen zal aanneemen. Want het is mij vergeten; maer³⁰ 31 staat voor de 2.st. voor de kleene, 3. voor de groote. Verwittight 32 van 't een en 't ander, zal ik d'ouwde steenen overzenden, en voor 33 de rest, aan gelde, hem bewijzen op Carel van den Wijen: oft zoo³³ 34 hij d'ouwde steenen te laagh schat, zal hem te vollen in gelde doen 35 betaalen. Indien hij vermaant van de hart en blaauwe steen aan de³⁵ 36 kanteelen en den trap verwrocht, gelieve daar op te voeghen, dat 37 Claas die betaalen moet volghends 't chrift der besteedinge. Is 't³⁷ 38 ook dat U E. Claas spreekt, gelieve hem te zeggen, dat hij eens dient

4 dat mij tegens staat: wat ik hinderlijk vind.

7 dus: zo als volgt; voetsteenen: stenen (tegels van natuurs, een) van een voet (28.3 cm) in 't vierkant.

10 duimen: een Amsterdamse duim mat 2.573 cm.

14 à chose faicte, conseil pris: het beraad kwam na de feiten.

19 brengt...bij: oppert een nieuw bezwaar.

20 maar...zijn: uit het vervolg blijkt, dat de stenen met ruwe kanten geleverd worden, en door het bijhouwen een duim korter en smaller worden, dus in plaats van een voet = elf duimen, tien duimen in 't vierkant meten.

27 magh bestaan: kan volstaan.

28 soo...doen: (beleefde overtolligheid): zo goed te zijn; hier af klaarheit maaken; dit tot klaarheid brengen.

30 het is mij vergeten: ik ben het vergeten. Oude onpers. constr.

33 bewijzen: remitteren, een betalingsorder op C. v.d. Wijen sturen.

35 vermaant van: melding maakt van; hardsteen = blauwe steen?

37 besteedinge: aanbesteding.

[p. 159]

39 hier te koomen, om zelfs te oordeelen oft het werk zijnen eisch³⁹ 40 heeft, eer ik hem *voor 't*⁺ af betaal; want in mijnen zin heeft het⁴⁰ 41 dien niet. Ook moest het eerstdaaghs zijn: want ik begeer de reke-⁴¹ 42 ning te sluiten, als hebbende mijne penningen lang genoegh gemist; 43 en hoogh tijdt zijnde om de nieuwe rekening van dezen jaare te⁴³ 44 beginnen.

45 Het vraaghdicht der Academie dunkt mij een van die krijgsgranaa-⁴⁵ 46 ten, die zwangher met doodt en bederf, niet en baaren, om ter⁴⁶ 47 werelt te brengen, maar om daar uit te helpen. 'T geen hier in te 48 rugge keert, is een' felle kerne, die ik wenschte dat liever de twist⁴⁸ 49 verdelghde, als 'er 't vier in schoot. Ik kan niet verneemen, dat tot 50 noch toe, eenighe vijandt, uit vreeze van dit wapentuigh, zich 51 opgegeven heeft. Lukt het voortaan beter, 't zal mij meer naa mijn'⁵¹ 52 zin, als naa mijn gissing gaan.

53 Voorts dunkt mij dat ik U E. over lang hoor klaaghen dat Tacitus 54 wel Tacitus, dat is zwijgher heeten magh. Maar 't verstandt is mij 55 op den loop, om den wegh te doen, door alle mijn Nederlandt, en 56 in dien verwarden doolhof etlijke stalplanten te stellen, die ik uit⁵⁶ 57 den tuin van Burgundius graaf. Dit werk dient, zonder ophouden⁵⁷ 58 voort te gaan, om de gunst niet te misbruiken van den vriendt, die⁵⁸ 59 mij de sleutel dezer gaarde geleent heeft. Daar naa zal Tacitus 60 sprakelijker worden: zoo 't Gode belieft, die U E. en alle de haaren⁶⁰ 61 in genaade bewaare, wel dienstelijk gegroet, ende gebeden deze 62 moeite ten goeden te houden,

63 Mijn Heer en Broeder,

64 U E.

65 gantsdienstwilligen broeder

66 P C Hóóft.

65 Van den Huize te Muiden,

66 den 27 van Grasmaandt 1631.

Verbouwing. - Het Vraagdicht van de Academie. - Burgundius.

39 zijnen eisch heeft: aan de eisen die het stelt voldoet (WNT eisch 4047 7).

+ *voort* (Hu)

40 voort: verder.

41 rekening, nl. voor de Rekenkamer, die Hooft alle voorschotten moet terugbetalen.

43 hoogh tijdt: de rekening liep van 1 mei tot 1 mei.

45 Deze alinea onderstelt, vgl. 354, dat er na een jaar nog een felle reactie op Vondel's Vraegdicht verschenen was. Dit en Hooft's uitval nadat er in het voorjaar van 1630 al zoveel over deze kwestie gezegd was, doen de vraag rijzen of er in deze brief, die, uitzonderlijkerwijs, alleen uit een druk bekend is, soms een interpolatie van een ouder stuk heeft plaatsgehad. Van Hoogstraten, de oudste bron, kreeg van Papenbroek 9 brieven die Brandt en Arnout Hooft nog niet uitgegeven hadden. Twee daarvan, waaronder deze, kennen wij uitsluitend uit deze en latere uitgaven, de overige 7 zijn ook in hs. bewaard. Het geïnterpoleerde stuk over het Vraegdicht zou dan uit een oudere brief afkomstig moeten zijn, waarvan de rest door beschadiging niet kon of door bezwaren van Papenbroek of Hoogstraten zelf niet mocht uitgegeven worden.

46 baaren: voortzetting van de beeldspraak ‘zwanger’.

48 kerne: pit: beeldspraak granaat/granaatkartets, die bij explosie kogels en schroot verspreidt?

51 Lukt het enz.: Als het (de tegenstander met woorden (verzen) tot zwijgen brengen), van nu af beter gaat, zal dat meer naar mijn wens dan naar mijn verwachting gaan.

56 stalplanten: WNT verwijst bij plant 2287 naar dit woord maar geeft het niet.

57 Burgundius, Nicolaus (1586-1630) Duits geschiedschrijver, o.a. Historia Belgica (Ingolstadt 1629).

58 gunst: Hooft had Burgundius te leen van de Heer van der Mijle.

60 sprakelijker: spraakzamer.

[p. *7]

7 en 8 Brief van Barlaeus aan P.C. Hooft, door Vondel vertaald

[p. *8]

Geen hs.
T. overgenomen uit Mengelwerken (1704), blz. 284, n^o 70.