De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 1

Eerste deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 636]

268 Aenden Heere Ridder Hujghens.

1 Mijn Heere,

2 Wel magh Juvenalis voor een vande meeste bitterheden zijner be-² 3 nauwde eeuwe stellen

4 Augusto recitantes mense pöetas:⁴

5 ende zeggen

6 tenet insanabile multos⁶

7 Dicendi cacoethe et in aegro corde senescit.

8 Hier heeft UEd. de ganse weder te schreeuwen aen 't oor dat op⁸ 9 swaenezang bijkans te keurigh is. Evenwel, wel weet ick niet, wien⁹ 10 ick het wijten wil: oft UEd. die mij den mondt opgebroken heeft,¹⁰ 11 oft eenen morbo chronico die bij buien boven komt, oft eenen¹¹ 12 quaele aen mijn been ende den hondsdaeghen, die daer dese rijm-¹² 13 koorts hebben doen toeslaen. Immers dit sonnet heeft aende werelt¹³ 14 willen wesen, ende UEd. t'hujs komen. Niettemin gemeene smart¹⁴ 15 rust wel, zeitmen; waerom ick goedt gedacht heb den Heere Witz¹⁵ 16 die nevens UE te doen draeghen. Dat meer is Zijn Ed. heefter noch¹⁶ 17 een bij voor haere besondere rek^e. Mij dunkt ick sie UEd. mij hier-¹⁷ 18 op invallen met roepen dat sij haer poze, ten dien insien, te roer ge-¹⁸ 19 staen heeft: als haer mijn laeste aen boord quam. Ick bekent. Dan¹⁹ 20 UEd. gelieve te bekennen dat Hercules keur wist in 't strijden tegens²⁰ 21 twee teffens, oft tegens den eenen voor ende den anderen nae. Maer 22 dat ick mijn vrundschap betujghen moet, met luttel leedt doen, dat²² 23 overtujght mij mijn' armoede van lief doen aen UEd, 't welk mij²³ 24 liever waer als 't Gode geliefde, die haer

25 Mijn Heere,

26 in eere <ende> voorspoedt altijdt bewaere nae wensch, groete²⁶ 27 ende eerbiedenis van

29 Ujt Amsterdam, den 7^en

30 Sep. 1627.

30 UEd.

31 Verplichten dienstw^en

32 P C Hóóft.

2 voor ... stellen: als een van de grootste rampen (plagen) van zijn benauwde (benarde) tijd te boek stellen (schrijven).

4 Augusto ... poëtas: zeggers van verzen in 't heetst van de Oogstmaand. Iuvenalis, Satirae 3, 9.

6 tenet ... senescit: Velen houdt vast ongeneeslijk schrijfzuchts ettergezwel om met den patiënt te vergrijzen. Iuvenalis Sat. 7, 51-52.

8 Hier ... oor: Hier hebt u de gans weer aan het schreeuwen aan het (uw) oor (weer: Hooft stuurt nl. met deze brief een tweede gedicht, Aen den Spanjaerdt op 't verovren van Grol, LSt. I, 276), nadat hij met zijn brief van 15 augustus het eerste sonnet Op 't rijmen vanden Heere Constantijn Huygens, in 't leger voor Grol gestuurd had (Zie Proeven II, 209 en uitvoerig Van Tricht, Ts. 79, 8) ook al wordt dat niet in deze brief vermeld; op ... is: voor zwanengezang bijna te kieskeurig (fijngevoelig, kritisch) is.

9 wel: goed (ik weet niet goed).

10 wijten wil: wijten zal; opgebroken: opengebroken (nl. tot dichter gebracht ‘door Hoofts bewondering te wekken met het dichten in de drukte van het legerkamp’. (Van Tricht, Bloeml. 57). (Huygens schreef voor Grol een reeks gedichten, zie W. 11, 179 vlgg., o.a. zijn twee lofdichten op Hooft's Henrik de Gróte, zie 258, 260).

11 morbo chronico: chronische ziekte.

12 die ... toeslaen: die (heet als ze zijn) daarbij (bij die kwaal aan mijn been) deze rijmkoorts hebben gevoegd (bij hebben doen komen).

13 Immers: In elk geval, Hoe dan ook ...; aende ... wesen: ter wereld willen komen, geboren willen worden.

14 UEd. (dat.); gemeene ... wel: gemeenschappelijke (gedeelde) smart geeft (innerlijke) rust (troost).

15 gedacht: geacht; den ... Witz: Hooft zond ook een exemplaar van het sonnet Aen den Spanjaerdt enz. aan Jacob Wijtz.

16 Dat ... rekeninge: Wat meer is, hij heeft er nog een bij voor zijn persoonlijke rekening (nl. het sonnet Aen den Heere Jacob Witz, LSt. I, 277).

17 mij ... roepen: mij hierop in de rede vallen met het geroep.

18 dat ... quam: dat gij uw tijd, wat dat betreft, aan 't roer gestaan hebt (dat gij uw portie wat dat aangaat gehad hebt) toen mijn laatste (sonnet) nl. Op 't rijmen vanden Heere Constantijn Huygens enz., aanvangend Octaviaen, als hy ... Proeven II, 211) u overviel (met de brief van 15 augustus).

19 bekent: erken het (ook 20 bekennen = erkennen), geef 't toe.

20 dat ... nae: dat Hercules wist te kiezen (verschil maakte) tussen het strijden tegen twee tegelijk of eerst tegen de een en daarna tegen de ander (WNT keur (I) 2622: keur weten = het een boven het ander verkiezen, verschil in iets maken.) (Zo zal Huygens ook moeten toegeven, dat twee sonnetten ná elkaar niet zo erg zijn als twee tegelijk).

22 betuighen: bewijzen (WNT betuigen 2258: iets onwederlegbaar bewijzen); met ... doen: door weinig leed te berokkenen (immers hij stuurt de twee sonnetten niet tegelijk, maar een voor een).

23 overtujght ... armoede enz.: bewijst voor mij mijn tekort aan goed doen tegenover u (WNT overtuigen 2143; iemand iets overtujghen: iets klaarblijkelijk tegen iemand bewijzen; men lette op het woordenspel: betuighen-overtuight, lief-liever-geliefde).

26 nae ... van enz.: overeenkomstig de wens en na groet en betuiging van eerbied van enz. (Hooft trekt nae wensch, nae groete enz. samen ondanks het verschil in betekenis van nae).

[p. 637]

Hooft zendt Huygens, die nog bij Grol verblijft, weer een sonnet: Aen den Spaniaerdt op 't verovren van Grol (LSt. I, 276). Hij verontschuldigt zich door zijn ‘rijmkoorts’ aan verschillende oorzaken toe te schrijven, verder door Jac. Wijtz in Huygens' smart, deze verzen te moeten lezen, te laten delen (d.w.z. door hem ook een afschrift te sturen). Nu is Wijtz' last nog zwaarder, daar hij twee sonnetten tegelijk ontvangt, terwijl Huygens er een gekregen had met 260 en een met deze.

Minuut. UBA II C II.290. Afschr. KA CLXXIa^b 26.