Granida

(1998)–P.C. Hooft– rechtenstatus



[pagina 32]
vs. 1-4
[pagina 33]

Eerste deelGa naar margenoot+ dorileaGa naar voetnoot1 Het vinnich stralen van de SonGa naar margenoot1 Ontschuil ick in 't bosschage; Indien dit bosje clappen con,Ga naar margenoot3 Wat melde 't al vryage!Ga naar margenoot4 5[regelnummer] Vryage? Neen. Vryage? Jae, Vryage sonder menen; Van hondert harders (ist niet schae?) Vindtm'erGa naar voetnoot2 getrouw niet eenen.Ga naar margenoot7-8 Een wullepsch knaepjen altijt stuirtGa naar margenoot9 10[regelnummer] Nae nieuwe lust sijn sinnen:Ga naar margenoot9-10 Niet langer als het weygeren duirt, Niet langer duirt het minnen.Ga naar voetnoot*3 Mijn hartje treckt mij wel soo seer, Soo seer, dorst ick het wagen? 15[regelnummer] Maer neen, ick waeg' het nemmermeer, Haer minnen sijn maer vlaegen.Ga naar margenoot16 Maer vlaegen, die t'hans overgaen,Ga naar margenoot17 En op een ander vallen; Nochtans, ick sie mijn vryer aen 20[regelnummer] Voor trouste van haer allen.Ga naar margenoot19-20 Maer oft 't u miste domme maeght,Ga naar margenoot21 Ghy siet hem niet van binnen, Dan 't schijnt wel: die geen rust en waeght, Can qualijck lust gewinnen.Ga naar margenoot23-24
[pagina 34]
25[regelnummer] Oft ick hem oock lichtvaerdich von, En 't bleef in dit bosschage, Indien dit bosje clappen con, Wat melde't al boelage!Ga naar margenoot28 Ga naar voetnoot4 dorilea, daifilo dorilea Daer is hij. Och hoe ben ick inde saeck beladen!Ga naar margenoot29 30[regelnummer] Best dat ick mij versteeck onder de bruine bladen, In 't diepste van het bosch, al eer dat hij mij siet. Best is het, best ist. Jae, maer vondt hij mij dan niet?Ga naar margenoot32 Weet ick wel wat ick wil? Ick ben vervaert voor 't minnen, Ontschuil mijn lief, en vrees dat hij mij niet sal vinnen.Ga naar voetnoot5 35[regelnummer] Neen, beter blijfdij hier dan of ghij verder gingt,Ga naar margenoot35 Hier comt hij doch voorbij; maer luister wat hij singt.Ga naar margenoot36 daifilo Ga naar voetnoot6Die geboden dienst versmaet,Ga naar margenoot37 Wenscht'er wel om als 't is te laet. Windeken daer het bosch af drilt, 40[regelnummer] Weest mijn brack doet op het wiltGa naar margenoot39-40 Dat ick jage,Ga naar margenoot41 Spreyt de hagen, En de telgen van elckaêr,Ga naar margenoot42-43 Mogelijck schuilt mijn NympheGa naar voetnoot7 daer.
[pagina 35]
vs. 39-44
[pagina 36]
45[regelnummer] Nymphe, soo ras als ghy vermoedt, Dat mijn gang tot uwaerts spoedt, Loopt ghij schuilen, Inde cuilen,Ga naar margenoot48 En het diepste van het woudt, 50[regelnummer] Daer ghij met reên vervaert sijn soudt.Ga naar margenoot50 Vreesdij niet dat de Satyrs,Ga naar voetnoot*8 daerGa naar margenoot51 U eens mochten nemen waer, En beknellen, 'T sijn gesellen, 55[regelnummer] Die wel nemen t'uwer spijt 'T geen daer een harder lang om vrijt.Ga naar margenoot54-56 Sonder te dencken, dat in 't cruidtGa naar margenoot57 Dickwils slangen gladt van huidt Sijn verholen, 60[regelnummer] Loopt ghij dolen, Maer nochtans hoe seer ghij vliedt,Ga naar margenoot61 Dat ghij mijn haet, en dunckt mij niet.Ga naar margenoot62 Want doe wij laest van 's avonts laetGa naar margenoot63 Songen tot den dageraedt, 65[regelnummer] Met elckander, En uit d'ander,Ga naar margenoot66 Tot den dans ick u verkoos, Bloosden uw wangen als een roos. Mompelen hoord' ick op dat pas,Ga naar margenoot69 70[regelnummer] Dat dat geen quaet teken was, En wanneer,, jck Heel begeerlijck Kussen quam uw mondtjen teer, Repten uw lipjes, docht me, weêr.Ga naar margenoot74
[pagina 37]
75[regelnummer] 'T weigeren, en d'afkeericheit Voecht soo wel niet, alsmen seyt Voor de vrouwen,Ga naar margenoot75-77 'T can haer rouwen,Ga naar margenoot78 Die geboden dienst versmaedt,Ga naar margenoot79 80[regelnummer] Wenschter wel om als 't is te laet.Ga naar voetnoot*9 Sus, sus, wat of ick daer mach hooren Ritselen inde hagedooren? Is sij 't, sij sal mij niet ontvlien. Neen, Dorilea al gesien, 85[regelnummer] Nu suldij hier met geen een kusjen óf,, raken.Ga naar margenoot85 dorilea Daifilo seg ick, ghy sult het te gróf,, maken. Daifilo, laet mij staen. Daifilo, laet mij gaen. daifilo Maer Dorilea, moochdij soo afkerich,, sijnGa naar margenoot89 90[regelnummer] Van 't geen daer alle menschen nae begerich,, sijn? En vlieden stuirs van sin?Ga naar margenoot91 dorilea Wat doch?Ga naar margenoot92 daifilo De soete min. dorilea Ghij noemt het soete min, en segt dat gene lieden Behalven ick alleen, de soete minne vlieden, 95[regelnummer] Voort hoor ick van de min soo veel quaets, dat ick gruw,Ga naar margenoot95 Van yder een, en die geloof ick bet als u.Ga naar margenoot96 Dus Daifilo, van nu,Ga naar margenoot97 Laet mij voortaen te vreden.Ga naar margenoot98
[pagina 38]
daifilo Ach suldij dan dus schuwGa naar voetnoot10 100[regelnummer] Uw groene jeucht besteden?Ga naar margenoot100 Dees teder schoone leden En sijn u niet gegunt, Dat ghijse sonder vrundt Afgunstich soudt verslijten,Ga naar margenoot104 105[regelnummer] En eens te laet becrijten,Ga naar margenoot105 Dat ghij, om niemandt jonst, of wellust te doen aen, Versuimelijcken hebt u selfs te cort gedaen.Ga naar margenoot106-7 Wilt rekeninge makenGa naar margenoot108 Dat dese rose-kaken,Ga naar margenoot109 110[regelnummer] En dese lippen varsch,Ga naar margenoot110 Die gloeyen als een kars,Ga naar margenoot111 Die nu een yder wenscht te kussen en te stroocken,Ga naar margenoot112 Sullen van ouderdoom verwelcken, en verschroocken.Ga naar margenoot113 Dit effen voorhooft net 115[regelnummer] De diepe rimpels met ter tijt sullen ontslechten;Ga naar margenoot114-16 En dees welige vlechten, Die met veel strickjens gail, soo dertel sijn vertuit,Ga naar margenoot118 Sullen haer gouden rock allensgens trecken uit;Ga naar margenoot119 120[regelnummer] En 't geen ghij voor fijn goudt mogelijck hielt voor desen, Suldij bevinden maer silver vergult te wesen. Dees wacker oogen blij,Ga naar margenoot122 Verleeren sullen sij Haer lodderlijcke treken,Ga naar margenoot124 125[regelnummer] Die soo veel brandts ontsteken. Dees vlugge gauwicheit, Daer grijse' aelwaricheit Gaet sonder reên op gnorten, Dien zal den ouderdoom 130[regelnummer] Die 't al maeckt suf, en loom, Sijn vleugels dapper corten.Ga naar margenoot126-131 Ga naar voetnoot11 Dan compt onnut berouw, als betrens tijt ontbreeckt.Ga naar margenoot132
[pagina 39]
dorilea Daifilo' ick weet niet van wiens schoonheit dat ghij spreeckt. Nae dat ick can bevijnenGa naar margenoot134 135[regelnummer] En ist niet vanden mijnen, Want onlangs heb ick dien Inde fontein gesien; En 't beelt in't water stil mij op dat pas verschenen,Ga naar margenoot138 Quam met uw seggen niet al te wel overeenen.Ga naar voetnoot12 140[regelnummer] Maer siedij 't groene woudt, hoe lustich dat het staet,Ga naar margenoot140 Hoordij de vogeltjens die voor den dageraet Danckbaerder sijnd' als d'onvernoechelijcke menschen,Ga naar margenoot142 De wellecome Son met sang goemorgen wenschen. Siedij dees heuvels blondt, en het begraesde dal 145[regelnummer] Met bloempjes veelerly gemarmort overal,Ga naar margenoot145 'T wellustige banket van de ruischende bijen? Hoe vrolijck lacht het al in dese somer-tijen! Maer als de guiren herfst comt met sijn buyen aenGa naar margenoot148 Sal desen dingen al haer vrolijckheit vergaen, 150[regelnummer] En dees bloeyende jeucht des werelts, sal verkeeren In dorren ouderdoom, en haer cieraet ontbeeren. Nochtans indien dat al De bouwliên spanden t'samen,Ga naar margenoot153 En met een groot geschal, 155[regelnummer] De goden bidden quamenGa naar margenoot155 Dat donder, blixem, windt, en hagels groot geweldt Mocht comen metter ijl vrijbuiten over 't veldt, Beroven d'Aerde van haer gespickelde rocken, De bergen van haer cruin, de boomen van haer locken,Ga naar margenoot159 160[regelnummer] Om dieswil, dat doch eens d'aenstaende winter wreedtGa naar margenoot160 Het Aertrijck plagen zou met diergelijcken leedt; Soudij niet seggen, 't was haer nutter dat sij badenGa naar margenoot162 Om redelijck verstandt?Ga naar voetnoot13 daifilo Jae, trouwen.Ga naar margenoot163
[pagina 40]
dorilea Soudij radenGa naar margenoot163 Ga naar voetnoot14 Dat ick door Min, een buy met sonneschijn vermomt, 165[regelnummer] Die lichtelijck vernielt wie dat sij overcomt, Dan crencken sou mijn jeucht, om dieswil dat de jaeren Dese schoonheden mijn (genomen datse warenGa naar margenoot167 Gelijck als ghijse maeckt) mij souden maken quijt? Soud' ick de schae des tijts gaen soecken voor den tijdt?Ga naar margenoot169 Ga naar voetnoot15 daifilo 170[regelnummer] Dit doedij vast, want ick, o Dorilea, rekenGa naar margenoot170 De lelijckheit soo goedt als schoonheit onbekeken; En al bekeken, onbelonckt; en al belonckt Noch ongenoten van den minnaer dien sij' ontfonckt.Ga naar margenoot170-3 Ga naar voetnoot16 Wat's jeuchde sonder min vol onbeweechde coutheit 175[regelnummer] Doch beter als versufte' en stijf bevrosen outheit? En dat de soete min van u beschuldicht wortGa naar margenoot176 Als die de schoonheit crenckt, daer doedij hem te cort: Want noyt en sachmen hem het suivere besmetten, Maer wel recht anders, 't geen dat saluw was, blanketten,Ga naar margenoot179 180[regelnummer] En leggen blosend root op tedre wangen bleeck, En 't hayr vergulden, dat te vooren vael geleeck:Ga naar margenoot181 En geene sachmen oyt, het geen dat sij beminden, Lelijker dan het was, maer wel veel schoonder vinden.Ga naar margenoot182-3 Ga naar voetnoot17 Maer, segdij, yder eenGa naar margenoot184 185[regelnummer] Beclaecht hem met geween,Ga naar margenoot185 Over de min vol swaerheit? Sij spreken buiten waerheit; Al wort de min bescheldt, 'T is onmin die haer quelt,Ga naar margenoot189
[pagina 41]
190[regelnummer] Onmin van lief vercoren;Ga naar margenoot190 Want quam haer min te vooren Van haer bemindes sij,Ga naar margenoot191-2 Sij wierden 't eens met mij, En souden ras bekennen 195[regelnummer] Dat minne niet can schennen, Maer dat gebreck van min alleen den minnaer crenckt, Die minnes honich soet met bitt're galle mengt.Ga naar margenoot196-7 Dus Dorilea, denckt Dat min van beyde sijen,Ga naar margenoot199 200[regelnummer] Niet anders voort en brengt Als wellust en verblijen.Ga naar voetnoot18 Daerom in dese tijen,Ga naar margenoot202 Schijnt dat de werelt dus blijgeestich opgepronckt In 't harte min gevoelt, en t'eenemael verjongt. 205[regelnummer] Den Hemel schijnt verlieft; de visschen in de stroomen,Ga naar voetnoot19 De dieren in het cruidt, 'tgevogelt inde bomen,Ga naar margenoot206 De Nymphen in het bosch natuiren van de min.Ga naar margenoot207 Dat vogeltjen, dat nu vliecht uit den dennen, in Den boeckeboom, en schijnt onmoglijck om vermacken,Ga naar margenoot209 210[regelnummer] Dan uit den boeckeboom weer inde myrte-tacken,Ga naar margenoot208-10 En hippelt quelende soo licht, soo wilt, soo wuft, Waer 't van Natuir begaeft met menschelijck vernuft,Ga naar margenoot212 Het soud seggen: ‘Ick brand van min - ick brand van minnen’, Tjilpende door het woudt; maer wel brandt het van binnen, 215[regelnummer] En singt in sijne tael op lieffelijcke maet, Dat het sijn soete lief, sijn lieve lust verstaet. En luister, juist of sij 't om u te leeren dede, Antwoort sijn lieve lust: ‘Van minnen brand ick mede.’ De min het al verwint, 220[regelnummer] Hemel en aerde mindt, Sal Dorileas siel mins crachten groot van waerdenGa naar margenoot221 Alleene wederstaen, in hemel, en op aerden?Ga naar margenoot222 Neen; want een yder mensch wort van de min geraeckt, En diese jong ontgaet, bejaert sijn crachten smaeckt:Ga naar margenoot224 225[regelnummer] De minne wil doch eens doen blijcken in ons harten Hoe veel dat hij vermach: dus vreest hem vrij te tarten,Ga naar margenoot226
[pagina 42]
En weet dat grooter smart noyt yemand overquam, Als jeuckering van min in oude leden stram. Het jonck hart, dat hij quetst, geneest de minne weder,Ga naar margenoot229 230[regelnummer] En hoop hellept het op als 't leyt van pijne neder:Ga naar margenoot230 Maer d'oude minnaer is geplaecht met dobble rouw, Die willend niet en mach, en mogend niet en wouw.Ga naar margenoot232 Ga naar voetnoot20 Drooch hout ontsteken, brandt feller als groene spruiten.Ga naar margenoot233 dorilea Ghij ander vryers kent dees praetjens al van buiten,Ga naar margenoot234 235[regelnummer] En brengt'er veel in't net;Ga naar margenoot235 Maer ick heb wel gelet Op 't geene dat ghij seyde Dat als de Min van beyde De sijden is geplant, 240[regelnummer] Soo valt het soete brandt.Ga naar margenoot240 Oft ick dat schoon toestonde,Ga naar margenoot241 Verclaert mij, met wat vonde Soud' ick doch kennen mij Versekeren, dat dij 245[regelnummer] De vlammen 't harte blaecken, Die ghij mij diets wilt maecken.Ga naar margenoot242-6 Of als dat al soo was, Dat ghij niet soudt, soo rasGa naar margenoot248 Ghij weermins jonst mocht voelen,Ga naar margenoot249 250[regelnummer] Verkeeren, of verkoelen?Ga naar margenoot250 Gelijck wij vrouwen slechtGa naar margenoot251 Vaeck worden uitgerecht,Ga naar margenoot252 Dewijl geveinsde Min, en lichte wispeltuiricheit Ons troonen met het soet, en loonen met de suiricheit.Ga naar margenoot254 Ga naar voetnoot21
[pagina 43]
daifilo, granida, dorilea daifilo 255[regelnummer] Nymphe, maer.Ga naar voetnoot22 granida Schoone nymph',Ga naar voetnoot23 en hebdij niet gesien Met breydeloose ren, hier eenige edelliênGa naar margenoot256 Vervolgen een wildt swijn? Weet ghij niet of sij 't vingen? Of werwaerts reên sij op?Ga naar margenoot258 daifilo Jagers, noch hovelingen En hebben wij gesien, maer wel gehoort gerucht: 260[regelnummer] Dan 't scheen soo ver van hier te wesen dat ick ducht, Edele maecht, ghij sult haer swaerlijck rijden inne;Ga naar margenoot261 Sijdij een aertsche maecht, en anders geen Godinne,Ga naar margenoot262 Uw aenschijn noch uw stem geensins de menschen slacht.Ga naar margenoot263 granida Soo grooten eer voorwaer ick mij niet waerdich acht. 265[regelnummer] Ick ben Granida', indient u liên bekent is, hoemen -Ga naar margenoot265 Ten hove' hoort de Princes, des Coninx dochter, noemen. Dewijl 's geselschaps spoor u niet en is bekent, Soo bid ick, wijst mij doch waer dat ick hier ontrent Om 's heten middachs brandt een weynich te verfresschen, 270[regelnummer] Uit coele beeck, of bron, mijn drooge dorst mach lesschen, Dat CeresGa naar voetnoot24 uw gewas, en PanGa naar voetnoot25 uw vee behoe. daifilo Het bidden laet voor ons, 't gebieden comt u toe, Alderheuste Princes, siet hier om u t'ontladen:Ga naar margenoot273 Ga naar voetnoot26 Diana,Ga naar voetnoot27 moegejaecht, en soude nietversmaden
[pagina 44]
275[regelnummer] Dees suivere fonteyns cristallinige vloedt. Al sijn wij harders slecht, eenvoudich opgevoedt,Ga naar margenoot276 Noch onse sorgen laech, door hoger vlucht te kiesen, Ons aengeboren bosch uit haer gesicht verliesen:Ga naar margenoot277-8 Wij weten lijckewel dat wij dees groene laen,Ga naar margenoot279 280[regelnummer] Dat wij de schaduw coel van dees dienstige blaên, Dees vrolijcke heuvels, dit heldere waters vlieten, En al ons levens lust van 's Coninx handt genieten. 'T en waer die 't wijsselijck al te versorgen wist, 'T verwoeste metter haest, door verquistende twist.Ga naar margenoot283-4 285[regelnummer] 'T is hij, die de begeerten van sijn ondersaten Maticht bescheydelijck in soo verscheijden maten,Ga naar margenoot286 Dat niemandts minders list sijn meerder yet ontruck, - Dat niemandts meerders macht sijn minder en verdruck. 'T is hij die sorge draecht alleene voor ons allen, 290[regelnummer] Dat vreemdelingen wreedt ons niet en o Met vernielende crijch en schennen in een uur De dracht van menich jaer door 't yser en het vuyr.Ga naar margenoot292 Danckbaer behoortmen voor een aertschen Godt te eeren Dien 't lust, om anders lust, sijn eygen lust t'ontbeeren:Ga naar margenoot294 295[regelnummer] Maer ons eerbieden is te laech nae sijn waerdij.Ga naar margenoot295 granida Beleefden harder, noyt eenige wijnen mij Boven den frisschen dauw van dees fonteyn gevielen. Ach geluckige rust van licht-vernoechde sielen,Ga naar margenoot298 Die nijt noch spijt des hoofs versteurt haer soete vree!Ga naar margenoot299 300[regelnummer] Wiens sorgen wijder niet en weyden dan haer vee. De lusten daer sich 't hof met moeyten om beslommert, Werpt u nature toe en is voor u becommert.Ga naar margenoot301-2 Ghij treckt door honger, en door dorst uit dranck, en spijs, De lust van 't hof gelockt door soo veel leckernijs; 305[regelnummer] Het hof door drincken dorst, en honger soeckt door 't eeten En jaecht de lusten voor, u sijnse toegesmeten; 'T lustsoeckend hof ontvliên de lusten daer 't om slóóft; Ghij vollicht de natuir, wij sien haer over 't hóóft.Ga naar margenoot303-8 Ga naar voetnoot*28
[pagina 45]
Eer sal dit lichaem in een duister graf vernachtenGa naar margenoot309 310[regelnummer] Beleefden harder, als mij gaen uit de gedachtenGa naar margenoot310 Uw weltepasse dienst, en of 't gebeurden, dat - Mijn hulp u nut mocht sijn in 't hof, of inde stadt, Vertrout, dat mij geen saeck soo wichtich sal verletten,Ga naar margenoot313 Of ick en salse' om u wel aen een sijde setten. 315[regelnummer] Nu voecht mij wederom te keren daer ick acht Dat mij 't geselschap van mijn staetdochters verwacht,Ga naar margenoot316 Welck ick gebood, van haer vermoeyde tellen,Ga naar voetnoot29 neder Te sitten in het gras, tot dat ick keerden weder; Dewijl mij niemandt van haer allen volgen mocht,Ga naar margenoot319 320[regelnummer] En mij de lust des jachts niet te versuimen docht.Ga naar margenoot320 Den hemel die bedauw uw jaren menich-vuldich Met geduirige rust.Ga naar margenoot322 daifilo Wij sijn 't u alle schuldich, Alwaerdige Princes. Helas! hoe leedt is mij Dat ons vermogen min als ons begeerte sij! 325[regelnummer] Den hemel wil uw staet in eeuwicheit behouwen.Ga naar margenoot325 granida Vaert eeuwelijcken wel. daifilo Is onder d'aertsche vrouwen Dan een, die waerdich is dat om haer dienst alleen Al d'ander men versweer?Ga naar margenoot328 dorilea Hoe coel gaet hij daer heen Sonder dat hij van mij sijn afscheidt heeft genomen! 330[regelnummer] Best volge ick hem, en sie wat hem mach overcomen. granidaGa naar voetnoot30 Hoe vrolijck is de geen die danckbaerlijcken leeft
[pagina 46]
Bij d'ondanckbare mensch die geen vernoeging heeft!Ga naar margenoot332 Dees harder toont meer dancks voor not van bosch, en boomen,Ga naar margenoot333 Dan menich eelman voor geschoncken vorstendoomen, 335[regelnummer] Die vaeck sijn Prince danckt met oproer oft verraet,Ga naar margenoot335 En acht maer elcke staet, een trap tot hoger staet.Ga naar margenoot336 Met welckeen ijver comt mij dees sijn dienste bieden?Ga naar margenoot337 Al de dienstwillicheit geveinst der edellieden Is mij soo veel niet waert; want dese die betoont 340[regelnummer] Sijn heusheit, niet uit hoop van die te sien beloont:Ga naar margenoot340 Ten hoof, op hoop van loon, is 't aenschijn vol genegenheit,Ga naar margenoot341 Maer het onheus gemoet vol onwillige tegenheit.Ga naar margenoot342 Ghij, grootsche Princen,Ga naar voetnoot31 die door uw uitheemsche pracht Verwondring soeckt bij 't volck, om van het hooch geslacht 345[regelnummer] Der Goden afgedaelt te schijnen, uw cieraeden, Uw scepters, croonen, en uw purpere gewaden En maken u niet soo grootachtbaer aengesien,Ga naar margenoot347 Als de natuire maeckt een laech-geboren, dien - 'T haer lust, om lieffelijck de werelt te verbasen, 350[regelnummer] Een eedel geest in't hart en in't gesicht te blasen:Ga naar margenoot348-50 En cieren het aenschijn vol vrolijckheden soet Met defticheit gemengt, van hoofde tot de voetGa naar margenoot351-2 Besprengend' overal de welgemaeckte leden Met goddelijcker glans als princelijcke cleden. 355[regelnummer] Gelijck d'eerwaerde Son is bij ons aertsche vuyr, Sulx is bij d'arme kunst, de kunst-rijcke natuyr. Wat handt heeft oyt haer soo vernuftich mercken latenGa naar margenoot357 Dat sij, bootseerende de conincklijcke vaten,Ga naar margenoot358 Vormde 't gewrochte goudt in aerdiger manier,Ga naar margenoot359 360[regelnummer] Als de natuir den sculp, daer ick uit dronck alhier? Dan 't hof en siet niet schoons in dingen licht-vercregen,Ga naar voetnoot32 Natuirs geboden dienst is het onwaert en tegen; Maer ghij, eenvoudich volck, ontfangt haer gaven rijck Met open armen, en gebruicktse danckbaerlijck.
[pagina 47]
vs. 365-368
[pagina 48]
rey van jofferenGa naar voetnoot33 365[regelnummer] Ghij lodderlijcke Nymphen soet,Ga naar margenoot365 Die nauwelijx een rosen-hoedt Om gouwen croon soudt geven,Ga naar margenoot366-7 Hoe wel lust u uw leven! Uw lusten is u als een wet,Ga naar margenoot369 370[regelnummer] Uw loncken is een tij-geset,Ga naar voetnoot34 Uw couten is vryage,Ga naar margenoot371 Uw minnen is boelage.Ga naar margenoot372 De schaduw die de cuilen heelt,Ga naar margenoot373 Waerin ghij uw genoechjens steelt, 375[regelnummer] En soudt ghij niet verwinssen,Ga naar margenoot375 Om schaduw-throons van Prinssen.Ga naar margenoot376 Wanneer ghij aen de reye gaet,Ga naar margenoot377 En dat het schalcke lietjen raedtGa naar margenoot378 Het diepst van uw gepeinsen, 380[regelnummer] Hoe qualijck cundt ghij veynsen!Ga naar margenoot380 Maer soo 't uw lief niet beter can,Ga naar margenoot381 En toont u dat sijn harte, van - Uw hartjen is gedreven, Wat isser om te geven?Ga naar margenoot384 385[regelnummer] Soo ruilden ghij dat deuntjen niet Om avondt-spel, of morge-liedt,Ga naar margenoot386 Dat, voor princessen deuren, Haer dunne slaep comt steuren.
[pagina 49]
Een appel, die met jonste grootGa naar margenoot389 390[regelnummer] Uw boeltje werrept in uw schoot,Ga naar margenoot390 Ga naar voetnoot*35 Daer om soudt ghij versmaden 'S hofs tafel-overdaden. Als van uw lief gemeldet wert,Ga naar margenoot393 Sijn t'uwaerts overgeven hart, 395[regelnummer] Soo sijt ghij bet te vreden,Ga naar margenoot395 Als prinssen aengebeden.Ga naar margenoot396 'T eenvoudich leven haylich,, leidtGa naar margenoot397 Ghyliên in vreed' en vaylicheit, Uw vrijheit gaet te boven 400[regelnummer] De schijn-wellust der hoven. rey, granida rey Mijn vrouw, God sij gedanckt dat ghij ons hier ontmoet. 'T geselschap is een deel te paerd, een deel te voet, Verstroyt om soecken naer u op bysondre straeten,Ga naar margenoot403 En haer by-eencomst is daer ghij ons hadt gelaeten,Ga naar margenoot404 405[regelnummer] In 't naeste dal, en sijn int keeren al misschien.Ga naar margenoot405 granida En 't wilt? rey Gevangen is't, mijn vrouw, en sult het sien. dorilea, daifilo dorilea Daifilo, beydt wat, hoe?Ga naar margenoot407 'T en gaet ten hoof niet toe Gelijck ghij u laet veurstaen.Ga naar margenoot408-9
[pagina 50]
410[regelnummer] En wilt soo licht niet deurgaen Met dat u wel gevalt;Ga naar margenoot411 Hoort hoe PalemonGa naar voetnoot36 calt, Die seyt dat hij verdoorde,Ga naar margenoot413 Doen hem de lust becoorde 415[regelnummer] Van 't hof te volgen. HijGa naar margenoot415 Meende, gelijck als ghij, Dat heusheit soet van zede, Vrientschap, en weelde meede Daer was in overvloedt, 420[regelnummer] Gelijck de rijckdoom doet. daifilo En als hij 't quam te proeven?Ga naar margenoot421 dorilea Doe vandt hij met bedroeven, Dat daer die dingen sijn Niet anders als in schijn.Ga naar margenoot424 425[regelnummer] Wat sneuvel (seit hij) och wast voor mijn groene jaeren,Ga naar margenoot425 Als ick mijn soete buirt, en vrijheit liete vaeren! En dienen ghing ten hoof;Ga naar voetnoot37 ick meende 't was al claer - Goudt datter blonck, maer 't is een momme-vollick daer;Ga naar margenoot428 Het aenschijn vol sachtmoedicheits, 430[regelnummer] 'T gemoedt vol felle woedicheits, Een minnelijck gelaet, 'T hart vol van nijdt en haet; Saechdij de visschers oyt, om lichst de visch te trecken,Ga naar margenoot433 Den scharpen angel-hoeck met lockend aes bedecken? 435[regelnummer] Recht gaet het soo ten hoof. De dienstbaerheit, die sijGa naar margenoot435 Soo mildt u bieden aen, is lockbedriegerij: Haer dienst, en hullep streckt maer om u te verrassen Met onvermoede slach, en door uw val te wassen.Ga naar margenoot438 Oprechte vrientschap, Godts-vrucht, onbevleckte trouw, 440[regelnummer] Veilige' onnoselheit, recht-uitheit sonder vouw,Ga naar margenoot440 Waerheit van woorden, goedicheit, Worden daer voor cleinmoedicheit, Voor slechtheit ijl veracht,Ga naar margenoot443
[pagina 51]
Beguigelt, en belacht.Ga naar margenoot444 445[regelnummer] 'T is al geveinst ten hoof watmen 'er siet vertogen, Geveinst is haer gelaet, geveinst haer mondt, haer oogen, Geveinst haer Godsvrucht, jonst, haer vrientschap en haer vree, En g'lijck haer deuchden sijn, soo is haer weelde mee.Ga naar margenoot448 Wanneer de hovelingen 450[regelnummer] Een vrolijck liedtjen singen, 'T en is van vreuchde niet, Maer 't is, om het verdriet Daer 't hart af wort verbeten,Ga naar margenoot453 Een weinich te vergeten. 455[regelnummer] Haer lachen is van spijt,Ga naar margenoot455 Of 't duirt de corte tijdt Eens oogenblix, tot dat 's gemoedts staedige plagen, Die 't weeren uit het hart, 't oock uit het aensicht jaeghen.Ga naar margenoot458 Wats al des werelts lust 460[regelnummer] Als 't hart niet is gerust? Hierom, Daifilo, staeckt uw opset voorgenomen, Ghij weet waer dat ghij sijt, maer niet waer ghij sult comen. Die wel is, blijf.Ga naar margenoot463 daifilo Jae, maer Of ick niet wel en waer, 465[regelnummer] Of of ick beter winste?Ga naar margenoot464-5 dorilea Soo soudij doch ten minste Het hof niet volgen, dan Slaet yet wat anders anGa naar margenoot468 Sonder het groene woudt en dees landouw te laten.Ga naar margenoot469 daifilo 470[regelnummer] Jae Dorilea, ghij noch al PalemonsGa naar voetnoot*38 praten En sult mij meer sijn raedt doen volgen dan sijn daedt. dorilea Soo mocht het u wel gaen gelijck het hem nu gaet, Die nae 't verdrach van soo veel slaevernij en snóótheit,Ga naar margenoot473
[pagina 52]
Als hij verwachte 't loon van ingebeelde gróótheit, 475[regelnummer] Is wijs geworden dat sijn hoop niet was dan windt; En claecht, nu 't ommecomt, dat hij sich selven vindtGa naar margenoot476 In plaets van een jonck hoveling Geworden een oudt schoveling.Ga naar voetnoot*39	margenoot+ deel: bedrijf voetnoot1 Dorilea's lied kan gezongen worden op de melodie ‘Die Mey die ons de groente geeft’. De muzieknotatie is gebaseerd op Amsterdamsche Pegasus, Amsterdam 1627, p. 137. margenoot1 vinnich:* felle margenoot3 clappen: praten margenoot4 Wat... vryage!: hoeveel vrijerijtjes zou het dan verklappen! voetnoot2 Vindtm'er:* vindt men er; enclitische woordvorm. margenoot7-8 Van... eenen: van honderd herders is er helaas niet één trouw margenoot9 stuirt: stuurt margenoot9-10 Een... sinnen: dartele ventjes (herders) willen altijd nieuwe lusten voetnoot3 Een wullepsch... minnen:* de herders staan bekend om hun wispelturigheid. Als een dame haar verzet staakt, is de liefde snel over. margenoot16 Haer minnen: de liefdesbetuigingen van de herders maer: slechts margenoot17 t'hans: vlug margenoot19-20 Nochtans... allen: toch is mijn vrijer nog de trouwste van allemaal margenoot21 oft... miste: als je je vergiste margenoot23-24 Dan... gewinnen: Maar wie zijn rust niet op het spel zet, zal weinig lust winnen, zo lijkt het. margenoot28 boelage: vrijerijtjes voetnoot4 Oft... boelage!:* Als ik hem dan al onbetrouwbaar vond en onze ontmoeting zou in dit bosje verscholen blijven, dan was het niet zo heel erg als het uitkwam. Als dit bosje kon praten, kwamen immers ook de vrijerijtjes van tal van anderen uit! margenoot29 in... beladen: verlegen met deze zaak margenoot32 maer... niet?: maar stel dat hij me dan niet vond? voetnoot5 Weet... vinnen:* Dorilea verkeert in tweestrijd. Enerzijds is ze bang voor de risico's van het minnespel, anderzijds wil ze het niet mislopen. margenoot35 blijfdij: blijf je dan... gingt: dan verder te gaan margenoot36 doch: toch voetnoot6 Die... laet:* Daifilo's lied (37-80) waarschuwt jonge vrouwen niet te lang te treuzelen wanneer hun minnediensten worden aangeboden: als ze spijt krijgen van hun weigering zou het wel eens te laat kunnen zijn. Voordat Daifilo het eigenlijke lied inzet (vanaf 39), zingt hij alvast de moraal - die het lied ook besluit (79-80). Het lied is te zingen op de melodie, ‘J'aymeray tousjours ma Phillys’. Voor de verzen 37-38 worden de laatste twee regels van deze melodie gebruikt. De muzieknotatie is gebaseerd op La pieuse alouette avec son tirelire, Valenciennes 1619, dl. I, p. 72. margenoot37 Die... versmaet: wie een aangeboden dienst weigert margenoot39-40 Windeken... wilt: windje waar het bos van trilt, leid mijn hond, drijf op het wild margenoot41 Dat: het wild margenoot42-43 Spreyt... elckaêr: windje, open het struikgewas en spreid de takken voetnoot7 Nymphe:* nl. Dorilea; in de klassieke mythologie waren nimfen jonge vrouwen, vaak van goddelijke afstamming, die in de vrije natuur leefden. In pastorale literatuur betekent de betiteling, zoals ook hier, doorgaans niet veel meer dan ‘meisje’. margenoot48 cuilen: spelonken margenoot50 met reên: terecht voetnoot8 Satyrs:* wellustige halfgoden, voorgesteld als mannen met bokspoten. Satyrs figureren in de herderspoëzie altijd als bedreiging van de kuisheid (51-56), maar voeren hun geile voornemens zelden uit. margenoot51 Vreesdij: vrees je margenoot54-56 gesellen... vrijt: schelmen, die ondanks jouw verzet gewoon dat nemen waar een herder lang moeite voor doet margenoot57 't cruidt: het struikgewas margenoot61 vliedt: vlucht margenoot62 mijn: mij en... niet: geloof ik niet margenoot63 doe: toen margenoot66 En... ander: en boven de andere herderinnen margenoot69 op dat pas: toen margenoot74 Repten [...] weêr: maakten dezelfde beweging margenoot75-77 'T weigeren... vrouwen: weigeren en afkerig zijn past vrouwen helemaal niet zo goed als men altijd zegt margenoot78 haer: hun margenoot79 Die... versmaet: wie een aangeboden dienst weigert voetnoot9 Daifilo heeft zijn lied beëindigd en gaat over op spreektekst; vanaf 84 praat hij met Dorilea. margenoot85 Nu... raken:* nu zul je niet zonder minstens één kusje ontkomen margenoot89 moochdij: kun je margenoot91 stuirs: stuurs margenoot92 Wat doch?: wat dan wel? margenoot95 Voort: verder echter margenoot96 bet: eerder, meer margenoot97 van nu: van nu af aan margenoot98 te vreden: met rust voetnoot10 Daifilo wijst Dorilea erop dat ze het gevaar loopt op den duur met lege handen te staan als ze haar aantrekkingskracht onbenut laat. Zijn beschrijving van haar uiterlijk (109-125) is ontleend aan het petrarkistische portret. margenoot100 groene:* frisse margenoot104 Afgunstich: afwerend, preuts margenoot105 becrijten: betreuren margenoot106-7 Dat... gedaen: dat je, door niemand genegenheid te tonen, juist jezelf tekort hebt gedaan margenoot108 Wilt... maken: houd er rekening mee margenoot109 rose-kaken: rode wangen margenoot110 varsch: fris margenoot111 kars: kers margenoot112 stroocken: strelen margenoot113 verschroocken: verschrompelen margenoot114-16 Dit... ontslechten: de diepe rimpels zullen mettertijd dit fraaie, gladde voorhoofd rimpelig maken margenoot118 die... vertuit: die zo dartel met vele zwierige strikjes gevlochten zijn margenoot119 haer... rock: hun gouden glans (van de vlechten) allengsens: van lieverlee margenoot122 wacker: heldere margenoot124 Haer... treken: hun verleidelijke kunstjes margenoot126-131 Dees... corten: deze schalkse levendigheid, waar een knorrig oudje zo maar op zal mopperen, zal door de echte ouderdom - die alles suf en loom maakt - flink afnemen voetnoot11 Dees... corten* (126-131): Hooft stelt de vlugge gauwicheit (schalkse levendigheid, 126) als een gevleugeld wezen voor (vleugels, 131). Als de vogel nors en oud is geworden, zal zij niet meer zo snel kunnen vliegen. De aelwaricheit (norsheid, 127) en de ouderdoom (129) worden hier gepersonifieerd. margenoot132 betrens tijt: de tijd om het verzuim goed te maken margenoot134 bevijnen: nagaan margenoot138 of dat pas: toen voetnoot12 Daifilo... overeenen* (133-139): Dorilea merkt wat spottend op dat Daifilo - als een echte petrarkistische minnaar! - haar schoonheid idealiseert. Het motief van het spiegelende water komt ook bij Petrarca voor. margenoot140 siedij: zie je margenoot142 onvernoechelijcke: onverzadigbare margenoot145 gemarmort: geschakeerd margenoot148 guiren: gure margenoot153 bouwliên: boeren margenoot155 De... quamen: aan de goden kwamen vragen margenoot159 haer (2x): hun margenoot160 doch eens: toch eenmaal margenoot162 haer, sij: voor hen, de boeren (153) voetnoot13 Maer... verstandt* (140-163): Zoals de zomerse vrolijkheid van de natuur met de herfst verdwijnt, zo zal ook Dorilea in haar ouderdom niet mooi zijn. Als de boeren echter de goden bij voorbaat al om de heftige herfst zouden vragen, omdat de winter tóch eens in zal treden, zouden ze dan niet voor gek verklaard worden? margenoot163 trouwen: zeker margenoot163 raden: aanraden voetnoot14 Soudij... tijdt?* (163-169): Dan is het toch ook niet verstandig je aan de min over te geven? Deze lijkt op zonneschijn, maar is in werkelijkheid een regenbui die de schoonheid vernielt. Min staat voor de zinnelijke erotiek. margenoot167 genomen: gesteld margenoot169 Soud'... tijdt: zou ik voortijdig de schade die de tijd me zal aandoen op moeten gaan zoeken? voetnoot15 De verzen 169-172 zijn ontleend aan Guarini's Il pastor fido. margenoot170 vast:* al margenoot170-3 reken... ontfonckt: voor mij is lelijkheid hetzelfde als onbekeken schoonheid; en al was de schoonheid bekeken, dan was ze niet toegelonkt; en al was ze toegelonkt, dan werd ze nog niet genoten door de minnaar die zij ontvonkt voetnoot16 De lelijckheit... ontfonckt* (171-173): een climax van kijken, via lonken naar genieten. Schoonheid wordt lelijkheid als ze onbekeken is en blijft dat als ze wel door een minnaar bekeken, maar niet toegelonkt mag worden. Ze blijft zelfs lelijk als ze wel het lonken, maar niet het genieten door de minnaar toestaat. margenoot176 En dat: en waar (zie 164-165) margenoot179 saluw: flets; blanketten: glanzend maken margenoot181 't hayr: het haar margenoot182-3 En... vinden: en niemand vond ooit iets dat hij beminde lelijker dan het was, maar juist altijd veel mooier voetnoot17 De paradox die Daifilo bij Dorilea ziet, komt in het petrarkisme vaak voor: ze is jeugdig en zou vol leven moeten zitten, maar ze doet koel en lijkt wel een bevroren oude vrouw. In tegenstelling tot wat zij zei (164-165), maakt de min het zuivere nog mooier. De verzen 179-181 gaan terug op het petrarkistische portret. margenoot184 segdij:* zeg jij (zie 93-96) margenoot185 hem: zich margenoot189 haer: hen margenoot190 Onmin... vercoren: gebrek aan wederliefde bij de uitverkoren geliefde margenoot191-2 Want... sij: want als ze wel door de geliefde bemind zouden worden margenoot196-7 Maer... mengt: maar dat alleen onbeantwoorde liefde de minnaar schaadt, omdat hij dan zijn honingzoete gevoel met de bittere gal van de afwijzing vermengt margenoot199 min... sijen: wederkerige verliefdheid voetnoot18 Volgens Daifilo leidt niet de min op zichzelf, maar het gebrek aan wedermin bij de ander tot verdriet. Daarom is toegeven het beste: wederzijdse min maakt gelukkig. margenoot202 in... tijen:* in de lente voetnoot19 De passage 205-232 is ontleend aan Guarini; de verzen over het verliefde vogeltje dat zijn gevoel beantwoord weet (208-218), heeft Hooft uit Il pastor fido* vertaald. margenoot206 cruidt: groen margenoot207 natuiren... min: worden verliefd margenoot209 boeckeboom: beuk; en... vermacken: en dat maar niet rustig schijnt te kunnen worden margenoot208-10 nu [...] Dan [...] weer: nu eens [...], dan weer [...] terug margenoot212 Waer 't... begaeft: als het van de natuur [...] had gekregen margenoot221 mins crachten: de krachten van de min margenoot222 Alleene: als enige (nl. Dorilea) margenoot224 ontgaet: eraan ontsnapt margenoot226 dus... tarten: dus pas op als je hem tart! margenoot229 hij: de minne margenoot230 leyt [...] neder: neerligt margenoot232 Die... wouw: die niet meer kan nu hij wil, terwijl hij niet wilde toen hij kon voetnoot20 De min overwint alles: als Dorilea hem nu ontloopt, kan ze op latere leeftijd met zijn krachten te maken krijgen. Dat zal minder prettig zijn: een jong hart kan de kwetsingen van de min te boven komen, maar een oud niet. De oude minnaar is dubbel ongelukkig. De tegenstelling willen-kunnen komt veel in petrarkistische poëzie voor. Maer... wouw* (231-232): deze zinnen zijn door Bredero verwerkt in zijn Amoureus liedeken ‘Kon ick eens recht bedwingen’: Recht is het dobble rou, Als het komt anden dagh, Die mogend' niet en wou En willend' niet en mach (...) Zie: G.A. Bredero, Boertigh, amoreus, en aendachtigh groot lied-boeck. Ed. G. Stuiveling e.a. Culemborg 1975, dl. I, p. 366 (nr. CVII). margenoot233 ontsteken: ontstoken margenoot234 Ghij ander: jullie margenoot235 En... net: en vangen veel vrouwen in jullie net margenoot240 Soo... het: dan is er margenoot241 Oft... toestonde: als ik het daar al mee eens was margenoot242-6 Verclaert... maken: Leg me uit hoe ik me ervan zou kunnen verzekeren dat de vlammen jouw hart blaken, zoals je me wijs wilt maken margenoot248 soo ras: zo vlug als margenoot249 weermins jonst: de gunst van mijn wedermin margenoot250 Verkeeren: veranderen margenoot251 wij... slecht: wij eenvoudige vrouwen margenoot252 uitgerecht: bedrogen margenoot254 Ons... suiricheit: ons lokken met zoete beloften, maar belonen met de zure verlatenheid voetnoot21 Dorilea vraagt zich af of de min wel wederzijds is: als ze al toe zou geven dat ze de - uit het petrarkisme bekende - ‘zoete brand’ voelt, hoe weet ze dan zeker dat hij zo verliefd is als hij zegt? Wie garandeert bovendien dat hij haar trouw blijft als ze toestemt in zijn plannen: al te vaak worden vrouwen zoet gelokt, maar zuur beloond. voetnoot22 Nymphe, maer: Deze aanspreking kan bedoeld zijn als voortzetting van de dialoog met Dorilea (‘Maar, meisje’), die onderbroken wordt door de opkomst van Granida. Het is ook mogelijk dat Daifilo de prinses ziet en verbaasd tot haar roept ‘Hé, nimf!’ De derde mogelijkheid is dat Daifilo met de nimf Dorilea bedoelt, terwijl de uitroep ‘maer’ op de verschijning van Granida duidt. voetnoot23 Schoone nymph':* Granida richt zich tot Dorilea (‘Mooie, edele vrouw’), maar Daifilo geeft Dorilea geen kans te antwoorden (258b-263). margenoot256 met... ren: met teugelloze vaart margenoot258 werwaerts: waarheen margenoot261 haer: hen; rijden inne: inhalen margenoot262 Sijdij... Godinne: als u tenminste een aardse vrouw en geen godin bent margenoot263 aenschijn: uiterlijk; slacht: lijkt op margenoot265 u liên: u voetnoot24 Ceres:* oogstgodin, vooral van het graan. voetnoot25 Pan:* veldgod die de kudden van de herders beschermt. margenoot273 Alderheuste: allerhoffelijkste, zeer vriendelijke voetnoot26 siet hier:* Daifilo reikt Granida een schelp met kristalhelder water uit een zuivere fontein (275) aan. voetnoot27 Diana:* de godin van de jacht. margenoot276 harders slecht: simpele herders margenoot277-8 Noch... verliesen: en al gaan onze eenvoudige zorgen niet verder dan het bos waar wij geboren zijn margenoot279 lijckewel: toch margenoot283-4 'T en waer... twist: En als de vorst alles niet zo wijs wist te besturen, zou het snel te gronde gaan door verwoestende tweedracht margenoot286 Maticht... maten: verstandig tot de juiste maat brengt margenoot292 dracht: oogst, opbrengst margenoot294 Dien... t'ontbeeren: die met plezier zijn genoegens opgeeft terwille van de lust van anderen margenoot295 Maer... waerdij: maar onze eenvoudige eerbied kan hem niet naar waarde prijzen margenoot298 licht-vernoechde: gemakkelijk tevreden te stellen margenoot299 nijt... spijt: nijd noch afgunst margenoot301-2 De lusten... becommert: de natuur, bezorgd om u, werpt u de lusten toe waar het hof moeizaam voor zwoegt margenoot303-8 Ghij... hóóft: de herders zijn tevreden met wat de natuur hun biedt, maar het hof jaagt zijn lusten na zonder verzadigd te raken voetnoot28 Granida contrasteert het land met het hof. De herders - niet gestoord door onderlinge nijd en afgunst - leven op natuurlijke wijze: ze eten en drinken alleen naar behoefte en zijn daar tevreden mee. Het hof jaagt tevergeefs het genot na: het probeert dorst te krijgen door te drinken en honger door te eten. Zo bereikt het nooit de tevredenheid van de herders: in plaats van de natuur te volgen, veronachtzaamt het hof die immers. margenoot309 Eer:* eerder margenoot310 als: dan margenoot313 sal verletten: in beslag zal nemen margenoot316 staetdochters: hofdames voetnoot29 tellen:* telgangers; met name in hoge kringen werden door dames telganger-paarden bereden. margenoot319 mocht: kon margenoot320 mij [...] niet [...] docht: ik niet wilde margenoot322 geduirige: voortdurende margenoot325 Den... behouwen: moge de hemel u eeuwig voor rampen behoeden margenoot328 versweer: afzwere voetnoot30 Granida, op weg naar haar hofdames, spreekt een monoloog (331-364). Daifilo volgt de prinses op een afstand; Dorilea loopt hem achterna. margenoot332 Bij:* vergeleken bij margenoot333 not: het genot margenoot335 Prince: vorst margenoot336 maer: slechts staet: positie margenoot337 dees: Daifilo margenoot340 heusheit: wellevendheid, vriendelijkheid margenoot341 't aenschijn: het uiterlijk margenoot342 tegenheit: vijandigheid voetnoot31 Granida keurt het pronkerige gedrag van vorsten af. Ze willen hun onderdanen laten geloven dat ze van de goden afstammen, maar met al hun namaakpraal doen ze onder voor eenvoudige mensen, die van de natuur goede eigenschappen hebben gekregen. Zoals de zon het aardse vuur overtreft, zo overtreft de echte natuur de kunst die door mensen geproduceerd wordt (343-356). De vergelijking tussen de zuivere (kunstrijke) natuur en onzuivere namaakkunst komt vaak in pastorale poëzie voor. margenoot347 soo... aengesien:* zo verheven in aanzien margenoot348-50 Als... lust [...] te blasen: als de natuur een mens van eenvoudige komaf verheven in aanzien maakt, die zij wenst te begiftigen met... margenoot351-2 En... gemengt: en bij wie de natuur het uiterlijk wil sieren met een mengsel van innemende bevalligheid en waardigheid margenoot357 haer [...] mercken laten: zich ... getoond margenoot358 de... vaten: het vorstelijk drinkgerei margenoot359 gewrochte: bewerkte voetnoot32 Dan... danckbaerlijck* (361-364): Het hof geeft niet om gemakkelijk verkrijgbare zaken; het is het door de natuur gebodene niet waard en staat er vijandig tegenover. De herders ontvangen de gaven van de natuur echter met open armen en maken er dankbaar gebruik van. voetnoot33 Granida nadert haar groep hofdames, die een loflied op het landleven zingt. Herderinnen verlangen niet naar vorstenmacht, pracht en praal, maar volgen tevreden hun natuurlijke lust: de vrijerij. Zij kunnen niet veinzen, evenmin als de herders. De vrijheid op het land is dus meer waard dan het schijnbare genot aan het hof. Het lied kan gezongen worden op ‘Een Maysjen had een Ruyter lief’; de muzieknotatie is gebaseerd op Souterliedekens, Antwerpen 1540 (herdruk 1984), ps. 99. margenoot365 lodderlijcke:* lieflijke margenoot366-7 Die... geven: die een gouden kroon nauwelijks evenveel waard achten als een rozenkrans margenoot369 Uw... wet: bevrediging van uw wensen geldt bij u als de algemene norm van het leven voetnoot34 tij-geset:* wet van het jaargetijde; het lonken van de herderinnen vloeit voort uit het seizoen, de lente. Veel pastorale teksten spelen zich in dit seizoen af, zie ook 202. margenoot371 couten: babbelen, keuvelen margenoot372 boelage: speels lonken margenoot373 de cuilen heelt: de spelonken vult margenoot375 verwinssen: willen missen margenoot376 schaduw-throons... Prinssen: de vorstentroon, die geen werkelijke waarde heeft margenoot377 aen... gaet: in de kring gaat dansen margenoot378 dat: wanneer; het... lietjen: nl. van de herder margenoot380 qualijck: slecht, moeilijk margenoot381 Maer... can: maar als uw geliefde evenmin kan veinzen margenoot384 Wat... geven?: wat kan het u dan schelen? margenoot386 Om: voor margenoot389 jonste: plezier margenoot390 boeltje: vrijertje voetnoot35 In de klassieke literatuur was de appel aan Venus, de godin van de liefde, gewijd. Een in de schoot geworpen appel is een uitnodiging tot het liefdesspel. margenoot393 Als... hart:* als uw geliefde u zou vertellen hoe zijn hart van u vervuld is margenoot395 bet: meer margenoot396 Als: dan margenoot397 haylich: zuiver, onverdorven margenoot403 op bysondre straten: langs verschillende wegen margenoot404 haer by-eencomst: de ontmoetingsplaats margenoot405 en sijn: nl. het gezelschap (402) margenoot407 beydt... hoe: wacht even, wat doe je nu? margenoot408-9 'T en... veurstaen: aan het hof gaat het anders toe dan je denkt margenoot411 dat: wat voetnoot36 Palemon:* herdersnaam die in klassieke bucolische poëzie vaak voorkomt, onder anderen bij Vergilius. margenoot413 verdoorde: zich gek liet maken margenoot415 Van: om margenoot421 quam te proeven: begon te ondervinden margenoot424 Niet... schijn: enkel schijn margenoot425 sneuvel: een ongeluk voetnoot37 Palemons beschrijving van het hofleven (427b-448) is gedeeltelijk ontleend aan Guarini, Il pastor fido. margenoot428 een momme- vollick:* een volk van bedriegers margenoot433 lichst: zo gemakkelijk mogelijk margenoot435 Recht... soo: precies zo gaat het margenoot438 te wassen: hogerop te komen margenoot440 Veilige' onnoselheit: onbezorgde argeloosheid margenoot443 slechtheit ijl: waardeloze domheid margenoot444 Beguigelt: bespot margenoot448 En... mee: En de vreugde van de hovelingen is al even geveinsd als hun deugden margenoot453 Daer... verbeten: dat aan hun hart knaagt margenoot455 van spijt: zuurzoet margenoot458 't: nl. het lachen margenoot463 wel: tevreden margenoot464-5 Of... winste: Als ik nu eens niet blij was en meer wenste? margenoot468 Slaet [...] an: begin margenoot469 landouw: landelijke streek voetnoot38 Ook de herder Palemon trok naar het hof en kwam bedrogen uit (412-460). margenoot473 't verdrach:* het verdragen margenoot476 nu 't ommecomt: nu het te laat is voetnoot39 In... schoveling* (477-478): ‘Jonck hoveling, oudt schoveling’ was in Hoofts tijd een spreekwoord: een jeugdige geluksvogel wordt later vaak een verschoppeling.

Vorige Volgende

Granida

Eerste deelGa naar margenoot+

Over het gehele werk

organisaties

Over dit hoofdstuk/artikel

datums

lied