Achilles en Polyxena

(1972)–P.C. Hooft– rechtenstatus



[5e. Handelinge.] 5e. Handelinge. 1e. Wtcoomen Al de Princen. Nestor, Aiax, Ulysses. Nestor 1245[regelnummer] Geen van de Princen, noch geen van de griecs knapenGa naar voetnoot1245 Dan ghijluij met u twee staet nae Achilles waepen.Ga naar voetnoot1246
[pagina 105]
Dies elck omt t' seerste twist en voor een eere teltGa naar voetnoot1247 Te draegen t' waepen van dien onverwonnen helt.Ga naar voetnoot1248 De Princen sijn alhier ter plaetse neer geseten, 1250[regelnummer] Om ijder sijn beschaijt volcomelijck te weeten,Ga naar voetnoot1250 En wijsen toe met recht de wapens aen de man,Ga naar voetnoot1251 Die mette reeden best sijn recht verdaden kan.Ga naar voetnoot1252 Daerom een ijder pooch het geene te vertrecken,Ga naar voetnoot1253 t' Welck aldermeest hij tot sijn voordeel acht te strecken. Aiax 1255[regelnummer] Aen strant (Jupijn) en bij de scheepen pleijten wij,Ga naar voetnoot1255 En men gelijckt (ick raes) Ulysses noch bij mij?Ga naar voetnoot1256 Mij, die noch vuijr noch vlam noch Hectors toren vruchtenGa naar voetnoot1257 En voor dees vloote vocht, als ghij met schande vluchten.Ga naar voetnoot1258 Veijlijger is het dan, ô griecken, datmen strijt 1260[regelnummer] Met woorden schoon geciert, dan met een swaert dat snijt. Wanneer men vechten sal, Ulysses wt het perck vliet.Ga naar voetnoot1261 Het doen valt hem te swaer, en t' seggen is mijn werck niet. Soo veel als ick vermach int crijgen met gewelt,Ga naar voetnoot1263 Soo veel Ulysses int vrouachtig clappen gelt!Ga naar voetnoot1264 1265[regelnummer] Doch mijne daden ist onnoodich te vertaelen.Ga naar voetnoot1265 Ghij hebt s' altsaem gesien, laet hem de sijn verhaelen,Ga naar voetnoot1266
[pagina 106]
Die hij alleen en sonder tuijgen heeft gewrachtGa naar voetnoot1267 (Naedat hij selve seijt) int doncker vande nacht.Ga naar voetnoot1268 Den loon, daer ick nae stae, beken ick groot te weesen,Ga naar voetnoot1269 1270[regelnummer] Maer van den loff verlies ick t' grootste deel door deesen.Ga naar voetnoot1270 Tis groot, maar d' heerlijckhaijt die wert daer door bemorst,Ga naar voetnoot1271 Mits dat ick crijge t' geen Ulysses hoopen dorst.Ga naar voetnoot1272 Verliest hij schoon t' crackeel, den prijs heeft hij alreede,Ga naar voetnoot1273 Want men sal seggen, dat hij met mij heeft gestreede! 1275[regelnummer] Dan, soo mijn duecht was twijffelachtig bij den Raet,Ga naar voetnoot1275 So soud' mijn edelhaijt mij wel coomen te baet.Ga naar voetnoot1276 Mijn Vader Telamon heeft troijen helpen winnen, En voer met Hercules omt gulden vlies te vinnen.Ga naar voetnoot1278 Sijn Vader Aeacus is rechter in den hel,Ga naar voetnoot1279 1280[regelnummer] Daer Sisyphus, u oom, Ulysses, lijt gequel.Ga naar voetnoot1280 Juppijn diens vader is, k' en hael het niet van verde.Ga naar voetnoot1281 Dees Aiax nae Juppijn is int geslacht de derde.Ga naar voetnoot1282 Dan, laet dit inde saeck mij gants geen voordeel sijn,Ga naar voetnoot1283 Soo 't niet gemeen en is Achilles huis en t' mijn.Ga naar voetnoot1284
[pagina 107]
1285[regelnummer] Achilles was mijn neeff, ick eijs mijn broeders wapen.Ga naar voetnoot1285 Maer ghij sijt wt het bloet van Sisyphus geschapen, Die ghij in schelmerij oock te gelijcken tracht.Ga naar voetnoot1287 Wat mengt ghij onse naem in u versmaet geslacht? Off sal mij deese twist omt waepen qualijck locken,Ga naar voetnoot1289 1290[regelnummer] Om dat ick heb van d' eerst de waepens aengetrocken?Ga naar voetnoot1290 En met mijn vrije wil ben nae de crijch gereijst,Ga naar voetnoot1291 Daer sich Ulysses sot en rasend' heeft geveijstGa naar voetnoot1292 Door vreese van met ons hier in de crijch te trecken,Ga naar voetnoot1293 Tot Palamedes cloeck sijn blootheijt quam ontdecken?Ga naar voetnoot1294 1295[regelnummer] Die doe de blootste was, van alle wapens schu,Ga naar voetnoot1295 Sal die - wat recht is dit! - de beste nemen nu? Was doch de rasernij voor rasernij genomen,Ga naar voetnoot1297 Off was sijt doch geweest en hij niet hier gekomen.Ga naar voetnoot1298 So sout ghij, Philoctetes, met so swaer verdriet,Ga naar voetnoot1299 1300[regelnummer] Int eijlant Lemnos als een balling leven niet,Ga naar voetnoot1300 Die in speloncken naer, en bosschen met u weenenGa naar voetnoot1301
[pagina 108]
En kermen dagelijxs beweecht de coude steenen,Ga naar voetnoot1302 En wenscht Ulisses t' geene dat hij waerdich is,Ga naar voetnoot1303 t' Welck (so der goden sijn) hem beuren sal gewis.Ga naar voetnoot1304 1305[regelnummer] Also verdwijnt door siect en honger metter wijlenGa naar voetnoot1305 Een van ons leijtsluij selff, en bruijct Alcides pijlenGa naar voetnoot1306 Op vogels en op wilt, die Phoebus ons bevalGa naar voetnoot1307 Te bruijcken ten verniel van Troijas hoge wal.Ga naar voetnoot1308 Maer Philoctetes die is noch te lijff gebleeven,Ga naar voetnoot1309 1310[regelnummer] Om dat hij t' selschap van Ulysses heeft begeeven,Ga naar voetnoot1310 t' Welck Palamedes oock wel wenschen mocht, dunct mijn, Want sonder dat hij soud' nu noch int leeven sijn, Off immers soud' de doot gesturven wesen eerlijck,Ga naar voetnoot1313 Die hij door sijn bedroch doen sterven heeft so deerlijck,Ga naar voetnoot1314 1315[regelnummer] Als hij hem van bedroch aenclagen quam so stout,Ga naar voetnoot1315 En overtuijchden hem door t' vinden van het gout,Ga naar voetnoot1316 Des vijants, so hij saij, becorelijcke gaven,Ga naar voetnoot1317 t' Welck hij hadt heijmlijck selffs doen in de tent begraven,Ga naar voetnoot1318 Tot wraeck van dat hij sich door hem ondecken sach,Ga naar voetnoot1319 1320[regelnummer] Het welck hem speet, en lang' daer nae int herte lach.Ga naar voetnoot1320 Door ballingschap off doot crenct hij der griecken crachten,Ga naar voetnoot1321 Op deese wijs is hij te vreesen en te achten.
[pagina 109]
Off hij int spreecken schoon Nestor te boven gaet,Ga naar voetnoot1323 Noch en sal hij niet in 't goede verandren t' quaet, 1325[regelnummer] En hier verdaden, dat hij vlieden ging sijn best ras,Ga naar voetnoot1325 Als Nestor riep om hulp, door dien sijn paert gequetst was.Ga naar voetnoot1326 Dat ick dit niet versier weet Diomedes wel,Ga naar voetnoot1327 Die dick de vlucht verwijt aen sijn goe meed'gesel.Ga naar voetnoot1328 De goôn aensien de mens rechtvaerdich met haer ooghen. 1330[regelnummer] t' Gebuerde dat de geen, die niet en wilde pooghen Om Nestor bij te staen, selfs bijstant creech van doen.Ga naar voetnoot1331 Hij riep ellendich hulp, ick ginck mij derwaerts spoen. Hoe wel hij hadt verdient doort vlieden, datmen eeven Als hij met Nestor deed', men oock met hem sou leeven,Ga naar voetnoot1334 1335[regelnummer] Ick deckt hem met mijn schilt daer hij lach bevend' bleeck,Ga naar voetnoot1335 k' Verseeckerd' hem sijn lijff al eer ick van hem weeck.Ga naar voetnoot1336 De wonden die sijn cracht int vechten deen vermindrenGa naar voetnoot1337 En conden hem sijn loop int vluchten niet verhindren. Dus berchden ick een siel oneedel, slecht van aert,Ga naar voetnoot1339 1340[regelnummer] En dunct mijn eijgen daet mijn luttel eeren waert.Ga naar voetnoot1340 So ghij in dese twist u enckel wilt verweeren,Ga naar voetnoot1341 Compt, laet ons weder op de selve plaetse keeren, Geeft daer de vijant weer, u wont en vrees daer bij,Ga naar voetnoot1343 Duijckt achter t' schilt, en twist daer onder tegens mij.Ga naar voetnoot1344 1345[regelnummer] Siet, Hector, die met hem ten strijde leijd' de goden,Ga naar voetnoot1345 Verbluft den stouten oock en niet alleen den bloden.Ga naar voetnoot1346
[pagina 110]
Als die braveerde doort vervolch van sijnen moort,Ga naar voetnoot1347 Heb ick hem op sijn rug geveldt van vers, en voortGa naar voetnoot1348 Wanneer hij daechden wt een om met hem te steecken,Ga naar voetnoot1349 1350[regelnummer] Weerstont ick hem alleen, en ghij, beroemde greecken, Beloofden bedevaert, indien ick niet en vil.Ga naar voetnoot1351 Verhoort wert u gebet. So iemant weeten wil Den wtgang van de crijch, ick hebse niet verlooren.Ga naar voetnoot1353 De vijant quam met macht het griexse heijr verstooren,Ga naar voetnoot1354 1355[regelnummer] Tot onse vloodts bederff met vier en vlam bereijt.Ga naar voetnoot1355 Waer was Ulysses doen met sijn welspreeckenthaijt?Ga naar voetnoot1356 Ick heb alleen dees vloots bescherming aengegreepen.Ga naar voetnoot1357 Geeft mij de waepens doch voor meer als duijsent scheepen.Ga naar voetnoot1358 Indien dat ghij toe wijst, ô Princen, t' recht aen mijn, 1360[regelnummer] t' Sal meer der wapens eer dan Aiax eere sijn. Laet nu Ulysses eens gelijcken bij mijn daden Het moorden van Rhesus, die hij halff heeft verraden, En Dolon, s' vijants spier, en Helenus, dien hijGa naar voetnoot1363 (Wanneer hij Pallas stal) gevangen bracht daer bij.Ga naar voetnoot1364 1365[regelnummer] Niet is bij daech geschiet al wat hij heeft bedreven. Men moet den halven loff aen Diomedes geven. Jont ghij de waepens aen dees daden slecht, oneel,Ga naar voetnoot1367
[pagina 111]
Soo deels' en geeft aen Diomedes t' beste deel.Ga naar voetnoot1368 Ulysses sullen sij doch niet te stade komen, 1370[regelnummer] Die ongewapent staech en niet gelijck de vromen,Ga naar voetnoot1370 Bij nacht den vijant crenckt mette gewiste cans.Ga naar voetnoot1371 De gulden helm sal hem beclappen door sijn glans.Ga naar voetnoot1372 Oock sal hij doort gewicht sijn hooft niet kunnen roeren. d' Onstrijtbaer arm en can Achilles spiets niet voeren.Ga naar voetnoot1374 1375[regelnummer] De schilt, waer in gemaelt men t' swerrelts rijcken siet,Ga naar voetnoot1375 En sal sijn slincker arm wel, dunct mij, passen niet. Wat staet ghij nae een gaeff, die u sal overlaeden?Ga naar voetnoot1377 Welck soo de griecken, door haer quaelijck te beraeden,Ga naar voetnoot1378 U jonnen, ghij en sout daer duer niet sijn ontsien,Ga naar voetnoot1379 1380[regelnummer] Maer rascher nae de buijt sal uwe vijant vlien.Ga naar voetnoot1380 De vlucht, daer ghij u hoop gewoon in sijt te setten, Daer in sal t' swaer gewicht, Ulysses, u beletten. Voorts uwen schilt is gans, heeft niet met al geleen,Ga naar voetnoot1383 Vol kerven is de mijn, en ick behoeffer een. 1385[regelnummer] Maer siet ons wercken aen, onnodich sijn de woorden. De wapens smijt int mits van des vijants slachoorden.Ga naar voetnoot1386 Heet datmen 's hael van daer, en dieser brengt van daen,Ga naar voetnoot1387 Laedt diese tot een loon en tot een loff ontfaen.Ga naar voetnoot1388
[pagina 112]
Ulysses Hadt mine wensch en d' u, ô griecken, niet gemist,Ga naar voetnoot1389 1390[regelnummer] Wij souden rechtevoort niet sijn in dese twist,Ga naar voetnoot1390 De tranen souden mij met crachte dus niet vlieten, Ghij sout u wapens, wij, Achilles, u genieten.Ga naar voetnoot1392 Dan, nu dewijl de goôn ons beijd' hebben berooftGa naar voetnoot1393 Van dat ontsichbaer onverwonnen oorlochs hooft,Ga naar voetnoot1394 1395[regelnummer] Wie sal met meerder recht doch volgen in sijn steedeGa naar voetnoot1395 Dan die Achilles selff den griecken volgen deede?Ga naar voetnoot1396 t' Verstant, dat dicwijls heeft gedient tot u profijt, t' Sij hooch off laech, laet mij niet schaden nu ter tijt, Op dat ick sonder nijt mijn reedens mach ontluijcken;Ga naar voetnoot1399 1400[regelnummer] De gaven, die men heeft, die machmen wel gebruijcken. Voorvaders clare deucht, en Adels hoge roemGa naar voetnoot1401 En ander luyder daet ick nau ons eygen noem,Ga naar voetnoot1402 Maer om dat Aiax saijt dat sijn grootvaders vaderGa naar voetnoot1403 Juppijn is, so seg ick: Juppijn is hem niet nader 1405[regelnummer] Een lit dan hij mij doet. Ick ken Laërtes outGa naar voetnoot1405 Voor vader, die Arcesius voor sijn vader hout.Ga naar voetnoot1405-1406 Arcesius vader is Juppijn, en onder deesen Is niemant oijt tot doot off ballingschap verweesen.Ga naar voetnoot1407-1408 Ga naar voetnoot1408
[pagina 113]
Een ander Adeldoom compt mij van moeder sij, 1410[regelnummer] En d' oorsprong vant geslacht sijt, ô Mercurius, ghij.Ga naar voetnoot1410 Nochtans en ghae ick niet nae dese wapens sporen,Ga naar voetnoot1411 Om dat van moeders sij ick hoger ben geboren, Off dat mijn vader niet beschuldicht werden canGa naar voetnoot1413 Met sijne broeders sondt; siet de verdiensten an!Ga naar voetnoot1414 1415[regelnummer] Maer tgeen dat Telamon off Peleus heeft bedreven,Ga naar voetnoot1415 Dat men daer van den loff niet gaet aen Aiax geeven, Dat niet de naest int bloet wert met dees prijs verhuecht,Ga naar voetnoot1417 Maer die met reeden meest doen blijcken can sijn duecht. Want anders, Peleus leeft, en Pyrrhus daerenboven,Ga naar voetnoot1419 1420[regelnummer] Achilles sone; so blijft Aiax toch verschoven.Ga naar voetnoot1420 En Teucer isser oock al vast in eenen graetGa naar voetnoot1421 Als Aiax, die nochtans niet nae de waepens staet.Ga naar voetnoot1422 Dewijl wij dan alleen met onse daden strijden,Ga naar voetnoot1423 Ick heb meer wtgerecht dan ick can hier belijden.Ga naar voetnoot1424 1425[regelnummer] Ick salt verhalen, doch opt corst, van voren aen.Ga naar voetnoot1425 Thetis, de moeder van Achilles, hadt verstaen Van de waerseggers wijs, indien hij herwaerts quame, Dat hijt besterven sou, hoe groot hij was van name.Ga naar voetnoot1428 Sij maect hem onbekent omt ongeluck te vlien,Ga naar voetnoot1429 1430[regelnummer] En liet hem als een maecht in maechden cleeren sien.
[pagina 114]
Niemant heeft hem gekent, noch Aiax selven mede.Ga naar voetnoot1431 Hij waer gebleeven t' huijs ten waer dat ick het dede.Ga naar voetnoot1432 Ick nam een marsse vol van vrouwe cramerijGa naar voetnoot1433 En deed' daer loosselijck een crijsmans wapen bij.Ga naar voetnoot1434 1435[regelnummer] Een ijder vrou besach het geen haer best geleecke, De Prins terstont sijn hant ging aen de wapens steecken. So wel de schilt en spiets hem in sijn handen stont,Ga naar voetnoot1437 Dat eer hijt vrouwen cleet verwurp, ick riep terstont:Ga naar voetnoot1438 Ghodinnen soon, van u wacht Troien sijn bederven,Ga naar voetnoot1439 1440[regelnummer] Waeromme twijfelt ghij de name te verwerven?Ga naar voetnoot1440 Mijn handt leijd' ick hem op en sant hem derwaerts heen.Ga naar voetnoot1441 Al t' geen hij heeft gedaen, noem ick dan t' mijn met reên.Ga naar voetnoot1442 'k Heb Telephus getemt, k' heb Theben ingenomen.Ga naar voetnoot1443 vv Door mij is Tenedon in onse macht gekomen.Ga naar voetnoot1444 1445[regelnummer] Dat Lesbus, Chryses, Cilla, Apollos steden stoutGa naar voetnoot1445 Ons onderdanich sijn, voor mijne daden hout. En oock dat Lyrnes viel, dat sich te weere stelden. Ick gaff den naem, die den troijaensen Hector velden.Ga naar voetnoot1448 Door mij leijt Hector neer; het wapen dat mij dedeGa naar voetnoot1449 1450[regelnummer] Achilles vinden eerst eysch ick dees wapens meede.
[pagina 115]
De wapens, die ick hem int leven heb gegeven, Ist onrecht dat ick die weer eijsche naer sijn leven?Ga naar voetnoot1452 Den ruijmen haven lach van duijsent scheepen vol,Ga naar voetnoot1453 De wint blies tegens ons gestadich eeven dol. 1455[regelnummer] Daer wert gepropheteert, den wint en sou niet wenden,Ga naar voetnoot1455 Ten waer dat Atreus neeff sijn dochter wilde sendenGa naar voetnoot1456 Ten outaer van Diaen en latens offren daer,Ga naar voetnoot1457 Om soo te stillen t' weer, en gramschap fel van haer. Maer Agamemnon hout sijn vadersche genegenthaijt, 1460[regelnummer] Wilt niet toelaten, off hem schoon gans griecken tegen saijt.Ga naar voetnoot1460 Dees dorst ick spreecken aen wanneer ghij, Aiax, sweecht,Ga naar voetnoot1461 En heb hem tot profijt van het gemeen beweecht.Ga naar voetnoot1462 Ick dreef een sware saeck van een pertijdich rechter.Ga naar voetnoot1463 De Prins vergeeft t' mij nu, doch hem en docht niet slechterGa naar voetnoot1464 1465[regelnummer] t' Gemeene volcxs scha dan s' dochters doot, des hijGa naar voetnoot1465 Vergolde met het bloet d' ontfangen heerschappij. De moeder hadt bij haer haer dochter wtvercoren,Ga naar voetnoot1467 Die men bedriegen most, want raden was verlooren.Ga naar voetnoot1468 Ulysses sant men heen, ick hebt alleen bestaen;Ga naar voetnoot1469 1470[regelnummer] Op welcke plaets wanneer dat Aiax was gegaen,Ga naar voetnoot1470 De schepen lagen noch wel op de wint en wachten,Ga naar voetnoot1471 t' Sijn soud' de prins meer dan t' gemeene besten achten.Ga naar voetnoot1472
[pagina 116]
Ick ginck te Troien oock wtrechten als gesantGa naar voetnoot1473 De saecke, mij vertrout van het gemeene lant.Ga naar voetnoot1474 1475[regelnummer] Ick quam aldaer den Raet en al de Princen satten. Ick claechde Paris aen, heraijschde vrou en schatten.Ga naar voetnoot1476 Antenor op ons sijd' creeg ick, eens coninxs stem,Ga naar voetnoot1477 Maer Paris en de geen, die schuldich sijn met hem, Hebben haer handen nau van onsen moort onthoudē,Ga naar voetnoot1479 1480[regelnummer] t' Welck, Menelaus, ghij soowel als ick aenschoude. Van ons gemeene noot was dat den eersten dach.Ga naar voetnoot1481 Ick heb meer wtgerecht, dan ick verhalen machGa naar voetnoot1482 In desen langen crijch met wijslijck doen en raeden,Ga naar voetnoot1483 Want t' sint het slaen, geschiet als wij te lande traden,Ga naar voetnoot1484 1485[regelnummer] Schuijlden de vijant lang cleenhartich in de stat. Wij hebben eerst dit jaer middel om slaen gehadt.Ga naar voetnoot1486 Goet sijdij int gevecht, maer wat sijdij daer buijten? Gesmeert hadt men u moeten in een casse sluijten,Ga naar voetnoot1488 Gelijck als het geweer, tot datter quam de tijt,Ga naar voetnoot1489 1490[regelnummer] Dat men u bruijcken mocht te veld' in open strijt.Ga naar voetnoot1490 Want waertoe dienden ghij? dan, vraechdij wat ick drijve?Ga naar voetnoot1491 De vijant leg ick laech en onse schanse stijve,Ga naar voetnoot1492 Tot s' langhe crijchs verdrach geeff ick de gasten moet.Ga naar voetnoot1493
[pagina 117]
Hoe sij gewaepent, hoe sij moeten sijn te voet.Ga naar voetnoot1494 1495[regelnummer] Hierin ick onderwijs en raed' haer tallen stonden,Ga naar voetnoot1495 Off warde voor gesant nu hier nu daer gesonden.Ga naar voetnoot1496 De Coning hadt gedroompt, dat hem Juppijn gebootGa naar voetnoot1497 Te keeren t' huijswaerts met de geheele vloot, En konde door den naem van godt licht elck beweegen.Ga naar voetnoot1499 1500[regelnummer] Dat Aiax sich vertooch en set hem daer eens teegen,Ga naar voetnoot1500 En vecht al wat hij mach! Waerom belet hij nietGa naar voetnoot1501 Dat ijderman omt seerst fluxs nae de scheepen vliet?Ga naar voetnoot1502 Ten was niet groots voor hem, die stadich groots cont spreecken.Ga naar voetnoot1503 Maer wat? hij vluchten selff, en is aent strant geweecken.Ga naar voetnoot1504 1505[regelnummer] Ick sach het selven aen en schaemdet mij te sien. Ick riep terstont: wat ding doet u, gesellen, vlienGa naar voetnoot1506 En Troien halff gestoort los laten wt u handen?Ga naar voetnoot1507 Wat voert ghij doch nae huijs dan eenen buijt van schanden?Ga naar voetnoot1508 Met dese woorden keerd' ick al het volck alleen 1510[regelnummer] En Agamemnon riep terstont den hoop bij een.Ga naar voetnoot1510 Een woort en dorst ghij doen, ô Aiax, niet vermelden.Ga naar voetnoot1511 Thersijtes en ontsach de Princen niet te schelden,Ga naar voetnoot1512 Maer wert van mij bestrafft; k' ben opgereesen voortGa naar voetnoot1513
[pagina 118]
En deed' het volck sijn moedt weer grijpen door mijn woort. 1515[regelnummer] Al t' geen, dat t' sint die tijt dan Aiax heeft bedreeven, Compt mij altsaemen toe, ick heb hem u gegeeven. Als hij teech op de vlucht, doen heb ick hem gekeert.Ga naar voetnoot1517 Maer wat grieck isser doch die u acht off begeert?Ga naar voetnoot1518 Wat Diomedes doet, dat doet hij met mij t' saemen.Ga naar voetnoot1519 1520[regelnummer] Isset een cleene saeck dat hij mij acht bequame, En kiest mij tot gesel wt so veel duijsent man, Als enen die hem best in alles helpen can?Ga naar voetnoot1522 Ten was mijn beurte niet, nochtans nam ick bij nachteGa naar voetnoot1523 Gevangen 's vijandts spie, die ick oock omme brachte,Ga naar voetnoot1524 1525[regelnummer] Nae dien ick al den raedt van Troien hadt verstaen.Ga naar voetnoot1525 Met mijn beleeffde' loff mocht ick te rugge gaen,Ga naar voetnoot1526 Was lijckwel niet te vreên, maer als een vroomheijts pleeger,Ga naar voetnoot1527 Vermoord' ick Rhesus met sijn selschap in sijn leeger.Ga naar voetnoot1528 Dus quam ick hier, naedien ick had mijns willen wins,Ga naar voetnoot1529 1530[regelnummer] Op sijnen wagen selff als een gesegent Prins.Ga naar voetnoot1530 Weijgert mij t' waepen, gaet u gunst tot Aiax wenden.Ga naar voetnoot1531 Ick hebbe met mijn swaert vernielt Sarpedons benden,Ga naar voetnoot1532
[pagina 119]
Iphetides en Ceranos ick vluchten dede,Ga naar voetnoot1533 Alastor, Chromius en oock Alcander meede,Ga naar voetnoot1534 1535[regelnummer] Noemen en Pritanus, Halinus van gelijcken,Ga naar voetnoot1535 Dees moesten altemael voor mijnen aenval wijcken. Dan Thoon, Charapos, en Ennomos en voort Chersidamos heb ick met desen hant vermoort, En meenich slecht soldaet; oock ben ick niet verleegenGa naar voetnoot1539 1540[regelnummer] Om u te toonen dat ick wonden heb gecreegen. De plaetse daer se staen, ô burgers! haer verciert.Ga naar voetnoot1541 Gelooft geen woorden, niet diemen licht schoon versiert.Ga naar voetnoot1542 Siet de litteekens hier, dit is de borst, gesellen, Die' ick voort gemeene nut so dickwils heb gaen stellen.Ga naar voetnoot1544 1545[regelnummer] Maer Aiax heeft sijn bloet so meenich jaer gespaert, En heeft sijn groote borst van wonden wel bewaert.Ga naar voetnoot1546 Dan, dat hij heeft belet de griecse vloot te schennen,Ga naar voetnoot1547 Is dat so grooten saeck? dat wil ick wel bekennen,Ga naar voetnoot1548 Want te verduijstren t' goet en was noijt mijn bedrijff.Ga naar voetnoot1549 1550[regelnummer] Maer dat hij d' eere sich alleen niet toe en schrijff.Ga naar voetnoot1550 Patroclus, die gedect was met Achilles waepen,Ga naar voetnoot1551 Heeft oock geweert den brant, tot ons bederff geschaepen.Ga naar voetnoot1552
[pagina 120]
Hij waent, dat hij alleen een hart had' in sijn borst, Dat Hectors toorn fel stoutlijck verwachten dorst,Ga naar voetnoot1554 1555[regelnummer] Heeft Coning en met mijn Achilles selff vergeeten,Ga naar voetnoot1555 Aldaer hij in den Raet de negenst' is geseeten,Ga naar voetnoot1556 En boven dander nergens om dan door het lot.Ga naar voetnoot1557 Dan segt, ghij stercken helt, die mette Princen spot, Welck was den wtgang doch vant vechten met u beijenGa naar voetnoot1559 1560[regelnummer] Dan dat ghij ongewont liet Hector van u scheijen?Ga naar voetnoot1560 Och! wat ist mij een smert te dencken aen den dach, Dat men der griecken muer, Achilles, vallen sach.Ga naar voetnoot1562 De tranen noch de rou, noch vreese condt mij schaedenGa naar voetnoot1563 Int dode lichaem cout op deesen hals te laeden. 1565[regelnummer] Op deesen hals droeg ick Achilles, en met hem De waepens, die ick wens datmen mij nu toestem.Ga naar voetnoot1566 Ick hebbe crachten, die voor dat gewicht niet vreesen, En een gemoedt, dat u van d' eer sal danckbaer weesen.Ga naar voetnoot1568 De blaeuwe seegodin heeftse de waepens schoonGa naar voetnoot1569 1570[regelnummer] Seer constelijck doen smeên, eergierich voor haer soon,Ga naar voetnoot1570 Op dat een slecht soldaet, daer wij noijt geest in sagen, Des hemels gaven waert onwaerdich soude dragen?Ga naar voetnoot1572 Het gene, datmen in den schilt gehouden siet,Ga naar voetnoot1573 Verstaet hij, weet ick wel, int alderminste niet.
[pagina 121]
1575[regelnummer] Besach hijt eens te recht, hij souder in verwerren:Ga naar voetnoot1575 Het Aertrijck, en de Zee, de loop der gulden sterren. Gij sout u schamen selffs, dat ghij begeeren gaetGa naar voetnoot1577 De waepens, die ghij doch int minste niet verstaet.Ga naar voetnoot1578 Maer hij saijt dat ick laet ben in de crijch gekomen,Ga naar voetnoot1579 1580[regelnummer] En daerentusschen denct niet, dat hij so den vromenGa naar voetnoot1580 Achilles oock beschelt. Ist veijnsen sont geweest?Ga naar voetnoot1581 Wij veijnsden alle baij, wie van ons beijden meest?Ga naar voetnoot1582 Dan, soot vertoeven voor een misdaet sou verstrecken,Ga naar voetnoot1583 Men heeft mij nae den crijch sien vóór Achilles trecken.Ga naar voetnoot1584 1585[regelnummer] Hem hiel sijn moeder thuijs, en mij mijn cuijsse vrou,Ga naar voetnoot1585 Hem gafmen d' eerste tijt, en al de rest aen ouw.Ga naar voetnoot1586 Ick zal mijn misdaet nu doch wel verdaden connenGa naar voetnoot1587 Gemeen met sulcken man, nochtans is hij gevonnenGa naar voetnoot1588 Door mijne cramerij, van als bij een geschraept,Ga naar voetnoot1589 1590[regelnummer] Maer ick ben doort vernuft van Aiax niet betraept.Ga naar voetnoot1590 Gaet sijn botte tong met mij te schelden toonen,Ga naar voetnoot1591 Verwondert daer niet in, u gaet hij niet verschoonen:Ga naar voetnoot1592 Die valschelijck van mij misdadich wert genoempt,Ga naar voetnoot1593 Is het u luijden eer dat ghij die hebt verdoempt?
[pagina 122]
1595[regelnummer] Maer Palamedes cont sijn onschult niet betogen,Ga naar voetnoot1595 Ghij saecht de stucken selff, ô griecken, voor u ogen.Ga naar voetnoot1596 Ghij saecht dat gout, dat lach begraven in sijn tent. Maer seeker, dat verraet was claer genoech bekent.Ga naar voetnoot1598 Dat Philoctetes op het eijlant is gebleeven, 1600[regelnummer] Verdaet u eijgen saeck, geen schult men mij can geeven.Ga naar voetnoot1600 Ghij alleen liet het toe; ick heb het wel geraen,Ga naar voetnoot1601 Op dat hij mocht de moijt van dese crijch ontgaen,Ga naar voetnoot1602 En sachten door den rust sijn overwreede pijnen.Ga naar voetnoot1603 Hij deed' alsoo en leeft, men sal dees raet bevijnenGa naar voetnoot1604 1605[regelnummer] Niet slechtelijck getrou, maer noch geluckich mee.Ga naar voetnoot1605 Die maeckt sij oock getrou den geenen diese dee.Ga naar voetnoot1606 Dewijl men Propheteert, datmen niet wt can roijenGa naar voetnoot1607 Dardanus ouden rijck, noch slechten t' slot van Troijen,Ga naar voetnoot1608 Ten sij dat hij er sij, beveelt mij niet de saeck, 1610[regelnummer] Laet Aiax derwaerts gaen, op dat hij willich maeckGa naar voetnoot1610 Door sijn welspreeckentheijt, een man vol rasernijen Van sieckt en gramschap, om met hem op wech te tijen.Ga naar voetnoot1611-1612 Ga naar voetnoot1612 Off voer hem door vernuft loosselijck herwaarts aen.Ga naar voetnoot1613 De vloet van Simois sal eer te rugge gaenGa naar voetnoot1614
[pagina 123]
1615[regelnummer] En sonder bladen staen Jda, den berch daer boven, En griecken aen de stat van Troien hulp beloven,Ga naar voetnoot1616 Eer s' plompen Aiax geest den griecken compt te staet,Ga naar voetnoot1617 En mijn trouhartichaijt tot uwaerts u verlaet,Ga naar voetnoot1618 Daer in ick eewichlijck volharden sal stantvastich. 1620[regelnummer] Harde Philoctetes, al valt ghij nu so lastich De Coning, t' volck, en mij, hoewel dat ghij vervloect Gestadelijck mijn hooft, en niet en wenscht off soectGa naar voetnoot1622 Dan mijn verhoopte doot en van mijn bloet te suijgen, Nochtans so sal ick sien, u hert gemoet te buijgen,Ga naar voetnoot1624 1625[regelnummer] En doe al wat ick kan, dat ick u herwaerts stier.Ga naar voetnoot1625 Ick sal, iont mij t' geluck, u pijlen brengen hier,Ga naar voetnoot1626 Gelijck ick Helenus hier heb gebracht gebonden, Der goden schick ondect, gelijck ick heb gevondenGa naar voetnoot1628 Middel om Pallas beelt te crijgen op ons sij.Ga naar voetnoot1629 1630[regelnummer] En Aiax niettemin gelijct hem noch bij mij?Ga naar voetnoot1630 Want sonder t' beelt men cont hem niet van Troien wreecken.Ga naar voetnoot1631 Waer was doen Aiax? waer was sijn vermeetel spreecken?Ga naar voetnoot1632 Waeromme swijcht hij doch? hier en Ulysses nietGa naar voetnoot1633 Het bloot geweer noch wreede waepens aen en siet,Ga naar voetnoot1634 1635[regelnummer] Maer stoutelijck darff gaen doort midden van de wachte Binnen, en niet alleen bij doncker naere nachte,Ga naar voetnoot1636 Maer tot int hoge slot, en maecken luttel werckGa naar voetnoot1637
[pagina 124]
Van de Godinne selffs te roven wt haer kerck,Ga naar voetnoot1638 En gaen met sulcken rooff dwars door den vijant wagen, 1640[regelnummer] t' Welck had ick niet gedaen, vergeefs soud' Aiax dragenGa naar voetnoot1640 Sijn seeven dubbelt schilt van ossen huijden groff.Ga naar voetnoot1641 Dien nacht, dien nacht, bracht icker d' overwinning off!Ga naar voetnoot1642 Doen wan ick Troia, als ick Troien maeckte winlijck.Ga naar voetnoot1643 Aiax, siet niet op Diomedes dus onminlijckGa naar voetnoot1644 1645[regelnummer] Vast met u weesen stuers en spreecken binnen 'smonts.Ga naar voetnoot1645 Hij heeft sijn deel aen d' eer, wij maeckent onder ons.Ga naar voetnoot1646 Als ghij (u hoochste roem) de schepen ginckt beschermen, Al den gemeenen hoop sachmen rontom u swermen,Ga naar voetnoot1648 Verselschapt van het volck, en waerdij niet alleen,Ga naar voetnoot1649 1650[regelnummer] U hulp het ganse heijr, en mij niet meer dan een, Welcke, ten waer hij wist en hielde dat een vechterGa naar voetnoot1651 Min dan een wijs man is en ongelijck veel slechter,Ga naar voetnoot1652 Hij soud' oock selven nae de waepens taelen gaen.Ga naar voetnoot1653 Den anderen Aiax soud' daer vrijlijck oock nae staen,Ga naar voetnoot1654 1655[regelnummer] Die bet gematicht is. Eurypylus den cloeckenGa naar voetnoot1655 En oock Andromons soon soude dees eere soecken, Idomeneus en voorts Meriones te loonGa naar voetnoot1657
[pagina 125]
Soud' dees begeeren, en Plisthenes iongste soon.Ga naar voetnoot1658 Dees' machmen immers wel in crachten u gelijcken!Ga naar voetnoot1659 1660[regelnummer] Nochtans sij willen mij int raden gaeren wijcken.Ga naar voetnoot1660 Tot vechten isse goet, ick kent, u rechter hant,Ga naar voetnoot1661 Doch moet gematicht sijn van ons u rou verstant. Cracht hebdij sonder geest, ick sorg voort t' geen mach gebueren, Ghij eijscht te vechten, mij de veltheer leijt te vuerenGa naar voetnoot1664 1665[regelnummer] Tijt en gelegenthaijt, en nae mijn raeden doet. Ghij sijt van lichaem sterck, en ick bent van gemoet.Ga naar voetnoot1666 So veel een stuerman wijs de roeijers gaet te booven, So veel men moet een hooft boven sijn crijsluij looven,Ga naar voetnoot1668 So veel moet, Aiax, ick sijn boven u geacht. 1670[regelnummer] En heb ick goet verstant, k' en heb geen minder cracht. Danckbaer van mijn verdienst wilt, Princen, u verclarenGa naar voetnoot1671 Voor sorge die ick droech de tijt van negen jaren. Jont uwen waecker nu de prijs van dit gevecht.Ga naar voetnoot1673 Ons arbeijt is opt eijnt, ick heb het al geslecht,Ga naar voetnoot1674 1675[regelnummer] Watter was in den wech, Troien heb ick bedorven,Ga naar voetnoot1675 Door dien ick middel heb tot diens bederff verworven. Nu bid' ick u altsaem door ons gemeene hoopGa naar voetnoot1677 En goden, daer ick snachts den vijant mee ontsloop,Ga naar voetnoot1678 Doort vallen van de stat, wiens ondergang wij swoeren,Ga naar voetnoot1679 1680[regelnummer] En door het geen, dat noch is wijslijck wt te voeren -Ga naar voetnoot1680
[pagina 126]
Isser noch ijet waer in moijt en perijckel steect,Ga naar voetnoot1681 Soo daer tot Troias val noch eenich ding gebreect -,Ga naar voetnoot1682 Daer door bid' ick u, dat ghij mijnder wilt gedencken,Ga naar voetnoot1683 Off wilt ghij mij niet, wilt Pallas de waepens schencken. Nestor 1685[regelnummer] So veel als d'eedel ziel t' lichaem te boven gaet, So veele boven cracht t' vernuft te loven staet.Ga naar voetnoot1686 Daerom dees Princen u dees hooch geachte prijsen, Ulysses, tot een loff en tot een loon toewijsen. Gaen in de heeren met Ulysses.
5e. Handelinge. 2e. Wtcoomen Aiax tastende aent swaert; doorsteeckt sijn selven.Ga naar voetnootRegie-aanwijzing Aiax Nu, dit is seecker t' mijn, off eijscht Ulysses t' mee?Ga naar voetnoot1689 1690[regelnummer] Tegens mijn selven sal ickt bruijcken hier ter stee.Ga naar voetnoot1690 Dat dicwijls nat geweest vant bloet is der Troianen, Sal in sijns meesters borst de wech na t' herte banenGa naar voetnoot1692 En druijpen van sijn bloet, op dat koem aen den dach,Ga naar voetnoot1693 Dat niemant Aiax dan Aiax verwinnen mach.Ga naar voetnoot1694
[pagina 127]

5e. Handelinge. 3e. Wtcoomen 2 Soldaten. 1ste Soldaet 1695[regelnummer] Beweechlijck ongeluck! laijt Aiax hier verslagen?Ga naar voetnoot1695 Wat droeve tijding sal ick nu de griecken dragen?Ga naar voetnoot1696 Op mijne schouders wil ickt doode lichaem laen,Ga naar voetnoot1697 En daer mee bij sijn bloet en naeste vrienden gaen.Ga naar voetnoot1698 Die sij int leeven van sijn eer hebben versteecken,Ga naar voetnoot1699 1700[regelnummer] Sullen de griecken nae sijn doot noch wel om smeecken.
5e. Handelinge. 4e. Wtcoomen Chooren. A.B. Choor Choor A 1. Wie oijt ter werrelt voort gebrochtGa naar voetnoot1701 Heeft in sijn leeven rust gesocht? Noch hier en leeft geen sterfflijck mens,Ga naar voetnoot1703 Off hij tracht nae een seecker wens,Ga naar voetnoot1704
[pagina 128]
1705[regelnummer] En waent, dat diens volkoming soetGa naar voetnoot1705 Soud' schencken rust aen sijn gemoet. B 2. Sulck vintmen, die voor seecker hout,Ga naar voetnoot1707 Dat hij besit het sorchlijck gout, Het welck men wt de Mijnen graeft, 1710[regelnummer] Waerom Peru den Spangiaert slaeft,Ga naar voetnoot1710 Op dat 't hem gans bevrijen souGa naar voetnoot1711 Van ongerusthaijts wreede rou.Ga naar voetnoot1712 A 3. De Spangiaert met godloos gewelt Peru, met sorch sich selven quelt. 1715[regelnummer] Der Indianen erffgenaem Vant gout en van de sorch te saem In vrees van so veel wreethaijt leeft, Als hij omt gout bedreven heeft. B 4. Maer de geltgier en merct dit niet,Ga naar voetnoot1719 1720[regelnummer] Die ander achterdencken vlietGa naar voetnoot1720 En bant vant hert de rust gewis,Ga naar voetnoot1721 Die soeckend' daerse niet en is, A 5. Vergeet de goden altegaer, En knielt voor anders geen outaerGa naar voetnoot1724 1725[regelnummer] Dan voort Geval, berooft van reên,Ga naar voetnoot1725 En brengt ten offer al het geen Dat hij den andren eerst ontrect,Ga naar voetnoot1727 Ter plaetsen daert geen duecht en strect.
[pagina 129]
B 6. In dees Godin woont reeden niet;Ga naar voetnoot1729 1730[regelnummer] Noch siet wie haer eere aenbiet;Ga naar voetnoot1730 Stroijt sotte gaven in de wint, Niet wetend' selve wiese vint; Gaet siet dan off beschaijdenhaijtGa naar voetnoot1733 In een sinloose vrouwe leijt.Ga naar voetnoot1734 A 7. 1735[regelnummer] Dan, soot Geval, niet door sijn beên,Ga naar voetnoot1735 Maer door haer sotte macht alleen, Hem leijt ter trap eerst voorgestelt,Ga naar voetnoot1737 En hoopt sijn kisten op met gelt, De welck wanneer vol souden sijn, 1740[regelnummer] Hij waende, dat sijn onrusts pijn Soud' vlien wt het begeerich hert, Bedrogen, voelt een niewe smert.Ga naar voetnoot1742 B 8. Verlaet hij schoon het snoot gewin,Ga naar voetnoot1743 Hij beelt sich selff wat anders in, 1745[regelnummer] En gh' lijck als van te vooren acht,Ga naar voetnoot1745 Vercreech hij t' geen, daer hij nae tracht,Ga naar voetnoot1746 Dat voor gewis t ghewenschste goetGa naar voetnoot1747 Te vreên sou' stellen sijn gemoet. A 9. Wert staech als eerst bedroogen groff.Ga naar voetnoot1749 1750[regelnummer] Een ander bout den min een hoffGa naar voetnoot1750 In d' ogen van een schoone vrou, En maect een wellust van sijn rou,Ga naar voetnoot1752
[pagina 130]
Roept d' altelichte Venus aen, En waent, geen goethaijt cond' bestaen, B 10. 1755[regelnummer] Ten waer door d' eijgenschap van haer,Ga naar voetnoot1755 In welck als wechgenomen waerGa naar voetnoot1756 Den gans onnoemelijcken strael, Die haer eer doet achten altemael, En ons inbeelt door sijnen crachtGa naar voetnoot1759 1760[regelnummer] Haer groothaijt, waerom datmens' acht,Ga naar voetnoot1760 A 11. Versmaen wij souden haer geboôn, En achten ons ons eijgen goôn; So meest dan t' geen, dat godhaijt sticht,Ga naar voetnoot1763 In de Godin van Cypers licht;Ga naar voetnoot1764 1765[regelnummer] Te recht wert sij oock meest geviertGa naar voetnoot1765 In t' geen sij meest op aerden ciert.Ga naar voetnoot1766 B 12. De Min gelijck t' geval is blint,Ga naar voetnoot1767 So datmen niet met voorsicht wint.Ga naar voetnoot1768 Dan, so de Minnaer onverdachtGa naar voetnoot1769 1770[regelnummer] Vercrijcht sijn wellust onverwacht,Ga naar voetnoot1770 Terstond hij lichtlijck die beweentGa naar voetnoot1771 Als cleender die hij hadt gemeent.Ga naar voetnoot1772 Den aert bekennend' van de Min,Ga naar voetnoot1773 Crijcht hij ijet anders in sijn sin.Ga naar voetnoot1774
[pagina 131]
A 13. 1775[regelnummer] De grootste luijden opter Aerd' Haer siel noijt hebben reijn bewaertGa naar voetnoot1776 Van de begeert naer eer en staet;Ga naar voetnoot1776-1777 Niet dunct haer voor het heerschen gaet,Ga naar voetnoot1778 En achten t' alderhoochste goet,Ga naar voetnoot1779 1780[regelnummer] Dat haer een hope kindren groet,Ga naar voetnoot1780 En het crijsvollick dicht omringt, Daer sorghe licht voor henen dringt, Die meest in Saelen hooch onthout,Ga naar voetnoot1783 Met Jasp en Marber opgebout;Ga naar voetnoot1784 B 14. 1785[regelnummer] Dat meenich eelman voor haer rij,Ga naar voetnoot1785 Met knechts gecleet in turcxse sij, Die stijff vant gout en perlen craect, Dat nijt en smaet sijn meester maect;Ga naar voetnoot1788 En datmen voor haer eere beeft 1790[regelnummer] Aldaer de Son sijn opgang heeft,Ga naar voetnoot1790 En met een schrick haer naem verhaeltGa naar voetnoot1791 Ter plaetse daer de Sonne daelt;Ga naar voetnoot1792 Ons Aerden creijts in stucken berstGa naar voetnoot1793 Van haeren roem, te nau geperst,Ga naar voetnoot1794 1795[regelnummer] Om t' volck met angste te belaen, Die tegens onse voeten gaen; A 15. Dat nae haer doot en laetste wrGa naar voetnoot1797 Haer name leeff en eewich duir,Ga naar voetnoot1798
[pagina 132]
En sonder enich haer genotGa naar voetnoot1799 1800[regelnummer] Verwondert wert vant vollick sot.Ga naar voetnoot1800 B 16. Loopt hier om over berch en zee,Ga naar voetnoot1801 Voert dondrich schut en blixem mee,Ga naar voetnoot1802 Coopt t' ijdel vollixs lichte gunst,Ga naar voetnoot1803 Soect met bedriegerij en cunst 1805[regelnummer] 't Verdrucken van u meed'gesel,Ga naar voetnoot1805 Tot dat u weer een ander vel.Ga naar voetnoot1806 A 17. Betrout op de Jonst als de wijnt, Die u u Prins te draegen schijnt,Ga naar voetnoot1808 Speelt met Venijn en soect sijn staet,Ga naar voetnoot1809 1810[regelnummer] Op dat een ander u verraedt, Off ghij een eynd' neempt schandelijck Sonder te komen aen het rijck.Ga naar voetnoot1811-1812 B 18. Maer off u wel geluckte schoon,Ga naar voetnoot1813 En veijlich ghij besadt de croon, 1815[regelnummer] De gantsche werrelt volcht daer aen,Ga naar voetnoot1815 Die soud' noch te begeeren staen. Den iongen grieck maeckten geclach,Ga naar voetnoot1817 Wanneer hijt al gedwongen sach,Ga naar voetnoot1818 Omdat hij niet genaecken mocht 1820[regelnummer] De werrelden, die, naer hem docht, In groot getal noch waeren vrij, En plagen die met slavernij.
[pagina 133]
A 19. Begeert van t' geen, dat nergens was, Volchden begeerts volcoming ras.Ga naar voetnoot1824 1825[regelnummer] Waer soud' hij soecken ruste soet Socht hijse niet in sijn gemoedt? B 20. De Mensch kan meer begeeren dan Hij immermeer verwerven kan.Ga naar voetnoot1828 ‘Die staech op sijn begeerten acht,Ga naar voetnoot1829 1830[regelnummer] ‘Van diens volcoming rust verwacht,Ga naar voetnoot1830 ‘Vercrijcht de ruste nummermeer, ‘Begeerte blijft altijt sijn heer. A 21. Des ghij, ô Prins die hier op let,Ga naar voetnoot1833 t' Onnodich wt u sinnen set,Ga naar voetnoot1834 1835[regelnummer] De Rust leijt in u selven, siet,Ga naar voetnoot1835 Sterfft u begeert, so derffdij niet.Ga naar voetnoot1836 Finis. Verandren Candt.	voetnoot1245 Bij Ovidius treedt hier Agamemnon op. Princen: vorsten; knapen: schild-knapen voetnoot1246 staet nae: streeft naar; waepen: wapenrusting voetnoot1247 Dies: waarom; telt: houdt voetnoot1248 onverwonnen: onoverwinnelijke voetnoot1250 beschaijt: argumenten voetnoot1251 met recht: rechtvaardig voetnoot1252 mette reeden: met spreken; best: het best; verdaden: verdedigen voetnoot1253 te vertrecken: uiteen te zetten voetnoot1255 Aen strant: aan het strand; Jupijn: Jupiter; pleijten: verwijst naar ‘mette reeden’ in vs. 1252. Bovendien herinnert Aiax aan zijn optreden bij het verdedigen van de vloot. voetnoot1256 gelijckt: vergelijkt voetnoot1257 vruchten: vreesde voetnoot1258 als: toen voetnoot1261 perck: strijdperk; vliet: vlucht voetnoot1263 crijgen: oorlog voeren voetnoot1264 clapper: gebabbel; gelt: is waard voetnoot1265 vertaelen: mede te delen voetnoot1266 de sijn: de zijne; altsaem: gezamenlijk voetnoot1267 tuijgen: getuigen; gewracht: verricht voetnoot1268 Naedat: zoals voetnoot1269 daer: waar; nae stae: naar streef; beken: erken voetnoot1270 Aiax is van mening, dat Ulysses reeds onderscheiden wordt door als mededinger te mogen optreden. Een overwinning op Ulysses is daarom niet glansrijk. deesen: hem voetnoot1271 Tis: het is (nl. het loon) voetnoot1272 mits dat: omdat voetnoot1273 schoon: al; t' crackeel: de twist: alreede: reeds voetnoot1275 Dan: maar; soo: als; deucht: dapperheid (nl. de daden uit vs. 1265); was: mocht zijn voetnoot1276 edelhaijt: adellijke stand voetnoot1278 vinnen: vinden voetnoot1279 den hel: de onderwereld voetnoot1280 Hooft stelt hier de zaak mooier voor dan in het oorspronkelijke verhaal het geval is. Daar is Ulysses een onechte zoon van Sisyphus, koning van Korinthe, en Anticlea. voetnoot1281 diens: nl. Aeacus; k' en hael niet van verde: de adellijke afkomst kan met argumenten die direct voor de hand liggen worden aangetoond. voetnoot1282 Dees Aiax: nl. de ik-figuur voetnoot1283 Dan: maar; dit: nl. mijn afstamming voetnoot1284 gemeen: gemeenschappelijk; huis: geslacht voetnoot1285 mijn broeders wapen: de wapenrusting van mijn neef. Aeacus was de grootvader van Achilles en Aiax. voetnoot1287 schelmerij: Sisyphus had Zeus verraden, toen deze Aigina, de dochter van de riviergod Asopos, had ontvoerd. Als straf moest Sisyphus een enorm brok marmer een heuveltop op wentelen. Was het hem bijna gelukt de opdracht uit te voeren, dan ontglipte hem steeds weer het marmer, zodat hij weer van voren af aan moest beginnen. Het lukte hem nooit! voetnoot1289 qualijck locken: slecht lukken voetnoot1290 van d' eerst: als eerste voetnoot1291 nae: naar voetnoot1292 daer: waar; sot en rasend': krankzinnig; geveijst: voorgedaan voetnoot1293 door: vanwege; van: om voetnoot1294 blootheijt: lafheid (nl. toen Ulysses zich krankzinnig hield); quam ontdecken: aan het licht bracht voetnoot1295 doe: toen; blootste: lafste; schu: bang voetnoot1297 doch: toch maar voetnoot1298 doch: toch voetnoot1299 De boog en de pijlen van Hercules waren in het bezit van Philoctetes. Zonder dit wapentuig was - aldus een voorspelling - de val van Troje onmogelijk. Philoctetes werd op weg naar Troje op advies van Ulysses op het eiland Lemnos achtergelaten: Philoctetes was namelijk ernstig ziek geworden door de beet van een slang. voetnoot1300 Int: op het voetnoot1301 Die: gij die; naer: akelige; u: uw voetnoot1302 beweecht: medelijdend stemt voetnoot1303 waerdich is: verdient voetnoot1304 beuren: overkomen voetnoot1305 verdwijnt: teert weg; metter wijlen: mettertijd, op den duur voetnoot1306 ons leijtsluij: onze leiders; bruijct: gebruikt; Alcides: patronymicum van Hercules voetnoot1307 Phoebus: Apollo voetnoot1308 ten verniel: voor de vernieling voetnoot1309 te lijff: in leven voetnoot1310 selscap: gezelschap; begeeven: verlaten voetnoot1313 eerlijck: eervol voetnoot1314 Tijdens het beleg voor Troje zorgden Ulysses en Diomedes ervoor, dat Palamedes (een Grieks bevelhebber, met wie zij in onmin leefden) op beschuldiging van hoogverraad ten onrechte ter dood veroordeeld werd. voetnoot1315 Als: toen; stout: flink voetnoot1316 overtuijchden hem: overtuigende bewijzen tegen hem inbracht voetnoot1317 becorelijcke: verlokkende voetnoot1318 selffs: zelf voetnoot1319 zie ook vs. 1294. voetnoot1320 speet: griefde voetnoot1321 zie ook de vss. 1300 en 1311-1312; crenct: verzwakt voetnoot1323 schoon: al voetnoot1325 verdaden: verdedigen; vlieden: vluchten; sijn best ras: zo snel mogelijk voetnoot1326 Als: toen; door dien: omdat voetnoot1327 versier: verzin voetnoot1328 dick: vaak; ‘goe meed'gesel’ is ironisch bedoeld. voetnoot1331 selffs: zelf; creech van doen: nodig had voetnoot1334 Bij ‘men’ wordt de bijzin weer opgevat; leeven: handelen voetnoot1335 deckt: dekte voetnoot1336 Verseeckerd': beveiligde; lijff: leven voetnoot1337 deen: deden voetnoot1339 Dus: aldus; berchden ick: bracht ik in veiligheid voetnoot1340 De genitief ‘eeren’ hangt af van ‘luttel’. voetnoot1341 enckel: alleen voetnoot1343 Geeft daer de vijant weer: laat daar de vijand weer zijn voetnoot1344 twist: strijd voetnoot1345 hem: zich; leijd': voerde; de goden: nl. Apollo, op bevel van Jupiter voetnoot1346 Verbluft: beangstigde; stouten: dappere; bloden: lafaard (nl. Ulysses) voetnoot1347 Als: toen; braveerde: trots werd; vervolch: lukken voetnoot1348 van vers: van verre (nl. met een steenworp) voetnoot1349 een: iemand; steecken: een steekspel bedrijven = vechten voetnoot1351 vil: zou vallen voetnoot1353 wtgang: afloop; crijch: strijd voetnoot1354 heijr: leger; verstooren: vernietigen voetnoot1355 vier: vuur; bereijt: gereed voetnoot1356 doen: toen voetnoot1357 aengegreepen: met kracht aangepakt voetnoot1358 doch: toch; voor meer als: in plaats van meer dan voetnoot1363 spier: spion voetnoot1364 daer bij: bovendien In Troje bewaarde men het beeld van Pallas Athene (het Palladium). Zolang deze situatie bestond zou Troje niet vallen. Ulysses en Diomedes vernamen dit, nadat zij op een nacht de Thracische koning Rhesus om het leven hadden gebracht. Op hun tocht vingen ze de spion Dolon, die de profetie betreffende het Pallasbeeld van Helenus aan de Grieken prijs moest geven en vervolgens gedood werd. voetnoot1367 Jont: gunt; slecht: gering voetnoot1368 deels': verdeel ze voetnoot1370 staech: voortdurend; gelijck de vromen: als de dapperen voetnoot1371 crenckt: verzwakt; gewiste: zekerste voetnoot1372 Aiax beschrijft nu de wapens van Achilles. beclappen: verraden voetnoot1374 spiets: lichte speer; voeren: dragen voetnoot1375 gemaelt: geschilderd; voetnoot1377 staet... nae: streeft naar voetnoot1378 door haer qualijck te beraeden: door een verkeerde beslissing te nemen voetnoot1379 jonnen: gunnen voetnoot1380 rascher: sneller; nae: naar; vlien: zich spoeden voetnoot1383 gans: ongeschonden; niet met al: in het geheel niet; geleen: geleden voetnoot1386 smijt: gebiedende wijs, tot de vorsten uit vs. 1359; int mits: in het midden; slachoorden: slagorde voetnoot1387 heet: beveel; dieser: die ze er voetnoot1388 laedt: laat; tot een loon: tot beloning; tot een loff: tot lof voetnoot1389 Versta: was aan mijn wens en de uwe, o Grieken, gevolg gegeven voetnoot1390 rechtevoort: zopas voetnoot1392 genieten: bezitten voetnoot1393 Dan: maar; dewijl: terwijl; ons beijd': Ulysses wijst hier op Aiax en zichzelf en niet, zoals D'Angremond meent, op alle andere Griekse bevelhebbers. De twist bestaat immers alleen tussen Aiax en Ulysses. voetnoot1394 ontsichtbaar: ontzag inboezemende; onverwonnen: onoverwonnen; dat oorlochs hooft: deze oorlogsleider voetnoot1395 doch: toch; steede: plaats voetnoot1396 Versta: dan hij, die Achilles ertoe gebracht heeft de Grieken te volgen voetnoot1399 nijt: kwaadaardigheid; reedens: argumenten; ontluijcken: ontvouwen voetnoot1401 clare: luisterrijke voetnoot1402 ander luyder daet: de daad van anderen; nau: nauwelijks; eygen: eigendom voetnoot1403 saijt: zegt voetnoot1405 een lit: één graad (van bloedverwantschap); ‘doet’ vervangt ‘is’. voetnoot1405-1406 ken... voor: erken... als voetnoot1407-1408 onder deesen: onder de hier genoemden. Dit geldt niet voor de voorouders van Aiax: Telamon (Aiax' vader) doodde zijn broer. Daarom moest hij in ballingschap gaan. voetnoot1408 verweesen: veroordeeld voetnoot1410 Mercurius is de vader van Autolycus, wiens dochter Anticlea de moeder was van Ulysses. voetnoot1411 nae... sporen: naar... streven voetnoot1413 werden: worden voetnoot1414 sijne broeders sondt: de zonde van broedermoord voetnoot1415 Telamon: vader van Aiax; Peleus: vader van Achilles voetnoot1417 naest int bloet: naaste bloedverwant; wert: wordt voetnoot1419 Versta: als men de wapenrusting niet wil geven aan de beste, dan zijn er nog Peleus en Pyrrhus. voetnoot1420 verschoven: achteruitgezet voetnoot1421 in eenen graet als Aiax: in dezelfde graad van bloedverwantschap als Aiax. Teucer was de stiefbroer van Aiax. voetnoot1422 ‘Teucer’ is antecedent van ‘die’. voetnoot1423 Dewijl: aangezien voetnoot1424 wtgerecht: tot stand gebracht; belijden: vermelden voetnoot1425 salt: zal het; doch opt corst: maar zo kort mogelijk voetnoot1428 Dat hijt besterven sou: dat hij zou sterven voetnoot1429 onbekent: onkenbaar; vlien: ontwijken voetnoot1431 mede: ook voetnoot1432 Deze opmerking slaat op het overhalen van Achilles door Ulysses om mee te gaan met de Grieken. voetnoot1433 marsse: mand, korf; vrouwe cramerij: kramerswaar voor vrouwen voetnoot1434 loosselijck: slim voetnoot1437 so wel: zo goed voetnoot1438 verwurp: wegwierp voetnoot1439 Ghodinnen soon: zoon van een godin; wacht: verwacht; bederven: ondergang voetnoot1440 twijfelt: aarzelt; de name: de naam van verwoester van Troje voetnoot1441 Mijn handt leijd ick hem op: handoplegging om kracht over te brengen voor de vervulling van een zware taak; sant: zond; derwaerts: nl. naar Troje voetnoot1442 met reên: met reden voetnoot1443 vv Omdat Achilles na krachtige aandrang van Ulysses pas bereid was mee te gaan naar Troje, meent Ulysses, dat alle daden van Achilles de redetwist om de wapenrusting in zijn voordeel moeten beïnvloeden. voetnoot1444 Tenedon i.p.v. Tenedos, als gevolg van de invloed van de Latijnse tekst. voetnoot1445 Apollos steden stout: de dappere, aan Apollo gewijde steden voetnoot1448 D'Angremond meent, dat ‘naem’ een vertaling is van het Latijnse ‘nomen’ en stelt daarom terecht voor de betekenis ‘de man’. voetnoot1449 Versta: Omdat ik Achilles met het wapen wist toe te rusten als eerste, eis ik deze wapens. voetnoot1452 naer: na voetnoot1453 Den ruijmen haven: nl. van Aulis voetnoot1455 wenden: draaien voetnoot1456 Atreus neeff: Agamemnon; sijn dochter: Iphigeneia voetnoot1457 latens offren: haar laten opofferen voetnoot1460 wilt: wil het; off... schoon: hoewel; tegen saijt: tegenspreekt; gans griecken: geheel Griekenland voetnoot1461 wanneer: toen voetnoot1462 het gemeen: het algemeen belang; beweecht: bewogen voetnoot1463 dreeff: behandelde; sware: moeilijke voetnoot1464 slechter: van minder belang voetnoot1465 des: zodat voetnoot1467 bij haer: bij zich voetnoot1468 Ulysses moest Klytaemnestra wijs maken, dat Iphigeneia vertrekken moest als toekomstige bruid van Achilles. verlooren: nutteloos voetnoot1469 sant: zond; bestaen: aangepakt, ondernomen voetnoot1470 Versta: maar als in mijn plaats Aïax voetnoot1471 wel: goed; lagen en wachten: lagen te wachten voetnoot1472 Versta: De vorst zou zijn eigen belang stellen boven het algemeen belang voetnoot1473 wtrechten: uitvoeren, tot stand brengen voetnoot1474 van: door; het gemeene lant: het gehele land voetnoot1476 heraijschde: eiste terug voetnoot1477 Versta: Antenor - hij sprak als een koning - was het met mij eens voetnoot1479 haer: hun; nau; nauwelijks; van onsen moort: van een moord op ons voetnoot1481 van ons gemeene noot: van onze gezamenlijke nood voetnoot1482 wtgerecht: tot stand gebracht; verhalen mach: vertellen kan voetnoot1483 crijch: oorlog voetnoot1484 Versta: want sedert de slag, geleverd toen wij landden (nl. op de Trojaanse kust). voetnoot1486 middel om slaen: gelegenheid om te vechten voetnoot1488 gesmeert: in het vet gezet: casse: kist voetnoot1489 geweer: wapen voetnoot1490 bruijcken: gebruiken; mocht: kon voetnoot1491 dan: maar; drijve: doe voetnoot1492 laech: lagen, listen; stijve: versterk voetnoot1493 verdrach: het verdragen; gasten: soldaten voetnoot1494 hoe sij moeten sijn te voet: hoe zij zich moeten bewegen. Het voorstel van D'Angremond ‘gevoet’ te veronderstellen in overeenstemming met de eerste druk lijkt mij ongewenst. Wat in het handschrift staat is geen onzin. voetnoot1495 haer: hen voetnoot1496 warde: wordt; voor: als voetnoot1497 Jupiter liet Agamemnon dromen, dat het beleg voor Troje opgeheven moest worden. De koning stelde dit dan ook voor. voetnoot1499 licht; gemakkelijk voetnoot1500 sich vertooch: zich vertone; set hem tegen: zich tegen stelle voetnoot1501 mach: kan voetnoot1502 ijderman: iedereen; nae: naar; vliet: vlucht voetnoot1503 niet: niets; stadich: voortdurend; cont: kon voetnoot1504 aent: op het; geweecken: gevlucht voetnoot1506 wat ding: welke zaak; vlien: vluchten voetnoot1507 gestoort: verwoest voetnoot1508 doch: toch; nae: naar voetnoot1510 hoop: meerderheid voetnoot1511 dorst: durfde; vermelden: zeggen voetnoot1512 Thersijtes: Griek, bekend om zijn lelijkheid voetnoot1513 van: door; voort: dadelijk voetnoot1517 teech: ging voetnoot1518 wat: welke; begeert: nl. als vriend voetnoot1519 zie ook vss. 1366 v.v. voetnoot1522 best: het best voetnoot1523 beurte: door het lot aangewezen beurt. Aiax beweert het tegenovergestelde in vs. 1351. voetnoot1524 's vijandts spie: nl. Dolon (zie vs. 1364). voetnoot1525 nae dien: nadat; al den raedt: heel het plan, overleg; verstaen: vernomen voetnoot1526 beleeffde: op goede gronden geeft D'Angremond hier ‘belooffde’, omdat het Latijn ‘promissa laude’ heeft; lijckwel: evenwel voetnoot1527 als een vroomheijts pleger: als een die dapper is voetnoot1528 Rhesus; zie vs. 1362; leeger: legerplaats voetnoot1529 mijns willen wins: de vervulling van mijn wens voetnoot1530 gesegent: zegevierend voetnoot1531 t' waepen: de wapenrusting voetnoot1532 Sarpedon: Lycisch vorst, bondgenoot van de Trojanen. Hij bevond zich in de strijd tegen de Grieken als eerste op de wallen van het Griekse kamp. Patroclus doodde hem. Hierna ontstond strijd om het lichaam van Sarpedon, maar op bevel van Zeus brachten Hypnos en Thanatos (Slaap en Dood) dat naar Lycië. voetnoot1533 Iphetides en Ceranos: Het gaat hier om één persoon, zoals D'Angremond terecht opmerkt, nl. de zoon van Iphitus. De Latijnse versie luidt aldus: Coeranon Iphetiden voetnoot1534 Alastor: verpersoonlijking van de vloek die op het geslacht der Atriden rustte. Over de personen, die in deze en de volgende regels genoemd worden, zijn geen nadere bijzonderheden bekend. voetnoot1535 De editie van Leendertz-Stoett drukt ‘Hali(n)us’ af. D'Angremond beschouwt de versie van de eerste druk ‘Halinis’ als volkomen bedorven en sluit zich aan bij het Latijnse ‘Halius’. In het handschrift staat ‘Halinus’. voetnoot1539 slecht: eenvoudig; oock ben ick niet verleegen: ook kan ik gemakkelijk voetnoot1541 haer verciert: luistert zich zelf op voetnoot1542 licht: gemakkelijk; schoon versiert: mooi verzint voetnoot1544 voort: voor het; gemeene: gemeenschappelijke voetnoot1546 van... bewaert: beschermt tegen; wel: goed voetnoot1547 Dan: vervolgens; schennen: verwoesten voetnoot1548 grooten = groot een voetnoot1549 verduijstren: verbergen; t' goet: het goede voetnoot1550 Versta: Maar laat hij de eer niet voor zichzelf alleen opeisen voetnoot1551 Versta: Toen Achilles zich boos uit de strijd terugtrok, mocht Patroclus zijn wapenrusting dragen voetnoot1552 ons bederff: onze ondergang voetnoot1554 stoutlijck: dapper voetnoot1555 Coning: moet zonder lidwoord als eigennaam worden opgevat, dus: Agamemnon (deze had zich ook aangemeld voor een tweegevecht; zie ook vs. 1351); met mijn: met mij voetnoot1556 de negenst': door het lot op de negende plaats gekomen; Raet: plan voetnoot1557 boven dander: vóór de anderen (die zich voor het duel met Hector beschikbaar hadden gesteld). voetnoot1559 wtgang: afloop voetnoot1560 Dan: anders dan voetnoot1562 muer: bolwerk voetnoot1563 schaeden: hinderen voetnoot1566 toestem: toewijze voetnoot1568 van: vanwege voetnoot1569 De blaeuwe seegodin: Thetis, Achilles' moeder; -se: herhaalt ‘De blaeuwe seegodin’. voetnoot1570 smeên: smeden voetnoot1572 des hemels gaven waert: het kostbare hemelse geschenk voetnoot1573 gehouden: gedreven, uitgebeeld voetnoot1575 te recht: nauwkeurig; hij souder in verwerren: hij zou er van in de war raken voetnoot1577 Versta: Gij moest uzelf schamen, dat... voetnoot1578 verstaet: begrijpt voetnoot1579 saijt: zegt; crijch: oorlog voetnoot1580 denct: bedenkt; daerentusschen: intussen; vromen: dappere voetnoot1581 beschelt: beschuldigt; sont: zonde voetnoot1582 alle baij: beiden (nl. Aiax en Ulysses); meest: het meest voetnoot1583 soot: als het; vertoeven: wachten; misdaet: onjuiste handeling; verstrecken voor: gelden als voetnoot1584 voor: eerder dan voetnoot1585 hiel: hield voetnoot1586 hem: haar (meervoud); ouw: u voetnoot1587 doch: toch; verdaden: verdedigen voetnoot1588 ‘Gemeen’ moet verbonden worden met ‘misdaet’ in vs. 1587. Gemeen: gemeenschappelijk; gevonnen: gevonden voetnoot1589 cramerij: koopwaar; als: alles voetnoot1590 betraept: betrapt voetnoot1591 gaet... toonen: toont voetnoot1592 Verwondert daer niet in: weest daarover niet verbaasd voetnoot1593 Die = Palamedes. Reactie op de beschuldiging in vs. 1311 v.v. De constructie is proleptisch. Vs. 1593 wordt door ‘die’ in regel 1594 herhaald. voetnoot1595 betogen: laten zien voetnoot1596 stucken: dingen voetnoot1598 claer: duidelijk; bekent: geopenbaard voetnoot1600 Verdaet u eijgen saeck: verdedigt uw eigen zaak (o Griekse vorsten) voetnoot1601 wel: goed; geraen: aangeraden voetnoot1602 mocht: zou kunnen; moijt: uitputting, inspanning voetnoot1603 sachten: verzachten voetnoot1604 bevijnen: vinden voetnoot1605 slechtelijck: slechts; getrou: betrouwbaar; mee: ook voetnoot1606 Dus: derhalve voetnoot1607 Dewijl men: als men nu Volgens de waarzeggers Calchas en Helenus was de aanwezigheid van Philoctetes noodzakelijk om Troje te kunnen overmeesteren. voetnoot1608 Dardanus ouden rijck: Troje; slechten: slopen voetnoot1610 willich: gewillig voetnoot1611-1612 vol rasernijen / Van sieckt en gramschap: zie de toelichting bij vs. 1299. voetnoot1612 tijen: gaan voetnoot1613 loosselijck: op listige wijze; voer herwaerts aen: breng naar hier voetnoot1614 Het begrip ‘nooit’ omschreven door een onmogelijkheid in de natuur noemt men ‘adynaton’. Klassieke stijlfiguur, die in de petrarcistische literatuur weer in zwang raakt. voetnoot1616 griecken: Griekenland voetnoot1617 te staet: te hulp voetnoot1618 tot uwaerts: jegens u voetnoot1622 gestadelijck: voortdurend voetnoot1624 u hert gemoet: uw hard gemoed voetnoot1625 stier: stuur voetnoot1626 iont mij t' geluck: indien de fortuin het mij gunt voetnoot1628 der goden schick: het plan van de goden (dat eertijds door Helenus bekend is geworden; zie vs. 1362). voetnoot1629 Middel: het middel; op ons sij: aan onze kant voetnoot1630 gelijct hem: vergelijkt zich voetnoot1631 hem: zich; van: op voetnoot1632 doen: toen voetnoot1633 doch: toch voetnoot1634 aen en siet: vreest voetnoot1636 naere: akelige voetnoot1637 Maer; maar ook, zelfs voetnoot1638 kerck: tempel voetnoot1640 t' Welck had ick niet gedaen: als ik dat niet gedaan had voetnoot1641 seven dubbelt': van zeven runderhuiden vervaardigd voetnoot1642 bracht... of: bracht tot stand voetnoot1643 Doen: toen; wan: veroverde; als: toen; winlijck: overwinnelijk voetnoot1644 siet... op: kijk naar; onminlijck: vijandig voetnoot1645 vast: voortdurend; weesen stuers: nors, knorrig gezicht voetnoot1646 wij maeckent onder ons: wij verdelen de roem onderling voetnoot1648 den gemeenen hoop: het krijgsvolk voetnoot1649 verselschapt van: vergezeld door voetnoot1651 ten waer hij wist: als hij niet geweten had; hielde: als waar aannam voetnoot1652 Min: minder; ongelijck: onvergelijkelijk voetnoot1653 D'Angremond geeft de volgende juiste aantekening: ‘Mij’ hervat het subject ‘Welcke’ in vs. 1651, dat ver van het verbum finitum ‘soud’ is afgeraakt. Dit ‘soud'’ grijpt terug naar wat in vs. 1651-2 is genoemd; in vs. 1654 na ‘soud'’ te denken: indien hij dat niet besefte; nae... taelen: recht doen gelden op voetnoot1654 den andren Aiax: zoon van Oïleus; vrijlijck: ongehinderd; nae staen: naar streven voetnoot1655 bet: meer voetnoot1657 te: tot voetnoot1658 Plisthenes iongste soon: Menelaus voetnoot1659 mach: kan u gelijcken: met u vergelijken, gelijk stellen voetnoot1660 int raden: betreffende het geven van raad; mij wijcken: voor mij wijken voetnoot1661 kent: erken het voetnoot1664 leijt te vueren: stelt voor; nae: naar voetnoot1666 bent: ben het voetnoot1668 hooft: aanvoerder voetnoot1671 van: vanwege voetnoot1673 Jont: gunt voetnoot1674 al: helemaal; geslecht: beslecht voetnoot1675 bedorven: verwoest voetnoot1677 door ons gemeene hoop: om wille van onze gemeenschappelijke hoop = de hoop, die wij allen koesteren; bid': verzoek voetnoot1678 goden: nl. het Pallasbeeld; zie vs. 1364. voetnoot1679 doort: vanwege het voetnoot1680 door: om wille van voetnoot1681 moijt: last; perijckel: gevaar; steect: zich bevindt voetnoot1682 gebreect: ontbreekt voetnoot1683 Daer door: daarom voetnoot1686 t' vernuft: het verstand voetnootRegie-aanwijzing sijn selven: zichzelf voetnoot1689 t' mee: het ook voetnoot1690 ickt: ik het; bruijcken: gebruiken; ter stee: ter plaatse voetnoot1692 t' herte: naar het hart voetnoot1693 koem aen: nadert voetnoot1694 verwinnen: overwinnen voetnoot1695 beweechlijck: roerend; laijt: ligt voetnoot1696 dragen: brengen voetnoot1697 laen: laden voetnoot1698 bij: naar; bloet: familie voetnoot1699 versteecken: beroofd voetnoot1701 D'Angremond heeft hier het handschrift niet meer kunnen raadplegen, vermoed ik, omdat hij zich moet verlaten op de tekst van de oudste druk, die de regels 1701-1712 zonder interlinie geeft. Terecht veronderstelt D'Angremond, dat Hooft een rei met afwisselende koren bedoeld heeft. De hier gegeven versie van het handschrift wijst voldoende duidelijk uit, dat koor B begint met regel 1707. voort gebrocht: voortgebracht voetnoot1703 Noch... en: en niet voetnoot1704 tracht nae: streeft naar voetnoot1705 volkoming: vervulling voetnoot1707 Versta: Sommige mensen voelen zich zeker (zie vs. 1704), als zij in het bezit zijn van in mijnen opgedolven goud. voetnoot1710 Versta: Waarom Peru voor de Spanjaarden slavendiensten verricht. Merkwaardige opmerking in een stuk, waarvoor geput is uit klassieke bron. D'Angremond verklaart dit uit het feit, dat het koor buiten de handeling staat. voetnoot1711 ‘hem’ slaat terug op ‘hij’ in vs. 1708. voetnoot1712 ongerusthaijts: rusteloosheids; rou: droefheid voetnoot1719 geltgier: hebzuchtige voetnoot1720 ander achterdencken: ander overdenken (nl. dan goud); vliet: ontvlucht voetnoot1721 de rust gewis: de zekere rust voetnoot1724 outaer: altaar voetnoot1725 Geval: de Fortuin; reên: verstand (dat de hebzuchtige uit vs. 1719 niet heeft). voetnoot1727 den andren: nl. de andere goden (zie vs. 1723); ontrect: ontneemt voetnoot1729 dees Godin: de Fortuin; reeden: redelijkheid, verstand voetnoot1730 Merkwaardige samentrekking: (dees Godin) siet voetnoot1733 beschaijdenhaijt: verstand voetnoot1734 leijt: ligt = zich bevindt voetnoot1735 Dan: maar; soot: als het; beên: gebeden voetnoot1737 eerst voorgestelt: nl. als zijn ideaal voetnoot1742 Versta: in zijn hoop bedrogen voelt hij een nieuwe smart voetnoot1743 schoon: al voetnoot1745 Versta: acht hij etc. voetnoot1746 daer: waar; nae tracht: naar streeft voetnoot1747 voor gewis: voorzeker voetnoot1749 wert wordt; staech: voortdurend voetnoot1750 bout: legt aan voetnoot1752 rou: droefheid voetnoot1755 eijgenschap: bezit voetnoot1756 Versta: en als in haar zou worden weggenomen voetnoot1759 cracht: nl. de gloed van de ‘strael’ uit vs. 1757. voetnoot1760 waerom datmens' acht: om welke reden men haar acht voetnoot1763 So meest dan t' geen: het voornaamste; sticht: veroorzaakt voetnoot1764 Versta: ligt in Venus voetnoot1765 wert: wordt; meest: het meest voetnoot1766 ciert: tooit voetnoot1767 geval: lot voetnoot1768 niet: niets; voorsicht: behoedzaamheid voetnoot1769 Dan: maar; onverdacht: argeloze voetnoot1770 ‘onverwacht’ is bijvoegelijke bepaling bij ‘wellust’. voetnoot1771 lichtlijck: gemakkelijk voetnoot1772 Versta: als kleiner dan welke hij had bedoeld. voetnoot1773 Den aert bekennend': terwijl hij de aard leert kennen voetnoot1774 ijet: iets voetnoot1776 haer: hun voetnoot1776-1777 bewaert / Van: beschermd tegen voetnoot1778 Niet: niets; haer: hun voetnoot1779 Lees: En sij achten voetnoot1780 een hope kindren: een massa onmondig volk voetnoot1783 onthoudt: zich ophoudt voetnoot1784 Jasp: Jaspis; Marber: Marmer voetnoot1785 rij: in touw is, beschikbaar is voetnoot1788 Versta: zodat nijd en smaad de edelman beheersen voetnoot1790 Aldaer: alwaar voetnoot1791 verhaelt: noeme voetnoot1792 daer: waar voetnoot1793 (dat) ons Aerden creijts: dat onze aarde voetnoot1794 Versta: de aarde, overvol van hun roem voetnoot1797 haer: hun voetnoot1798 Haer: hun; leeff en eewich duir: eeuwig moge leven en duurzaam zijn voetnoot1799 Versta: zonder er zelf ook maar van te mogen genieten voetnoot1800 Versta: bewonderd wordt door het domme volk voetnoot1801 Loopt: loop maar voetnoot1802 Voert: voer maar; dondrich schut en blixem: geschut van donder en bliksem voetnoot1803 t' ijdel vollixs lichte gunst: de lichtvaardige gunst van het leeghoofdige volk voetnoot1805 Verdrucken: onderdrukken; meed'gesel: metgezel voetnoot1806 Versta: totdat een ander u weer ten val zal brengen voetnoot1808 Versta: die (nl. de gunst) uw vorst u schijnt toe te dragen voetnoot1809 sijn: nl. van de vorst voetnoot1811-1812 Versta: of opdat gij tot een schandelijk einde komt zonder aan de macht te zijn geraakt voetnoot1813 Versta: maar als het u al lukte voetnoot1815 volcht... aen: volgt daarop voetnoot1817 Den iongen grieck: nl. Alexander de Grote voetnoot1818 Wanneer: toen; hijt: hij het; gedwongen: onderworpen voetnoot1824 begeerts volcoming: de vervulling van de begeerte voetnoot1828 immermeer: ooit voetnoot1829 op... acht: zich bekommert om voetnoot1830 Van diens volcoming: van de vervulling daarvan voetnoot1833 Des: derhalve voetnoot1834 t' Onnodich: het niet noodzakelijke voetnoot1835 leijt: ligt voetnoot1836 so derffdij niet: dan mis je niets

Achilles en Polyxena

[5e. Handelinge.]

5e. Handelinge. 1e. Wtcoomen

5e. Handelinge. 2e. Wtcoomen

5e. Handelinge. 3e. Wtcoomen

5e. Handelinge. 4e. Wtcoomen

Over het gehele werk

auteurs

organisaties