|
| |
| |
| |
Als ich im vorigen Jahre im fünften Theile der Horae belg. 1-32. das Schauspiel von Lantsloot und der schönen Sandrine nach einem alten Goudaer Drucke, der bis jetzt noch als Unicum gilt, herausgab, glaubte ich, dass sich dies Stück schwerlich noch irgendwo handschriftlich vorfinden würde, ahndete aber kaum, dass es in derselben Hulthemschen Hs., die den Esmoreit enthält, verborgen sein könnte. Ich kam einige Monate später nach Gent und erfuhr nun sogleich durch Willems, mein Lantsloot sei auch unter den Schauspielen jener Hs. So sehr es mich nun betrüben musste, dass mir bei meiner Herausgabe ein zweiter, noch dazu älterer, handschriftlicher Text gesehlt hatte, so freute es mich dagegen wieder, dass ich meine Ansicht (Hor. belg. V, 33.), jene historic van den edelen Lantsloot sei ein Schauspiel, bestätigt fand, und ich tröstete mich hinterdrein, da es ja am Ende auch interessant ist, die Art und Weise kennen zu lernen, wie man zu Ende des 15. Jahrh. alte Dichtungen zustutzte, oder wie es hier der Fall war, aus einem Schauspiele eine dialogische Erzählung machen wollte. Es schien mir nicht lohnend genug, jetzt auch noch den handschriftlichen Text vollständig mitzutheilen, ich beschränke mich daher nur auf Vergleichung und will das Mehr oder Weniger beider angeben und die bedeutenderen Varianten, welche bei einer neuen Herstellung des Textes Berücksichtigung verdienen oder sonst von Werth scheinen. Nachträglich bemerke ich nur noch, dass Nr. 549. und 565. in Mone's Uebersicht diese beiden verschiedenen Texte sind, also zusammengehören.
| |
| |
| |
Lantsloot.
Een abel spel van Lanseloot van Denemerken, hoe hi wert minnende ene joncfrou, die met siere moeder diende, ende ene sotternie na volghende.
Ic bidde gode van den trone
ende Maria die maghet scone
dat si ons allen wille bewaren
ende in doochden also ghesparen
dat wi hemelrike ghewinnen:
dies biddic der maecht Marien der coninghinnen,
die een vrouwe es boven al.
nu hoort wat men u spelen sal.
hets van enen ridder principael
die minde ene joncfrou nojael,
hovesc van herten ende reine,
maer si was hem te cleine
van goede ende ooc van gheboort:
dies was sijn moeder op hem ghestoort
dat hi sine minne so neder droech.
sijn herte altoos in vrouden loech
als hi anesach haer edel lijf.
maer sijn moeder dat felle wijf
| |
| |
hats altoos toren ende nijt
ende verweet hem te menegher tijt
dat hi hem so neder daelde,
maer hi altoos hem vertaelde
met hovesche woorden als hi wel conste.
maer altoos droech hi vriendelijc onste
der sconer joncfrouwen heet Sandrijn,
si en mochte niet nojaler sijn,
maer si was hem te neder gheboren:
dies hadde sijn moeder so groten toren
dat sijt namaels brachte te werke.
nu biddic u dat ghi uwen merke
daer an wilt legghen ende versinnen.
ic wane dat ghi noit gheen (spel) van minnen
en hebt ghehoort dies ghelike.
nu biddic u allen arme ende rike,
dat ghi wilt swighen over al
ende merct hoet beghinnen sal.
13-17.[regelnummer]
daer omme so moet verborghen sijn.
nu willic hier wachten die vrouwe mijn
onder desen neghelentiere.
25.[regelnummer]
ende moet u ende mi in doochden sparen
26.[regelnummer]
ende van allen quaden bewaren
28.[regelnummer]
also dat niet en werde ghesonghen
40.[regelnummer]
al eest dat ic u gherne mach sien
43.[regelnummer]
edel ridder, te sine uw wijf
45-50.[regelnummer]
al eest dat ic u met herten minne,
ende ooc en willic gheens mans vriendinne
sijn die leest onder des hemels trone;
al waer hi een coninc ende spien crone,
so en dadic mi niet te cleine.
O scone maghet van herten reine,
60.[regelnummer]
Neen, edel here, noch ben ic maecht
73.[regelnummer]
draghen sonder dorpernie. (: Marie)
81.[regelnummer]
laten dan in dit verdriet,
| |
| |
82.[regelnummer]
en sal uws mijns ontfermen niet
91.[regelnummer]
bi lichte gheloven es die meneghe bedroghen,
94.[regelnummer]
dat vrouwen oneerlicheit gheschien,
108-110.[regelnummer]
al haddic u in vremden lande,
ic soude u tbroot bidden te voren,
eer ic u hongher hebben liet.
bi ridderscape! ic en mesdade u niet
Sanderijn jeghen uwen danc. -
Her Lanseloot, wi sijn hier te lanc
140-146.[regelnummer]
Van Deenmerken Lanseloot,
ic hebbe u harde wel horen vrien.
Lanseloot, bi der maghet Marien!
dat en can mi verwonderen niet,
dat ghi u selven niet bat en besiet,
dat ghi uw minne so neder draecht.
ghi staet so weeldelijc ende claecht
om ene die luttel om u gheeft:
tfi der scanden dat ghi leeft,
dat ghi sout minnen so nederen wijf.
151.[regelnummer]
mijn herte dat bert mi als een gloet (Hs. al een geloet)
155-162.[regelnummer]
Lanseloot, ic wille ghi u bat besiet
uw scone lijf, uw hoghe gheboort
ende werct na minen rade voort
ende wilt minnen uws ghelijc.
181.[regelnummer]
gherechte minne en let gheen merc
182.[regelnummer]
aen rijcheit noch aen grootheit van maghen
183.[regelnummer]
noch nie en dede te ghenen daghen,
184.[regelnummer]
maer het comt al bi gheluc,
185.[regelnummer]
gheeft die edel minne haer stuc,
186.[regelnummer]
si anesiet ghene hoghe gheboort.
187-195.[regelnummer]
O Lanseloot, ende hoe versmoort
| |
| |
so es uw herte ane Sandrijn!
wildi doen den wille mijn,
ic salse u doen hebben tuwen willen
al desen nacht heimelijc al stille.
210.[regelnummer]
als (Hs. al) haddic seven baken gheten.
230.[regelnummer]
dat ghi mi dit gheloven selt
ende volbringhen als goet man,
dafür fehlt in der Hs. 233.
245.[regelnummer]
so wert haer herte van mi ontvreemt,
Daer omme so eest mi al ghedaen
dat ic u beiden sal doen scheden.
en siedi niet hoe hi hem soude beleden?
ende es die hoochste van den lande
ende doet hem selven die grote scande
dat hi mint so nederen wijf.
hi soutse trouwen die keitijf,
dat horic wel, woudics hem ghestaden;
maer ic salt al anders begaden,
dat dat nemmermeer en sal sijn.
waer sidi, scone maghet Sanderijn?
ic moet u spreken, comt te mi!
254.[regelnummer]
Hoghe gheboren vrouwe, dat si.
255.[regelnummer]
nu secht mi, wats uw begheert?
259-267.[regelnummer]
es met siecheden sere bevaen.
hi wert ghister avont also bestaen
dat hi noit sint woort en sprac:
ic en weet niet wat hem ghebrac
ochte wat hem deren mach.
maer heden merghen doent was dach
gaf hi enen swaren sucht;
Sanderijn, ic hebbe sijns levens ducht:
dies doocht mijn herte grote pijn.
nu biddic u, scone maghet Sanderijn,
| |
| |
dat ghi wilt gaen te Lanseloot,
want hi leghet in groter noot:
dies doocht mijn herte swaer verdriet.
270.[regelnummer]
ic wille vriendelike met u gaen,
Die hem in tijts wel besiet
die mach in eren staende bliven.
aldus soude men een dincsken bedriven
om een wijf te bringhene in den stric.
wie soude dit bat ghedaen hebben dan ic?
want als die wille es ghedaen,
so es die minne al vergaen:
dit es menichwerf gheschiet.
Nu heeft si gheweest met hem in die camere.
314.[regelnummer]
ic meine dat hi mi nemmermeer
315.[regelnummer]
van mi en weet goet noch quaet,
316.[regelnummer]
ic salt al laten ende gaen miere straet
334.[regelnummer]
dies biddic u fonteine, der doochden vloet
336.[regelnummer]
ic sie ghinder ene scone fonteine,
354.[regelnummer]
nu willic steken minen horen
356.[regelnummer]
davor die Ueberschrift: Nu steect hi den horen.
357.[regelnummer]
een wilt (: ghestelt); es fehlt. opt velt,
366.[regelnummer]
noch willic steken minen horen
367.[regelnummer]
ende besien hoe si haer stellen sal.
Noch steect hi den horen.
393.[regelnummer]
wat sijn die saken die u let?
404.[regelnummer]
ende sta hier in groten vaer.
415-420.[regelnummer]
want ghi ghenoecht mi al te waie;
uw scone lijf, uw hovesche tale
dat ghenoecht mi al gader wel.
wi selen te gader maken spel.
nu comt met mi in mijn casteel,
ghi en saecht noit so scone juweel,
dat sal wesen u ende mijn.
| |
| |
440-445.[regelnummer]
dat ghi van wapene gheboren sijt.
noch danc ic gode der salegher tijt
dat ic heden merghen niet vaste en sliep,
het was een inghel die mi riep,
449-452.[regelnummer]
Heer ridder, saelt also moeten sijn,
so willic mi gherne tuwaert keren
ende danken gode ende u der eren
dat ghi u selven so neder daelt.
ghi hebt mi so vriendelijc ane ghetaelt
met hoveschen woorden ende met sconen:
ic bidde gode dat hijt u moet lonen
dat ghi so hovesc van herten sijt
dat ghi mi nu te deser tijt
so vriendelijc hebt ghesproken an.
474.[regelnummer]
ebenfalls secht (: sprect)
475.[regelnummer]
ende die rechte waerheit sprect,
476.[regelnummer]
edel ridder, in hovescher tale.
481.[regelnummer]
noch te copene daer omme laten
486-501.[regelnummer]
op dat god ghedoghen wille.
nu (doet fehlt) ewelijc hier af een ghestille
ende comt met mi, wel scone wijf.
Ay mi! nu es al mijn vroude een blijf,
503-506.[regelnummer]
dat ic se niewer vinden can
522.[regelnummer]
ende keiserinne van mine vijf sinnen
530.[regelnummer]
daer ghi aldus omme staet ende clacht
531.[regelnummer]
Och mi en was nie so leide verdacht
545.[regelnummer]
Reinout, nu sijt mi ghetrouwe
546.[regelnummer]
ende vaerse soeken oost ende suut,
547.[regelnummer]
ende secht hare, ic salse maken bruut
552. 553.[regelnummer]
Ay! haer herte es al vol eren
ende van haren live so reine:
| |
| |
ic weet wel si en dade haer niet te cleine
om al dat goet van eertrike;
dat weet ic wel waerlike.
si es so edel van ghedachte,
560.[regelnummer]
Ueberschrift: Des ridders warandehoedere.
565.[regelnummer]
ende dese sonteine in dese boscalie
566.[regelnummer]
ende dicke ghegaen op dese rivalie
622.[regelnummer]
wil u god gheven ende ghesont
623.[regelnummer]
moeti bliven in alre tijt.
627.[regelnummer]
hebdi hier in langhen tiden
629.[regelnummer]
die scone was ende wel ghedaen?
Vrient, ghi selt mi verstaen:
657.[regelnummer]
si sijnder al gader bi verhoocht
674.[regelnummer]
enen drincpenninc an mijn hant,
675.[regelnummer]
ic salse u doen spreken, coen wigant,
701.[regelnummer]
want tachters dat hi mi beval
724.[regelnummer]
want ic ben eerlic ende wale ghehout
754.[regelnummer]
ende gheradich ende vroet,
756.[regelnummer]
ende van groten doene bekint
771.[regelnummer]
een litteken proper ende nojael.
773.[regelnummer]
dat wi stonden ic ende hi
775.[regelnummer]
ende dat daer quam van hogher aert
776.[regelnummer]
een edel valke van hogher weerde
777.[regelnummer]
ende bete neder op ene gheerde
783.[regelnummer]
sine vlerken ghinc hi van hem slaen
799.[regelnummer]
nu ben ic beraest utermaten,
800.[regelnummer]
hoe ic mine bootscap segghen sal.
802.[regelnummer]
dat si noch leeft ende es ghehout,
| |
| |
803.[regelnummer]
ic weet wel dat ons allen rout;
804.[regelnummer]
hi sal willen hebben dat scone wijf
806.[regelnummer]
ende al den ghenen die hem bestaen
808.[regelnummer]
sal hi daer omme avonturen
818.[regelnummer]
van Deenmerken her ridder stout
830.[regelnummer]
doen si van u hoorde spreken,
haer edel herte dat moeste haer breken,
doen si van u hoorde ghewaghen.
839.[regelnummer]
Lanseloot, hoghe gheboren man
843.[regelnummer]
si seide mi dat ghi onder u tween
844.[regelnummer]
stont in enen sconen groenen bogaert,
845.[regelnummer]
ende dat daer quam van hogher aert
846.[regelnummer]
een edel valke van groter weerde
847.[regelnummer]
ende bete neder op ene gheerde,
853.[regelnummer]
sine vlerke für sijn vederkijn
871.[regelnummer]
Ueberschrift: Lanseloot beclacht hier Sanderijn ende blijft hier doot.
880.[regelnummer]
die ic op der eerden mach bescouwen,
spieghel boven alle vrouwen
die ic op eerde nie ghesach.
890.[regelnummer]
want mijn herte es al doorbeten;
891.[regelnummer]
ic woude wel dat mi ware ghespleten.
894.[regelnummer]
ic blive ewelic vroudeloos.
898.[regelnummer]
dat mi scoren sal van rouwen.
900.[regelnummer]
blidelike für ootmoedelijc
Ghi heren, vrouwen, wijf ende man
911-925.[regelnummer]
es hi bleven in die scade
dat hem coste sijn edel lijf,
nochtan dat hi dat scone wijf
minde boven alle die leven.
bi valschen rade die hem wert ghegheven
| |
| |
dat hi sprac misselike woort,
wert gherechte minne ghestoort,
also dat si hem ontghinc.
daer omme radic boven alle dinc:
hoveschelike te spreken elken man
waer hi mach ende waer hi can,
ende sonderlinghe van allen vrouwen
sprect hoveschelike ende mint met trouwen:
so moochdi troost van vrouwen vercrighen.
nu biddic u allen dat ghi wilt swighen.
ons voorspel dat es ghedaen,
men sal u ene sotheit spelen gaen.
Hierauf folgt dann: V. DE HEXE, Seite 100.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd