Onze sporthelden. Deel 3

[p. 75]

Oom Leo Tjon Pian Gi
Basketbal stongfutu van Suriname.

In 1941 begon een groep chinezen onder leiding van een zekere Tjon Kon Tai, destijds administrateur van de Chinezenvereniging Chung Fa Foei Kon aan de Keizerstraat op het terrein aldaar te basketballen. Referees waren Tjin Kon Tai en Tjon Tsoe Jin.

Voor de verschillende oefeningen en wedstrijden werden teams samengesteld en een referee aangewezen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren in Suriname Amerikaanse militairen gelegerd, waaronder heel wat top-basketballers. Regelmatig kwam de ploeg van de Amerikanen, die op Zanderij verbleef, de A99^th Squadron’ uit tegen de pas opgerichte ploeg van de tweede Chinezenvereniging in Suriname, die in eerste instantie de naam droeg van Fa Lan Fa, later omgedoopt in Kuo Ming Tang.

De heer Leo Tjon Pian Gi kreeg toen de functie van traite d'union. Hij werd bijgestaan door de heer V. Nobriga. Daar het in die tijd vrij moeilijk was om over het benodigde speelmateriaal en lectuur te beschikken was het niet mogelijk om het spel naar behoren te beoefenen. Tijdens een van de wedstrijden tussen een Amerikaans en een Chinees team, maakte een Amerikaanse luitenant de opmerking dat de Chinezen erg enthousiast speelden maar dat het ontbrak aan goede arbiters.

Arbiter Leo Tjon Pian Gi ontving later van deze luitenant een spelregelboek. De spelregels werden vanaf toen grondig door de arbiters bestudeerd. Onder leiding van dezelfde luitenant werd het één en ander praktisch bekeken. De nieuwe fase verhoogde niet alleen het peil van de referees maar kwam ook het spelpeil van de beoefenaars van de basketbalsport in Suriname ten goede. In feite kreeg de referee-carrière van Leo Tjon Pian Gi als basketbalscheidsrechter en leider van de overige scheidsrechters in deze periode gestalte. Geleidelijk aan kreeg het basketbalspel in Suriname een betere vorm en moesten de oudere Chinezen plaats maken voor jongere in Suriname geboren basketballers.

Deze verandering ging gepaard met de naamsverandering van de vereniging Chung Fa in Young China. De populariteit van de basketbalsport in Suriname

[p. 76]

steeg met de dag. Onder andere bevolkingsgroepen in Suriname werd in korte tijd veel aan deze sport gedaan en verrezen de clubs als paddestoelen uit de grond. Dan denken wij aan de oprichting van clubs zoals Trainers van Boniface, gevolgd door Spes Patriae, Patronaat, Independiente en andere. Ook de jeugd wilde niet achterblijven met het beoefenen van deze sport. Er kwamen jeugdverenigingen met name C.L.D. toen geheten Chinese Little Devils, Jong Chung Fa, Jong Kuo Min Tang, Jong Libanon. De dames wilden ook niet achterblijven en spoedig speelden zij mee onder namen zoals China Stars van Chung Fa Foei Kon en een damesteam van Spes Patriae en een van Independiente. Ook het arbiterskorps werd toen aangevuld met Chotkan en Saba.

Door de toegenomen belangstelling werd toen een basketbalbond opgericht onder voorzitterschap van de heer H. van Eyck. Andere hoogtepunten waren de basketbalwedstrijden die jaarlijks op het Kerkplein werden georganiseerd. De toegang was dan geheel vrij. De voorwedstrijden vonden plaats op verschillende speelplaatsen onder andere op terreinen van Chung Fa Foei Kon en Kuo Min Tang aan de Domineestraat. De heer Leo Tjon Pian Gi (Oom Leo) heeft zich jarenlang intensief ingezet voor de basketbalsport in Suriname.

Zoals het in het leven meestal toegaat, had hij ups and downs in zijn carrière als scheidsrechter en bestuurslid van de basketbalscheidsrechtersorganisatie in Suriname. Als één der grondleggers van de basketbalsport in Suriname is en blijft het een prettig gevoel voor de basketbalpionier te hebben meegewerkt aan het op peil brengen van deze tak van sport in Suriname. Op voetbal na is basketbal de populairste sport in Suriname. In de tijd van Oom Leo was een der topspelers Jie Kiet, die met een uitstekende balcontrole en bijzonder goed inzicht opviel. Deze speler zou ongetwijfeld in Amerika een plaats hebben veroverd in één van de Collegeteams van dit grote basketballand. Aldus Leo Tjon Pian Gi.

Andere sterspelers in latere jaren waren o.a. de gebroeders Sibilo.