Sporthelden uit ons verleden. Deel 1

[p. 207]

De Geschiedenis van de Atletieksport

De letterlijke vertaling van ‘Atletiek’ is ‘worstelkunst’, doch sinds eeuwenher wordt hieronder verstaan ‘Het geheel van lichaamsoefeningen, berustend op de natuurlijke bewegingsvormen van de mens (lopen, springen, werpen) met de bedoeling de lichamelijke conditie te handhaven of te verbeteren’.

In de Griekse oudheid stond deze sport in hoog aanzien en de verschillende loop-, spring- en werpnummers vormden tot de 4e eeuw na Christus de basis van de klassieke Olympische Spelen. Na een afwezigheid van ongeveer 750 jaren, begon in 1154 in Londen

[p. 208]

De Barrios Meervoudig kampioen 10 km snelloop op de weg

[p. 209]

deze sport in de wereld der sporten weer goed op te komen en de verdere uitbouw vond plaats na de organisatie van de eerste moderne Olympische Spelen in 1896 in de Griekse hoofdstad Athene.

De ‘moeder der sporten’ maakte sinds dat jaar een belangrijk deel uit van de om de 4 jaar georganiseerde Olympische Spelen, doch de IAAF (International Amateur Athletic Association) die in 1913 werd opgericht zorgde ervoor dat deze tak van sport in wereldverband op de juiste en goed georganiseerde wijze plaatsvond.

Het is niet precies bekend, wanneer in Suriname voor het eerst wedstrijden werden gehouden in een van de 3 elementen van de atletiek t.w. lopen, springen of werpen.

Wel is het zeker dat na de 1e wereldoorlog en misschien zelfs daarvoor er ‘openbare renwedstrijden’ werden georganiseerd op de verjaardag van leden van de Koninklijke familie.

Deze ‘snellopen’ over een afstand van ca. 10 km werden door het Gouvernement van de kolonie Suriname gehouden, langs een route dwars door Paramaribo en wel voor alle geinteresseerde mannen in Suriname.

Echter is uit de periode 1900-1940 zeer weinig bekend en geschreven regels zijn ook niet aangetroffen.

Deze snellopen werden weliswaar zeer officieel aangekondigd en georganiseerd, doch aan de sporttechnische zaken zoals: keuring, klasse indelingen, route bepaling, records, schoeisel, kleding, administratie, etc. werd weinig aandacht geschonken.

Een zeer bekende naam uit het eerste tijdvak in ongetwijfeld die van de renner ‘de Barrios’, die jaren achtereen de eerste prijs in de snelloop wist te behalen en zodoende bezitter werd van een zeer moeilijk te bemachtigen wisselbeker.

Na deze periode trad tijdens deze snellopen de renner Madretsma naar voren, die tot in de jaren '60 heeft deelgenomen aan deze jaarlijks terugkerende snelloop.

Georganiseerde atletiek wedstrijden vonden reeds in de jaren '40 plaats, toen onder auspicien van de TRIS (Troepenmacht in Suriname) er wedstrijden werden gehouden tussen leden van

-	de Tris
-	de Politie
-	Padvinders

[p. 210]

Deze wedstrijden vonden afwisselend plaats in het kampement van de TRIS aan de Gemenelandsweg en op het Oud-SVB-terrein in de Cultuurtuin (CUL).

Na de gebleken interesse en het enthousiasme werd besloten tot de oprichting van de Surinaamse Atletiek Bond (SAB) op 30 december 1948, onder voorzitterschap van R. Roelofs, terwijl naast hem o.m. het Betuurslid de Lt. Wellema bijzonder actief was.

Een tabel hierna geeft enkele namen weer van Atleten, die in deze beginperiode goede prestaties behaalden.

Militairen Kluis (100 m) Zorgvol (100 m) Babb (100 m) Spier (100 m) De Clerque (100 m) Sallons (speer) Treurniet (speer)

Mariniers Lutmarisa (hss) Keteldijk (ver)

Politie Rack (ver) Riedewald (hoog) Riedewald (100 m) Sandel (discus) Lobman (speer) Lobman (kogel)

Spes Patrae Pool (ver) Pool (hss) Guicherit (100 m) Sibilo (100 m)

Padvinderij De Sanders (all round) Axwijk (100 m) Mendesz (100 m) Wolff (100 m) Wolff (ver) Oostburg (100 m) Oostburg (ver) Oostburg (hss) Wiebers (speer) Wiebers (palshoog) Wiebers (100 m) Pengel (100 m) Van Eer (hoog) Huisden (polshoog) Randamie (ver) Randamie (hss)

Bovenstaande lijst pretendeert niet volledig te zijn, maar mag zeker een goede greep uit het grijze verleden worden genoemd. De eerste vrouwen in de atletiek verschenen omstreeks 1950 in de Arend en wel de Dames van ELVEDO o.l.v. George Wiebers en DOLORES onder O. Buyne.

Bij de dames kunnen nog de namen van recordhoudsters uit die dagen genoemd worden als Rinia Smith (100 m) en Mej. Bourne (verspringen).

De periode 1940 t/m 1953 moet aldus gezien worden als een II^e

[p. 211]

periode in de ontwikkeling van de atletieksport in ons land.

Naast de Bondsactiviteiten werden en uiteraard ook op de verschillende scholen wedstrijden gehouden, en moet zeker niet vergeten worden de snelloop te Bersaba (8 km) in 1940 georganiseerd door de toenmalige voorzitter van de Staten de heer Mr. F.H.R. Lim A Po, die gewonnen werd door de debutant Otto Pengel op 14-jarige leeftijd.

Tenslotte is vermeldenswaard uit de II^e periode het bezoek van een atletiek ploeg in 1950 aan Guyana o.l.v. Andre Kamperveen en verder bestaande uit Otto Pengel, Willebrod Axwijk, Jules Kluis en Henk Wolf.

Ir. Marcel Meyer
Jarenlang voorzitter van de Surinaamse Atlethiek Bond. Verzette in die periode enorm veel voor deze bond.

[p. 212]

De III^e periode uit de historie van de atletieksport in Suriname werd in 1953 door Gouverneur J. Klaasesz ingeluid bij de opening van het Suriname Stadion.

Nederland bouwde in Paramaribo een zeer modern stadion en schonk deze aan de 3 daarvoor in aanmerking komende sportorganisaties t.w. de SVB, de SAB en SWK.

Deze III^e periode 1953 tot het eind van de jaren '50 moet beschouwd worden als een periode waarin de atletieksport haar absolute hoogte-punt bereikte voor wat betreft de prestaties in binnen- en buitenland.

Het e.e.a. moet ook in verband met de beschikbare akkomodatie worden gebracht. De atleten werden in Suriname getrained en kwamen ook in Suriname tot prestaties.

Namen uit de beginperiode van dit tijdperk zijn o.a.

-	Jules Walker (100 m, 200 m, 400 m)
-	Esajas (800 m, 1500 m, 3000 m)
-	Balrak (800 m, 1500 m, 3000 m, hoog, 4 × 100 m estafette)
-	Wolff (ver)
-	Randamie (Hinkstapspringen)
-	Sallons (speer)
-	Belle (kogel)
-	Lobman (discus)
-	Elstak (hoog)
-	van Tuyl (speer)
-	Madretsma (3000 m)
-	Heath (polshoog)
-	Treurniet (speer)

Een belangrijk feit uit de III^e periode is de verkrijging van rechts-persoonlijkheid door de Bond op 30-3-1955, terwijl toen het aantal aangesloten verenigingen tot 10 was toegenomen t.w.

AV RODA

AV GAZELLE

AV DE AREND

AV N.P.V.

AV ELVEDO

[p. 213]

AV SURINAM

AV UNI

AV POLITIE

AV TRIS

AV DOLORES

Het eerste wedstrijdreglement van de S.A.B. dateert uit 1949 en heeft tot 1974 stand gehouden.

Vanaf 1957 braken er moeilijke tijden aan voor de atletieksport in ons land, daar de SVB haar poorten om nog steeds onbekende redenen voor de atleten dicht deed, en aan derden toestemming gaf om op de aan de Bond toebehorende sintelbaan paardren wedstrijden te houden.

Deze periode moet daarom ook gezien worden als de donkere bladzijde uit de historie van de atletiek (IV^e periode 1957-1960).

In de jaren 60 kwam de atletieksport weer moeizaam van de grond na een periode van absolute stilstand van ca. 4 jaar.

In deze tijd verkreeg de SAB het lidmaatschap van de I.A.A.F. (1960). Atleten die in deze V^e periode (1960-1964) goede prestaties leverden waren o.m.

Bij de heren

-	W Busropan (polshoog, 1500 m)
-	E Graeves (hoog)
-	J. Veira (ver, hoog, hss)
-	E Grep (100 m, 200 m)
-	F Blankendal (kogel, discus)

Bij de jurioren

-	De Clerque (kogel, discus)
-	Van Hetten (hoog)
-	W Graves (100 m)
-	H. Morroy (100 m, 200 m)
-	J. Lieveld (1200 m)
-	J. Ensberg (ver)

[p. 214]

Bij de dames

-	H. Truideman (100 m)
-	O. Lynch (kogel)
-	E. Leetz (speer)
-	H. Tjon A Kaci (hoog)

De periode 1964-1974 (VI^e periode) kenmerkte zich door afwisselende opleving en neergang, doordat de atleten op nationaal nivo tot de leeftijd van junioren A op adequate wijze in Suriname getrained konden worden, doch door gebrek aan moderne akkomodatie en de trek naar Nederland niet verder zich konden ontplooien in eigen land.

Suriname heeft na Wim Esajas (Rome 1960) meerdere atleten voortgebracht, die op de verschillende internationale wedstrijden een goede prestatie hebben bereikt.

Behalve deelname aan wedstrijden in het Caraibisch gebied, werd er ook deelgenomen aan de Centraal Amerikaanse Spelen, Pan-Amerikaanse Spelen en aan de Olympische Spelen.

Uit deze periode klinken de volgende namen nog vers in het geheugen:

-	Eddy Monsels (100 m, 200 m)
-	Roy Bottse (800 m, 1500 m)
-	Sam Monsels (100 m, 200 m)
-	Orlanda Lynch (kogel, discus)

Tijdens de laatste periode van de atletieksport 1974 t/m heden werd de organisatie van de sport radikaal omgegooid en werd de nadruk gelegd op de beoefening van deze sport door grotere groepen atleten.

Zo werden de klasse indelingen doorgevoerd varierend van Heren, Dames, via junioren A t/m D, naar pupillen A en B, waarbij de jeugdigen via een uitgebreid administratief systeem vanaf hun 7^e jaar aan atletiek kunnen doen en in leeftijdsgroepen van steeds 2 jaar (per groep) een aangepast programma hebben.

Reeds in 1976 was het nieuwe systeem ingewerkt en traden er al kampioenen naar voren in alle leeftijdsgroepen.

Het zou te ver voeren om in deze beschouwing namen te noemen

[p. 215]

uit alle klassen, doch bij de top atletiek moeten wel genoemd worden.

-	O. Lynch (dames kogel, discus)
-	G. Pawirodikromo (800 m, 1500 m)
-	D. Malone (ver)

Ook werden in augustus 1978 de eerste ‘KERSTEN-GAMES’ gehouden, waaraan deelnamen, Trinidad, Guyana, Jamaica, Ned. Antillen en Grenada.

Deze spelen waren een onderdeel van de grootse sponsoring van de firma Kersten, die de Bond o.l.v. Ir. M. Meyer had toegezegd, om alle kosten te dragen i.v.m. het gereedmaken van een Olympische Ploeg voor deelname aan de Spelen van Moskou in 1980.

Het huidige Bestuur van de Surinaamse Atletiek Bond o.l.v. Mr. Ramon de Freitas legt de nadruk op de uitbreiding van de akkomodatie middels het bouwen van het Atletiek Stadion te Ma Retraite; het verbeteren van de juridische basis van deze Sportorganisatie door het vaststellen van regels aangepast aan deze tijd en het uitbreiden van het aantal onderdelen van de atletieksport in Suriname (marathon, etc).

[p. 216]

Philip Nicolas Goedhart oud onderwijzer op 27 jarige leeftijd vader van: Wardy, Eddy, Madsy, Jenny, Freddie en Henny Goedhart.
Oprichter ongeschoeide (blootvoeters) afdeling SVB 34 jaar medewerker van de SVB