Sporthelden uit ons verleden. Deel 1

[p. 135]

Kanonnier
Richard Aloysius De Clerq

Richard de Clerq werd te vroeg in de wieg gelegd! (geboren)

Richard Aloysius de Clerq zal op 1 september 1980 z'n 65ste geboortedag herdenken. In het distrikt Nickerie alwaar hij voor het eerst het daglicht zag bezocht hij eerst met goed gevolg de lagere school, waarna hij op advies van een van z'n onderwijzers door zijn ouders voor verdere studie naar Paramaribo werd gezonden. Hij vervolgde zijn schoolopleiding in Paramaribo op de Sint Paulusschool die hij vanwege bijzondere omstandigheden niet helemaal afmaakte.

Te oordelen naar de zeer slechte sociale en financiele omstandig-

[p. 136]

heden van de tijd waarin Richard opgroeide mag gerust worden gesteld dat hij een hard doch geenszins armoedig bestaan heeft gehad. In het hartje van Nw. Nickerie waar hij opgroeide hadden zijn ouders een redelijk bestaan.

Toen Richard voor de eerste keer naar Paramaribo verhuisde nam hij zijn intrek bij familieleden op de hoek van de Prinsenstraat en de Grote Dwarsstraat. In Paramaribo werd hij dadeijk bevriend met schoolkameraden zoals: Ferdinand de Rooy, Edje Samson (voormalig S.V.B.-voorzitter), Monpellier, van Kanten en Kaw ATjoe.

Het voetbaltalent Richard de Clerq ontplooide zich op heel jeugdige leeftijd. In wedstrijden in schoolverband stak hij ver uit boven zijn tijdgenoten. Hij was fysiek zeer sterk en had reeds op zeer jeugdige leeftijd de gave om oerhard te schieten. In latere jaren betekende Richard voor iedere doelverdediger het grootste gevaar wanneer hij in welke stand dan ook achter het leder aanstormde. Zijn vrij blanke huidskleur deed hem bij het publiek de naam van ‘Boeroe’ (Boer) verwerven.

De vrees van elke tegenstander, wanneer de Clerq achter de bal aanstormde werd door het publiek duidelijk geillustreerd met de volgende uitroep: ‘Hori a Boeroe, noso oen dede’, hetgeen wil zeggen, dek die boer af anders zijn jullie de sigaar.

Richard de Clerq verhuisde na zijn Muloschool-opleiding in Paramaribo, terug naar Nickerie, de plaats van zijn geboorte. In Nickerie zette hij zijn voetballoopbaan op zeer intensieve wijze voort.

Omstreeks 1936 konden de Nickerianen een sterk voetbalteam in elkaar zetten dat in staat was om het tegen een van de sterkste voetbalselecties die Suriname ooit gekend heeft op te nemen.

Het team uit Paramaribo, dat voor deze gelegenheid naar Nickerie reisde bestond uit topspelers zoals: de gebroeders Naloop, gebroeders Landkoer, Rijzenburg, Knel, Nelom en Monkou.

Paramaribo verloor bij deze gelegenheid van de Nickerianen.

Een jaar nadien herhaalden de Nickerianen deze stunt bij de revanche ontmoeting in Paramaribo. De grote stuwkracht van het voetbal in Nickerie was toen dokter Van Ommeren.

Samen met andere bestuursleden van de Nickeriaanse voetbalbond zoals Meester Ten Meer heeft dokter Van Ommeren in die tijd enorm veel in Nickerie gedaan voor de voetbalsport.

[p. 137]

De kroon op zijn werk was het in militaire dienst laten treden van een aantal top Nickeriaanse voetballers waaronder Richard de Clerq en Paton.

In feite werd de voetbal selektie van Nickerie ook wel genoemd ‘Het team van de ‘de Clerqs’. In dit team hadden namelijk niet minder dan vier broers de Clerq een vaste plaats. Namelijk Johan, Antoon, Piet en Richard de Clerq, drie in de voorhoede en een in de achterhoede. Deze sterkste Nickeriaanse selektie die Nickerie ooit gehad heeft bestond verder uit de spelers Pollard, gebroeders Adamson en Dikmoet.

Toen de topselektie omstreeks 1936 voor de eerste keer in Nickerie tegen de selektie van Nickerie moest spelen waren de Nickerianen aanvankelijk niet op hun gemak. Het was de eerste keer dat de spelers van dit team het zouden moeten opnemen tegen meer ervaren en geroutineerde spelers die in Paramaribo onder veel betere omstandigheden het spel beoefenden. Na een huiverige zeer zenuwslopende start overbrugd te hebben, herstelden de Nickerianen zich met succes.

Het team van Nickerie behaalde uiteindelijk na een verbeten strijd een overwinning van 3 - 1 op dat van Paramaribo. Ook de tweede wedstrijd bij deze gelegenheid tussen Paramaribo en Nickerie eindigde in het voordeel van de Nickerianen.

De stedelingen waren vast niet van plan om deze nederlagen zonder meer te slikken. Een jaar nadat dit was gebeurd werd het team van Nickerie naar Paramaribo uitgenodigd voor een revanche. De Nickerianen herhaalden deze stunt ook in Paramaribo. Bij deze gelegenheid speelde de selektie van Richard de Clerq ook nog een vriendschappelijke wedstrijd tegen de kampioen van Paramaribo, namelijk Cicerone. Deze wedstrijd eindigde gelijk.

De grootste wapens van Richard de Clerq en zijn Nickeriaanse medespelers waren doorzettingsvermogen en een uitstekende conditie. Stuk voor stuk waren de Nickerianen fysiek bijzonder sterk. De opdracht van elke speler was om iedere tegenstander goed in de gaten te houden, een stevige dekking toe te passen en zo min mogelijk speelruimte te geven.

Het eerste bericht dat Paramaribo in 1936 bereikte m.b.t. het verlies van de selektie van Paramaribo in Nickerie, kwam als donderslag bij heldere hemel. Aanvankelijk werd dit als een grap beschouwd en wilde niemand in Paramaribo dit geloven. Allerlei

[p. 138]

praatjes en geruchten deden de ronde met als grootste reden voor het verlies, dat de Nickerianen met takroe sani zouden hebben gespeeld. Om dit bij de tweede ontmoeting af te weren werd het speelveld vol met lemmetjes bezaaid.

Deze loze beschuldiging werd ook in de revanche-wedstrijd afgestraft. Paramaribo verloor ook deze wedstrijd. Ook bij de ontmoeting in Paramaribo tussen Nickerie en Paramaribo hadden de

[p. 139]

stedelingen het speelveld met lemmetjes bezaaid om te voorkomen dat de Nickerianen met hun zogenaamde hocus pocus de wedstrijd zouden winnen. Richard en zijn medespelers lieten zich echter niet intimideren. Paramaribo moest met of zonder lemmetjes nog een nederlaag incasseren.

De successen van het Nickeriaanse voetbalelftal waarbij Richard de Clerq een groot aandeel had, waren niet van al te lange duur. Dokter Van Ommeren, de geestesvader van dit team, werd naar Paramaribo overgeplaatst terwijl de meeste topspelers van het team, zoals Richard de Clerq in Paramaribo in de militaire dienst traden. Dat was in 1937. Richard werd hierdoor automatisch in het team van M.V.V. (Militaire Voetbal Vereniging) opgenomen. Jarenlang heeft hij deel uitgemaakt van het sterrenteam van M.V.V., ook wel bekend als ‘De grote beer’.

Samen met sterren als Knel, Pique, Antonius, Hein Leeuwin, Daisy Samson, Nelom heeft Richard de Clerq jarenlang M.V.V. tot een van de meest gevreesde clubs binnen en buiten Suriname gemaakt.

Tijdens de Tweede wereldoorlog maakte Richard de Cler uit van de Militaire selektie die ons land verschillende keren tegen buitenlandse elftallen met succes heeft verdedigd.

Kort na deze voor de S.V.B. voetballoze periode ± 1939-45, werd de S.V.B. nieuw leven ingeblazen. Bij de eerste interland ontmoeting maakte Richard deel uit van de S.V.B.-selektie die voor Suriname uitkwam bij de heropening van het Rif-stadion te Curaçao. Aan dit tournooi namen verder deel teams uit Columbia, Aruba en Feyenoord uit Nederland.

Nadat Suriname tegen favoriet Columbia een uitstekende wedstrijd gespeeld had, die in een eindstand van 1 - 1 was geeindigd, was alle hoop voornamelijk van de Surinamers op de Nederlandse Antillen op het team van Suriname gericht voor de eerste plaats van het tournooi. Het noodlot deed Suriname in een sterk nadelige positie terecht komen.

Doelverdediger Charles Knel van de Surinaamse selektie die in de eerste wedstrijd een uitmuntende partij had gespeeld raakte in de tweede wedstrijd van het tournooi tegen het team van Aruba zeer ernstig geblesseerd. In vrij ernstige toestand werd Knel naar het Ziekenhuis vervoerd. Zijn plaats in het doel van Suriname werd ingenomen door Graanoogst - ook wel blakka Grantjie genoemd.

[p. 140]

De grote plas bloed die nog van het ongeluk van de voorganger van Graanoogst voor het doel lag, moet als oorzaak van de nervositeit van de ingevallen Surinaamse doelman worden aangemerkt.

Hierdoor was hij niet in staat om zijn doel ook maar enigszins te verdedigen. Suriname verloor deze wedstrijd en ook de volgende wedstrijden van het tournooi met sprekende cijfers. Een goed begin was door onvoorziene omstandigheden omgezwaaid in de meest slechte resultaten die onze nationale selektie ooit heeft beleefd.

Vermeldenswaard is, dat Charles Knel de Surinaamse doelman die in het vijf-landentournooi van het jaar 1946 te Curaçao op de meest briljante wijze het doel van Suriname tegen het team van Columbia had verdedigd, doch in de tweede wedstrijd van het tournooi tegen het team van Aruba een kaakfractuur opliep, vanwege principiele redenen nooit meer in het doel van een voetbalteam heeft gestaan.

De S.V.B. had namelijk, volgens deze doelman, geen ogenblik aandacht besteed aan zijn toestand tijdens en na het ongeluk terwijl hij in het belang van land en volk alle risico's had genomen.

Richard Aloysius de Clerq maakte zoals eerder gezegd ook deel uit van het Surinaams voetbalteam dat van het vijf-landentournooi in 1946 op Curacao met zware nederlagen huiswaarts keerde. Intussen was Richard met Edme Hilda Orna - een van de mooiste meisjes uit zijn geboorteplaats - met goedkeuring van haar ouders overeengekomen om een huwelijk aan te gaan. Op 3 juni 1942 werd dit huwelijk in de R.K. St. Rosa Kerk te Paramaribo ingezegend.

Richard toonde ook op dit gebied een scoorder van formaat te zijn. Hij produceerde samen met Edme liefst negen kinderen, waarvan niet minder dan zeven jongens en twee meisjes.

Vermeldenswaard is ook nog de prestatie van Erick de Clerq - een van Richards zonen - die jarenlang het Surinaams worstelkampioenschap op zijn naam had staan en thans het europese worstelkampioenschap draagt.

Richard Aloysius de Clerq heeft enorm veel, wat hij in zijn leven bereikt heeft te danken aan de steun die hij van zijn echtgenote heeft mogen genieten en nog steeds ondervindt.

Ongeveer dertig jaren geleden nam Richard het besluit om defini-

[p. 141]

tief zijn sportcarriere af te sluiten.

Hij deed dit met de volle overtuiging dat hij gedurende zijn loopbaan een vrij grote bijdrage had geleverd tot de ontwikkeling van de sport en in het bijzonder van de voetbalsport in Suriname. Er is een tijd van komen en een tijd van gaan. Alleen moet je kunnen aanvoelen wanneer het juiste moment is aangebroken om afscheid te nemen, ook van zaken waarvoor je bijzonder veel liefde hebt. Het is beter dat men zegt ‘Waarom ga je weg’ in plaats dat men vraagt, ‘Wanneer ga je weg’.

Nadat Richard definitief de actieve sportloopbaan vaarwel had gezegd, is hij jarenlang als assistent-voetbaltrainer verbonden geweest bij het Ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling, Afdeling Cultuur en Vorming buiten schoolverband.

In die hoedanigheid heeft hij jarenlang een zeer positieve bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het voetbalspel o.a. in het distrikt Para.

Voor Richard is het een moeilijke opgave om m.b.t. het spelpijl van vroeger en nu een redelijk onderscheid te maken. Wel wil hij kwijt, dat het publiek vroeger veel meer aan haar trekken kwam, daar een groot deel van de spelers van voorheen met een hoge mate van schotvaardigheid waren begiftigd.

Richard zelf beschikte over een formidabel schot waarmee iedere doelman van toen heel veel problemen had. Jammer genoeg beschikt men niet over voldoende documentatie om de jeugd van vandaag het bewijs te leveren m.b.t. het kunnen van de sportlui van vroeger.

Enkele jaren geleden distancieerde Boeroe zich geheel en al van alle sportaktiviteiten. Samen met zijn nog steeds goed uitziende echtgenote bewoont hij aan de hoofdweg van het distrikt Para, dichtbij de Meursweg, een prachtige eigendomswoning, alwaar zij op een redelijk groot terrein als hobby de tuinbouw uitoefenen.

Staat van dienst

Richard Aloysius de Clerq heeft een zeer verdienstelijke staat van dienst achter de rug.

Na dertien jaren K.N.I.L. moest hij de dienst wegens afkeuring verlaten.

Hierna verhuisde hij terug naar het distrikt Nickerie alwaar hij

[p. 142]

werd geboren. In Nickerie startte hij met een eigen transportbedrijf dat echter geen lang leven was beschoren. De zaken gingen slecht en het bedrijf ging over de kop.

Hij trad hierna in dienst als hoofd van de bedrijfspolitie bij de N.V. Billiton Mij Suriname. Alszodanig is hij vanaf 1965 t/m 1975 in dienst geweest van deze maatschappij.

Als gepensioneerd Militair en gepensioneerde van de Biliton Mij heeft Richard maandelijks een redelijk inkomen.

Voor de tegenwoordige sportlui heeft Boeroe het volgend advies: Zet je serieus in bij elke tak van sport die je beoefent en de prestaties zullen zeker niet uitblijven.

Richard is bewonderaar geweest van vele collega's waarmee hij samen het voetbalspel heeft beoefend. Namen noemt hij echter liever niet, daar hij allicht iemand over het hoofd zou kunnen zien. Zijn eetlust is redelijk, hij eet van alles, doch in beperkte mate. Richard staat onder zijn vrienden bekend als een meesterlijke anekdoten verteller. Hij heeft nooit serieus andere takken van sport dan voetbal beoefend. De mening hiervoor is, dat een meester op verschillende gebieden nooit echt meesterlijk kan zijn. Vandaar dat hij zich strikt aan een tak van sport, namelijk voetbal heeft gehouden.

Als ik nu zeventien jaar oud was, aldus Boeroe - ook bekend als Paddo - had ik op eigen houtje een boot naar Amerika gepakt. Ik had mij aldaar aangediend bij een of ander profvoetbalclub en was binnen afzienbare tijd miljonair geworden.