Gedichten
(1981)–Willem van Hildegaersberch–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 204]
| |
XCVI. Vanden droem.
Ga naar margenoot+In droem comt menich mensch te voren
Beyde wil ende groten toern,
Des hem niet gheschiet daer naer;
Ende oec valt menighen droem waer,
5[regelnummer]
Want wonders macher veel gheschien.
Sel ic u der waerheit ghien,
Ic lach in droem tot enen tiden,
Daert mi docht in allen zyden
Mit grase, mit bloemen wel ghespreit;
10[regelnummer]
Die bomen stonden oec vercleit
Mit loveren, bladen, die daer an hinghen;
Men mocht daer boven horen singhen
Menigherleye voghelkijn.
Tdocht mi daer soe schone sijn,
15[regelnummer]
Dattet zeker stont te prisen.
Had ic ghenoecht ghesien van spisen
Ende van dranc daer toe beneven,
Ic hadder altoes wel ghebleven,
Soe lustelic wast ghedaen.
20[regelnummer]
Daer ic dus quam alleen ghegaen,
Als mi docht in minen droem,
Doe sach ic onder enen boem
Waer si twee te samen zaten
Ende weenden utermaten.
25[regelnummer]
Dit docht mi wonder int verstaen,Ga naar voetnoot1
Dat si dus mit rouwen waren bevaen;
Want waer dat ic mijn oghen sloech,
Daer docht mi vroechde sijn ghenoech,
Sonder nameliken daer
30[regelnummer]
Die twee, die dreven alsulc misbaer.
Nu luste mi zeer den sin te weten,
Qualic dorstic mi vermeten
Hem te vraghen om den stant,
Dat dede, twas mi onbecant
35[regelnummer]
Wye si waren of waen sy quamen.
Si wronghen dick hoer handen tsamen,
Ende elc claechde anderen sijn verdriet.
Doe peynsde ic: ‘Seker wats gheschiet,
Ic sel die waerheit weten bet,Ga naar margenoot+
40[regelnummer]
Wat hem deert of wat hem let
Dat si dus groten ronwe driven,
Licht ic mochtet voert bescriven
Tenen exempel anderen luden.’
Sal ic u die waerheit beduden,
45[regelnummer]
Ic quam soe na dat si mi zaghen.
Doe lieten si een deel hoer claghen,
Ende saghen naerstelijc an my;
Ende ic trat hem naerre by,
Ende sprac aldus in goeden mienen:
50[regelnummer]
‘God onse heer moet u verlienen
Beter rust dan ghi hier toont.’
Si antwoerden: ‘Vrient, God loont,
Des hebben wy zeker wel te doen;
Want rust is ons soe verre ontvloen,
55[regelnummer]
Wy en mogher nerghent sien noch scouwen.’
Doe vraechde ic hem, die dus in rouwen
Saten, wes hem deren mocht,
Dat si hem hilden soe onsocht.
Si seyden: ‘Vrient, ons deert ghenoech:
60[regelnummer]
Rouwe, pijn ende onghevoech,
Die sal ons lancsaem al begheven;
Want wy sijn des lants verdreven,
Dat ons mit rechte toebehoerde.’
Doe vraechde ic bet na dese woerde:
65[regelnummer]
‘Uut wat lande sydi gheboren?
Woudi mi segghen sonder toern,
Hoe ghi quaemt in desen lyden,
Mach ic u erghent mede verblyden,
Daer ben ic seker toe bereit;
70[regelnummer]
Want dit doghen is mi leit,
Dat ic an u beiden sie.’
Doe antwoerden dese twie:
'Wy sijn gheboren van edelen gheslacht,
Onse ouders waren wel gheacht
75[regelnummer]
Ende ghemint sonderlinghen
Beide van keyser ende coninghen,
Daer toe voer hertoghen ende graven.
Al schinen wy hier aldus bescaven,
| |
[pagina 205]
| |
Ga naar margenoot+Tcomt al buten onse scouden.
80[regelnummer]
Doe wy te hove waren onthouden,
Doe stontet hof in groter eren,
Ende wye dat boesheit wilde leren,
Die en hadde te hove gheen bedrijf.
Wy letteden archeit ende kijff,
85[regelnummer]
Die heren warens wel op yen;
Der schalken macht was also clyen,
Datter nyemant of en hilt.
Men voerde doe der Eren schilt
Alle die werlt op ende neder;
90[regelnummer]
Nu is die schalc ghecomen weder,
Ende heeft der Eren schilt doerhouwen:
Hier om soe sijn wy dus in rouwen.’
Als ic dit an hem verstoet,
Doe had ic gaerne ghewesen vroet
95[regelnummer]
Van beghinne totten ende,
Hoe si quamen in dit ellende.
Ic seide: ‘Vriende, en belghet u niet,
Seer gaerne wistic hoe ghi hiet,
Of wye u brocht in deser quale.
100[regelnummer]
Woudijt mi segghen alte male,
Licht ic mochtet vrienden toghen,
Die mit u ter werlt sijn in doghen.’
Si antwoerden optie stede:
‘Trouwe ende Gherechtichede
105[regelnummer]
Is onser beider name ghespelt;
Ende wye dat te hove mifc ons helt,
Die is nu in doghen zeer.
Waerachticheit, Maet ende Eer,
Schaemte, Miltheit ende Oetmoet,
110[regelnummer]
Die soe wel waren behoet,
Sijn nu bloede ende versaecht;
Ghestadicheit is oec verjaecht
Ende verdreven mit ghewout.
Onser gheen en is soe bout,
115[regelnummer]
Dat wi den hove dorren naken,
Ende wil u segghen bi wat zaken:
Reden plach ter heren hove
Portier te sijn mit groten love,
Dat gheduerde een langhe wijl;
120[regelnummer]
Reden was alsoe subtijl,
Dat si elck bisonder kende.
Wye dat yet mit valen mende
Oftie boesheit wilde driven,Ga naar margenoot+
Die most doe buten die poorte bliven.
125[regelnummer]
Trouwe die was casteleyn
Over al den hof ghemeyn.
Wye dat ontrou wilde beghinnen,
Die en quamen niet ter poerte binnen,
Si en mosten wiken hoerre vaerde.
130[regelnummer]
Reden, die die poert bewaerde,
Die wist hoer ghedacht te voren,
Die die goede wilden storen.
Eer, die was der heren raet,
Die helt den nijt alsoe versmaet,
135[regelnummer]
Dat hi niet te hove en quam
Die wijl men hoer te rade nam.
Waerachticheit was ooc ghenomen
Mede ter heren raet te comen,
Die helt die boesheit buten muren,
140[regelnummer]
Dat si niet en dorste duren
Ter heren hove nae noch by.
Reden maect die poort soe vry
Voer alle die ghene die archeit wrochten,
Dat si te hove niet en mochten.
145[regelnummer]
Mate sat ander heren banc;
An horen rade was veel belanc:
Wat si leerde elcman wonde,
Hoe hi by maten leven soude;
Want wye dat buten mate leven,
150[regelnummer]
Die sietmen dic onsachte sneven.
Oetmoet ende Ghestadichede
Die ghinghen beide te rade mede;
Want waer grote heren sien,
Daer behoeftmen raden meer dan yen.
155[regelnummer]
By vroeden rade crijcht een heer
Vanden goeden lof ende eer.
Doe was Miltheit ende Schaemt
Ter heren hove also vernaemt
Ende in eren wel bekent,
160[regelnummer]
Dat si bewaerde sheren rent,
Die condeu houden ende gheven.
By maten deedsi die heren leven
In groter eren al hoir daghe.
Mijn heer Ghier ende sijn maghe
165[regelnummer]
Die waren onweert ende leit
Over al die werlt breyt;
| |
[pagina 206]
| |
Ga naar margenoot+Gherechticheit die was gheset
Claghe te horen wes yemant let,
Waen si quamen unt allen steden,
170[regelnummer]
Ende die beriet hoer dicke mit reden,
Om dat si die gherechticheit wel wist.
Meu plach mit scalcheit noch mit list
Naden ghelde niet te spien;
Elken man plach recht te schien,
175[regelnummer]
Soe wel den houder als den clagher;
Ten ghinc doe hogher nocht lagher,
Dan si trecht by reden helden.
Wye onrecht had, hi mosts onghelden.
Doe en mocht den schalc gheboeren niet
180[regelnummer]
Dan rouwe, pijn ende al verdriet;
Thof dat stont soe wel in rusten,
Dat elken mensche mochte lusten
Wye ter heren hove quam.
Hier om wert die Nijt soe gram,
185[regelnummer]
Dat hi sijn ghesinde ontboot
Ende claechde hem yammer ende noot
Van dat hem Reden had ghedaen.
‘Salt aldus yet langhe staen,
Soe bliven wy ewelic verloren;
190[regelnummer]
Mar mochtwy winnen desen toern,
Die die Reden heeft beseten,
Ic dorst mi wel hoechlijc vermeten,
Wy creghen burghe ende zael,
Want Reden doet ons alte mael.
195[regelnummer]
Wye dat Reden willen bekennen,
Die willen node mit valen mennen.’
Hier om ghinghen si langhe te rade,
Dat si eens quamen des avonts spade,
Ende beclommen Redens poort.
200[regelnummer]
Doe schiede daer yammer ende moort,
Want Reden most bi donckerlinghen
Boven vanden toern springhen,
Sonder enich wederkeer;
Ende doe viel Reden alsoe zeer,
205[regelnummer]
Dair si vanden toern swanck,
Dat si noch leit alsoe cranck,
Datmer luttic bi siet wercken.
Wye dat Reden willen stercken,
Die worden nu ter werlt verscoven,
210[regelnummer]
Ende die schalken rysen boven.
Siut die schalken mochten in,
Soe moste Trou ende hoer ghesin
Doen als die ghene willeden,
Dies meest mitteu pennine hilden,Ga naar margenoot+
215[regelnummer]
Of si mosten thof verliesen.
Doe wilde ooc Trouwe liever kiesen
Dat si tooch mit horen vrienden,
Die gherechtichede mienden,
Vanden hove ter auder stede,
220[regelnummer]
Dan si der schalken wille dede:
Hier om lyden wij desen noot.
Nu weet ghi al die waerheit bloot,
Wye ons doet dit grote deren;
Ende woudt ghi vorder yet begheren,
225[regelnummer]
Dat segt mit haesten hier ons beiden,
Want tis seker tijt te scheiden:
Dat doet, die schalken mochten ons melden,
Dat wy dus langhe tsamen helden;
Want waer si twee te gader staen,
230[regelnummer]
Oeck wat reden si verslaen,
Die schalke ducht voer hem altoes:
Dat comt bi dien, hi is selve loes.’
Doe antwoerde ic desen tween:
‘God die moetet noch versien
235[regelnummer]
Ende beteren u verdriet,
Ic en wil u vorder vraghen niet.
Ic bevele u hier te Gode,
Ghebiedi yet, ic waers gaern bode
An uwen vrienden, die ic kinne.’
240[regelnummer]
- ‘Och leyder! si sijn al te dinne,
Die u der waerheit dorren lyen,
Dat sy yet mit ous partien;
Doch en seldijs niet vergheten,
Ghi en latet onsen vrienden weten;
245[regelnummer]
Want noot selmen vrienden claghen,
Dat comt by dien, si helpent draghen.’
Na deser tijt en wast niet lanc,
Dat ic uut minen droem ontspranc.
Doe was mi wonderlic te moede,
250[regelnummer]
Dat Trouwe had soe cranckeu hoede,
Die noch voer Gode draghet croen,
Ende Reden schiede sulken hoen,
Dat horen toern word becleven,
Die nye ontrou en had bedreven,
255[regelnummer]
Dat tughen mochte paep of clerc.
Wye mach prisen sulken werck,
Datmen borghen beclymmen sel
Of guede steden alsoe wel?
Want loosheit vant den eersten vont,
260[regelnummer]
Hoer ziel blijfter by ghewont,
| |
[pagina 207]
| |
Ga naar margenoot+Wye dat sulke dinck hantieren,
Om dat loesheit halp visieren.
Hier nae ghinc ic thans beduden
Tot enen exempel allen luden
265[regelnummer]
Minen droem in waerre tael,
Dat Trou was soe zeer in dwael,
Dat icse sach van rouwen carmen.
Ghi heren, laet u des ontfarmen,
Ende schaemt u alsulker maren,
270[regelnummer]
Dat Trou is uut die lande ghevaren,
Entaer toe hoer ghesin algader;
Want u hof is veel te quader.
Ende oeck te minre uwen naem;
Wantse elken heer is wel bequaem,
275[regelnummer]
Dat hi in eren set sijn leven.
Al is Trouwe nu verdreven
Ende Reden hoer poert ofgheclommen,
Noch soe radic ons arme dommen,
Dat wy noch onsen toern sluten
280[regelnummer]
Ende houden daer sulke gasten buten,
Daer een hof by wort gheschent;
Want Reden staet voer onse concent
Al daer die Schalcheit uut te weren,Ga naar margenoot+
Als te hove was hoer begheren;
285[regelnummer]
Want wye dat reden overpeynsen,
Die connen therte qualic veynsen,
Dat si die Schalcheit laten binnen.
Wondijt te rechte wel versinnen,
Soe sonde Reden sijn portier,
290[regelnummer]
Soe en quamer schalc nochte ghier
Binnen uwen hove ymmermeer.
Hier om volghet desen leer,
Soe moechdi leven sonder sorghe,
Want Reden is een seker borghe:
295[regelnummer]
Dat doet, wye hem ter quaetheit voecht,
Die wert van Reden dic ghewroecht,
Dattet beter waer ghelaten.
Hier om heeft Willem tuwer baten
Van Hildeghaersberch dit dicht begonnen,
300[regelnummer]
Dat ghi te bet sult leven connen
By goeder reden uwen tijt,
Ende schuwen archeit ende nijt,
Soe blijfdi altoes wel bewaert
Al hier ende op die langhe vaert.
|
|