Gedichten
(1981)–Willem van Hildegaersberch–
Auteursrechtelijk beschermdGa naar margenoot+XCV. Van den avontmael.Ic lach in enen visioen,
Daer mi wonder quam te voren;
Mi dochte die velde waren groen,
Men mocht die voghel singen horen.
5[regelnummer]
Mit luder stemmen menigherleye
Dreven si blyscap ende jolijt;
Twas int soetste vander Meye,
Als ons ghenaect die zomertijt.
In desen droeme daer ic lach,Ga naar margenoot+
10[regelnummer]
Soe docht mi dat ic quam ghegaen
Daer ic menich wonder sach,
Als ic u noch wil doen verstaen.
In enen zael van hogher prise
Vant ic een tafel wel gherecht
15[regelnummer]
Mit dranck, mit menigherleye spise,
Alsmen ten rijcken hoven plecht.
| |
[pagina 200]
| |
Ga naar margenoot+Twas een tafel hooch van waerden,
Hoers ghelijc en was nye ghesien
Van enighen mensche, die leeft op eerde,
20[regelnummer]
Des darf ic wel der waerheit ghien.
Want si was lanc entaer toe breit,
Ende tende en condic niet volschonuwen;
Oec vant ic aldaer bereit
Een tafel, die was ront ghehouwen.
25[regelnummer]
Doe ghinc ic staen an deen zyde,
Om desen sin te weten al:
Die zael was lanc ende daer toe wide,
Ic hoorde daer menigherhande ghescal
Van sanghe ende oec van vedelspele;
30[regelnummer]
Dair was gheselscap menigherhande,
Yranden ende menestrele,
Die daer quamen nut verren lande,
Ende alle ter feesten gheroepen waren.
Men reyde daer elc nae sijn ghevoech
35[regelnummer]
Van spise, van dranc, al sonder sparen,
Van rijcheit was al daer ghenoech.
Eermen totter tafel ghinc,
Hoerde ic roepen enen baroen:
‘Ist ridder, knecht of jonghelinc,
40[regelnummer]
Elc mach hier sijn wille doen,
Des en sel hem nyemant weren,
Die wijl ghi sijt in deser zalen.
Hier om eyscht al u begheren:
Die dheste kiest en mach niet dwalen.
45[regelnummer]
Mar ic rade u allen bloot,
Dat ghi u wel bedenct te voren:
Hier staet een tafel lanc ende groot,
Die waer u zeker best ghecoren.
Maer elcman schuwe sijn verliesen,
50[regelnummer]
Ende set hem selven wel te rasten:
Wye die langher tafel kiesen,
Ten avont toe soe moet hi vasten.
Mar als die tafel is ghewonnen,
Soe moechdi leven sonder vaer.
55[regelnummer]
Wye tavontmael verbeiden connen,
Dien honghert nymmermeer daer naer.
Mar en wil u niet verleidenGa naar margenoot+
Vorder dan u wille sy.
Men sal thants ontbiten reiden
60[regelnummer]
Optie tafel ront daer by.
Daer moechdi allen tasten toe
Mit vryen wille sonder bedwanc,
Ende ontbiten smorghens vroe,
Wye dattet beiden is te lanc.
65[regelnummer]
Mar als tontbiten is ghedaen,
Soe sel u hongher groot becliven:
Verstaet dit wel ende merct hier aen,
Ic en wil u anders niet bescriven.’
Als die tale was gheleden,
70[regelnummer]
Men droech daer optie tafel ront
Spise ende dranc mit haesticheden,
Ende elcman coes in corter stont
Nae sijn begheren dat hi myende,
Warent vronwen ofte man,
75[regelnummer]
Alsoe vroe alsmen ontbiten diende,
Die meerre myente viel daer an.
Oec hoet verghinc om tavontmael,
Si tiden ten ontbiten waert,
Doe gherecht wort inde zale,
80[regelnummer]
By groten hopen onghespaert.
Daer wasser veel aldus bedacht,
Dat si totten ontbiten ghinghen;
Daer waerre som dies niet en acht,
Ende peynsden: ‘Ic wil mi selven dwinghen.
85[regelnummer]
Een corte tijt is schier gheleden:
Ic wilt wel zeker avonturen,
Ende an die langhe tafel treden,
Al soud ic tavontmael bezuren,
Mach ic mijn doghen eynden hier:
90[regelnummer]
Dedics niet, soe waer ic dol.’
Nu is ter werlt menich ghier,
Die wil ten eersten wesen vol,
Al soude hi namaels hongher liden.
Dese ghelijct den ghenen wel,
95[regelnummer]
Die ant ontbiten wilden tiden,
Oec hoe dat hem daer nae ghevel.
| |
[pagina 201]
| |
Ga naar margenoot+Ende als die coer volganghen was,
Ende al ter tafelen waren ghecomen,
Doe meret ie voert, sijt seker das,
100[regelnummer]
Hoe sijt eynden thoren vromen.
Die daer quamen ten ontbiten,
Si maecten hem eerst in goeden hoghen,
Daer nae, doet hof begonde te slyten,
Doe wasser menich seer bedroghen;
105[regelnummer]
Want ghiericheit hadse becoort,
Dat hem verghinc te cleynen baten;
Hoe veel datmen hem brochte voert,
Si en wilden hem niet ghenoeghen laten.
Watmen hem te voren droech,
110[regelnummer]
Elc begheerde een beter deel;
Deen was droeve, dander loech,
Ruste en was daer niet gheheel;
Want si twisten ende scouden
Die wijl men over tafel sat;
115[regelnummer]
Wat elcman greep, dat woudi houden,
Deen dit ende dander dat.
Soe langhe scheiden si hem in contraer,
Ende nament malcander uter hant
Dat hem ter tafel quam al daer,
120[regelnummer]
Dat si alle worden gheschant;
Want daer quam een mit haesten striken,
Die mit witten was ghecleit,
Ende deedse cort van danen wyken,
Dese daer ic of heb gheseit.
125[regelnummer]
Mit wenen ende mit groten rouwen
Mosten si die tafel rumen daer,
Ende achter dien niet meer tescouwen,
Dat was hem boven al te swaer.
Als dit ontbiten was gheleden
130[regelnummer]
Ende tnaecte totter avont tijt,
Doe saten si al in goeden vreden
An die langhe tafel wijt.
Doe soe merct ic haer entaer,
Hoemen alle dinc regierde;
135[regelnummer]
Entie waert wart mijns ghewaer,
Die den hof te voren cryerde,
Ende elcken mensch gaf sinen coerGa naar margenoot+
Ende sinen wil aldaer te plien.
Doe trat die knaep ter tafel voer,
140[regelnummer]
Daer hi my staende vant allien,
Ende dus seide: ‘Vrient, hoe coemdi hier?
Berecht my, wat is u begheren.’
Ic antwoerde den knape schier:
‘Huden was ic gaen spaetseren,
145[regelnummer]
Daer menigherleye voghelen songhen,
Doe vernam ic dese feest,
Ende ben ter poorten in ghedronghen,
Als die gaern wat nuwes vereescht:
Ic bids u, woud ghijt mi verslaen,
150[regelnummer]
Eer ic weder thuuswert kere,
Hoe ic dese feeste mach verstaen,
Ic wils u dancken ymmermere;
Want hoers ghelike en sach ic nye,
Waer daer gheen contrari in,
155[regelnummer]
Berecht mi, dat u goet gheschie,
Van deser feeste den rechten sin.’
‘Seker, dat sel u gheschien,’
Antwoerde die knaep al sonder sparen,
‘Ic wil nu alder waerheit ghien,
160[regelnummer]
Om dattet is van u begharen.
By desen ontbiten moechdi mercken
Die ghene, die nu die werlt minnen
Ende onrecht helpen voerwert stercken,
Ende horen meester niet bekinnen,
165[regelnummer]
Die sijn selden wel te vreden,
Si en twisten onderlinghen;
Overmits der ghiericheden
Connen si hem selven niet bedwingen,
Si en tasten naden aertschen goede,
170[regelnummer]
Als si deden tharen blamen,
Die mit enen vryen moede
Voer tavontmael tontbiten namen.
Soe wye dat dese werlt mint
Ende naden aertschen goede staet,
175[regelnummer]
Die is recht alsoe ghesint,
Als die tavontmael versmaet,
| |
[pagina 202]
| |
Ga naar margenoot+Ende ghierlic an tontbiten lopen,
Ende niet te voren willen dencken,
Hoe si tavontmael sullen becopen,
180[regelnummer]
Alsment den vrienden sal schencken.
Hem is meerre ghenoecht bereyt,
Alsmen ter tafel is gheseten,
Die sijn maeltijt wel verbeit,
Dan die te voren hebben ontbeten;
185[regelnummer]
Want sijn natuer en cant niet sliten
Noch mit ghenoechten wel verduwen
Die maeltijt cort naden ontbiten,
Hier om sietmen den wisen schuwen.
Dus moechdi mercken een ghelijc
190[regelnummer]
By desen ontbiten tallen stonden,
Dat wy niet in hemelrijc
En connen comen mit zwaren sonden;
Want die godlicheit is so claer
Ende soe edel van naturen,
195[regelnummer]
Wye dat comen sel aldaer,
Die moet hem hier van sonden puren,
Ende laten dit ontbiten varen,
Ende wachten naden avont eten,
Soe sal u blyscap langhe waren:
200[regelnummer]
Dit mach elc te voren weten.
Dese werlt is min te tellen
Dan een ontbiten hier byneven,
Dair wy ons harder mede versellen
Dan of si ewich waren ghegheven.
205[regelnummer]
Soe wyese onnutteliken bruken,
Ende hier den lichaem houden sat,
Die slachten naden dorren struken,
Die wassen inden ghemenen pat,
Die worden vanden menighen vertreden,
210[regelnummer]
Soe dat gheen vrucht van hem en coemt.
Soe wye dat pleecht der werlt zeden,
Ic waent int eynde hem luttel vroemt.
Als hi comt mitten witten cleide,
Soe mach elcman sijn vervaert,
215[regelnummer]
Die en ghevet vrede noch gheleide:
Tis die doot, die nyemant en spaert,
Die mach tontbiten ons beroven,Ga naar margenoot+
Ende hebben wy tavontmael verboert,
Soe sel die vyant ons verdoven:
220[regelnummer]
Die waert die heeftet selve gheenert.
So wye dat rumet dat boffit,
Eer hi comt mit sijnre roede,
Ende wel te tyde ghenade bit,
Ende wil voert staen in vaster hoede,
225[regelnummer]
Die mach wel comen int verhael
Jeghens den meester vanden hove.
Hier bi soe is hi zeer in dwael,
Die hem laet vangen optie clove.
Die langhe tafel, die ghi siet
230[regelnummer]
Mit menigher chierheit overdect,
Des weet ghi wel een deel dbediet,
By reden die ic heb vertreet.
Dit sijnse die in duechden leven,
Ende hem gherechtelijcken neren,
235[regelnummer]
Ende in oerden hem begheven,
Ende der werlt luttic gheren,
Dese sellen altoes sonder eynde
Hebben blyscap ende riveel.
Ic woud hem elc daer toe wende,
240[regelnummer]
Dat hi ter tafel creech een deel.
Siet, vrient, nu willic van u keren,’
Sprack die knape dus tot my,
‘Ende segt wat voert van desen leren,
Als ghi coomt den goeden by,
245[regelnummer]
Diet mit ghenoechten willen horen:
Lichte si sellens wat onthouden.
Harde luden ende plompe doren
En connenre therte niet toe vouden.’
Doe seide ic: ‘Vrient, God moets u lonen,’
250[regelnummer]
Totten knape al overluut,
‘Ende in hemelrijcke cronen,
Ghi hebt mi dit soe wel beduut;
Maer gaerne wistic uwen naem,
Mochtet sonder toerne sijn;
255[regelnummer]
Berecht mi des, ist u bequaem.’
‘Wille dat is die name mijn,’
| |
[pagina 203]
| |
Ga naar margenoot+Antwoerde die knaep, ‘ic mach ghebieden
Van allen zaken thoochste bot,
Want ic wert den ghemenen lieden
260[regelnummer]
Al hier ghegheven eerst van God.
Willen si quaet ende hebben sy macht,
Des ghelijc moet daer gheschien,
Ende sijnse in doechden soe bedacht
Mit wille, ic helpet voerwart tyen.
265[regelnummer]
Dat mocht ghi horen langhe heden,
Doe ic gaf coere jonc ende oude,
Ende onderscheide hem oic mit reden,
Hoe dat int eynde verganghen zoude.’
Doe nam ic oerlof anden knaep;
270[regelnummer]
Mi docht, ic was der zaken vroet,
Ende ontschoot uut minen slaep,
Ende ghinc daer mitter spoet
Mi ghereiden ende cleyden,
Ende vertellen minen droem.
275[regelnummer]
Wyen ict mit woorden can bescheiden,
Dien bid ic dat hijs neme goem,
Als ghi moecht hebben uwen coer,
Dat ghy ymmer dbeste kiest,
Ende volchter nae den rechten spoer,
280[regelnummer]
Ende wacht oec dat ghi niet en verliest
Tavontmael om dat ontbiten.
Ic radet wel in rechten rade,
Men salt u schandelijc verwiten,
Tredi willens buten pade;
285[regelnummer]
Want wil is boven allen zaken,
Die enich mensch ter werlt pliet,
Ende wildi u dan ontschuldich maken
Van des u die wille biet,
Soe wacht u dat ghi niet en blijft
290[regelnummer]
Ant ontbiten alsoe langhe,
Dat hi u niet van daen en drijft,
Die nyet en hout van yemants dwanghe.
Oec comt hi al onvoersien:Ga naar margenoot+
Dair om ist nootlijc onse behoeven,
295[regelnummer]
Dat wy van tontbiten vlyen
Ende om tavonteten proeven.
Des ghelijc soe scrijft Lucas
Een ewangelie inden zomer,
Dat al hier te voren was
300[regelnummer]
Een rijeman al sonder comer,
Die hadder veel te gast gheladen
Om een avontmael te gheven,
Ende al die ghene diet versmaden
Worden ewelijc verdreven.
305[regelnummer]
Versint dit wel tot uwen baten:
Soe wyemen ten avonteten noot,
Dat doetmen gaeru van caritaten,
Of die vrienscap isser groot.
Hier by ist ghenoechlijc te comen,
310[regelnummer]
Daermen een avonteten weet.
Wyet begheert tot sinen vromen,
Die harberghe is hem oec bereet.
Twaer een waert van crancken staet,
Die sijn gasten soude verdriven,
315[regelnummer]
Als die nacht te hande gaet,
Op dat si bi hem wouden bliven.
Hier om hoet u voer die nacht,
Die nymmermeer en mach verdaghen,
Op dat ghi tavontmael verwacht,
320[regelnummer]
Die waert en sel u niet veryaghen.
Wat baet dat ic u langhe telle
Of hier of maecte meer ghescal?
Van Hildegaersberch die gheselle,
Willem, raet u boven al,
325[regelnummer]
Dat nyemant hier soe langhe en dwael
Vander langher tafel groot,
Hi en come int lest ten avontmale:
Des onne ons God, wy hebbens noot.
|
|